Lögberg - 28.06.1923, Blaðsíða 6
x31ð. 6
LOGBERG, FIMTUDaGINN
28. JÚNÍ 1923.
Barónsfrú Mainau.
Eftir
E. Marlitt.
Miainau hélt á blöðunum í hendinni og ætl-
aði að fara að leggja þau frá sér á borðið. Hann
hætti alt í einu við það, er hann heyrði >essi orð
gamla mannsins, sem voruí töluð með ótrúlegri
frekju, og snéri andlitinu að honum. — Konum-
ar litu ósjálfrátt og kvíðafullar niður á gólfið, er
þær sáu hina áköfu reiði, sem afmyndaði svip
iþessa fríða manns.
Hirðdróttsetinn lét sér samt sem áður ekki
bregða; hann var bálreiður — það var auðséð á
því hvernig hakan á honum teygðist fram og á
því hvernig hann gróf mjóu, hvítu finguma í
rauða silkiklútunum, sem lá á hnjánum á honum/'
Má maður að minsta kosti fá að vita hvað hefir
komið iþér til þess að gera þessa skyndilegu
— stjórnarbrellu?”
“pessari spumingu gætir þú svarað sjálfur,
frændi,” svaraði Mainau með stillingu og í létt-
um háðslegum róm. “Eg fer í ferðalag, eg er lík-
lega nógu oft búinn að segja það — eg fer og
verð lengi burt, barónsfrúin fer til Rudisdorf og
Leó nýtur ekki lengur tilsagnar hennar —” Við
þessa rólega mæltu yfirlýsingu leit hertogaekkj-
an upp og sendi sigri hrósandi augnaráð, sem
ekki leyndi sér, til Líönu, sem stóð enn sem fyr
hreyfingarlaus á bak við hægindastólinn. — “Og
það sem mestu varðar fyrir mig,” hélt Mainau
áfram — “við ge.tum ómögulega krafist þess af
hirðprestinum, að hann líka að vetrinum, komi
svona oft til Schönwerth, til þess að veita Leó
trúarbragðafræðslu.”
“Og svei, þú skalt ekki telja mér trú um
það — þú leggur ekki mikið upp úr þeirri ástæðu
sjálfur. pú veist þvert á móti mikið vel, að
okkar góði hirðprestur hefir nýlega boðist til
•þess að segja drengnum líka til í öðrum grein-
um.”
“Eg man eftir því,” svaraði Mainau þurlega,
en þú getur víst skilið, að eg, sem hefi megnustu
óbeit á faJsaðri vraldarsögu og náttúrufræði,
verð að afþakka svo mikla góðsemi og sjálfsaf-
neitun.”
“Herra barón!” sagði presturinn æfur.
“Yðar háæruverðugheit?” spurði Mainau
hægt og í háðslegum róm um leið og hann mældi
prestinn með hálflokuðum augum.
pessi fyrirlitningarsvipur var óþolandi. —
Presturinn stóð upp bálreiður, en gamli maður-
inn tók með báðum höndum um handlegg honum
og reyndi að toga hann niður í sætið við hliðina
á sér.
“Eg skil þig ekki Raoul! Hvemig getur
þú fengið af þér að móðga prestinn svona, og
það í návist hennar hátignar, hertogaekkjunn-
ar? hrópaði hann í hálfkæfðum róm.
“Móðga?” Hefi eg talað um falsaða víxla
eða annað þess háttar? Eg spyr þig; kennir
hinn rétttrúaði guðfræðingur um hlutina eins og
þeir eru í raun og veru? Verður hann ekki,
til þess að standa á sínum grundvelli, að neita
mörgu, sem er eins augljóst og það, að tveir og
tveir eru fjórir og verða iþað um alla eilífð? Læt-
ur hann ekki himinhnetti standa kyrra, sem sam-
kvæmt vilja og lögum hins eilífa skapara verða
að hreyfast? Lætur hann ekki viðburði, sem
nauðsynlega eru sprottnir af andans og vilja-
krafti einstakra manna og af samstarfi fjöldans,
vera framkomna af verkum illra eða góðra, yf-
irnáttúrlegra anda? Metur hann ekki meira hinn
heilaga hégóma í prósessíugöngunni og píla-,y
grímsferðum heldur en starf hugsandi lækna,
heldur en öll læknislyf, sem skapari alheimsins
hefir gefið okkur, heldur en vizku sjálfs guðs,
með þeim fyrirslætti, að geta neytt guð til að
breyta sínum eilífu lögum?”
