Lögberg - 24.02.1916, Síða 4

4
OGBERG, FIMTUDAGINN 24 FEBRÚAR 1916
lögbevg
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Press, Ltd., Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JÚL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, Business Manaser
Utanáskrift til blaðsins:
THE CDLUV|3I/V PRES5, Ltd., Box 3172, Winnipeg, Rl|af|.
Utanáakrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Wipnipeg, N|an.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.
Vestur-Islendingar og áfengissala
i.
Fremstir í flokki bindindismanna.
pví hefir lengi verið haldið fram að vér, sem
þjóðflokkur—ekki síður en einstaklingar—höf-
um skarað fram úr í ýmsum efnum hér í landi,
og mun það vera rétt á litið, þegar með sann-
girni er skoðað. Að því er það snertir að komast
áfram efnalega og bjarga sér atvinnulega, höf-
um vér sannarlega ekki staðið öðrum þjóðum á
baki. íslendingar hafa verið fúsir til þess að
snúa sér aö hverju sem var og leggja hönd á
plóginn, hversu erfiður sem hann var, þegar
hingað kom fyrst; þeir voru þá flestir allslausir
og urðu aö lúta óhreinni vinnu og erfiðari, og
auk þess látt launaðri. En þeir höfðu margir
það á bak við eyrað, að nota þá vinnu eiuungis
sem hjálpartröppu upp að einhverjú öðru, sem
meira gæfi í aðra hönd, og þeim hefir mörgum
hepnast það vel.
En það er ekki einungis í því að afla fjár og
tryggja sér framtíð efnalega, sem þeir hafa látið
til sín taka hér í landi.
Allir þekkja dugnað þeirra sem námsmanna
og er óþarft á það að minnast hér.
En það er eitt, sem þeir hafa einnig fengið
fljótari og fyllri skilning á en flest önnur þjóðbrot
í Canada, það eru skyldur þeirra, sem borgarar
gerast, til þess að taka öflugan og heilhuga þátt
í siðferðismálum þjóðarinnar. Af þessu stafar
það, að þeir hafa svo að segja verið viðurkendir
foringjar bindindismálsins hér í fylki, þar sem
þeir eru fjölmennastir. pað er öllum lýðum
ljóst, að Good Templara félagið hér í Manitoba
hefir haft bæði heila sinn og hjarta frá íslend-
ingum. pað voru þeir, sem svo að segja fæddu
þá stofnun í þennan heim hér í fylki. pað eru
þeir, sem hafa átt og eiga hér ekki einungis öfl-
ugustu, heldur líka lang-flestar stúkur allra
þjóða, þrátt fyrir fámennið. pað eru þeir, sem
einir allra bindindismanna í höfuðbæ vestur-
Canada, Winnipeg, hafa bygt sér veglegt heim-
kynni á eigin kostnað, þar ^em þeir hafa fundi
sína.
pað eru þeir, sem ráðið hafa lögum og lofum
í stórstúkunni í Manitoba og öllu Norðvestur-
landinu um langan aldur. peir hafa lagt þar til
duglegasta starfsrtienn og svo að segja alla
helztu embættismenn. Og nú á þessum mestu og
merkilegustu tímmótum eru það íslendingar, sem
flest embætti skipa í framkvæmdarnefnd stór-
stúkunnar fyrir tvö stærstu vesturfylkin.
Ef skýrslum væri safnað nákvæmlega um
bindindismálið í Manitoba og það gert hlutdrægn-
islaust, þá yrði íslenzki skerfurinn svo drjúgur,
að allar aðrar þjóðir yrðu að bera kinnroða. Ef
þeir hafa nokurs staðar skarað fram úr öðrum,
þá er það í bindindismálinu. (Skýrsla um stúku-
stofnun og starfsemi eftir þjóðerni í Manitoba
birtist síðar í blaðinu.)
II.
