Lögberg - 22.09.1910, Blaðsíða 7

I^ÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. SEPTEMBKR 1910.
7
Sundrungar andi.
[Grcin sú, sem hér fer á eftir,
er tekin úr blaöinu “Gimlungur”
(25. tölubl.J. Hún er eftir prest-
inn á Gimli, séra Rúnólf Marteins-
son. Þó aS hún sé eingöngu stíl-
uS til Gimlimanna, þá getur hún
alstaSar átt viS, og ætti aS geta
orSiS mörgum manni þarft um-
hugsunare fni.—Ritstj.]
GuS hefir sannarlega gefiS oss
Gimlimönnum marga glólSa gjöf.
Hann hefir meSal annars gefiS oss
eitt hiS fegursta bæjarstæSi í þessu
fylki, og aS því liggur eitt af stór-
vötnum heimsins, hiS fiskisæla,
fræga Winnipegvatn. í mörgum
atriSum ætti því fólki aS HSa hér
vel. 'Þvi ekld? Eg veit, aS til
er illur andi i þessu ibygSarlagi,
sem segir aS a.lt sé ómögulegt, aS
ekkert gott geti hér þrifist, þess
vegna sé ekki til neins aS reyna
neitt, annaS en aS láta alt drasla í
sama farinu. Þessi aiidi hefir
skriSiS eins og eiturnaSra um alt
Nýja ísland, reynt til aS smeygja
sér inn á hvert einasta heimili,
viljaS eitra hverja einiustu sál
Þessi illi andi segir, aS sjálfsögSu,
aS ekkert gott í félagslega átt geti
þrifist hér á Gimli, vegna þess
hve mannfélagiS sé litiS; en, vinir,
er þetta mannfélag of lítiS til [æss
aS hér geti þrifist drenglyndi? Er
ómögulegt aS í svo litlu mannfélagi
geti veriB samtök? Er þaS alveg
óhugsandi, aS svona lítill bær geti
haft áhuga fyrir velferSarmálum
sínum? Er þaS alveg sjálfsagt,
aS í litlum bæ þurfi menn aS
dansa og drekka frá séh vitiS? Er
alveg ómögulegt í litlum bæ, aS
menn hafi nóga skynsemi til aS
hafa ánægju af góSum bókum og
ræSum? Geta menn i smáblæ meS
engu: móti haft yndi af sönglist?
Hafa menn ekki eins góSan heila,
eins gott hjarta, eins gott eyra,
eins góSa sjón í smábæjunum eins
og þeim stærri? Þetta segi eg til
þess, aS slá hin illa anda á munn-
inn, sem segir, aS alt sé ómögu-
legt.
Dæmi af því hvaS litlir bæir
geta, þegar áhuginn er á réttum
staS, er bærinn Ober-Ammergau i
Baiern á SuSur-Þýzkalandi. Þar
eru: 1,200 íbúar. SíSan 1634 hafa
bæjarmenn á hverjum tiu árum
látiS fara fram sjónleik til aS sýna
píslir og dauSa Jesú Krists. Til
þess aS framkvæma þetta þarf hér
um bil 600 manns, og þaS er alt
fengiS, sumt börn úr þorpinu og
nágrenninu. Þetta er sýnt þrjá
daga í hverri viku frá Maí til
Septemiber þau árin, sem þaB er
sýnt, og fólk úr öllum mentalönd-
um heimsins streymir aS til aS sjá
þetta. Hinn mentaSi heimur dá-
ist aS þessu.
Vér, Gimlimenn, gætum, án
þess aS vera nokkuS ríkari en vér
erum, gert margt til aS efla þaS
sem fagurt er. Vér getum vemd-
aS lystigarS bæjarins, hreinsaS
hann og prýtt; vér getum aukiS
fegurSina umhverfis heimili vor,
vér getum hlynt aS homleikara-
flokki bæjarins, vér getum haft
allgóSa söngflokka; getum komiS
upp bókasafni og lestrarstofu;
vér getum hlynt aS mentastofnun
bæjarins, skólanum, og séS um
aS hann hafi bærilegt heimili.