Hirðdróttsetinn skelti saman höndunum orð-
laus af undrun og hneig aftur á bak í stólinn.
“Guð sé oss næstur, Raoul; eg hefi aldrei heyrt
þig tala svona fyr.”
“Já,” svaraði Mainau og yfti öxlum, þú hef-
ir rétt fyrir iþér; eg hefi eiginlega aldrei skift
mér af þessum hlutum. Manni gremst hversu
veikar röksemdir og vopn þess mótstöðumanns
eru, sem ávalt flýr á bak við skjöld, sem á er
letrað: “Guði er enginn hlutur ómáttugur;”
og hver getur svo verið ánægður með að láta
þessi svörtu illfygli fljúga suðandi í kringum sig,
þegar hann elskar guðs fagra heim og vill njóta
hans? Eg vaknaði ofurlítið úr þessu friðar-
móki, þegar bömin reyndu að sprengja hús
galdranoraárinnar í loftið; það var gamanleikur,
sem nærri lá, að rændi drenginn minn sjóninni.
Eg hefi illan grun á þeirri trúarbragðakenslu, sem
gefur þess konar illgresi góðan vöxt og eg er á
þeirri skoðun, að maður verði sem fyrst að byrja
á því að lækna þá ungu með iþví að rífa iþetta upp
með rótum hjá iþeim. Hinir gömlu, sem enn
þá spilla þessari fögru jörð í þúsundatali, verða
ekki læknaðir.
“En hvað þetta er óréttlátt, barón Mainau!
Er þetta í rauninni hugmynd yðar um hina hei-
lögu einfeldni, hrópaði hirðmærin þröpgsýna,
sem nú gat ekki lengur haldið sér í skefjum.
“Hafið þér ekki sagt það sjálfur nýlega, að yð-
ur geðjaðist vel að henni hjá konum?”
“Já, og það endurtek eg nú,” svaraði hann
og varð aftur léttúðugur í máli. Silkimjúkir
lokkar yfir fögru, sléttu, hvítu enni og indælar,
rauðar varir, sem hjala í sakleysi og hugsunar-
laust — hversu þægilegt er ekki þetta fyrir
okkur!-------ójá, eg elska þessar konur, en eg
tek þær ekki fram yfir aðrar.”
“Og þegar silkimjúka hárið fölnar og barna-
legt sviplaust bros leikur ekki lengur um var-
iraar rauðu — þá bara leggur maður leikfangið
frá sér í eitthvert skot„ eða er það ekki rétt
barón Mainau?” spurði hertogaekkjan nokkuð
hvatskeytlega og fór með yndislegum léttúðarblæ
að draga myndir á borðplötuna með svipuskaft-
inu sínu. Demantarnir í ljónshausnum glitruðu
með margvíslegum litbrigðum.
“Vilja þessar konur nokkuð annað, yðar
hátign ?” spurði Mainau með kuldagíotti.
“Nú, maður byrjar þá víst sem allra fyrst
a latínunni, grasafræðinni og efnafræðinni, sem
maður kvaldist yfir í skólanum ?” sagði hertoga-
ekkjan og hló napurt. “pað er sagt um mig
að eg sé fljót að nema. Hver veit nema að hin
innri hvöt hafi komið með aldrinum — það er
alt undir viðleitninni komið------Hvernig líst
yður á það barón Mainau, að eg heilsaði yður,
þegar þér komið heim úr Austurlöndum, með
fagnaðarræðu á latínu, og færi svo með yður
inn í tilraunastofuna mína, til þess að gæða yður
á allskonar vísindalegum rannsóknum?”