Hafna blóðpeningum.
pað að hugur hefir fylgt máli og verk kenn-
ingum, þegar fslendingar hafa starfað fyrir
bindindismálið,, má sjá á því, að þrátt fyrir það
þótt einn allra arðsamasti atvinnuvegur lands-
ins hafi verið vínasala — ef atvinnuveg skyldi
kalla — þá hafa svo að segja engir þeirra litið við
henni fremur en hún væri það ódæði, sem ekki
væri íslendingi samboðið. Er þetta þeim mun
virðingarverðara, þar sem það er vitanlegt, að
auður og efnalegt sjálfstæði er sá guð, sem hér
er tignaður frekar öllu öðru, og auður er fljót-
fengnari við brennivínssöluna en flest anað. Vér
vitum til þess að menn, sem kost hafa átt á því
að verða fjáðir á vínsölu meðal vor, hafa kosið
þann kostinn fremur að bjargast á ærlegri
tvegja handa vinnu. Má þar til nefna sem dæmi
B. M. Long, o. fl. peir hafa skoðað peninga fyr-
ir áfengi vanhelga blóðpeninga, eins og þeir eru.
pegar þannig er máli háttað, að mikið er lagt
í sölurnar til þess að standa víð stefnu sína og
sannfæringu, þá er málum venjulega borgið, sem
fyrir er barist. Enda dylst það engum, sem
sanngimi vill gæta, að íslendingar haí'a átt
drjúgan þátt í því að undirbúa alþýðuhugsunina
þannig, að þar falli ekki öll bindindisorð í grýtta
jörð. Atkvæðin, sem greidd verða 13. Marz, eru
að miklu leyti ávöxtur þessara fáu, en sístarf-
andi og sívakandi fslendinga. Með dæmi sínu
hafa þeir brent sannindi bindindisins inn í huga
Manitoba þjóðarinnar, hvar sem áhrifa þeirra
hefir gætt. pótt fslendingar hafi allmargir
komist hér í góð efni, þá má óhætt skoða í huga
sér framtíðar dóminn, sem sagan leggur á þá í
því efni; blóðspor þau, sem liggja að baki allra
vínsala, sjást aldrei svo nokkru nemi á brautum
fslendingsins—hann er of samvizkusamur maður
til þess; hann vill heldur líða, en að nota blóð-
peninga.
III.
Stefna blaðanna.
Blöðin eru talin bergmál þjóðanna hvar sem
er. Framkoma íslenzku blaðanna, Lögbergs og
Heimskringlu í bindindis- og vínsölumálinu upp
á síðkastið hefir yfir höfuð verið í sanm anda
og fslendinga í heild sinni.
Síðan bindindisbaráttan fékk það fasta form
hér í fylkinu, að ákveðið var að gera hana, eða
réttara sagt að viðurkenna hana pólitískt mál,
eins og hún er og hlýtur alt af að verða í eðli
sínu, hefir annar flokurinn, sem að stjómmálum
starfar, verið á bandi brennivínsliðsins yfir höf-
uð til skamms tíma, en hinn tekið þá stefnu, að
fólkið ætti að ráða í þessu máli sem öðrum.
pað eru tvö ár síðan sú ákveðna stefna var
samþykt af Framsóknarflokknum, og má svo
segja, að síðan hafi staðið yfir stöðug hríð og
snörp í vissum skilningi þessu máli viðvíkjandi.
Hefir Lögberg eindregið stutt bindindis- og bann-
leiðina í öllum þeim ritstjómargreinum, sem um
það hafa birzt, og þær hafa verið allmargar. —
pegar atkvæðagreiðslan 1 vetur var samþykt fyr-
ir nokkrum mánuðum, tók Lögberg óhikað í
strenginn og hefir síðan beitt sér fyrir þetta mál
sérstaklega. Bæði hafa þar komið ritstjómar-
greinar hvað eftir annað, og auk þess hefir þar
verið tekin upp sú regla, sem ef til vill hefir unn-
ið meira en nokkuð annað, að flytja heilbrigðis
ritgerðir, þar sem það er sýnt og sanna eftir vís-
indalegum rannsóknum heimsfrægra manna hví-
líkt tjón jafnvel minsta nautn áféngis vinnur
heilsu manna.
