Lögberg


Lögberg - 19.06.1919, Qupperneq 6

Lögberg - 19.06.1919, Qupperneq 6
BíSa 6 LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. JÚNí 1919 Grasaferðin. “Systir sérðu það sem eg sé?” Það var eitt kvöld um vorið, við komum af stekknum, að eg sagði þetta við systur mína, fimtán vetra gamla, og klappaði saman lófunum af gleði. “Eg veit ekki við hvað þú átt, drengur!” — “Hvað á eg að sjá?” sagði liún rétt á eftir og sneri sér við, því eg var orðirm aftur lir og horfði þegjandi ofan í jörðina. “Hér hefir rignt ormum í skúrinni, en það var nú ekki það sem eg átti við.” “Þú ert skýrleiks harn.” sagði systir mín hlæjandi, “og kemur aiténd með eitiflivað nýtt; við skulum tala um-ormana þína seinna; en hvað var hitt sem eg átti að sjá?” Kg var einatt vanur við að hrin leiddi mig, á rneðan eg var ýngri; en nú var eg orð- inn 13 vetra gamall, og þótti vera of stór til þess; samt sem áður fanst mér það alténd mesta skemt- un, og vann eg mér það stundum inn með allskon- ar gamni og vinalátum, þegar við vrorum einhvers- staðar á gangi. “Leiddu mig dálítið,” sagði eg, og tók í höndina á henni, “annars kostar sérðu ekki það sem eg hendi þér á — þú sérð fjallið hérna fyrir ofan okkur, gáðu nú að.” “Nei, eg sé ekki fjallið, frændi minn góður! var það ekki annað en fjallið?” — “Og sérðu bunurnar bláu, sem steypast fram af Bröttuskeið; það er eftir regnið áðan; lækirnir hafa allir vaxið, og eru sumir mórauðir. Hvernig lízt þér núna á fjallið?” “Ekki nema vel,” sagði svsíir mín, “það er fallegt og farið að verða smnarlegt; en svona Iit- ur það út á hverjum degi; þú verðijr að sýna mér eitthvað meira.” “Eg er að draga þig dálítið á því, sem bezt er; sérðu nú rindana þarna uppi á Bröttuskeið sunnanverðri ? Þeir eru fagurbleikir; manstu, hvernig þeir eru að sjá í þurki?” Þetta seinasta sagði eg svro borginmannlega og með svo miklum spekingssvip, að það var auðséð á öllu, eg þóttist hafa sagt eitthvað merkilegt. Systir mín liorfði stundarkorn á rindana, og sá eg, hvern- ig hýrnaði yfir henni. “Þú ert mest gersémi,” sagði hún þá, “og bezti frændinn, sem eg á — það eru altsaman grös, það er ógn af blessuðum grös- um!” Nú líkaði mér fyrst 'hvernig gekk. Systir mín leiddi mig við hönd sér, lagaði á mér hattinn og strauk hárið frá enninu á mér, en eg hristi það jafnótt niður aftur, og liorfði ýmist á hana eða tórnar bleiku, og bað með öllu móti, að hún þegði um grösin, og tæki mig svo einihvern tíma einan með sér upp áNBröttuskeið, svo vrið hefðum bæði tvö sómann af þessari uppgötvun, og grösuðum meira en dæmi væru til. Hán lofaði mér því Ioks- ins, og þá var eg í mínum augum sæll eins og kongssonur, og hugsaði til grasanna með hreinni og vonarfullri gleði. Þess háttar tilhlökkun verð- ur vrarla lýst, og engum getur auðnast að njóta hennar fyllilega, nema unglingum á mínu skeiði. Þessi systir mín, sem eg kalla, hét Hiklur Bjarnadóttir, og var einkabarn Brestsins á B—. Við höfðurn alist upp saman, frá þvj^eg var 4 vetra; þá misti eg foreldra mína, hvort á eftir öðru. Séra Bjarni t@k mig þá í fóstur, og ól hann /mig upp, eins og eg væri hans sonur. Hann hafði átt móðursystur mína fyrir konu, en mist hana, þegar eg var barn. Frá þeim tíma bjó hann alt af með bústýru, og bar ekki á öðru en að það færi nógu vel. Hann var líka