Þetta alt, og margt fleira, getum
vér gert ef vér aS eins, sem
heild, vildum. Þetta getum vér,
ef léttúSin annars vegar og pen-
ingagræSgin á hina hliSina mætt-
ust ekki í miSju tmgi eins og Loki
og Logi eftir aS hafa etiS alt
upp. Vér getum, ef vér viljum,
hlynt aS velsæmi og löghlýSni
bæjarins, og foreldrarnir á Gimli
[xirfa ekki aS bleypa bqmunum
sínum eins og kindum á afrétt
iSjuleysisins, til þess aS gjöreyBi-
leggja hverja einustu góSa taug,
sem í þeim kann aS vera.
Vér getum veriS göfugt mann-
félag, ef vér viljum. Til þess aS
vera þaS, þurfum vér aS vera
samtaka i áhuga fyrir þvi, sem
ibetur má fara. Þótt trúarskoB-
anir manna séu mismunandi og
jafnvel gagnstæSar, þá er margt
eftir, sem góSum mönnum hlýtur
aS koma saman um. Því þá ekki
aS vinna í sameining aS því, sem
oss öllum ætti aS koma saman
um?
Eg er ekki aS útliúSa þessu
mannfélagi eSa segja, aS þaS sé
verra en öll önnur mannfélög.
fÞ"aS er ein lýgin, sem hér hefir
gengiS, og haft þann tilgang, aS
slita seinustu taugamar úr öllum
framförum. Þetta mannfélag er
eins og mörg önnur. ÞaS eru
mörg betri og mörg verri. En
þaS þurfium vér allir aB skilja, aS
þaS er margt, sena þarf aS lagfæra
og margt, sem vér getum fært á
feetri veg; en ef vér eigum aS gera
þaS, má ekki andi sundrungarinn-
ar komast aS, þvi hann er skaS-
legri en eitraSasti höggormur.
iÞví miSur hefir hann skemt mikiS
fyrir oss í liSinni tíS.
Eg vil nefna skóiamáliS okkar.
Þvi getur ekki öllum komiS sam-
an um þaS ,aS gera snyrtimann-
lega viS skólann sem er, og leggja
svo $1,000 á skólahéraSiS nokkur
ár, til aS mynda feyggingarsjóS
og byggja svo þegar kraftar eru
fyrir hendi og ekki verSur hjá þvi
komist sökum plássleysis? Heppi-
legust úrlausn væri þaS fyrir
skólahéraSiS og geSfeld, tel eg
víst, mentamáladeildinni.
S'iSastliSiS sumar heffir lrerra
Arnljótur Olson veriS lögreglu-
maSur. Hann er sá langbezti,
sem fengist hefir viS þaS starf í
þessum bæ. Hlutdrægnislaust og
samvizkusamlega gegndi hann
skyldu sinni, aS þvi sem eg frek-*
ast veit; en fólk lét í kring um
hann alveg einsog þaS vildi ekki
nota alla skynsemina, fyrir þá
einu sök, aS hann reyndi aS láta
þaS hlýSa lögunum. Og svo neyS-
ist hann til aS segja af sér. Slæmt
er þaS, þegar reynt er aS niSa
kjark úr öllum þeim, sem vilja
vinna aS því sem betur má fara.
AS vera samtaka um þaS, aS
vemda lögin og hlý-Sa lögunum,
þaS er fyrsta sporiS i áttina til
sannra framfara í hverju mannfé-
Hgi,
f sumar stóS nefnd manna fyrir
því aS koma á skemtiferS til Sel-
kirk. ÞaS þurfti 50 manns til aS
ná töluvert niSursettu fari. Á end-
anum rættist nokkuB úlr því, svo
aS viS vorum ekki ákaflega langt
frá takmarkinu; en ef þaS hefSu
veriS svolítiS meiri samtök, svo-
lítiS meira af þeim anda aS standa
hver meS öSrum, svo lítiS minna
af þeim anda aS hugsa aS eins um
sig, þá hefSi veriS létt aS ná tak-
markinu.