Bréfin, sem Lögbergi hafa borist, lýsa því
bezt, hver áhrif þessi aðferð hefir haft og
hversu mikla og alvarlega hugsun hún hefir vak-
ið hjá mönnum. Flokkur sá, er Lögberg fylgir
að málum í stjórnarfari, er merkisberi breytinga
og umbóta og hefir öðrum flokkum fremur skilið
tákn tímanna, og stigið sporin, þegar að því hefir
komið að heill þjóðarinnar krafðist þess. pannig
er það með bindindismálið o. fl. Blöð flokksins
hafa verið stórkostlegt afl til þess að undirbúa
hugi manna, Og þegar því verki hefir verið svo
á veg komið að vænlegt þætti, þá hafa sporin
verið stigin. Lögberg fagnaði því og mælti með
því eindregið, þegar bindindismálið var lagt í
vald þjóðarinnar, og það lýsir því enn yfir, eins
og svo oft áður, að það veitir bindindishliðinni
fullkomið fylgi og skorar á alla, félög og olöð
jafnt sem einstaklinga, að gera hið sama.
Sem sönnun þess, hversu rótgróið það er með-
al íslendinga að sinna bindindismálinu, má geta
þess, að einnig blaðið Heimskringla, sem verið
hefir málgagn þess stjórnmálaflokks, er bezt
hefir stutt brennivínsvaldið, hefir oft að undan-
förnu flutt greinar meðmæltar bindindi; þótt
eki sé hægt að segja, að hún hafi látið það sig
miklu skifta í þetta skifti, enn sem komið er,
þangað til í síðasta blaði—þegar hún fékk auglýs-
inguna frá bindindismönnum. Blaðinu er þar
auðvitað vorkun, eða hefir verið, þar sem flokk-
urinn hefir svo gífurlega unnið á móti málinu.
Er það þeim mun virðingarverðara af blaðinu, að
það litla sem frá því hefir komið, er í rétta átt, og
bezta sönnun þess, eins og fyr er sagt, hversu það
er íslendingum eðlilegt að styðja það mál.
IV.
Auglýsingarnar.
pað væri ef til vill ekki rétt, að minnast á
blöðin, án þess að fara nokkrum orðum um aug-
lýsingar, sem þau flytja. öll blöð Canada syo að
segja—og þar með talin íslenzku blöðin—hafa
haft þá stefnu, að taka auglýsingar frá hvaða
flokki sem er. pannig hafa t.d. flokksblöð flutt
skjallauglýsingar frá andstæðingum sínum o.s.
frv. hvort þessi stefna sé heilbrigð eða ekki, um
það hefir verið allmikið rætt; en um það að hún
hafi alment ríkt, eru til þegjandi vitni vikulega,
sem ekki verður deilt um.
Bæði blöðin íslenzku hafa flutt áfengisauglýs-
ingar, enda verið það siðferðislega heimilt, eftir
því sem á er litið, þar sem eigendur þeirra og út-
gefendur eru ekki í Goodtemplara félaginu. Mað-
ur, sem á blað eða í því og er í Goodtemplarafé-
laginu, má ekki taka brennivínsauglýsingar.
pegar byrjað var að berjast um vínsölubann-
ið, sem í hönd fer, fóru áfengissalarnir fram á
það við blöðin að birta auglýsingar frá sinni
hálfu. Blaðið Free Press talaði við Royal
Templars, stærsta bindindisfélag fylkisins, og
spurði hvemig þeir litu á það mál. Kváðu þeir
það ekki spilla málstað bindindismanna, þótt aug-
lýst væri frá hinum og hvöttu blaðið til að taka
auglýsingarnar. Lögberg gerði sama. En svo
var farið svo langt í þeim auglýsingum, sem birt-
ast áttu, með hártoganir og sannleikanum svo
misboðið, að blöðin rufu samning sinn við vín-
salana, nema Telegram. Neituðu þau því að
flytja fleiri auglýsingar af þessu tagi, og hafði
þá Tribune flutt eina, Free Press fjórar og Lög-
berg eina. Telegram heldur stöðugt áfram.
