Lögberg - 01.02.1917, Side 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. FEBRÚAR 1917
7
*
Islenzkar glímur.
Eftir Helga Hjörvar.
i. Uppruni glímunnar.
íslenzka glínian er gömul og
l)jtröleg íþrótt. Hún hiefir lifað alt
frá æsiku þjóðar vorrar fram á
þennan dag, þraukað af sult og
seyru, og endurfæðst, Jægar þjóðin
a'ftur fann sér vaxa ásmegin.
' íslenzka þjóðin hefir tekiS ást-
fósitri viS þessa íþrótt sina. Flestar
aSrar íþróttir hennar eru fyrir löngu
forgörSun famar. Rn glímunni týndi
hún aldrei meS öllu niSur, þótt
þröngt væri í búi og hversu þjökuS
sem hún var. Ungu mennimir
glímdu, pft aS vísu af lítilli list, og
stundum ef til vill í óþökk feSranna
— og mæSranna, sem áttu aS bæta
hnektirnar. En æskan gat dkki stilt
sig. Og í meSvitunií þjóSarinnar
var gliman göfug íiþrótt og glæsileg.
Hennar var minst í sögum og sögn-
um. , þar sem góSir drengir keptu
um frægS og frama eSa vörSu líf
sitt og limu. Gamlir þulir, sem
fanst fátt um ærsl og ryskingar
strákanna, sögSu frá útilegumönn-
itm, jötunefldum og illum viSur-
eignar. Þegar eitihVer fullhugi úr
bygS var á vegi þeirra, þá er glímt
— ekki flogist á, en glímt — um líf
og dauSa. Og útilegumaSiurinn
hamramnii fellur og biSur sér lífs.
— Glímunnar var getiS, þegar
mimst var á æfintýri og mannraun-
ir, á karlmensku og hetjuhug.
Og glíman lifSi, öld fram af öld.
Nú er svo komiS, aS hún er eina
isl'enzka íþróUin, sem nokkur veig-
ur er i.
Eigi verSur meS áreiSanlegri
viissu sagt úm uppruna glímunnar,
hvort hún er frá upphafi alíslanzk,
eSa hún hefir borist hingaS í ein-
hverri svipaSri mynd. Víst er þáS,
aS engin veigamikil íþrótt verSur
til skyndilega eSa upp úr þurru,
h'eldur smámsaman, úr öSrum sam-
kynja og eldri íþróttum. Hverja
yfirgripsmikla íþrótt má leiika á
mismunandi vegtt, og vi'll einatt
værSa svo, á meSan henni eru eigi
settar fastar reglur, aS henni er i
meSferSinni vikiS viS á ýmsan hátt.
Þ'essar V>reytingar aukast í viissa
áltt, svo aS fram keimur ný tegund
íþróttar, sem breytist og þroskast,
unz hún er orSin sérstök ilþrótt.
Þannig er islenzka glíman aS sjálf-
sögSu til orSin, eins og aSrar
iþróttir.
Fangbröpff meS ýmsu móti eru
aS sjálfsögSu jafngömul mann-
kyninu. En fangbrögS eru “hver
sú viSureign vopnlausra manna, er
}>eir tókust tökum og leituSust viS
aS kggja hvor annan aS velli”.
FangbrögS, aS meira eSa minna
leyti reglubundin, eru og æfargöm-
ul, því nær alveg eins og nú er mest
glímt á Englandi og i Ameríku
(catch-as-catch-can-gliman).
f fomritum voruim er víSa-getiS
um fangbrögö eSa fang. Dr. Bjöm
Bjamason segir, aS til liafi veriS í
fomöld “tvær tegundir regluftmd-
inna fangbragSa, sem sé hrygg-
spenníng og glíma”.
Htyggspenning eSa hryggspenna,
eims og hún er nú nefnd, mun hafa
tiSkast með ölhim NorSurlanda-
þjóðum í fornöld. Hún er ofur
einföld og vafalaust æfargömul.
Hryggspennutökin, þar sem kepp-
endur spenna örmum hvor um ann-
an miðjan, liggja svo beiht við.
Enda tkórna þau hvervetna fyrir i
þeim tegundum glímu, þar sem
einkum er beitt afli (grisp-rómv.
glímunni, catch-as-catch-can, o. s.
frv.). Og sem sjálfstæð íþrótt
helzt hún enn við, bæði með oss og
með Eniglendingum (Cumberland-
wrestlingj, og viðar.
í hryggspennu 'er það aflið, sem
úrslitum ræSur, þar sem keppendur
venjulegast leitast við að sveigja
eða brjóta hvor annan á bak aftur,
eða reka hvor annan niður. Þó má
fimleiíki konta að nokkru haldi ef
brögðum er beitt. Og þó að með
oss hafi öðrum þræði ekki þótt
l'eyfilegt að beita brögðum i hrygg-
spennu. uiunu þau jafnan hafa
tiðlkast i henni að einihverju levti.