ríkismaður, og fluttust bonum föngin víða að, svo enginn gat vitað nema kunnugir, þó eitthvað þryti á heimabúinu. Báðs- konan var alt af heldur ill við mig, og kallaði eg hana digru Guddu, þegar eg var reiður, en Hildi, pregtsdótturina, kallaði eg aldrei annað en systur mína, og prestinn fóstra minn, eða þá stundum séra Bjarna, þegar eg átti tal við ókunnuga. Hann var aldrei harður við mig, og ekki man eg til hann ofbyði mér nokkum tíma, hvað sem eg átti að nema eða vinna, en heldur var hann strangur í út- liti, og aldrei svo blíður eða eiginlegur í máli, að eg gæti fest ást á honum; mér lá alt af við að hræðast hann, og aldrei var eg eins glaður eða upplitsdjarfur og eg reyndar átti að mér, þegar eg sá hann einhversstaðar í nánd við mig. Samt sem áður virti eg hann, eins og hann væri faðir minn, og vildi honum vel af heilum hug. Eg var svo lánsamur, að koma mér vel við fólkið á bæn- um, og hafði það sumt eftirlæti á mér, en enginn horn í síðn minni, nema ráðskonan. Bezt féll mér samt æfinlega vúð hana Hildi systur mína, og henni var eg þægari en nokkrum manni öðrum á heim- ilinu. Það var einn dag fyrir sláttinn, að eg var kominn á hvíta brók og ljósbláa sokka, og saum- aði þá upp um mig fyrir neðan hnéð. Að ofan- verðu vár eg snöggklæddur, á grænum bol og dúk- skyrtu, með nýlegan hatt,, sem eg hafði keypt fyrir lamb, ogþótti mér það vera fallegur hattur. Svona etóð eg úti á ldaði með hárband og ljósgráan tínu- poka, og þar að anki var eg vel útbúinn að snær- um. Eg hafði tekið með mér peysuna mína bláu, og vag að búa mig til að binda bagga úr henni og pokanum, en dró það samt, og horfði heim til dyr- anna, hvort enginn kæmi út. Það leið ekki heldur á löngu fvr en systir mín kom með samanbrotinn tínupoka og snjóhvíta rósavetlinga á höndunum, en hversdagsbiiin að öðru leyti, hreinlega og létt, en þó hlytt, svo kunnugum var hægt að sjá hún adlaði í grasaferð. Eg kallaði til hennar og sagði: “Fæ eg að bera pokann þinn, systir góð!” og leit svo um leið niður á mig, því aldrei þóttist eg liafa verið eins karlmannlegur í vexti, né meira mannS’- efni að sjá, en núna á hvíítu brókinni. “Heyr á endemi! ætli þér veiti af að bera þig sjálfan?” sagði digra Gudda;.“það situr á þér, pattanum, að þykjast vilja láta eins og fullorðnir menn!” Hún stóð rétt fyrir aftan mig, og hafði eg ekki fyr tekið eftir henni. “Eg ansa þér ekki,” sagði eg í hálfum hljóðum, en systir mín fékk mér pok- ann sinn brosandi, og sagðist ekki efast um, að eg bæri hann með lieiðri og sóma, ekki síst ef hún leiddi mig upp á móti brekkunni. “Það er alténd léttara,” ætlaði eg að segja, en digra Gudda stóð við hliðina á mér og brosti svo hæðnislega, að eg beit á vörina og hnýtti baggann minn þegjandi. “Mundn mig um það, Hildur!” sagði ráðskonan, “að færa mér dálítið af helluhnoðra í kvöld, hann vex nógur í fjallinu, og alténd er hann blessaðasta gras að drekka af. ” Mig langaði til að svara ein- hverri ólþægð, en þorði það ekki fvr en eg var al- búinn. “Eg skal muna til þín, Guðríður!” sagði systir mín, “verið þið sæl öll!” “Og eg skal færa þér einn eða tvo skollafingur, eða þá dálítið af tóugrasi,” sagði eg, og hljóp af stað með sama, því eg vissi að digra Gudda mundi hafa orðið reið. Veðrið var blítt og hreint, en ekki sá til sólar, því skýadrög voru um