Jafnframt þessari einu auglýsingu flutti Lög-
berg ritstjórnargreinar til þess að rífa hana nið-
ur, og hefir blaðið alls ekki verið myrkt í máli
í því efni; um það eru lesendur látnir dæma,
og lætur blaðið sér nægja dóm þeirra. Síðan hef-
ir engin þessara auglýsinga komið í Lögbergi og
kemur ekki.
(Framh.)
Að gera skyldu sína.
pegar hermenn vorir eru að leggja af stað úr
átthögunum, áleiðis til orustu svæðisins, til þess
þar að mæta fjandmönnum sínum og verja rétt
landsins, vandamanna sinna og vina, og allra
þeirra sem heima eru, og ekki geta farið, eða ekki
fara í stríðið, þá er það ekki sjaldan að menn
tali um að þeir séu að gera skyldu sína og það
er bent á þá sem fyrirmyndar menn að skyldu-
rækni, og er það sjálfsagt réttmætt, því vér vit-
um ei hvar skylduræknin er á hærra stigi en hjá
hermanninum, þegar hann leggur alt sem hann
á, að lífinu meðtöldu, í sölurnar til þess að verja
rétt og heiður lands síns. Og það er engin furða
þótt hugur vor fylgi þeim á orustuvöllinn. pað
er engin furða þótt vér fylgjumst með þeim eftir
föngum, í sókn þeirra og vörn, 1 sigrum þeirra
og ósigrum, í allri þeirra viðureign við fjand-
mennina, því undir leikslokunum er kominn til-
veruréttur flests þess sem vér unnum og eigum
bezt.
En látum oss minnast þess, að það tjáir ekki
I að binda huga Ýorn of mjög við hermennina á
vígvellinum, því vér getum treyst þeim til að
gjöra skyldu sína þar, né heldur megum vér
binda huga vom um of við bardagasvæðið, því
hvorttvegaja er aðeins partur af stríðinu;
stærsti pa^turinn ef til vill, en þó aðeins partur.
I Mannafli vbr til þess að mæta óvinunum.
En það er ekki hermaðurinn einn, sem hefir
skyldum að gæta í sambandi við þetta stríð. pað
erum vér sem heima erum, sem höfum skyldur
að rækja líka, í sambandi við það. Og það er
engu síður nauðsynlegt að oss séu þær skyldur
Ijósar og að vér gjörum þær, en að hermennirn-
ir skilji og gjöri sínar. pað erum vér sem heima
erum, sem eigum að gjöra hermönnum vorum
mögulegt að verja fjandmönnunum inngöngu í
land vort.
pað erum vér sem eigum að sjá þeim fyrir
vopnum.
pað erum vér, sem eigum að sjá þeim fyrir
nógum og góðum skotfærabyrgðum.
pað erum vér, sem eigum að sjá þeim fyrir
hollri fæðu, og hlýjum klæðum.
pað erum vér, sem eiguín að létta af þeim
öllum kvíða og áhyggjum, í sambandi við vini
þeirra og vandamenn, svo þeir geti heilir og ein-
huga notið sín á vígvellinum.
pað erum vér sem heima erum, sem erum
skyldir til að verða við bón hermannanna, þegar
þeir kveðja okkur, hvort sem hún er borin fram
í heyranda hljóði eða kyrþey: “Eg skil eftir
hjá ykkur konuna mína og börnin mín, hana móð-
ur mína og hann föður minn, hana systur mína
og hann bróður minn. Látið þau ekki vera
svöng, látið þeim ekki vera kalt, látið þið þau
ekki líða á meðan eg er í burtu að berjast fyrir
þau og ykkur.”
pað er sérstaklega þettaatriði, sem vér erum
að hugsa um, þær fjölskyldur hermannanna, sem
fátækar eru og ekki geta séð sér og sínum far-
borða, og líka þá aðra á meðal vor, sem stríðsins
vegna eiga við erfiðleika og skort að búa.
f september 1914, þegar stríðið hófst, var til-
finningin fyrir þessari þörf auðsjáanlega vel
vakandi, því hér <í Manitoba og víðast hvar í
Canada, var gengist fyrir því að stofnaðir væru
þjóðræknissjóðir til þess að bæta úr þessari þörf.