Nú eru þau leyfS, og i reglum fyr-
ir ensku hryggspennunni, sem mun
af sömu rót runnin, er yert ráS
fyrir hrögðum. En í fomöld, þeg-
ar reghtr ttm íþrótt yfirleitt voru
litlar og á reiki, má telja vist, að
í hryggsoennu hafi þótt levfilegt
hvert það bragð, er að haldi mátti
koma. Mönnum hefir bví snemma
lænst að beita þeim brögðum, sem
1>einast liggia við í hrygespennu,
en ))íið eru h(rlkróknr, hnéhnvkkur
og klofbrayö. Þéssi brögS liggja
svo vel viS í hrygespennu, aS það
leiðir eins og af sjálfu sér að beita
]>eim.
Ert þarna eru þá ikomin þrjú
gHmubrögSin, og þar á meðal sjálft
klofbraeðiS, s'em löngum hefir verið
taliH höfuðbragS glímunnar.
Auk hryggspennu má telia vist,
að þegar í fornöld hafi tíðkast á
Norðttrlöndum sú tegttnd reghi-
Intndinna fangbracSa, sent alment
kallast lausatök ('eSa axlatök), þ. e.
tægar keppendur taka tökum hvor
í axlir annars eða um upphandleggi,
alt fram undir olnboga, en venju-
tegast í fötin. og leitast siðan við
að svifta hvor öðrunt til jarðar.
Þessi viðureign er mun meiri fint-
leiksraun en hryggspenna. Kepp-
Óndur hafa að visu all-traust tök
hvor á öSrttm, en geta eigi nevtt
ttolniagns, og 'þess vegna siður
af'kmttnar; hins vegar eru )>eir vel
frjálsir að geta neytt fótfimi sinn-
ar og snarræðis. Sveiflan á eink-
um 'heima í lausatökuni, en af eig-
inlegum brögðtim leggjarbragö fyrst
f)-rst ov frémst, krœkja og jafnVel
sniöglíma. Einkunt liggur leggjar-
bragðið beint við. En þama eru
enn komin þrjú glímuibrögð.
Eausatök ihafa tíðkast hér á landi
sVo langt sem menn vita. Á Eng-
landi tíðkast enn einsJkonar lausa-
tök (Comwall-wrestling), og gilda
um þau þær reglur, að keppendur
ganga til leíks í þar til gerðri úlpu,
og má taka í ftlpuna hvar sem vill.
Rifni úlpan, VetiSatr glimumaður að
fá til aðra i hinnar stað.
Eins og þegar er sagt, virðist
auðsætt, aS lausatökin hafi þegar
tíSkast i fomöld, svipuS því sem
enn gerist meS oss', og þó ef til vill
upphaflega H'kari ensku lausatökun-
um. Skuilu nú fæt;ðar líkur fyrir
l>essu:
Það er þá fyrst, aS tökin sjálf
í axlir eSa um upphandleggi kepp-
enda liggja svo beimt viS, þegar
menn taka saman, einkum í leik.
ÞáS eitt er jafnvel ærin ástæða til
að ætla, aS fommenn, sem þreyttu
svo mjög fangbrögS, hafi ]>ekt og
iðkað þessa tegund þeirra, svo ein-
föld sem hún er.
í öSru lagi 'er það, að lausatökin
hafa ihaldist við alt til þessa, sam-
hliða hryggspennu og glimunni. En
að þau iséu eldri en glíman, mun
varla onka tvímælis, þar sem þau
eru svo mi'klu einfaldari. Þótt
þeirra muni hvergi getið sérstak-
lega í fomunt ritum, er eigi á því
aS byggja. Bæði nutnu ]>au hafa
þótt minnl háttar en hryggspenna
og gltma, og 'horfið rnjög fvrir
henni, og eigi siður 'er hitt, aS sögu-
ritararnir gera sér eigi, eða hirða
eigi um að gera ljósa grein fyrir
mismumand'i f an gbragSát egun d tmi.
Þéir nefna lengi vel einu nafni fang
eða fangbrögð. Og ökhmgis eins
er glínta siðar haft utn hverskonar
fiangbrögS, þó að viðureignin hlyti
eftir eðli sinu aö vera hrein og bein
áflog. Nægir i þvi efni aS benda
á þjóðsögurnar.
í þriðja lagi er fangastakkurinn,
er keppendur klæðast til fangs og
viöa er getiö i fomritmu. Hvað
sem annars má segja um þær frá-
sagnir, má telja það víst. aö fanga-
sta'klkurinn va^til og heyrði til viö-
ureigninni benlinis. T>'ar sem þrá-
sinnis er svo aS oröi kveðið, að
kepjændur bjuggust eða klæddust
tiil fangs. er ]>nö einmitt fanga-
stakkurinn, sem upphaflega aö
minsta kosti hefir vakað fyrir
sögumanni. ÞVí aö væri aö eins
um hryggspennu að ræða, skifti
litlu um klæðlnaði'nin; þá er eigi
haldiS í fötin, og þau hlifa eigi aö
neinu ráöi fyrir hryggspennutök-
um. Hitt mun rétt, aö stakkurinn
var beinlinis til aö taka i hann, og
bendir það á aö viSureignin hafi
veriö meö svipuðum hætti og ensiku
lausatökin eru enn i dag. Þá er
sögumenn láta sem stakkurinn sé
eingöngu til hliföar, gæti það \æriö
til þ'ess eins, aö varj>a tröllslegri blæ
yfir viSureignina. En þaS rná og
af ýmsu marka, aö fangastákkur-
intt sé þaS gömul flík, aö hann hafi
verið litt kunnur hér á landi. Öönt-
vísi veröur það ekki skiliö, hve ís-
lenzkum sogumönnum er óljós
IþýSing bans.