“Ha, ha! ritkvensa subbuleg til fara og með
ógreitt hár,” hrópaði Mainau og tók undir hæðn-
ishlátur hennar. “Eg ber í sálu minni djúpan
viðbjóð fyrir öllu þess konar yðar háfe(gn — en
eg er nú alt í einu kominn á þá skoðun að það
geti verið til konur, sem athuga náttúruna með
ofurlitlu viti, og, sem reyni, líkt og karlmenn, að
finna leydardóma íhennar, konur, sem hafi
hvorttveggja í senn, skarpa sjón og hvöt, sem
ekki verður bæld niður, til þess að hugsa fyrir
sig sjálfar og að fylgjast með atburðum og
skoða fyrirbrigðin á þessari jörð okkar án þess
að ganga í tjóðurbandi erfðaskoðananna, en að
þær láti þó þessa hvöt njóta sin fyrst og fremst
á öðru sviði, með því að gera sér ljóst, að þeirra
mikilsverðasta starf sé að vernda hinn helga eld
heimilisins og að styðja heimilið með því að
lykja það í sínum mjúku en þó sterku örmum.”
“Kæri barón, það getur verið, að það sé til
einher mikiU listamaður, sem gæti málað fyrir
yður mynd af svona konu,” sagði hirðmærin og
hló háðslega, en hertogaekkjan stóð upp skyndi-
lega. —
pegar orðasennan milli Mainau og prestsins
byrjaði, hafði Líana lagt hendina á herðamar á
Leó og farið með hann yfir í gluggaskotið, sem
var lengst burt. Skýin leystust í sundur í
hellirigningu, sem rann í breiðum straumum eft-
ir gluggarúðunum. Trén beygðust og reistu
sig við aftur, eins og þau væru skuggar eða vof-
ur vafðar í þykka gráa þoku, sem væru að reyna
að flýja burt af blettinum, sem þær væru fjötr-
aðar við með töfrum og á grasfletinum sigu
saman blýgráir vatnspoll/r.
Engin elding hafði um langa stund leiftrað
í gegnum dynjandi regnið, en við borðið, sem hún
snéri baki við, voru enn eldingar í loftinu —
þessi undarlegi maður setti sig alt í einu upp á
móti hinum vægu en fastákveðnu yfirráðum,
sem hann fram að þessu hafði leitt þegjandi hjá
sér, sökum þess að hann vildi ekki láta spiÚa
lífsgleði sinni — já, hann gekk lengra en það,
hann hafnaði fyrri skoðunum sínum. Voru
þetta samskonar kenjar og það að giftast fá-
tækri konu, sem var mótmælendatrúar, eða hafði
hann breyst í raun og veru?
Líana snéri sér ekki við, jafnvel ekki þeg-
ar hún heyrði að stólnum var rykt til og prest-
urinn gekk með siínu hæga og hátíðlega fóta-
taki fram að glerhurðinni. Mainau gekk að
skrifborðinu og skelti aftur lokinu á gripa-
skríninu. Rétt á eftir heyrði hún skrjáfa
í kjólslóða nálægt sér og sterkan ilm lagði fyr-
ir af uppáhalds ilmvatni hertogaekkjunar. Alt
í einu var armur lagður um hana.
“pér hafið töfrandi vaxtarlag, fagra frú,”
hvíslaði hertogaekkjan í eyra hennar, “en eyðið
ekki kröftum yðar — eg jafnast á við þessa
mjúku en þó sterku arma — þér verið að gefast
upp — þetta ferðalag, sem er svo óhagganlega
ákvarðað, verður yður að ofurefli.”
Variraar, sem töluðu þessi orð voru nábleik-
ar og samanklemdar, andlitið var ægilegt og kom
konunni ungu til þess að stirðna af hræðslu.
“Láttu mömmu vera, þú ert vond við hana!”
hrópaði Leó, og tróð sér á milli þeirra; en her-
togaekkjan var þegar vikin frá.
“Nei, vinur minn litli, hvernig gæti eg feng-
ið af mér að vera það!” sagði hún hlægjandi og
gekk að speglinum á afturvegg stofunnar, til
þess að snotra sig til; hirðmærin fylgdi á eftir,
til þess að hjálpa henni.
L^na færði sig frá glugganum og kom óvilj-
andi við það nær manni sínum — hjartað henn-
ar barðist enn af hræðslunni, sem hafði komið
yfir hana.
“Láttu þessa konu adrei snerta þig aftur
— eg vil það ekki,” sagði hann lágt en í skipandi
róm. Enginn nema hún heyrði það, og hún nam
ósjálfrátt staðar.
“Drottinn minn góður! En það veður. pvílík
óhepni! Arminíus minn verður að gista hér í
nótt!” hrópaði hertogaekkjan í sömu andránni.