í sumar hefir komiS hingaS til
bæjarins einu sinni í viku ungur
maSur, til aS veita tilsögn í söng-
fræSi. Um 9 nemendur þóttust
ætla aS byrja. En þá kom léttúSin
og letin, sem ætíS hafa þurft aS
koma til aS skemma allar fram-
faratilraunir vorar. Vanalega fékk
hann ekki nema svo sem 5 eSa 6
nemendur. Vegna þess fékk hann
ekki kostnaSinn viS ferSina borg-
aSann, og mátti til aS hætta. Hinn
illi andi sundrungarinnar mátti til
aS koma til þess aS eySileggja
einnig þetta tækifæri til góSs.
Þégar eg var suSur í íslenzku
bygSinni í Dakota, fór þar um
maSur til aS kenna söngfræSi, og
hafSi nóg aS gera út um alla
landsbygSina. Mátti ekki ætlast
til eins mikils af þorpi meS 700 í-
búum, ef áihugi og samtök væru
rikjandi.
“SameinaBir stöndum vér, sundr-
aSir föllum vér.” ÞaS er enn þá
sannleikur. Ef vér viljum láta
eitthvaS af fögrum listum lifa hjá
oss á Gimli, verSur vér aS verá
samtaka. Ef véir erum hrein-
skilnir, hugsandi menn, verSur
auSvitaS margt, sem vér ekki verS-
um sammála um; en öllum sönnum
mönnum hér, á aS koma saman
um aS stySja af öllum mætti virS-
ingu fyrir lögunum, siSprúiBa
hegSun, mentun í veraldlegum
efnum, og aS minsta kosti söng-
listina meSal hinna fögru lista.
Oss ætti öllum aS boma saman
um þaS, aS iSjuleysi er einn hinn
eitraSasti óivnur góSs barna upp-
eldis. AS fótumtroSa landslögin
og svívirSa hvíldardaginn ætti oss
sannarlega öllum aS sýnast ljótt.
AS stySja aS velsæmi mannfé-
lagsins getum vér allir, ef vér
viljum. Þar þarf enginn sundr-
ungarandi aS komast aS.
Óvinir símans.
Alt af er veriS aS leggja nýja og
nýja síma um löndin og höfin og
nú er lengd allra síma á jörS vorri
orSin átta miljónir kílómetra.
Símalagningar hafa samt veriS
afarmiklum erfiSleikum bundnar,
einkum meSal lítt mentaSra þjóSa,
sem reynt hafa aS skemma símann
á ýmsan hátt. Ekki eru þaS villi-
þjóSirnar einar, sem eru óvinir
simans, heldur og ýms dýr og
fuglar. Um þetta efni segir svo 1
frönsku blaSi einu:
Fílamir á Inldlandi geta ekki
séS símastaurana í friSi. ÞaS er
eins og þeir hafi sérstaklega á-
nægju af aS rífa þá upp meS ran-
anum. Hvers vegna gera þeir þaS ?
Vegna þess aS þeim er illa viS alt
sem óvanalegt er. Vísundarnir eru
engu minni óvinir simans. Þeir
renna sér á staurana og fella þá
oft meS þeim liætti, stundum þó
ekki fyr en eftir ítrekaSar tilraunir.
I Ameríku liafa nagdýrin gert
verfræSingum og rafmagnsfræS-
ingum margan grikkinn. Einkum
þefdýrin og beltisdýrin. Þau eru
vön aS grafa sér híbýli inni undir
háum trjám og verSur þá stundum
aS grafa sig niSur meS símastaur-
unum og verSa þeim þráfáldlega
aS falli.
í Noregi og á Rúgslandi var
hörS barátta milli talsímastjóran|na
og skógarbjamanna. Bimimir
héldu aS suSan í símunum væri
þannig til komin, og býflugnabú
væri i staurunum og hunangs-
löngunin kom þeim til aS ráSast á
staurana. En loks komust þeir þói
aB því, aS þetta var þarflaust erf-
iSi og létu staurana 1 friSi.