Sjóður var stofnaður hér, eins og annarsstaðar,
með frjálsum samskotum, eða réttara sagt lof-
orðum, sem borganleg voru á vissum tímum.
petta gekk vel, menn virtust skilja skyldu sína
í þessu sambandi, og vera fúsir að láta af mörk-
um, það sem hverjum og einum fanst að hann
mætti missa. Og það sem inn kom af peningum,
var nægilegt til þess að standa straum af allra
brýnustu þörfunum, sem fyrir hendi voru hér
hjá oss á fyrsta ári stríðsins; enda voru loforðin
talsvert rífleg og nokkuð almenn. pannig komu
j frá Winnipeg búum frá fyrsta september 1914
til 31. ágúst 1915, $621,973.69, og frá öðrum
i stöðum í Manitoba fylki og víðar, $63,303.11.
Alls $685,267.80. Við lok stríðsársins, eða 31.
ágúst 1915, var búið að borga út alla þessa pen-
inga, nema $47,312.90; sem voru í sjóði. Á þessu
tímabili voru það 3898 hermanna fjölskyldur,
sem báðu um hjálp, af þeim voru 3436 styrktar.
Auk þeirra komu inn 3202 bænarskrár frá
familíum og einstaklingum, sem bjargþrota
voru sökum stríðsins, af þeim var 2329 veitt
hjálp.
Vér sögðum áðan að inn hefði komið í loforð-
um og samskotum nóg til þess að mæta þessum
útgjöldum, og $47,312.90 umfram, og virðist ekki
ástæða til að vera óánægður með það, ef slíkt
hefði getað haldið áfram, en það hefir ekki gjört
það, því kröfumar hafa stórum vaxið og vaxa
enn þá meir, en loforðin ekki, að minsta kosti
ekkert svipað því sem kröfurnar.
Vér setjum hér lista yfir útgjöld þjóðræknis-
sjóðsins í Manitoba um fjögra mánaða tímabil á
árunum 1914 og 1915:
1914. 1915.
Sept. . . . . ..$23,377.35 Sept. . . . , . ..$53,411.27
Okt. . . . . . . 25,443.01 Okt. . . . . . . 53,720.57
Nóv. . . . , . . . 26,588.00 Nóv. .. . . . . 56,173.89
Des. .. . . . . 32,349.70 Des. . . . . . . 60,344.18
pannig voru útgjöldin í þessa fjóra mánuði
af árinu 1914 samtals $107,758.06. En fyrir þá
sömu mánuði ársins 1915 voru þau $216,476.02.
Mismunurinn 108,717.96, eða meira en hundrað
per cent hærri fyrir sama tímabil árið 1915, en
.þau voru 1914. En aftur erú loforðin, enn sem
komið er, lægri heldur en þau voru í fyrra. pann-
ig að nú eru loforðin frá Winnipegbúum aðeins
$521,043.73, úr fylkinu'og annarsstaðar* að $53,-
185.60. Samtals $574,229.33, eða $111,038.47
minna en þau voru í fyrra. Hér er því auðsjáari-
i lega sjóðþurð og vandræði á ferðinni, því ef vér
eigum að gjöra skyldu vora í þessu efni, og sjá
sóma vorum borgið, og það vitum vér að er vilji
vor allra, þá er óhjákvæmilegt að því fyrirkomu-
legi, sem nú er, verði breytt á þann hátt, að í
stað þess að byggja upp á almenn samskot og lof-
orð, þessu máli til stuðnings, þá séu fastar regl-
ur settar, þar sem hver og einn gjaldfær maður
verður að gjöra skyldu sína í þessu efni. Og fyr
en það er gjört, getum vér ekki sagt að mál-
inu sé sómi sýndur, né heldur að vér gjörum
skyldu vora.