Loks er fanghellan, eöa æfintýra-
sagnirnar um fangbrögS viö blá-
menn og berserki. í þeint sögum
eru helztu lýsingarnar, sem til eru
af fangbrögöum í fornöld; og hve
ntjög sent sögurnar eru færðar í
stílinn, eSa viðburðimir tilibúning-
tir einn, eru þær aS mestu leyti
merkilegar. Sögur læssar eru hver
annari svo líkar, að litlu skeikar,
og Veröur auövitaö þaö eitt af þeim
ráðiS meö vissu, hverja hugmynd
sögumaðttr sjálfur gerir sér ttm
fangbrögðin. Hann lýsir þeim eins
og hann hefir heyrt frá þeint sagt,
og að nokikru eins og hann þekkir
]>au. Er vant að vita hvors' meira
gætir. Er þó líklegt aö arfsögnin
hafi ráöiS meirti hjá þeint, sem sög-
urnar rituöu. Þvi aö bæði var
þeim ljóst, aö þeir voru að lýsa
fornöldinni, og svo muntt þeir,
fróðleiksmennirnir, eigi að jafnaSi
ihafa verið handgengnir fangbrögö-
um á sjálfum gHmttvellinum. Og
]>ess má gæta, aö Iþegar sögumar
eru ritaöar, ltafa þær flestar gengiö
ntann frá manni, kynslóð eftir kyn-
sIóS, með litlum breytingum. Ög
]>egar fariö er aö rita þær, hverja
'eftir annari, verða elztu sögurnar
■fyrirmyndin. A'lt þetta eykur sögu-
legt gildi sagnanna, aö þvt er til
]>esisa máls kemur.
Gott dæmi slikra sagna er í Kjal-
nesinga sögu (15. kap.). Þtegar
Búi býst til fangs viö blámanninn,
“steyj>ti hann yfir sig fangstakki
ok er i]>eir mættust, tókust þeir
afar fast á ok sviftust”. Búa skort-
ir afl viö blámanninn; “foröaöi
hann sér þá viö föllum, enn stóð þó
fast ok fór ttndan víöa ttm völlinn”.
Sá sem halloka fer í hryggspennu,
svá at bringspelir hans tóku þar
sem íhvóssust var.” Þetta sameig-
inlega meginatriöi æfintýrasagn-
anna, aö sigurvegarinn aö leikslok-
um hleypur öfugttr yfir fanghelluna
og kippir fjandtaanni sinum áfram,
þaS bendir ótvírætt á rtegluleg
lausatök. í hryggsjænnu væri ó-
gemingur aö koma viö þessu
bragöi, og ilt í glímu. Loks hlaut
]>að aö liggja í augum ttppi aö sögu-
hetjan gat ökki látiö fjandntann
sinn hrata niSur á helltma, “svá at
bringsjtelir hans tóku þar sem
hvössus.t var”, nema hann héldi
lausatökum. Meö hryggsjxmnu -
tökum eöa glímutökum, eöa jafn-
vel í beinum áflogum, mundi
hann kippa honum með sér
alveg frarn yfir helluna. Rugling-
urinn í þessum frásögnum sýnir
það, aS söguritararnir hafa þekt
bæöi hryggspennu og lausatök (og
aö sjálfsögðu glimuý, en sjálfir
verið litlir áflogatnenn, og hræra því
öllti saman. Tekur svo þetta hver
eftir öörum. í þjóðsögunttm, og
jafhvel í “Pilti og stúlku” skýtur
henni upp í nýjum myndumi, iþess-
ari æfagömlu sögtt um fanghte'lluna.
Hún hefir haldið sér ]>etta frá
römmustu heiöni frarn á vora daga.
(Frarnh.).
Hugleiðingar um ára-
mótin.
Iíerra ritstjóri.
ÞaS eru margir sem líta til
baka á hverjum áramótum, ryfja
menn þá upp það helzta sem viö
hefir borið á árinu. Er eg einn
af ]>eim. /Etla eg nú aö senda þér
fáeina fréttapistla héöan úr bygð-
inni: TíSarfar, heilbrigöi, við-
burSi o.s.frv.
ÞaS er gantall og góður siöur
hjá okkur íslendingunt aö óska
hver öörum gleðilegs nýjárs. Þess
vegna byrja eg þetta bréf meö
beztu nýjárs óskúm til þín, ritstj.
góSur, óskandi þég og blaSinu
vegs og gengis á þessu komanda
ári, að blaöiö verði opiS fyrir öllu
góSu en hafni því lakara sem aö
]>ví lærst.
Mörgum • gteSjaslt vel aS Logb.
undir þinni stjórn. En fáir gera
svo ölíum líiki. Fyrir grein eina
sian út 'kom fyrir jólin hlaustu á-
mæli, ritstjóri góöur, fyrir þaö aö
gefa noikkrum rnanni tækifæri í
blaöinu að kasta aur að ]>eim fáu
listamönnum þjóSar vorrar, sem
syna oikkur þá vtelvild aö heim-
sækja okkur Vestur-Í slendinga.
I>teir sem blöSunnm stýra ættu aS
vera svo vandir að virSingu sinni
að veita ekki móttöku slíkum ó-
sóma.