himininn, oghrannaði aust- urloftið. Það var eins og sveitin hefði sniðið sér stakk eftir veðrinu: alt var k\rrt og blítt yfir að líta, túnin græn, og glóðu í fíflum og sóleyjum; engjarnar líka grænar, en þó nokkuð Ijósbleikari, og sumstaðir hvítir fífublettir, tárhreinir eins og hýfallinn snjór. Búsmalinn dreifði sér um haga og hlíðar, og ekkert var að heyra nema einstaka lækjarbunu, og árniðinn í dalnum; eða þá stund- um fugla, sem flugu kvakandi í loftinu, ellegar sátu á einhverri hæð og sungu sér til gamans í morgunkyrðinni. Lengra í burtu var að sjá fag- urblá fjöll með sólskins blettum, og það breiddi nokkure konar gleðiblæ yfir alt hitt, eins og þegar vonin skín yfir rósama lífsstund góðs manns. Þetta sagði systir mín líka á einum stað í fjallinu, þegar við stóðum við og horfðum yfir dalinn og sveitina; og hún sagði það satt, því eg sá hvernig hýran skein á andlitinu á henni. En eg var mest að hugsa um grösin, og svaraði henni óþolinmóðlega: “Eg held það hafi verið fallegt sem þú sagðir, en illa er mér við sólskinið, ef það 'kemur hingað í dag; mér þætti miklu betra að við fengjum duglega skúr.” “Vertu óhraxldur,” sagði hún, “grösjn þín á Bröttuskeið verða varla svo smá, að við sjáum þau ekki nema í vætu; láttu mig nú Ieiða þig stundarkorn, litli frændi minn góður!” Eg þektist það að sönnu, og tók þegj- andi í höndina á henni, en illa féll mér samt að hún skyldi kalla mig “litla frænda.” Hún var farin að taka upp á Iþví stundum, eftir það hún óx svo mikið yrfir mig; enda var hún orðin full- tíða kvenmaður, og fermd fyrir meir en ári, en eg var barn, að kalla, og ekki stór á mínum aldrei. Þetta vissi eg altsaman dável, og sárnaði njér því heldur, að hún skyldi svona ósjálfrátt vera að minna mig á það. Við gengum nú áfram, þangað til við komum undir skeiðina; eg var þá orðinn dauðþreyttur, og settumst við niður á grænni tó og horfðum aftur ofan yfir dalinn. Nú var hann enn þá fegri að sjá en áður, þegar við stóðum Jægra í fjallinu; allar ójöfnur voru horfnar á lág- lendinu, og ekkert var að sjá nema litaskiftin. Áin kom nú öll í Ijós, og leið hún fram í bugðum og kvíslum eins og heiðbláir þræðir, ofnir í fegursta glitvefnað. I þetta sinn gaf eg samt lítinn gaum að fegurð náttúrunnar; mér gat ekki liðið úr minni litli frændinn;” það lá hræðilega illa á mér, og loksins sagði eg upp úr miðju kafi: “Eg er ofur- lítill, Hildur mín góð! aldrei held eg verði að manni!” Systir mín hló hátt og horfði til mín svo kátbroslega, að eg vissi varla hvaðan á mig stóð veðrið. Það var eins og eg heyrði óminn í loftinu, hvað aumingjalega skringilegur eg hefði verið í rómnum, og fór það eins og stundum ber við, að hugur minn komst í aðra stefnu, og hló eg þá dátt að sjálfum mér. “Þetta var að skrítn- asta sem eg hefi nýlega heyrt,” sagði systir mín; “blessaður vertu, segðu það aftur í sama róm og áðan; reyndu nú till” Eg færðist undan fyrst í stað; en það fór eins og vant var, þegar Hildur var annars vegar, mér var ekki hægt að synja henni lengi um það sem hún bað; eg varð þá að fara að herma eftir sjáJfum mér, og þó það tæk- ist, ekki sem bezt, varð okkur það samt báðum nægi- legasta hláturs efni. Hún var þá svo blíð, og hló að mér svo dátt og græskulaust, að mér kom ekki til hugar að fyrtast við það minsta grand. Þegar