í Afríku og Asíu sækja apar
mjög á símastaurana og símana
sjálfa og flækja þræSina oft og
skemma. VerSur þvi oft aS lag-
færa símaskemdir sem öpum eru
aB kenna.
Þá em fuglarnir ekki heldur
neinir símavinir. Einkum er spætan
alræmd fyrir þaS hvaS mikiS
hún skemmi staurana; heggur hún
í þá margar holur og djúpar meS
nefinu og urSu svo mikil brögS aS
því í Ameríku aS fjöldi staura eySi
lagSi fugl þessi, einkum í Banda-
rikjunum hér fyr meir, svo aB þeir
brotnuSu þþegar hvassviSri kom.
Kongulær eru1 sólgnar í aS gera
vefi sína um simaþræSi og em net-
in oft á afarlöngum svæSum. 5
Japan hefir orSiS einkanlega mikiS
mein aS því og þaS svo, aS símun
hefir orSiS árangurslaus stundum
vegna vefa köngulóa, og orSiS aS
gera út menn til aS hreinsa sím-
ana. Vitaskuld er þaS óvinnanrli
verk, þvi aS vefimjir eru lagSir
aftur iafnharSan sem þeim •r
sópaS burtu.
Sæsímarnir eni ekki látnir óá-
reittir frekar en landsíminn. Þar
er fjyrst aS telja af óvinum simans
neSansjávar smáorminn,, sem borar
sér inn d símann og inn i teyg-
kvcSuhylkiS. Sæsímar em ekki
altaf lagSir eftir sjálfum hafbotn-
inum, heldur strengdir stundum
milli hæSa og hnúka neSansjávar.
Þetta þykir hvölum ekki ónýtt og
nota símann til aS losa sig viS ýms
snýkjudýr, sem á þá setjast. Hval-
imir fara þannig aS því aS þeir
nudda sér upp viS sirnana þangaS
til þeir hafa uriS af sér snýgla og
skelfiska og þvílíka snýkjugesti.
En þessi hreinsun hvalanna getur
bæSi orSiS þeim og símanum tjón-
samleg. ÞaS vill sem sé svo til á
stundum, aS síminn vefst utan um
sporS hvalanna svo aS þeir festast
þar og drepast. Hafa menn oft-
siunis fundiS hvali viS strendur ír-
lands og Brasilíu, sem höfSu fest
sig þannig á síma og drepist af
því.
Bersöglisvísur.
—í bólinu 5. Ágúst 1910.-.—
Löt er aS aka um landiS mitt
ljósdís heilum vagni;
héSni vefur um höfuS þitt
hula, þmngin magni.
Þokudrunjgi práleikinn
þrammar líka’ um garSa;
úldnar hey viS óþurkinn,
allar sálir farSa.
Okkar mikla matarstrit
mætir þungum hömlum,
þcgar sum’riS svikur lit
svona aS vana gömlum.
Hafa á oklcur hretviSrin
höndum sleipum tekiS,
húsin eins og himininn
hrip-streymandi lekiS.
Gjörvöll kjör hins min.sta
mann§
mér er opinn skóli,
þegar gæfa lýBs og lands
leikur á hverfihjóli;
REYKIÐ
mm
því þeir niunu falla í yðar smekk
BÓNIR TIL AF
The C. L. Marks Co., Limited,
WINNIPEG MANITOBA
SANDUR og MOL
í tígulstein vegglím og steinsteypu
Tlie Birds Hill Sand Co.
Limited
Flytja og selja bezta sand
möl og steinmulning.
Steinmulningur
Allar stærðir í steinsteypu hvort sem er milli bita
eða í undirstöðu.
Beztu og mestu byrgðir í Vesturlandinu.
Greið skifti, selt í yards eða vagnhleðslum.
Pantanir mega vera stórar sem smáar.
Geymslustaður og skrifstofa
Horni Ross og Brant Str.
Vice-President and
Managing Director
D D. WOOD
Pa >n» M lin 6158
örant btr.