Mörgum þótti leiöinlegt aS
heyra ekki meiri mótmæli en fram
konitt unt þann marg-umtædda
fyrirlestur séra Magnúsar Jóns-
sonar. Þótti betur við eiga aö
Lögberg heföi Ihaldiö áfrant þvi
senv það var byrjað á, að gera at-
hugasemdir viö fyrirlestitrinn, en
aS kappræða hann t Winnijveg, þar
sjern aSeins lítill hluti Vestur-ís-t
lendinga var viöstaddur.
ViS tókuni ekki nærri okkttr
]>enna fyrirlestur, heldur fttndum
viö vel til þess aS viS gátum efcki
teikið til okkar þaö sem þar var
sagt, þar eð öllum var ljóst að
prestinn vantaöi alla jærsónulega
þekkingu á þessari bygö. Fyrir-
Íesturinn gat tefcki átt viö aðra en
þá sent hann ]>ekti.
Haföu beztu þökk fyrir, ritstj.
góöur, aö láta Lögberg færa okk-
ur tnyndir af hintim merku íslend-
ingttm sem út kom fyrir jólin.
Slikar myndir eru mörgum fcær-
komnar, þrátt fyrir ræktarleysið og
sfcortinn á ættjarðarástinni, sem
V estur-íslendingum er borið á
brýn af hinum andlega leiðtoga á
ísafirði.
Þá ter að’ minnast á SólskiniS.
Og má meS sanni seeja aö það ltef-
ir notiö ihylili mikillar, ekki sízt
kvenna og bama. Einkanlega ef
það heldúr áfrani aö flytja myndir
af ]>eim mönnum, sent mest sólskin
hafa leitt yfir o^kar þjóö.
ÞaS er vel af staS farið að sýna
þessa tvo ógætismenn. Slíkar
mvndir út af fyrir sig eru nóg til
þess' aö vekja ungdóminn til um-
httgsunar um ættland sitt og þann
hluta þjóöarinnar sem þar býr og
þá er milcið ttnniö.
Vel líkaSi mér greinin þín um
jólin á Islandi. Samt var þar eitt
atriSi sem eg ekki sfcildi, að þeir
forntt jólasiðir hafi horfiö meö
kristninni. Allir þeir jólasiðir sem
greinin getur um', áttu sér staö
löngu eftir þann tíma aS kristni
var lögtefcin á íslandi.
)Ttgri Evudætur hugfest gatnla boö-
orðið: “aukist og margfaldist”
o. s. frv.
Skemtanir hafa verið nteö ýmsu
móti og þær ntargar góðar. Hin
fyrsta, og tíkki sú sízta, brúS-
kaupsveizla sú hm mikla ter Benson
lögmaSur hélt öllum sveitungum
sínum er þrjár vikur lifðu vetrar :
var meö því sumrinif vel fagnaS.
Var hóf þaö ljós vottur ]>ess aS hið
forna íslendings eöli er ekki með
öllu útkulnað i ]>essu landi.
Tveintur mánuöum síöar heint-
sótti okkur hinn þjóökunni visinda-
maöur Dr. GuSnt. Finnbogason.
Flutti hann hér sinn skemtilega og
vrel samda fyrirlestur fyrir troö-
fulltt húsi, var doktorinn öllum
vmgri og eldri velkominn gestur.
Málefni ]>aö sem hann haföi aS
flytja var áheyrendúm einkar hug-
ljúft. Tel eg víst að í þessari bygS
hafi það í góöa jörS fallið. Dokt-
orinn lauk lofsoröi á þessa sveit
fyrir tælktarsemi viö móöurmáliö.
Fórust honunt þannig orö aö enskt
orð hafi ltann ekki heyrt talaö í
bygðinni. Er þaö hverjttm einstafc-
ling og hverri bygð til sónta, sem
]>ann vitnisburö fær af þeint fátt
mentamönnum sent frá íslandi
koma og sýna okkttr þann heiður
aö heimsækja okkur Vtestttr-fs'lend-
inga.
Þá er aö minnast á skáldið og
listamanninn Goömund Kamban.
Hlakkaði fólkiö mjög til aö sjá og
heyra hinn tinga og fríöa leikrita-
höfund, sem svo mikiö orð fór af.
Samkomtt sína hélt hann hér 6
nóvember. Veöur v^r hiS allra
ersta, sem koiitið hafðt á haustinu,
hríöar bylur allntikill og ilt yfirferS- 11
ar. Samt var aðsókn hin bezta,
svo aö meiri hluti bygSarbúa veittu
skáldinu ]>á ánægju aö sækja sam-
kornuna. Sýndi fólkiö þá sem fvr
aö ]>aö kunni að meta listamanninn
ekki síður iat vísindamanninn.
Gerði Kamban hina rnestu lttkkti
meöal þeirri mörgu sem höfðti þá
ánægju að hlusta á hann. Vonattdi
er aö sem flestir íslendingar í þessu
landi sýni Kamban þá velvild að
kaupa hiS fræga leikrit hans, sem
út á aö konta á ]>essu ári. Er það
sú beztá viöurkenning stent hægt er
að sýna himim þjóSfræga lista-
ntanni.