við stóðum npp, sagði hún og var nokkuð alvar- legri: “Ef þú vilt, skal eg aldrei kalla 'þig litla frænda meir; þú munt líka bráðum vaxa, ef þú lifir, og þegar þú ert orðinn stór, mun eg verða að venja mig af því, hvort sem eg vil eða ekki.” Eg varð einhvern veginn undarlegur, þegar talið snerist svona við; mét fanst nú lítið til þessa lof- orðs, og vissi ekki vel hverju eg átti að svara. “Kallhðu mig hvað sem þú vilt,” sagði eg þá heldur lágt, “eg skal kallá þig systur mína samt” — og svona klifruðum við upp á skeiðina. Eg var að hugsa hitt og þetta, og tók lítið eftir vegin- um. hann var ekki heldur mjög voðalegur,; við fundum á einum stað klettaskoru, og komumst þar upp, án þess okkur vildi nokkurt ðlys til; en svo var hún þröng, að við urðum sumstaðar að renna okkur á rönd, og sáum við glögt að hún varð ekki farin aftur, ef við fengjum nokkuð í pokana. Eg vonast til að sumir af lesendum mínum • muni til sín, þegar þeir hafa í fyrsta sinn fundið svo mikil grös, að þeir væru vissir um að geta tekið þar bvrði sína fyrirhafnarlaust að kalla. Því er svo varið með áhugann, að hann þróast því meir sem meiri er óvissan, og þetta veldur ákefð allra veiðimanna og annara, sem afla fjár úr skauti náttúrunnar. Með handiðnirnar er alt öðruvísi ástatt: þeir sem eiga að vinna að því sem aflað er, og endurbæta það og ummynda, vita oft- ast nær fyrirfram hvað miklu þeir fá afkastað, og gerir vinnan þeim langtum meiri áhuga en hinum; enda lifa þeir minna á voninni, og búast ekki á hverri stundu við einhverjum feng. Eg var í þetta sinn í þeirra tölu, sem gleðjast við að sjá von sína rætast, og þarf eg ekki að lýsa huga mínum fvrir þeim, sem hafa reynt eitthvað líkt því á manu reki. Undir eins og við svstir mín komum upp á skeið- ina, sáum við að litaskiftin á tónum bleiku höfðu ekki dregið okkur á tálar; þær voru allar þaktar í’ grösum, og lágu þau í stóreflis-flekkjum, og svo þétt, að ekkert strá og engar mosategundir voru vaxnar upp á milli þeirra. Það var auðséð á öllu, að þar höfðu ekki verið tekin grös í margt ár. Við bárum ekki við að binda á okkur pokana; því ekki þurfti langt að ganga eftir tínunni. Við kiptum ]»á upp skúf og skúf, en grösin lágu laus að kalla, og bárum við þau saman í smáhrúgur, þangað til við héldum, að við mundum ekki koma meiru heim. Við höfum varla verið lengur að þessu en svari einu dagsmarki, og þegar öllu var lokið, og við búin að troða í pokana, hefir varla verið kominn miðmundi. “Þetta eru nógu laglegir pokar;” sagði ég þá, “en ógn verður eftir af grösunum; seztu nú við og saumaðu fyrir peysuna mína, hún tekur þó ekki svo lítið, og það er líka mannlegra, að koma heim með bagga í fyrir.” “Þú verður þá að segja mér sögu á meðan, fvrst eg er svona eftirlát við þig,” sagði systir mín um leið og hún fór að þræða saman peysuna. Eg var fús til þess, og settist eg við hliðina á henni, en þó svo, að eg sæi vel framan í hana, því þá gekk mér alténd betur að segja frá. Svona sat eg stundarkorn og hugsaði mig um. Því næst spurði eg systur mína, hvort það ætti að vera eitthvað um hann séra Eirík í Vogsósum, eða þá saga af útilegumönnum. En hún hélt að lítið yrði úr öllum þessháttar sög- um í björtu, og bað mig að finna eitthvað hentugra. “Þá muntu ekki heldur,” sagði eg, “vilja heyra neitt um hann