Lögberg - 01.11.1923, Qupperneq 1

Það er til myndasmiðui
í borginni
W. W. KOBSON
óthugið nýja sta&inn.
KENNEDY BLDG. 317 Parta/e Ave. Mit Eaton
iðftef ®

Þetta pláss í blaðinu
fæst til kaups.
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 1. NÓVEMBER 1923
NUMER 42
‘VONARHEIMUR

(Flutt af höf. sem Iliöurlil«• á ræðu við vígslu Jóns
Bjarnasonar skóla 26. okt. 1923.)
Hér sé vígi vorri tungu,
Vermireitur feðra sið. —
ÖUu’ er bezt þeir sögðu, sungu,
Sýnd hér rækt, og fornhelg grið.
Ilér skal áa arfinn geyma,
Auðga, menta norrænt kyn,
Æskan helga drauma dreyma,
Drenglund telja þekking vin.
Hér skal biðja, hlýða, kenna,
Ilöggva í bergið þroskans spor.
Héðan eigi’ af hólrni renna,
Hver sem■ örlög biða vor.
Leggja stund á feðra fræði,
Fylkja liði um merkið nýtt,—
Sækja þrótt í sögur, kvæði,
Sýna’ að enn er lið vort frítt.
Islamd, Vínland auðgi, tengi
Andans fögru norðurljós. —
Hér þau verði vel og lengi
Voru kyni styrkur, hrós :—
Vonarheimur ungum anda,
Iðavellir frónskri sál,
Þar sem ávalt inst skal standa
Ættarinnar trú og mál.
Jónas A. Sig'urðs.son.
iMarteinssonar! kirkjunni, bókvísi bennar, skól-
og lærisveina þeirra íslenzkra, er
hann hefði kynst við Wesley
Gollege og Manitoba iháskólann,
og gat þess að sú viðkynning
hefði komið sér til Iþess að fyrir-
verða sig fyrir hvern þann Islend-
ing, sem hann kyntist og væri
um og prentsvniðj'um, er runnm
bókmentaleg frægð Islendinga.
Síðar fæðist lúterska kirkjan í
skóla og fæðir eðlilega af sér
skólahald og alþýð'lega mentun.
Frá Lúter og siðabót 16. aldarinn-
ar stafa alþýðuskólar og alþýðu-
ekki meira en meðalmaður. Sagði; mentun þjóðanna.
að ísl. hefðu öðrum fremur! í heiðnum sið var vopnið æðsta
kastað sér út 1 þjóðar strauminn j vai’dií. Með kristninni tók
og hvergi hlíft sér. Heims'ku | kirkjan að mestu við manna for-
mestu taldi ræðumaður þá hugs- ] ráðum- En á vorri tíð he'’
un, sem hér væri ríkjandi, að barn þeirrar upplýsingar er hún
Canadamenn teldust þeir einir, j ól, blaðamenskan, nálega ein-
sem gætu kallað enskuna móður-j veldi. — Við það skal kannast, að
mál sitt- .— pað væru allir, sem | ávirðingar kirkjunnar manna,
slindrulaust legðu hönd á plóg-j hafa verið margar- En er hag
inn. Kvað hann það hinn mesta, hei’msins og sálarfriði manna,
styrk Bretlands, að menn af ýms- drengskap þeirra og dygðum, ti'l
um ættstofnum hefðu óháðir feng- muna betur borgið nú á ríkistíð j stofnun þeirri fái mótast góðir
ið að þroska séreinkenni sin ogi blaðamenskunnar? Um þ»að | vei kristnir íslendingar. Pað
mæla máli feðra sinna, og mint- efni má vonandi hugsa án þess ; getur ag ejns or8j{$ ,j jslenzkum
ist í því sambandi á ummæli ] að það verði að háværu ádeilu- i pkðla er vér eigum sjálfir. Vér
Lloyd George. Hann kvaðst efni. Og er það ekki enn skylda | ^tlumst til) ‘að skóli vor _ kenni
vera sammála séra Kristni umj kristinnar kirkju, að vera saltið, þeim er kann sækja, ekki að eins,
það, að sá væri lakur Canadamað- er ver mentun og menning mann-
ur, sem gleymdi máli feðra sinna. kynsins skemdum.