Hún stóð og sneri baki að Mainau og Líönu, en
þau gátu séð í speglinum,í að hún horfði á ’þau
með stórum leiftrandi augum.
“Viljið þér gera mér þann mikla greiða, a
lata keyra heim með mig, barón? Eg verð að
komast heim — það er orðið næstum of seint nú
þegar.”
Mainau bauðst til að fara með hana sjálfur,
þvi að hann gat ekki trúað öðrum fyrir hestun-
um, jafn ólmum og þeir voru; hann gekk út til
þess að gefa nauðsynlegar skipanir um það, og
um leio að heilsa nýja kennaranum.
Hertogaekkjan settist aftur við hlið hirð-
drottsetans rétt eins og ekkert hefði komið fyrir
Hann sat þegjandi með gremjuvip, en hún gasp-
raði um hitt og annað ofur hversdagslegt og
dró prestinn inn í samtalið, þangað til Mainau
kom inn aftur, klæddur í regnkápu. Hestamir
frísuðu fyrir utan og tveir þjónar með regnhlíf-
ar í höndunum settu sig í stellingar fyrir utan
dyrnar.
“Komið þér með?” spurði hún prestinn.
7 ^ afsakaði si£ með því, að hann hefði
lofað drottsetanum að tefla við hann um kvöldið
og vék sér hægt til hliðar, þegar Mainau opnaði
glerhurðina við hliðina á honum, svo snögglega
að það hrikti í henni.
Hertogaekkjan kvaddi alúðlega og leið svo
mjúklega út úr stofunni við hlið Mainaus. Hirð-
dróttsetinn gekk stynjandi aftur að stólnum sín-
um “VUjið þér gera svo vel og loka hurðinn?”
sagði hann í onotalegum róm við prestinn og*
hneig niður í hægindið. “pér ættuð ekki að hafa
opnað hana áður, kæri vinur — eg þorði ekki að
hafa á móti því, vegna þess að hertogaekkjan
virtist óska þess, en þetta óhræsis loft hefir sest
eins og blý í fæturnar á mér — á morgun verð eg
dauðveikur. Og þar við bætist þessi skapraun,
þessi gremja, sem ætlar ennþá að kæfa mig.
Viljið þér ekki gera það fyrir mig að aka stóln-
um mínum inn í svefnherbergið mitt? par er
hlýtt. Eg ætla að reyna að híða þar og jafna mig,
þangað til að ofninn hér er orðinn heitur. — J?að
er orðið drepandi kalt. Áfram, Leó, þú kemur
með mér”, kallaði hann til drengsins, sem stóð
' - 'I ..... ■ ' I II I ■' ' ■ —• —■
hjá Líönu, og vildi ekki skilja við hana.
“Eg vil vera hjá mömmu, hún er alein, afi”,
svaraði drengurinn.
“Mamma er aldrei ein. Náttúruandarnir
heimsækja hana og hún þarf ekki okkar með, ’
sagði karl í illgirnislegum róm. “Komdu bara
hingað!” Hann greip í hendina á drengnum og
dró hann með sér nauðugan um 'leið og prestur-
inn ýtti stólnum út úr dyrunum.
h
XX.
I
Unga konan gekk aftur að glugganum.
Skröltið í vagninum, sem ók burt, var þagnað. Nú
keyrði hún burt, hvíslandi á hvítu silkihægindi
— hún, þessi kona með hið fagra medúsa —and
lit, sem elskaði hann út af lífinu, sem í návist
hans gleymdi öllu sínu drambi og stöðu sinni,
sem háættuð aðalskona og tilbað hann með
stjórnlausum ákafa og fyltist af afbrýðissemi.