petta er þýðingarmikið mál, og þolir enga bið,
enda virðist að því sé að nokkru borgið með laga-
frumvarpi, sem nú er verið að ræða á fylkisþing-
inu, og að sjálfsögðu verður gjört að lögum á
þessu þingi.
petta frumvarp, sem fylkisstjórnin ber fram,
og hefir verið samið eftir ósk og í sambandi við
sveitastjómafélag fylkisins, fer fram á (1) að
heimilaður verði herskattur í Manitoba, (2) að
á allar skattgildar eignir í fylkinu skuli leggja
herskatt, sem brúkist til þjóðræknis þarfa, (3)
að upphæð sú sem lögð verður á í hverri sveit,
skuli ákveðin af hinum opinbera umsjónarmanni
sveitafélaga fylkisins, og sá skattur skuli borgast
á sama hátt og sama tíma og vanalegur sveita-
skattar, (4) að skattpeningar þessir skulu, borg-
ast af sveitunum til Municipal Commisioner
fylkisins, og af honum til fylkis féhirðis, sem aft-
ur borgar þá út samkvæmt fyrirskipunum fylkis-
stjóra og fylkisstjórnar.
pað. er ákveðið að lögin skuli öðlast gildi undir
eins og þau eru samþykt í þinginu, og staðfest af
fylkisstjóra.
Hvað mikið verður lagt á hvers dollars virði
af eignum í fylkinu, er enn þá ekki ráðið að fullu,
eftir því er vér bezt vitum. Og gjörir heldur ekki
mikið til hvort það verður 1 eða 1 / mill, því
um það verður að eins beðið, sem nauðsynlegt er'
til þess að mæta brýnustu þörfunum.
Vér teljum það sjálfsagt, að ekki einasta verði
þessum lögum vel tekið af fylkisbúum, heldur að
þeir verði Norrisstjórninni þakklátir fyrir að
bjarga þessu máli og afstýra sýnilegum og yfir-
vofandi vandræðum, sem þeir hefði óhjákvæmi-
lega komist í, ef hún hefði ekki tekið í taumana.
m

THE DOMINION BANK
*UM«ÍTD B. 08I.EB, M P„ Pi« W. D. MATTHJKWð »|T1 p-i.
C. A. BOGERT, GenenU Managec.
Borgaður höfuðstóll...........
Varasjóður og óskiftur áhati
$6.000.000
$7.300,000
BTRJA MA SPAIiISJÓÐSBEIKNING ME» $1.00
J>a8 er ekki nauðsynlegt fyrir þig aS bÚSa þangaS til þú
átt álitlega upphæS til þesa aS byrja sparisjóSsreikning vlS
þennan banka. ViSskifti má byrja meS $1.00 eSa meiru, og
eru rentur borgaSar tvisvar á ári.
Notre Dame Branch—W. M. HAMIX/l'ON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BURGER, Managcr.

Hvert stefnir?
(Framh. frá I. bls.)
verða hlutlaust í sambandi viS þjóS-
erni vort og tungu. Öll áhrifin
hérlendu svelgja oss eðlilega í sig,
svifta oss ekki einungis túngunni,
heldur öllum íslenzkum einkenn-
um, láta oss hverfa eins og dropa
í sjóinn, ef kirkjufélagið gjörir
ekkert til að hlynna að hinni ís-
lenzku arfleifð vorri.
'Þetta hlýtur áð vera afleiðing
af hlutleysis-stefnunni. Það er
létt verk og löðurmannlegt að
fyglja hlutleysis-stefnu. Að gjöra
ekki neitt er sama sem að horfa
upp á það, með hendurnar í vös-
unum, að fólk vort sé hrifið burtu
frá öllu íslenzku. Hlutleysi í
þessu máli er í raun og veru ekki
hlutleysi. Hún er beinn fjand-
skapur gagnvart þeirri stefnu að
vilja viðhalda því, sem er íslenzkt.