íslendingar ættu að vernda það og' Einn þeirra líslenAu menta-
Sjálfstæðisárin, frá 1913, varj
forstaða skólans fajin, að undan j
teknu síðastliðnu ári, systursyni j
upphafsmannsins, séra Rúnólfi |
Marteinssyni, er reynst hefir, að
mönnum til, annar hornsteinn
skólans. —
Sama árið en rétt áður, er
sjóður skólans var stofnaður, lét
séra Jón þessi orð eftir sig í
grein einni: “Nái hinn íslenzki
æsku'lýður vor hér að verða í
sannleika kristinn, þá verður
þjóðflokk vor.um hér í framtíð-
inni óhætt.”
Þegar sjálfstæður skóli komst
á fót, 26 árum síðar, leg.gur séra
Jón í Sam. grein (sept. 1913)
“megin-áherzlu á það, í hugmynd
vorri um skóilann” ,— að á menta-
alt annað fagurt, sOm þeir ættu í j manna, er vestur um haf flutti,
fari sínu, ekki að eins sér sjálf-i sá, er nafn skólans ísilenzka minn-
um til uppbyggingar, heldur líka j ii á var þeirrar skoðunar. Því
og mi'klu fremur hinu canadiska leggur hann hér hornstein Vest-
þjóðlífi. Prófessorinn mintistj ur-islenzíkrar mentastofnunar,
þess, að stundum hefði Bretlandi þessa skóla. Og þó sú saga sé
reyndar andað kalt frá Norður-1 hér alkunn, vil eg að eins benda
landamönnum. Það hefði á nokkur kapítula-skifti málsins.
verið fyrir rúmum þúsund árum, Á kirkjuþingi, höldnu í lslend-
að þeir hefðu komið norðan yfir; ingafélagshúsinu hér í Winnipeg,
höf og barið á Bretu’m, brent bæi! 1887, ber Eiríkur H. Bergmann
Hin nýja bygging Jóns Bjarnason-
ar Skóla á Home Street opnuð
Eins og augdýst hafði verið,
var hin nýja bygging, sem Jóns
Bjarnasonar skóla hefir verið
reist á Home St. hér í bæ opnuð á
föstudagskveldið var og sótti þá
athöfn á fimta hundrað manns.
Athöfn þessi var ha/fin með því,
að sálmur var sunginn, og bæn
flutt af séra B. B. Jónssyni D.D.
Þar næst ávarpaði forseti sam-
komunnar, séra Hjörtur Leo M A.,
sa'mkomuna á ensku, því enskir
gestir. voru margir viðstaddir,
bæði frá mentastofnunum bæjar-
ins og aðrir. Mintist hann á
höfund skólamálsins, hina á-
kveðnu og fórnfúsu starfsemi
hans í þarfir skólamálsins frá
byrjun og í þarfir Vestur-ílend-
inga í heild, ásamt framtíðarvon-
um skólans.
Að loknu erindi s'kólastjóra,
söng frú Alex Johnson einsöng,
sem fól'kinu féll svo vel, að hún
var lcölluð fram aftur með dynj-
andi lófaklappi.
Næst flutti séra Jónas A. Sig-
urðsson shjalla og skorinorða
ræðu á íslenzku, sem birtist á
öðrum stað í þessu blaði, ásamt
'kvæði, sem hann flutti og hafðl
ort fyrir það tækifæri.