Björn i Öxl, eða þá ferðasöguna hans Lalla, þegar þau Skotta og hann sátu saman á húðinni og óku fram endilanga Fnjóská, en Þor- geirsboli dró, og það var húðin af honum sjálfum. En áður en ég gleymi því, systir góð! hvað eru þær margar — skotturnarf” ‘ ‘ Það á eg bágt með að segja þér,” sagði hún; þær hafa verið sín í hverri sveitinni; þó eru tvær merkilegastar, að eg held, Húsavíkurskotta og Hvítárvallaskotta, en þær eru nú báðar dauðar.” “Þá þekki eg mann sem hefir séð hana Húsavíkurskottu,” sagði eg; “manstu ekki eftir lækninum, sem var að segja honu-m fóstra mínum frá, þegar hún kastaði seln- um í hann Lalla? — En var hann dauður, selur- inn? Því er eg nú búinn að gleyma.” “Það verður ekki talað við þig,” sagði hún, heldur óþol- inmóðlega; “þú ert með tóma útúrdúra, og eng- .inn maður getur séð hvort þér er alvara eða gaman. ” “Mér er þó alvara stundum, en núna getur mér ekkert dottið í hug, sem vit er í; þú verður að gera þig ánægða með nokkrar vísur.” “Já, það er satt”, sagði eg; “það voru tvö smákvæði; annað er síðan í hittifyrra, og það er um þig, en hitt gerði eg um lóu, í gær eða fyrra dag; það eru nógu falleg kvæði, sér í lagi endinn áiþínu.” “Eg held eg muui úr þér bullið,” sagði systir mín; “lof mér samt að heyra það seinna.” “Mig langar til að heyra hitt fyrst,” sagði eg; “það er bezt eg fari með þau bæði.” Hildur gat ekki gert að sér að hlæ.ja, en eg gaf mig ekki að þVí, og fór að þylja kvæðið það í hittifyrra: Sáuð þið hana systur mína sitja lömb og spinna ull? Fyrrum átti eg falleg gull; en nú er eg búinn að brjóta og týna. Einatt hefir hún sagt mér sögu; svo er hún ekki heldur nísk:’ hún hefir gefið mér hörpudisk fyrir að yrkja um sig bögu. Hún er glöð ú góðum degi — glóbjart liðast hár um kinn — og hleyþur þegar hreppstjórinn finnur hana á förnum vegi. “Gaman hafði eg af þér þá,’\sagði eg kank- brosandi, og byrjaði undir eins á hinu kvæðinu; það var reyndar ekki merkilegt; það er svona: Snemma lóan litla í lofti bláu “dírindí” undir sólu syngur: “Lofið gæzku gjafarans! grænar eru sveitir lands, fagur himinhringur. Eg á bú í berjamó, f börnin smá í kyrð og ró heima í hreiðri bíða; matæeg þau af móðurtrygð, maðKÍnn tíni þrátt um bygð, eða flugu fríða.” Lóan heim úr lofti flaug — ljómaði sól um himinbaug, blómi grær á grundu — s til að annast unga smá, alla étið hafði þá hrafn fyrir hálfri stundu. “Það er nú svo,” sagði systir mín; “sástu til lóunnar, sem þú gerðir þetta um?” “Það trúi eg ehki,” svaraði eg henni, “en svona mun það hafa farið samt, annars hefði mér varla dottið það í Img,” Þii talar svo undarlega, frændi!” sagði Hildur; “en nú er peysan búin; við skulum fara og tína í hana, alt hvað við getum.” Þetta starf var skjótt af hemli leyst; við fyltum peysuna með grös, bundum hana við annan pokann, og að svo búnu settumst við niður aftur. Þá var koinið sól- skin niður um dalinn, en uppi hjá okkur bar skugga á; hægur blær á sunnan rann um fjallið og flutfi með sér líf og yl. Við sátum þegjandi og skemtum okkur við að sjá skuggana, sem liðu í ýmsum myndum yfir engjar og haga, eftir því sem skýin losnuðu og bárust á burt um himininn. “ Vildirðu-ekki vera svo léttur,” sagði systir mín, “að ]>ú gætir sest á einhvern fallegasta skuggann þarna niður frá, liðið svo yfir landið, sveit úr sveit, og