Seinast t Nóvemiber var hér að
venju haldinn hátíðlegur þaklclætis-
dagur Bandaríkjanna. Var þá séra
Friðrik Hallgríntsson staddur hér
embættisfundi. Hefir séra Frið-
Annars átti þetta að vera frétta-
_ ^ bréf, eft ekki ádeila tóm. En frétt
á þessekki kcpt að fara “ttndan víða >mar veröa aldrei miklar né merki
um völlinn”, og mun hér uppltaf- leg’ar, því efcfci er viöburöaríkt. Fé-
1 ._._ 1 *__* 1 1 v 1 _ . 1 * I o nrc L r, \ 1« \..«• .. C « ■ > _ f 1 _ _ _„,v _ — g ■- 1 yc ■
lega liggja bak viS hugmyndin um
lausatök. Á fangastakkinn sjálfan
er áður minst. En á ákveöin tök
bendir þe.tta “tókust þeir afar fast”,
en hitt, “ok sviftit6t”, fremur á
lausatök en hryggsj>ennu. En viö-
ttreignin er of ferleg til þess, aö
reglttleg glíma geti vakaö fyrir
sögumanni. “Skildi Búi þat, at
hattn (blárn.) .tók svá, at bein ihans
tnundti brotna, ef eigi hlíföi honnm
klxöin”. Hér kennir aftur hrygg-
spennunnar, og ijteirrar skoöunar,
aö stakikurinn sé tiil hlíföar. En
í hryggspennu væri enginn kostur,
að líilaujta “öfugur yfir fanghell-
una”. Og þegar Búi gerir það,
verða blámanninttm “lausar hencl-
tnr ok skruppu af fangastakkinum”.
Hér kenutr berldga frant, að haldiö
sé i stakfcinn sjálfan. “Búi kipti þá
at sér blámanninum, islrkt er hann
nrætti; hrataði hann ]>á at hellunni
lagslífið liöur áfram í kyrö og friði
TíöarfariS á árintt hefir oltiö
ýmsu. Veturinn í fvrra mjog
snjóþungur og frostharöttr, vorið
kalt til Jónsmessu og gróðurlitiS
Meö júlí sikifti um trl hlýinda
Hitnaöi mjög í veðrinu, grasið og
akrarnir þutu uj>p á stuttum tíma
alt varö í mesta blóma og útlit
ltetra ten á ntörgum undanfömum
árum. Hitarnir uröu svo miklir aö
korniö skorpnaði hálfmyndað og
varS afleiðingin mjög rýr uppskera
HaustiS var gott frant til jóla. en
meö þeim dundú á haröindin Hafa
síöan verið sttjókomur og hörkur
ntiklar.
^ Heilsufar hefir mátt heita gott
Engir dáiö utan tvær háaldraðar
konur, sem lifaö liöfðu nærri hálf
an tiundte tug vetra, og hefir þeirra
áöur getið veriö. En vel hefir t
]>au slkörö skriöiö.
Björgunt i.Köldulkinn í Þingeyjar-
sýsltt og bjuggu þar í 20 ár. Þá
Ikom þaö mótlæti fyrir að ntaður
hennar fékk slag, sem leicldi ltann
til bana. VarS hún þá aö bregða
búi og fara út í hústnensku, 'en
börnin flest út til vandalausra og
var hún svona til og frá meö yngsta
bamið uni 3 ár, og mttn hún þá
liafa flutt tií Ameríku um 1891, og
var iþá til og frá hjá börnum sínum
uim eöa yfir tvö ár, þangað til hún
settist alveg að hjá dóttur sinni
Mrs'. Av E. Johnson aS Glenboro,
Man., og hefir hún verið hjá þeim
hjónum í síöastliöin 23 ár og hjá
'þeim dó hún eins og áöur er sagt.
Margrét isál. eignaSist 8 böm,
hvar af þrjú dóu á íslandi, en fimm
lifa hér i Amteríku: Margrét, kona
Eldjárns Johnsonar, þar sem hún
var lengst og dó hún hjá ltenni;
Halldóra, gift Snorra Jónssyni í
Prince Albert, Sask.; Vilborg, gift
C. E. Taylor i Ottawa, og Kristján
og Sigmar, báöir ibúsettir aS Glen-
boro, Man. Margrét sál. átti átta
systkini, hvar af tvö lifa: Þóra,
kona Kristjáns Andersonar að Bald-
ur, Man., og Þórarinn bóndi á Þór-
ólfisstöðum á Tjömesi.
Margrét sál. var tæpra 77 ára
aS aldri þá hún lézt. Var 'hún alla
æfi mesta frískleika og fjörmann-
eskja og var einlægt sí vinnandi.
Hún var ávalt hraust. þar til þrjú
eða f jögur síðustu árin var hún oft
mjög lasin af gigt. sem hútt lá í
lteilan vtetur fyrir þrent árum.
Margrét sál. var fríö kona sýn-
um, sköruleg og myndarleg í alla
staöi. Hún var guðíhrædd og góö
kona og bar sífelda unthyggju fvr-
velferS barna sinna og barna-
liarna. Hún var tryggur vinur
vina sinna, en hútt var efcki allra
vinur, því lttndin var stór. eins og
alt í fari Margrétar. En frantúr-
sfcarandi var hún bliðlynd og góð
>eim sent hún tók vinfestu við.