Þá söng frú S. K. Hall einsöng
og höfum vér oft hlýtt á söng
frúarinnar með ánægju en sjald-
an meiri en í þetta sinn, því hún
söng af hreinustu ilist, einkum
síðara skiftið, því hún var kölluð
aftur fram, kvæðið yndislega úr
Fjalla Eyvindi “Sofðu unga ástn
mín . Næst skemti söngflokkur
Fyrstu lút. kirkju með söng sem
öllum þótti mikið til ko-ma. Sjö-
unda atriðið á skemtis'kránni, var
ræða, sem forseti kirkjufélags-
ins séra K. K. Ólafsson flutti á
ensku, var það ágætt erindi og vel
flutt- En sökum þess að séra
Kristinn hafði það ekki skrifað,
getum vér ekki gefið nema ófull-
kominn útdrátt úr því. Þunga-
miðjan í ræðu hans var stefna
skólans og hugsjónir. Hvort-
tveggja sagði ræðumaðurinn, að
þyrfti að verða skýrt fyrir fólki,
,áður en þessi eða nokkur önnur
•stofnun, sem ætti tilveru sína
undir örlæti þess, gæti réttilega
vonast eftir styrk almennings.
Hann mintist á kirkjuskólana
yfirleitt þó einkum í Bandaríkj-
unum, þar sem Iþann sagði, að
sér væri þeir kunnari en annar-
staðar, og kvað það vera þrent
sem þar væri sórstaklega lögð á-
hersla á. Hin almenna ment-
un, 'leikfimi og kristilegar hug-
sjónir. í hinum almennu
fræðum skólans tækju allir þátt.
En leikfiminnar nytu ávalt fáir
— stundum ekki nema einn eða
tveir og gæti því aldrei orðið sam-
ræmi í þeim greinum, en líf manna
þyrfti meira til þess að ná full-
komnun, en þetta tvent, jafnvel
þeirra og 'kastað eign sinni á | fram þá tillögu, er Friðjón Frið- gæta> að það eru • fleiri fevana
að það sé þjóðernis’leg skylda
þeirra að leggja kostgæfilega
rækt við íslenzku af því að þeir
eru íslendingar, heldur einnig, að
það sé bein kristindómsskylda
þeirra allra, sem af íslenzku
bergi eru brotnir.” Við þetta
bætir höfundurinn: “Á þann hátt
einn fá V'estur-íslendingar rækt
skyldur sínar við þetta land.” —
Skólinn þessi ætti að kunna er-
indi Jóns á Bægisá: “Fátæktin er
vnín fylgikona, frá því eg kom í
þenna heim ” — En þess ber að
lönd þeirra, en þá hefðu þeirl ri'ksson studdi, að fyrir alúð, erf-
fært þeim, það sem hefði gjört iði og áhyggjur við Waðið Sam-
Breta að hinni mestu verzlunar- j einingin, greiði féhirðir úr sjóði
þó að rækt væri lögð við bæði
þessi menningaratriði — til þess
að heilbrigt samræmi geti komist
í mentun og sálarlíf þyrfti yl,
fegurð og kærleika kistindómsins.
Margar þjóðir, sagði ræðumaður,
að væru auðugar að menningu, en
fáar auðugri heldur en Banda-
ríkja og Canadaþjóðirnar ef þær
að eins vildu sjá það og hagnýta
sér menningarauð þann, sem þær
ættu yfir að ráða. Bæði þessi
lönd sagði séra Kristinn verá
bygð af mörgum þjóðarbrotum,
sem öll ættu yfir meiri og ’minni
menningu að ráða, er þau ein
ættu og hefðu flutt með sér frá
ættlöndum sínu'm og sú menning,
sem ekki vildi taka tillit til þess
aukna auðs — þær þjóðernis 'hug-
sjónir, sem ekki vildu leggja rækt
við og hagnýta sér þá ómetan-
legu innstæðu, væru ekki að eins
þröngar, heldur sjúkar.
Á meðal þessara þjóðarbrota
væru íslendingar, og skyldan sem
á þeim hvíldi í þessu sambandi,
væri eins mikil og annara. — Það
væri þeim enginn ’menningarauki
að vanrækja þjóðar arf sinn, —
að gleyma máli feðra sinna, né
oeldur væri það hagur fyrir þjóð-
ir þær, sem þeir byggju á jmeðal,
að þeir gerðu það.