séð það sem fyrtí ber?” “Ekki væri það óskemtilegt, “svaraði eg; “en ef ukýin þarna uppi eyddust, þegar eg væri kominn norður á Sléttu, þá færi, held eg, skugginn Jíka, og svo hefði eg ekkert að sigla á aftur heim til þín.” Systir mín leit við mér einhvern'veginn skrítilega, að mér þótti, eins og hún væri að virða mig fyrir sér, og sagði hetdur seint: “Þá gæturðu sest að á Sléttunni, þangað til þú ert orðinn nógu stór til að geta gengið lieim aftur og vaðið árnar á leið- inni.” Þetta svar sárnaði mér, eins og von var til, og ætlaði eg mér að borga það með einliverj- um meiðyrðum; en í sama bili heyrðum við voða- legan dynk, rétt fyrir ofan okkur, og síðan hvern af öðrum, svo fjallið skalf ogtitraði. “Guð varð- veiti mig!” sagði systir mín; “varaðu þig bless- 'a'ðurf það er grjóthrun.” Eg rauk á fætur og ætlaði, held eg, að flýja, en þegar mér varð litið upp, fleygði eg mér í fangið á henni, og sagði með öndina í hálsinum: “Eg er hræddur við steininn, systir góð!” í þessu vetfangi flaug stóreflis bjarg fram hjá okkur; það hófst í háa loft og hjó u]>]> torfur úr rindanum, þar sem við stóðum, og fyr en augað eygði, var það horfið frnm af skeið- inni, en dynkirnir jukust nú um allan lielming, og gráiblár reykur og eldlvkt gusu upp. “Tarna eru óttajegar skruðningar,” sagði systir mín og hélt fast utan um mig; en þó eg raunar væri hræddur, sá eg samt að steinninn var floginn fram hjá, og fór mér þá að sýnast ráðlegast að bera mig karl- mannlega. “Heyrist þér það?” sagði eg; en þér er samt óhætt að sleppa, því þær eru allar í skeið- inni fyrir neðan okkur — þú varst býsna hrædd.” t því eg sagði þetta, sneri eg mér undan um leið,, tíl að þurka af mér svitann og lofa Guð í hálfum hljóðum; því eg sá glögt, að við höfðum verið í lífshættu. “Þarna ertu kominn!” sagði systir mín, og vissi ekki, hvort hún átti að fyrtast eða hlæja; “hleypur fyrst í fangið á mér af hræðslu, og segir svo eg skuli vera óhrædd, að mér sé óhætt að sleppa þegar hættan er um liðin.” Eg lét eins ( og eg heyrði ekki þetta, en bar mig að snúa talinu við. “Veiztu þá af hverju grjóthrunið kemur?” sagði eg, og var býsna spekingslegur; “það eru sumir steinar sem sitja framan í brekkunni og tolla ekki á neinu, nema leir og sandi, sem runnið hefir í kringum þá. Nú þegar regnið kemur. skol- ast allur leirinn í burtu, og þá losnar steinninn og fer af stað, eins og þér gefur að skilja.” “Alténd ertu nógu skýr,” sagði systir mín; “það hefir sjálfsagt verið regnið í dag, sem losaði bjargið áðan.” “Eða þesisi þá,” sagði eg, og benti upp fyrir okkur; það stóð maður á'klettasnös, og bar við himininn. Nú fengum við nóg að hugsa oyn annað en grjóthrunið. Við gátum ekki gizkað á, hvaða maður þetta gæti verið, og hvað hann væri að gera upp um tinda. “Það getur varla verið útilegumaður,” sagði eg, og fór að halda mér í handlgginn á systur minni; “fjallið hérna liggur milli sveita, og er ekki, svo eg viti, áfast við jökl- ana eða Ódáðahraun. Viltu ekki kotna, systir góð! við skulum flýta okkur af stað.” 1 þessu bili fór maðurinn aftur í hvarf, einis og hann hefði gengið til fjalls. “Þér er, held eg, óhætt að sleppa,” sagði systir mín, og hermdi eftir mér; “útilegu- maðurinn þinn er farinn.” J. H.

x

Lögberg

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.