Blessuö sé minning þín, fram-
liðna vina mín. Þú vanst þitt verfc
tneö trúmensku nieöan dagur var,
og nú nýtur þú ihvíldar, teftir hið
langa og stranga dagsverk hjá
skapara þínurn, þar sem engar eru
sorgir eða mótlæti til aö særa hina
viökvfelmu sál þína, iheldur eilíf
sæla óg friöur.
Vinur.
rik unt mörg undanfarin ár prýtt
>ahklætÍ9samkomur þessarar bygb-
ar meS nærveru sinni. Flutti j>rest-
urinn langa og góöa þahklætisræöu,
sem honttim er lagiö. Á eftir ræðu
ltans fórtt fram skenitanir, ler inni-
faldar voru i ræðuhöldum, en á
ntilli ræöanna var sungiS af
söngflokki safnaSarins. Allar ]>ær
tölur sem fluttar voru hneigðust aS
siaima efni, ihiii íslenzka íungu og ts-
lenzkt þjóöertti. Aö því búnu fóru
frant veitingar og var skemtun hin
bezta.
Næst safnaðarfélaginu, sent er
hiö stærsta félag bygöarinnar og
ákveönasta, er bindindisfélagiö.
Nefnir félag það sig “Björgun”. Er
nafniö mjög vel valiö. Hefir fé-
lagsskapur sá óefaö bjargað ntörg-
um hinna vitgri ntanna af rangri
leiö á rétta. Starfar bindindis'fé-
lagið allar stundir með niesta dugn-
aði og árvekni. Kvaddi félagið
gamla áriö 30. desember meS einni
mynd'arlegri skemtisamkomu. Allir
ortt þar velfc'ontnir, félagsmenn og
eins ]>etir aðrir sent utan við stóSu;
einlægt er þeún mönnunt aS fækka.
Skemtisikráiti haföi til meöferðis
>rjá leiki, og þá nokkuö langa, einn
á ensku og tvo á íslenzku; báðir
>ýddir úr enskti af leifcendunum
sjálfum, sent alt voru ungliugar.
>ýðingin var góð og vel haföi tek-
ist að færa þá i gott mál. Leikend-
umir levsttt hlutverk sín vel af
hendi, nýir meölimir voru teknir í
félagiS og Jtaniæst vteitingar. \rar
kveldið ltiS ánægjulegasta. Eldra
fólkið -skemti sér nteö samræðum,
hiS yngra endaði áriö meö dansi.
Þá em flestir viðburöirnir ti'l
tíndir, sem við ltafa boriö á árinu í
minni bygö, ritstjóri góöttr. Óska
eg ]>ér svo og blaðinu allra heilla
og vaxandi vinsælda.
, Siguröur Jónsson.
Pakkarávarp.
ViS undirritttm vottum hér nteö
innilegasta þakklæti oklcar til allra
sieini tóku þátt í okkar mikla mótlæti
í sambandi viö veikindi og fráfal
barnsins okfcar elskaöa Haraldar
Viotors. Sérstaklega þökkum við
læknunum báöum Dr. Sveini
Bjömsson og Dr. B. J. Brandson
í Winnijteg fyrir alla ]>eirra miklu
°g góöu hjálp, jafnvel þó aö dauö
,l inn yröi þeim yfirsterkari. Einnig
]>ökkum við Mrs. S. G. Björnsson
Mrs. Önnu Þórðarson og Bergþóri
Þóröarson á Gimli, og Jóni Árna
syni og Mrs. Goodman í Winnijteg
fyrir þá góöu og miklu hjálp, sem
þau létu ókkttr t té, hvert ttpp á sinn
máta.
Sveinn Geirhólm,
Ingibjörg Geirhólm.
Dánarfregn.
Þánn 2. deseimber 1916 andaöiist
að Iheimfli sinu í Gltenboro, Man
tekkjan Margrét Jónsdóttir. For
eldrar hennar bjuggu lengi aö ís
ólfsstöðuni á Tjömesi i Norður
Þingeyjarsýslu. Margrét sál. ólst
upp hjá foreldmm stnum fram yfir
tvítugt, en 25 ára gekk hún að eiga
Enn hafa hinar Friöbjöm Jóns9on og fluittu þau að Ihefi safnaö. Eg hefi þegar sent tií
Ásökunum svarað.
Dr. R. L HUK5T,
Member of Royal Coll. of Surgeons, í
Eng., útskrifaíur af Royal College of |
Physicians, London. SérfræSingur I
brjóst- tauga- og kven-sjúkdómum. |
—Skrifst. 305 Kennedy Bldg, Portage j
Ave. <4 móti Eaton’s). Tals. M. 814.
Heimlli M. 2696. Tími til viStals: j
kl. 2—5 og 7—8 e.h.
THOS. H. JOHNSON og
HJÁLMAR A. BERGMAN,
fslenzkir logfrægiayar,
S**Jrrro»*:— Koom 8ii McArtbar
Building, Portage Avenue
Abitun: p. O. Box 1050.
Telefónar: 4503 og 4504. Winnipeg
Dr. B. J. BRANDSON
Office: Cor. SEerbrooke & William
, Tblbphonb oarry 3*0
Ovpicb-Tímar: 2—3
Haimili: 77® Victor St.
Tblepbone o»rry 3*1
Winnipeg, Man.
Vér leggjum sérstaka Aherzlu & aS
selja meööl eftir forskriftum lækna.