GRflVEL
Setjið alla yðar von
á eldsábyrgð, og komiB til vor eg fáiB haaa
svo að þér getiS treyst því, að þér hafiB
örugga eldsábyrgB, Vanrækið aldrei þá
mikiísverBu skyldu, að vátryggja hús yðar
og innamtokksmuni. Þér hafið als enga
afsökun ef þér eruB án vátrygginga, því aB
iBgjöldin eru mjög lág. Það er betra að
hugleiða þetta nú, meBan tfmi er til aB vá-
tryggja, heldur en iðrast þess allaæfi, að
hafa ekki gert það.
THE
Winnipeg Fire InsuranceCo.
Banl^ o-F tyanpltori Bld.
Umboðsmcnn vantar.
Winnipeg, tyan.
PHONE Main rí«12
Einnig mesta mannsins líf
mig til harma dregur,
þess er skyldi þjóBar hlíf
þjóSar stjarna’ og vegur.
VíSar en hérna á sjóar Sand
sorta þarf aB dreifa;
ótal mönnum út um land
er í snjáldi skeifa.
Hærra nær en hrannarljóð ,
hærra en þrumu tundur
óvild sú, er okkar þjóS
ætlar aS tæta sundur.
HlustaSu nú og heyrSu mér,
herra, er pundin léSi:
hefirSu nokkuS hugsaS þér
hjá þeim tækt — aS veSi?
Mér er sjálfuin meint í hné,
má því kúra á dýnum,
eins og byrgSur eldur sé
inni í fæti mínum.
Orsökina vel eg veit,
vil ei dylja sanninn:
eitur-naSra » mig beit,
óviSförla manninnt
Enginn forBast óvin sinn,
þó um sig gyrSi’ í tjóSri^—
hún er alveg heimalini
hérna í berurjóSri.
Ef nú fylgi eg Oddi heim
á þá köldu dýnu,
læt ég eftir lítinn seim
landi’ og fólki minu.
ÞaS er engin þjóSarfregn
þó aS hnéskel brenni;
fáa miundi ganga gegn
grátstafur frá henni.
Engum gerir eldur sá
aSför geigvænlega
— engum manni út i frá
opiS sár né trega.
Fyrir fni til sólar sér,
svo eru fengnar bætur, —
grátiS ekki yfir mér,
íslendinga dætur.
ÞjóSarfylgjur, þjóSlífs raun,
þaS er efni í tárin,
okkar þúsund ára kaun,
Bændur
Sparisjóðsdeild þessa banka hefir
reynst mjög þægileg þúsundum vina
vorra meðal bænda og annara, til að
spara aflögu fé þeirra.
Oss þykir vænt um að geta boðið
yður þessi þægindi.
Lán era veitt áreiðanlegum möm
um gegn sanngjörnura vöxtum.
Alskonar banka-starfsemi fer hér
fram,
Bank of
TORONTO
Aðal skrifstofa: Toronto, Canada
Stofnaður I855
titibú i
Langenburg og Churchbridge,
G. M. PATON, ráðsmaður
Cor. Notre Dame & Nena St.
p«Í! F þér heimsækið oss, þá fáið þér að
j sjá, hvílík ógrynni af alskouar hús-
t gögnum, nýjum og gömlum, vérhöf
---1 um að bjóða.
Ef þig vanhagar um eitthvað í stáss-
stofuna þína, borðsalinn eða eldhúsið eða
hægindi að hvíla þín lúin bein á,þá heim-
sækið oss.
Það er fásinna að fara lengst ofan f bæ
legar þér fáið þetta ódýrara hérna á
íominu Notre Dame and Nena St.
tals. Sherbr. 1990
öll hin nýju sárin
GarSarshólma gæfurán z
grát í kinn mér sporar, —
þaS er orSin þjóSarsmán,
þjark og stefnur vorar.
Innar varla áSur hneit
evnni af fjanda hálfu,
henni, sem má heita’ á sveit
— hreppi NorSurálfu.
GóSvildir. scm liS oss ljá,
lítari og stara hljóSar
meSaumkunar augum á
aSferS stráka-þjóSar.