En þó þeir reyndust þeim arfi
trúir, sjálfum sér til manndóms
og þjóðum þeim, se*m þeir byggju
hjá til eflingar, þá ætti það ekki
og mætti ekki, meina neina ein-
angrun, heldur að eins það, að
þeir vildu vera menn með mönn-
um, sem væru færir um að veita
eins og að þyggja, — væru færir
um að leggja sinn skerf, þó lítill
kunni að verða, til prýðis þjóðfé-
lagsheilda þeirra, sem hér eru að
myndast, og til þess er þessi skóli
reistur Frá honum eiga hrein-
ir straumar að liggja inn í þjóð-
líf þessa lands. Á honum á að
þroska hið yngra fólk í almennum
fræðum, og auk þess á hinn kristi-
legi andi að auðga, fegra og
þroska ilíf þeirra, því kristindóms-
laus mentun, verður hverri þjóð
að falli fyr eða síðar, eins og hún
hefir nú orðið hinni þýzku þjóð.
Frá Jóns Bjarnasonar skóla eiga
að koma sterkir 'menn og konur,
hreinhjartaðir menn og konur, —
menn og konur sem verða 'lifandi
vottar kristilegra dygða í hugsun,
í orði og í verki.
Að Iokinni ræftu séra Kristins,
sem bæði var lengri og fullkomn-
ari en það ágrip, sem hér er gefið,
söng Paul Bardal einsöng, með
sinni alkunnu listfengi og lynti
fóilkið ekki lófaklappi fyr en hann
söng í annað sinn.
Næst talaði prófessor Osburne
frá háskóla Manitobafylkis. Mint-
ist hann á kynni þau, sem hann
hefði haft af íslendingum í lengri
tíð. Sérstaklega mintist hann
séra Friðriks heitins Bergmanns
og siglingaþjóð heimsins — út-
þrá sigiingamannsins. Að síð-
ustu kvað prófessorinn að skólan-
um mundi engin hætta búin í
höndum manna, sem eins væru
•vel að hæfileikum búnir og ís-
lendingar.
blaðsins, ritstjóranum séra Jóni
Bjarnasyni, $100.CO
Séra Jón þakkaði gjöf þessa,
hina einu er honum var veitt fyrir
enn ská’ldin og skólinn — íslenzk-
ir hugsjónamenn og listamenn
hafa sjaldan búið við allsnægtir.
Efnalegir örðugleikar eru þvi
eklóert eins dæmi, og engin sönn-
un fyrir óverðugleik hvorki eir.-
staklinga né stofnana. Islenzka
alt starf hans í þarfir Sam., en þjóðin er sjálf fátæk þjóð og smá
gaf þegar þessa upphæð, sem þjóð. Auður hennar er íslenzk
fyrsta stein “til undirstöðu æðri tunga og kristin trú. Þessi
Dr. McKay frá Manitoiba Coll-, íslenzkrar mentastofnunar hér í skóli á að vera erfðaskrá vor, er
ege ós'kaði skólanum og þeim sem ] landinu, í sambandi við kirkju-i vér ánöfnum afkomendum og
hefðu komið honum á þenna rek-: félagið og undir urnsjóh þess. ættingjum þessa einu auðlegð
spöl til lukku. Kvað þörfina' Fyrir hönd þingsins þakxaði vora, þessa dýrgripi, er svo lengi
brýna á áhrifum kristindóms á séra Friðrik J. Bergmann gjöfina hafa verið í ættinni. pessi
o.g hugmyndiná, og vildi fela séra ] skóli er eigi síður fyrir hjarta en
Jöni féð ávaxtalaust. Neitaði I höfuð; a'llur ilærdómur á vitan-
inentamálum yfirleitt, enda
væru allar kristnar þjóðir, að
vakna til þeirrar meðvitundar og| séra Jón að þiggja það, en sam- lega að vekja og styrkja vil'ja og
krefjast kristinnar mentunar.