Hin beztu lyf, sem hægt er aS fá,
eru notu8 eingöngu. fegar þér kom!8
me8 forskriftina til vor, megi8 þér
vera viss um a8 fá rétt þa8 sem
læknirinn tekur tll.
COLiCIiKUGH & CO.
Notre Dame Ave. og Sherbrooke St.
Phones Garry 2690 og 2691
Giftingwleyfisbréf seid.
Dr. O. BJ0RN80N
Office: Cor, Sherbrooke & William
rHI.KI-HON'KtOARRY 32$
Office-tímar: 2—3
HEIMILI:
764 Victor St.oet
rRl.EPUONKt GARRY T33
Winnipeg, Man.
Gísli Goodman
TINSMIÐUR
VBRKSTŒBI:
Horni Toronto og Notre Dame
Oar'ry'Toa* :~! oitr™'!!**
j. j. BILDFELL
FAST*taNASALI
Room SSO Urtion Sarnr -
TEL. 268$
Seiur hús og ló«r og annast
»lt par aðlútandi. Peningaláa
J. J. Swanson & Co.
Verzla með faetetgnir. Sjáum
ieiguáhÚBum. AnnaetUnog
eld.ábyrgSir o. fl.
»04 Th® 1
ph«»* Main SOS7
Ritistj. Lögbergs:— í blaöi yðar
dags. 18. þ. nt. hafið ]>ér minst á
samskot þau sent eg aö undanfömu
hefi verið að safna til stvrktar viö
byggingu sjómannahælis i Reykja-
viik á íslandi, sem Hjálpræöisher-
inn stendur fyrir.
í sambandi viö Iþað mál stetjiö
>ér fram eftirfylgjandi sjö spum-
mgar.
1. Hefir Mrs. Johnson heimild
frá nokkrum einstaklingi eöa fé-
lagi til þess aö safna þessu fé?
2. Ef svo er, ihvaöan hefir hún
>á iheimild ?
3. Hvar geymir hún fé þaö sem
ihún innheimtir og undir hvers
nafni, eða sendir hún þaö hteitn til
íslands jafnótt og þaö safnast?
4. H'versvegna auglýsir hún ekki
nöfn'og uppltæöir í vikublöðunum
íslenzfku, einis og venja er attnara
sem fé safna?
5. Er þaö sarna fyrirtækið sem
hún safnar fyrir og það sem foringi
Hjálpræöighersins skrifaöi um i
blöðin í sumar?
6. Ef það er, ltversvegna safnar
ltún þá teklki í félagi við samverka-
menn sina?
7. Veit nokkur hversu miklu
tún hefir ]>egar safnað?
Svör mín við þessum spunting-
um — í iþeirri röð sem þær eru sett-
ar fram — eru þannig:
1. Já, — heimifcrín felst i því
opinbera ávarpi frá foringja Hjálp-
ræðishersins á íslandi, sem birtist í
blöðununt Lögbergi og Hteims-
kringlu ]>aiin 29. júní s. 1. og sem
meðmælagrein fvlgdi frá nokkrum
málsmetandi htönmtm þar í borg,
svo :sem iháyfirdómara og biskttpi
slands, Ásgeir Sigurðssyni konsúl,
Tuliniusi yfirdóms lögmanni, O.
Bjömssyni ritstjóra “ísafoldar” o.
fl., og enn frentur í prentuðu ávarpi
jindirrituðu af 30 borgurum Reykja-
víkur, sem foringi Hersins sendi til
min með ibréfi frá sjálfum sér sér-
stakíega, og með söfnunarbðk.
2. Þeirri spurningu er svaraö
undir lið fyrstu spttmingar.
3. Fé það sem eg hefi innheimt
he'fi eg ge_vmt á NortHiern Crown
lianikanum, í sömu byggingunni sem
>ér hafiö Skrifstofu yðar. Það er
>ar utKiir nafni Hjáípræðishersins.
4. Nokknð af gjöfunum ltefir
verið auglýst i íslenzku blöðunum.
En með því að talsvert af ]>ví íé
sent lofaö var i hinunt ýmsu bygð-
arlögum er ennþá ekki innheinit,
hafði eg áseitt mér að innheimta
engar gjafir þaðan fyr en þær væru
mér allar afhentar, og er sú ákvörð-
im samlkvæmt tilmælum ýtnsra í
þeint ýrmsu héruðunt. En um það
Dr- J. Stefánsson
401 Boyd Buildirig
COR. P0RT/\CE AVE. éc EDMOJiTOJi ST.
Stundar eingöngu augna, eyina nef
og kverka sjúkdóma. — Er að hitta
frákl. I0 I2 f. h. og 2 5 e. h.—
Tal.imi: Main 3088. Heimili I05
Olivia St. Talsími: Garry 2315.
Bardal
843 Sherbrookc St.
Selur líkkistur og annatt um útfarir.
Allur útbúnaður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann alskonar minnisvarða
og legsteina.
Heimilis Tals.
Skrífstofu Tals.
Oarry 2151
Oarry 300, 37B
NORTNWEST GRJIIN COMPANV
H.J. LINDAL, Manager
245 Grain Exciiange, Winnipeg
Islenzkir hveitikaupmenn
Skrifið eftir upplýsingum.
jyjARKET pfQTEL
Viö sölutorgiC og City Hall
$1.00 til $1.50 á dag
Eigandi: P. O’CONNELL.