Hygst aS skima um hæS off ver
hverrar réttar álfu, —
niSur horfir á nafla «ér,
nakin, svona aS hálfu.
Okkur skyldi meira í mun
mönnum bjarga úr vökum,
heldur en auka hark og stun,
heldur en stefna sökum.
‘1 he JJew and Second Hand
FURNITURE STORE
Canadian Renovating
Company
612 Ellice Ave.
Gerir við, pressar föt og breinsar.
Abyrgst að þér verðið ánægðir.
612 Eliice \ver\ue.
HALDID
ELD IN UM -m-
með
VIÐI og KOLUAI
frá
THE
Rat Portage Lumber Co
LIMITED
NORWOOD
2343 - - TALSÍMI • - 2343
Spyrjið um verð hjá oss.
Þegar þérbyggið
nýja húsiö yðar þá skuluö þéi
ekki láta hjálíöa aö setja inn í þat
Clark Jewel gasstó. Þaö er mik-
ill munur á ,.ranges“ og náttúr
ega viljiö þér fá beztu tegund.
riark íewel gasstóin hefir margt
til síns ágætis seir, hefir gert hana
mjög vinsæla og vel þekta.
Gasstóa (ieildin,
Winnipeg Electric Railway Co.,
32? Main St. Talsími 2522.
Mnrkei eMjuare. WtnmpcK
LSltt af bejitu veltlngahúsuru b»t*
lne. M&ltlðlr eeldar fl S5c. f.v»,
Í 1.50 á dag fyrlr fæBl og gott her
bergi. Bllllardstofa og eerlega
uB vlnfönK og vlndlar. — ökeyj, •_
keyrsla tll og frá járnbrautastiáBvuu*
JOh.V BAIRD. etcaixll
MARKET
$1-1.50
á <iag.
P. O’Connell
eigandi.
HOTEL
á móti markaSnum.
146 Princess St.
VVINNIPFAI.
-Ingólfur.
G. F.
Agrip af reglugjörá
om heimilisréttarlönd í Canada-
Norðvesturlandinu
CÉRHVER raanneskja, sem fjölskyldu
^7 hefir fyrir að sjá, og sérhver karimað-
ur, sera orBinn er 18 ára, hefir heimilisrétt
til fjórBuugs úr ,,section" af óteknustjórn-
arlandi í Manitoba, Saskatchewan eða Al-
berta. Umsækjandinn verður sjálfur að
að koma á landskrifstofu stjóruarinnar eða
undirskrifstofu í því héraði. Samkvasmt
umbeði og með sérstökum skilyrðum má
faðir, móðir, sonur, dóttir. bróðir eða syst-
ir umsækjandans, sækja um landið fyrir
hans hönd á hvaða skrifstofu sem er
Skyldur. — Sex mánaða ábúð á ári og
ræktun á landinu í þrjú ár, Landnemi
niá þó búa á landi, innan 9 mílna frá heim-
ilisréttarlandinu, og ekki er minna en 8c
ekrur og er eignar og ábúBarjörð hans eða
föður, móður, sonar, dóttur bróður eCa
systur haas.
f vissum héruðum hefir landneminn. sem
fullnægt hefir Landtöku skyldum sínnm,
forkaapsrétt (pre-emtion) að sectionarfjórð-
ungi áföstum viðland sitt. Verð$3ekraB.
Skyldur:—Verður að sitja f mánuði af ári
á landinu í 6 ár frá því er heimilisréttar-
landið var tekið (að þeim tíma meðtöldnm
er tii þess þarf að ná eignarbréfl á heim—ili
réttarlandinu, og 50 ekrur verður að yrkjJ
aukreitis.
Landtökuroaður, sem hefir þegar notað
heimilisrétt sinn og getur ekki náð for
kaupsrétti (pre-emption) á landi getur
keypt heimilisréttarland í sérstökum hér-
uðum. Verð Í3.00 ekran. Skyldur: Verður
að sitja 6 mánuði á landiuu á ári í þrjú ár
og ræk'a 50 ekrur, reisa hús, 6300.00 virði
W. W. CORY,
Deputy of the Minister of the Interior