Allir heilvitá menn hér ættu að vita
að áhrifin, sem vilja taka oss burt
frá öllu því, sem er islenzkt, eru
svo frábærlega sterk, að til þess að
hið íslenzka hverfi, þarf ekki að
gjöra annað en það að GJÖRA
EKKI NEITT. Þeir, sem aðhyll-
ast hlutleysis-stefnuna í málinu og
takist þeim að fá almenning til
þess að fallast á skoðun sína, geta
því haft þá ánægju að sjá fólk vort
Jara þá leið sem þeir sjálfir vilja,
án þess þeir hafi nokkuð þurft
fyrir því að hafa. En að það ætti
öllum að vera ljóst að enginn getur
aðhylst slika stefnu nema sá, sem
vill að hin íslenzka arfleifð vor
hverfi sem fyrst úr sögunni.
Eg finn mig því knúðan til aS
mótmæla þessari hlutleysis-stefnu,
sem felst í þeirri skoðun, að kirkj-
an eigi aðcins að verða “fólkinu
samferða, ekki fara á undan, ekki
heldur verða á eftir”. Og þetta
hefi eg fyrir satt að sé kjarninn í
áminstri grein. Hún brýtur bág
við tilgang Jóns Bjamasonar skóla,
kippir undan honum öðrum aðal-
undirstöðusteininum. Hún leggur
^þröskuld á leið Dr. Guðm. Finn-
Ixigasonar, ef harfn skyldi afráða
að þiggja það boð skólanefndarirm-
ar að koma hingað vestur, til að
glæða íslenzka þjóðemistilfinning,
og fæ eg ekki séð að neitt af þessu
sé til góðs.
Kirkjan á aldrei að vera hlut-
laus í sambandi við þjóðernið.
Hún á að hlynna að hverju þjóð-
erni þar sem hún hefir fest rætur, j
og þar sem stendur eins á og fyrir
Islendingum í Ameríku, á hún að
hlynna að tveimur þjóöernum. í
þessu efni hefir kirkjufélag vort
sömu skyldur á herðum eins og
einstaklingar þjóðar vorrar hér:
að elska tvö lönd. Það á að göfga
og bæta líf fólks vors á allan þann
hátt. sem kraftar þess framast
leyfa, kenna því kærleik, virðingu
og skyldurækni gagnvart hinu nýja
föðurlandi voru, glæða hjá því, af
öllum mætti. ræktarsemi og ást
gagnvart ættjörð vorri, firra það,
ef unt er, þeirri synd að forsóma
gamla arfinn og kenna því að meta
og notá alt hið góða, sem í honum
felst. Og eðlilega hlýtur hlutfalls-
lega miklu meira af starfi kirkju-
féagsins að miða að þvi að hlynna
að hinu islenzka en að hinu hér-
lenda, vegna þess að i fyrra atrið-
inu vinnur það verk, sem ensk fé-
lög geta ekki unnið.
Að hlynna að lífi fólks vors—
jiannig, að það verði eins og jurt,
er beri hina fegurstu og nytsöm-
ustu ávexti fyrir canadiskt þjóðlíf,
en að jurtin vaxi sem eðlilegast frá
islenzkum rótum, hefir verið stefna
kirkjuféalgsins og ætti að vera
framvegis.
Nó segir einhvei að vel megi
PESSA VIKU SEINNI PART
l lmtudv, Estud. og Baugard.
IjIONEIj BARIíYMORE og IRENE
ROWLEY í lciknum
—THE YEEIíOW STREAK____
BERT, SHELDON BEWIS
í Iciknum
—TIEE KING’S gans—
Selnnlpart næstu vlku, Fimtudag,
Föstudag og I.augardag
MME. PETROVA í lieknum
iieart of a painted woman
“Special Topical Reviews, mynda-
sýningar, valin grlnstykkl, Walkers
Orchestrat, TJie Assiniboine karla-
Quartette, Miss Carrie Hendferson,
Soprano. VerS lOc. 15c og 25c.