Dr. McKay tók ákveðið í sama
strenginn og þeir séra Kristinn
og prófessor Osburne um þörfina
kvæmt tillögu hans var þá hin
fyrsta skólanefnd kjörin, er
vaxta skyldi féð og varðveita mál-
ið. í nefndinni urðu: Friðjón
fyrir hin aðfluttu þjóðarbrot, að j Friðriksson, Eiríkur H. Berg-
vernda feðra arf sinn- “Því mann og Jón Jónsson (frá
það væri hin margbreytta menn- Múnkaþverá.)
ing, sem þau hefðu f.lutt með sér, Þanng var hugmyndin um vest.
ur ís’.enzxan s'kóla einn aðalþátt-
ur í hugsun og starfi voru hér
vestra, og festi enda rætur á
sem hefði gert Canada'menn, það
sem þeir væru í dag og þeirra
fremst væru íslendingar..”
Hann óskaði að Jóns Bjarna-1 fósturjörðu vorri.
sonarskóli, mætti verða miðstöð- ust skólasjóðnum
þar sem alt hið bezta í eðli ís-
lendinga í Canada þroskaðist, og
að frá honum mætti streyma
þróttur og líf, út í hið canadiska
þjóðlíf. '
skóláhugmyndinni
Se’m dæmi þess er það, sem pór-
hallur Bjarnason, síðar biskup,
sagði í umræðum um trúboð:
“hafi eg mi'lli handa að eins einn
tilfinningar nemendanna, auk
þess að bæta við þekkingarforða
þeirra. En þessi stofnun á, í
alveg sérstöku’m skilningi, að
vera gróðrarstöð hins bezta er
vér eigum sem íslenzk þjóð: krist-
innar trúar og íslenzkrar tungu
og bókvísi. Þar er vor vegur
og vor vandi. Hér er, og á að
vera “söfnunarsjóður” Vestur-
íslendinga. Hér á að ávaxta
paðan bár-! arfinn og andlegt sparifé Hér
fégjafir og | á að henna ungum Vestur-íslend-
styrktarorði. I in£urti að verjast og varast and-
Dr. Riddell, forstöðumaður pening, sem eigi tekur að skifta,,
Wesley háskólans flutti skólanum þá læt eg hann heldur 'til skól-
heillaós'kir frá þeirri stofnun.
Tadaði hann nokkuð u'm nauðsyn
kristindómsins á mentamálin og
ans.” (þessi auðkenning er mín).
Hér er, af slíkum manni, skóla
vorum, skipað ofar en trúboði.
mintist þéss, að þegar ákveðið | Fleiri slík dæmi mætti hér telja.
leg gjaldþrot, — að standa í skil-
um við guð og menn. Hér er
augnamiðið að auka nytsemi og
auðnu manna, ásamt aukinni
þekkingu. Skólinn íslenzki á
að vera þjóðlegar radiostöðvaf,
er bæði eignist og útbreiði .hið
ágætasta í heimi andans til ís-
lenzkra ættmenna. — Hér á, auk
hins sérstaka íslenzka skyldu-
is að innleiða íslenzkuna, sem myndin þó ós'kabarn Vestur-ís-
námsgrein í tvo fyrstu bekki há- i lenzkrar alþýðu. Ef til vill var
skólans, þá hefði hann gefið því ] hún aldrei nógu nauðuglega stödd
máli fylgi sitt og atkvæði. til að eignast yl íslenzkra hjartna.
Að Iokinni ræðu Dr. Riddells Þá urðu landamerki ríkjanna
skemti söngflokkur Jóns Bjarna-1 málinu þröskuldur og ýmsir með-
sonar skóla með söng og var al kirkjulegra andstæðinga sáu i
var af háskólaráði Manitoba fylk-1 En naumast varð skólahug-1 starfs, að vera almenn emerisk
mentastofnun, sem í orðum dr.
Riddells, skólastjóra Wesley skól-
ans hér í iborginni, í skólaræðu
fluttri við setning þess skóla fyr-
ir viku síðan, “að mynda og
menta karakter, því það er hin
þýðingarmesta og æðsta skylda
vor gagnvart æðri mentun fylkts-
búa.”