FLUTTIR til
151 Bannatyne Ave
Horni Rúrie Str.
i staerri og betri verkstofur
Tals. Main 3480
KanalyElectricCo
Motor Repair SpecialUt
J. G. SNÆDAL,
TANNLŒKNIR
614 Somerset Block
Cor. Portage Ave. eg Donald Street
Tals. mam 5902.
get eg fuUvissað t’ður að eg mutt
auglýsa allarv gjafir .þegar fjár-
söfnunirnni meðal Vestur-t slettdinga
er lokiö.
5. Já, það er.
6. Eg hefi eíkki haft, og hefi ekki
nú, s\x> mér sé vitanlegt, neina
samverkamentt í ]>essu samskota
ntáli. Eg veit ekki til að ttokkur
annar Vestur-ísfendingur en eg
sjá'lf hafi sint ávarpi foringja
Hjálpræðishersins á tslandi á þann
ihátt að safna fé til sjómanttahælis
ins. Enda másfce engum öðrum
ritað eins beint og jtersónulega og
mér var ritað.
7. Já. — Eg veit nokkurnveg-
inn náikvæmlega hversu milklu eg
Fumiture
Overland
íslands rúntar 1112 kr. og htefi
hér fyrirliggjandi á bankanum
rúnta $100.00 eða hátt upp í 400
kr. En með þvt að sendingar og
skiftagjöld á peningunt frá Canada
til íslands eru svo há tun þessar
mundir, hefi eg ásett mér að láta
þetta liggja hér fyrst utn stnn, enda
vænti viðbótar við Iþað sntám sant-
an, eftir þ\d sem loforðin init'heimt-
ast.
Með ]>essu vona eg að spurning-
unt yðar sé svo svarað að ]>ér nttegið
vel við una að svo stöddu, því að al-
ger skilagrein er ekki möguleg fyr
en verkunt er lokið.
Eg finn ástæðu til aö votta yöur
þakklæti fyrir þau ummæli, tvisvar
fram tekin í grein yöar, aö ekki sé
ástæöa til aö gruna mig utrt óráö
vanda nteöferö ]>essa samskotafjár
Eig hefi á liönum árum viö önnur
tækifæri haft fjársöfnun mteöal
landa rninna hér, og aldrei oröiö
grunsemdar vör viö þau tilfelli. Eg
tel þvi aö tiltrvi yöar til mín aö
>essu sinni sé ekíki ástæöulaus og eg
mun reyna aö sjá unt aö ]>ér þurfiö
ekki að bera kinnroða fyrir hana.
Eg fcannast við að það hefði verið
æskilegra að geta auglý',st jafnóðum
satnskotaheildirnar úr hverju bygð-
arlagi, en mér hefir fundist og finst
enn að eg vera hindruð frá því af
iþeint ástæðum sem greindar eru í
svari við fjórðu spúmingu.
Mér skilst á ritgerð yðar að þér
mynduð helzt óska að eg hefði af-
hent samskotaféð til Hjálpræðis-
hersins hér í borg, til þess að hann
iltefði untsjá á sendingu þtess til Is-
lartds. En eg sé enga ástæðu til
þess. Enda hefir foringi Hjálp-
ræöisltersins á íslamdi mér vitan-
lega tekki beint fjársöfnunarbeiöni
sintti til Hersins hér, heldur beint
til mín. Mitt er því aö eiga beint
viö hantt og þaö hefi eg gert og
mttn gera.
Viröingarfylst,
Siguríaug P. Johnson.
Wpg, 26. jan. 1916.
Góð aðstoð.
Pessi kynslóð er of önnum
kafin. Menn gefa sér ekki tíma
til þess að neyta matar. peir
hugsa ekki um það, hvað þeir
borða. Afleiðingamar af því
að borða óreglulega og neyta ó-
hentugrar fæðu, eru mjög al-
varlegar. Svo að segja hver
einasti maður kvartar um sjúk-
dóma í maganum. pað er að
eins eitt, sem þarf að gera:
Triner’s American Elixir of Bit-
ter Wine er hiVi áreiðanlegasta
aðstoð, sem fengist getur. pað
hreinsar magann og innýflin og
heldur þeim hreinum og styrk-
ir innýflin, taugarnar og allan
líkamann.
Triner’s American Elixir of
Bitter Wine er áreiðanlegt með-
al við hægðaleysi, taugaveiklan
höfuðverk, taugaþrautum,
og
ystarleysi og slappleika. pað
er einnig óviðjafnanlegt við
magasjúkdómum, sem stafa af
tíðabreytingum kvenna, eða af
vinnu manna í námum. Verð
$1.50. Fæst í lyfjabúðum. Ef
þú þjáist af gigt eða tauga-
þrautum, þá er Triner’s áburð-
ur bezta meðalið, sem hægt er
að fá til þess *að lækna óþolandi
þrautir. Triner’s áburður er að
eins til útvortis notkunar og er
ágætur í slysum við mari, togn-
un, bólgu, kali o.s.frv. Verð 70
cent. Sent með pósti.
Joseph Triner, Manufacturing
Chemist, 1333—1339 S Ashland
Ave., Chicago, 111.