Hvers vegna hafði hann tekið unga stúlku frá
Rudisdorf 'sér fyrir konu? Hvers vegna hafði
hann ekki leitað sér kvonfangs á hertogasetr-
inu. Honum hefði verið tekið fúslga og hann
hefði getað orðið hamingjusamur með henni, því
honum stóð ekki á sama um hana. Samfund-
urinn í skóginum brúðkaupsdaginn stóð Líönu
lifandi fyrir hugskotssjónum — þar var eitt-
hvert leyndarmál á bak við. “petta óhaggan-
lega ákvarðaða ferðalag verður yður að ofur-
efli,” hafði hertogafrúin hvíslað að henni —
henni fanst hún enn finna brennheitan andar-
drátt hennar á kinninni á sér — Hvaða tilraun
var það þá, sem átti að fara forgörðum? Hún
hafði gert alt sem hún gat til þess að gera skýld-
ur sínar, en hún hafði aldrei gleymt sóma sín-
um; hún hafði ekki svo mikið sem hreyft sinn
minsta fingur ti þess að ávinna sér ást Main-
aus. í því efni hafði hertogaekkjan rangt fyr-
ir sér, en hitt var rétt, að ferðalagið mundi
leysa hið laust knýtta band, og það jafnvel þó að
Líana hætti við þann ásetning sinn, að fara burt
frá Schönwerth.-------J>að var raunaleg tilhugs-
un! pegar hann kæmi aftur einhverntíma
seint og síðarmeir, þá yrði enginn þar, sem
einu sinni vissi að greifadóttirin að Trachen-
berg hefði verið dregin til Schöcenwerbh, til þess
að lifa þar marga óhamingjusama daga, sem
voru fullir af þjáningum. Hann yrði þá bú-
inn að losa sig við allar óþægilegar endurminn-
ingar út á löndum og hann kæmi aftur að lokum
til þess að taka höndina fögru, sem í innilegri
þrá var rétt út á móti honum.
Hún bar ósjálfrátt hendina að hjartanu.
Hvaða undarlegur sársauki var þetta, sem hún
fann alt, í einu til. Var það þá svo hræðilegt
að manni væri kastað burt vegna annarar konu?
-----Hún mintist þess, að hann hafði bannað
sér að láta hertogaekkjuna snerta sig. Hvað
gæti honum hafa gengið til þess að banna það?
Ekkert annað en afbrýðissemi. Hann gat
jafnvel ekki unnað henni, konunni sinni að verða
fyrir þessum vináttumerkjum. Hún byrgði
andlitið í hödum sér — hvaða ístöðuleysi var
þetta, sem var að koma yfir haa? Hún gekk
hægt frá glugganum og ætlaði að fara til her-
bergis síns, en gekk um leið fram hjá skrif-
borðinu, og þar nam hún staðar, eins og hún
gæti ekki slitið sig lausa þaðan. Lykillinn stóð
enn í skránni á skríninu; Mainau hafði gleymt að
taka hann þaðan og dróttsetinn hafði í gremju
sinni, gleymt að heimta hann aftur — Hjarta
hennar barðist ákaft. parna í skríninu lá
blaðið, sem öll örlög Gabríels voru undir kom-
in. Hana langaði til þess að sjá það að eins
einu sinni. Hún vissi, að þesskonar skjöl varð
að rannsaka á alt annao hátt en með berum aug-
um. En til þess varð að opna sknínið og það var
eign annara, og lykillinn hafði verið skilinn eftir
í ógáti — — Var það ekki óheiðarlegt að taka
blaðið upp ? Nei, hún mundi láta það aftur
óskemt á sinn stað, og Mainau hafði sjálfur gert
henni það að skyldu að sanna mál sitt, og til þeyss
hafði hann heimtað blaðið af dróttsetanum. Hún
opnaði skrínið án þess að hika — rósrauða bréfið
!á þar fyrir framan hana — hún kipti að sér
hendinni, eins og hún hefði verið stungin, og
hreyfði við því um leið af tilviljuú; hún greip
opið blað, sem lá efst — það var það sem hún
var að leita að.
Hún gekk með það í vasanum yfir í herbergi
sitt og þorði varla að draga andann, og eftir
nokkur augnablik lá það undir smásjánni, sem
hafði verið henni svo mikil og áreiðanleg hjálp
við grasafræðisrannsóknirnar-------Hún hrökk
við og það fór um hana hrollur. parna undir
glerinu, sem ekki sveik, var það deginum ljósara,
að skammarleg- fölsun hafði átt sér stað. Hver
stafur hafði fyrst verið vandlega dreginn með
blýjanti. petta sást ekki með berum augum,
en nú sást blýjantsskriftin eins og skuggi við
hiðina á pennadráttunum, sem voru skýrir og
virtust óþvingaðir, og sumstaðar, þar sem blek-
ið var ekki mjög þykt, mátti sjá blýjantsskrift-
ina í gegnum það.
petta hafði verið seinlegt verk. Sá sem
hafði falsað það hlaut að hafa týnt saman staf-
ma af öðrum handritum, til að fá orðið, sem
hann vildi skrifa. En hver hafði gert það?