. . Bamasýning hvem laugardag að
morgtd, írá kl. 11 f.h. Sætin öll þá
að eins I0c. Mjög skemtilegt pro-
gram fyrir börnin.
varðveita ísienzk einkenni hér án
málsins. Því neita eg ekki að það
verður mögulegt, þegar þau ein-
kenni eru búin að varðveitast hér
margar kynslóðir; en það er tóm
fásinna að ætla að slíks sé nokkur
kostur ef íslenzkan glatást hjá
annari eða þriðju kynslóðinni. Á
þessu stigi er enginn vegur til þess
að varðveita neitt sem nemur af
hinu íslenzka, nema með íslénzkri
tungu. Enda held eg að reynslan
staðfesti þetta atriði, það má víst
teljast sterkasta undantekning ef
mikið af íslenzkum einkennum hef-
ir varðveizt hjá þeim unglingum,
sem hér hafa alist upp án þess að
nema íslenzku.
Auka-atriði er það i greininni, að
ekkert hafi reynst íslenzku þjóð-
erni hér hættulegra en “öfgakenn-
ingar þjóðernisvinanna”. En það
virðist samt rétt að benda á það,
ekki sízt vegna þess að til er fleira
af sáma tagi í greininni. Sann-
leikurinn er sá, að þetta eru öfgar
og höfundurínn sjálfur segir:
“Öfgat skemma jafnvel bezta mál-
stað'. Vér Vestur-íslenidngar
höfum verið mjög litlir öfgamenn
í þessu máli. Vér liöfum miklu
fremur syndgað í því að vera svo
skelfing fljótir að kasta frá oss
hinu íslenzka.
í síðara lið ritgjörðarinnar er
sýnt fram á, hve ísland hafi van-
rækt skyldur sínar við oss hér
vestra i kirkjulegu tilliti. TJm það
skal ekki fjölyrt. Satt er það að
sum þjóðernisbrot í þessu landi
liafa hlotið meiri stuðning frá ætt-
jörð sinni en vér; en ekki er fyrir
það vert að gjöra úlfalda úr mý-
flugunni. Sannast sagt stóð öðrn
vísi á fyrir landi voru en öðrum
löndum. Það var fátækt, fá-
meunara, og ’ óvanara trúboðs-
starfi en önnur lönd, og þessvegna
ekki að húast við eins iniklu af þvi
og öðrum löndum. Ef eftir þessu
væri mnnað, væri minna um þessa
þungu dóma, sem mönnum hættir
svo við að kveða upp yfir fóstur-
jörðinni.
Eitt atriði í þessum lið málsins
má til að leiðrétta. Það er í sam-
bandi við biblíuþýðinguna. Höf-
undur greinarinnar segir að
“kirkjufélagið hafi fengið kröfum
sínum framgengt” hjá biblíufélag-
inu brezka að því er snertir brejd-
ingar á nýju þýðingunni, þó aðeins
í vasaútgáfunni, en ekki í hinni
stærri. “Er þvi naumast hægt að
segja”, heldur höfundurinn áfram,
“að háðir flokkar hafi sömu biblíu
og er ömurlegt”. Gangur málsins
er sá. að prestar vorir vildu gjöra
margar breytingar, sérstaklega á
Nýja Testamentinu. Voru á sín-

inmp
NORTHERN CROWN BANK
ADAI.SKBIFSTOFA I WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) - - - $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) - - - $2,850.000
SrJÖBNKNDUK :
Formaður.........- - - Sir D. H. McMELIjAN, K.C.M.G.
Vara-formaður ............. . Capt. WM. ROBTNSON
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CIIAMPION
E. F. HUTCHINGS, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVET.
Allskonar bankastörf afifreldd. — Vér byrjum relkntnga vlð cln-
H stuklinga eða félög og sanngjamir skllmélar velttir. — Ávísanlr seldar
til hvaða staðar sem er á fslandi. — Sérstakur gauxnur geflnn spart-
sjéðs lnnlögum, sem byrja má með einum dollar. Rentur lagðar vlð
á hverjum sex mánuðum.
T. E. THORSTEÍNSSOJST, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Man.

I