Og til hvers hafði það verið gert? Skjalið var
ritað án vitundarvotta — pað hafði eftir því
verið skrifað til þess að vera notað í því skyni að
hafa áhrif með því á einhvern, sem einhverju
réði um þetta mál, og það var Mainau. Hann
hafði sagt henni sjálfur, að hann í fyrstu hefði
reynt að taka málstað drengsins. —
Viðey.
Álfröðull Ægisund
eldar og brtysir við;
kveldlblær með léttri ilund
leikur um fiskimið.
Umhverfis æða-storð
andvari hiylslar hljótt;
ljóðrænt er ljúflings orð:
“landvættur, góða nótt!”
iT/i .. 1 • ttmbur, fjalviður af öllum
Nýjar vorubirgöir tegundum, geirettur og als-
konar aðrir strikaðir tiglar, hurðir og gluggar.
Komið og sjáið vörur vorar. Vér erumætíð glaðir
að sýna þó ekkert sé keypt.
The Empire Sash & Door Co.
Limited
HENRY ÁVE. EAST
WINNIPEG
RJÓMI
Virðingarvert nafn er bezta trygg-
ingin fyrir áreiðanlegum viðskiftum —
og þess vegna getið þér treyst Jrví að fá
allan hugsanlegan ágóða og fyrsta
flokks afgreiðslu hjá:
CITY DfllRY Limited
WINNIPEG
James M. Carruthers, James W. Hillhouse
forseti og framkv. stjóri, fjármálaritsn
Spyrjið þá er senda oss rjóma.
Verður þá viðkvæm öll
Viðeyjar kjarna-mold.
Bókmenta veglegt ver
vaknar af alda blund.
Augnablik inn í sér
eilífan helgilund.
þar hefir þjóðar sál
þrifist um tíma-bil,
ornuð við arinbál
augum rent himins til.
Fást þar við fræði sín
fornaldardís var ihent.
Umbreytti vatni í vín
Viðeyjar klausturment.
Tungunnar laugalind
liggur við klausturgrunn.
Lúterska bræði-blind
bókvísi sló á munn.
Hjartsláttur Helgafell
heitur og mikill greip,
pingeyrum þungan fóll
þjóðernisleysu geip. /
%
Út geklc eg aftans stund,
athygli á flugi var >—
skundaði á Skúla fund,
skörungs er hvílir þar.
Steinsúla stendur ein; •
stórskorinn afreksmann
verndar þar, vegleg, brein,
veðurnæm eins og hann.
pjóðrækni dul og djúp
drúpir við falinn eld.
Inn undir hulinshjúp
hún leitar nú í kveld.
Menta og minja ver,
mannrauna og kosta storð,
Verðandi veiti þér
víðförult sæmdar orð.
Hirti sem helgan dóm
höndin í klausturbygð
dvergsmíð, Heimis Ihljóm,
heiðninnar snild og dygð,
aldræna sögusögn,
Sólarljóð’ Hávamál,
himnanna huldu mögn,
heimfúsa, s'kygna sál.
Angandi minja mold
Mímisbrunn á í sér.
Fræðimunks heilagt hold
hugmyndum frjómagn ber.
Ljómaði um iistræn kveld
Ijós undir vígðum skjá;
þann geymir andans eld
eyjan við sundin blá.
Menning, er merlar sig,
menguð en snoppugylt,
ráfar um refilstig
ringluð og áttavilt. i—
Viðri um vaðberg þín,
Viðey og Helgafell,
eil'ífri sólarsýn;
sveipi ykkur skikkjupell.
Mol(Nsem er málstirð hér —
menningar Völuspá
verði nú þulin þér,
það kvæði hlýði eg á.
Þá væri Skúla skuld
skilað á róttan hátt. —
Viðeyjar hljóðu huld
helgaðu bjarta nátt! G. F.
—Lögrétta.
Utan frá Ægishöll
ómurinn berst um fold.