Undir þessi ummæ'li Torstöðu
manns hins kunna og stærra
kirkjuskóla, tökum vér. —
Oss langar einnig til, að það
sem dr. Valdimar Briem kvað á
hátíðisdegi eins skólans á ættjörð
vorri, megi ávalt auðkenna þenna
s'kóla vorn:
samkomu þessari, sem var upp-
byggileg og skemtileg, lokið með
nokkrum ávarpsorðum frá
svens'kum presti hér í borg sem
Anderson heitir.
Rœða *éra J. A. Sigurðssonar
Erindi þesisu svipar til skóla
vor útlendinganna íslenzku í því,
að það er gert af vanefnum. Sum-
ir yðar vita, að eg hefi verið á
ferð og flugi undanfarna tíð, flutt
eitt eða tvö erindi daglega og átti,
auk þess enga von þess, að vera
hér staddur í kvöld-
Frá öndverðu bað mannkynið
um Meira Ijos,” eins og þýzka
stórskáldið í dauðanum. Ljós,
birta, þekking, er iþörf mannsins
og heimsins. Skólar eru þvi
gamlir ,en hér skal ekki rakin
saga þeirra né þýðing. — ís'lenzk
kristni byrjar að kalla má, með
frægu skólahaldi. Síðan um
1056 hafa því skólar, á ‘kirkjuleg-
um grundve'lli, lifað með þjóð
vorri. Þjóðfrægasti biskup ís-
lenzku kirkjunnar, Jón Arason,
flytur prentsmiðju inn í landið
og fær tij prentara, en sá prent-
ari var sænskur prestur. Frá
slí'kum skóla fjöregg Vestur-ís
lenzkrar kristni. peim varð mehi-
illa við það mál. Hentugra var það
líka, að ráðast á skó'lann en kirkj-
una. Hún átti sögu og starf að
baki og hlut í hjörtum fóilksins.
Skólinn var óreistur og óreindur
einstæðingur , en átti ónumið
land í skoðun og kærleika manna.
En afskiftaleysi eða andróður
gagnvart skóla-fyrirtækinu frá
andstæðingunum, er um leið góo
trygging fyrir þörf og þýðing
skólans. Þeir hafa komið auga
á það, sem sumir af oss hafa ekki
séð glögg'lega.
Þegar skólaundirbúningurinn
var 14 ára, rétt um fermingarald-
urinn.x byrjar skólinn í tvíbýli með
hérlendum skólum, fyrst hér í
Winnipeg og þá í St. Peter, Minn.
Eftir 12 ára reynslu komust menn
að þeirri niðurstöðu, að hið forn-
kveðna: “fáir lofa einbýli sem
vert er,” væri sannmæli. Var
þá eftir 26 ár byrjað í Winnipeg
á sjálfstæðum miðskóla, en leigu-
liði hefir þó skólinn verið þau 10
árin, sem hann hefir starfað í
sjálfsmenski). Lokst hefir hann
fest kaup í jörðinni og komist 1
tölu óðalsbænda.
HANNES HAFSTEIN.
(Kveði'ð við andlátsfregn H. II., en prentað liér
samkvæmt tilmielum.)
Eg kyntist honum á Kaldadal,
Er króknaði ættlands gróður,
En kólgan söng hámessu’ í hamrasal
Og hljóðnaði flestra óður. —
En karlmenska’ og gleði
1 kappans geði
Þá dcvað, þegar sérhver varð hljóður. —
— Á Ijóði’ hans var enginn Ijóður. —
Þar vonir og vofur ei andd
1 varðhaldi jökla og sanda,
Einn kórsöng lifsins hann kvað í þeim val.
X
Eg útlendur síðar og allslaus sá,
Hve örðugur myndi hjallinn,
En heyrði hans vígmóð hjá Valagilsá
Og vegslitur fanst mér upp stallinn,
Eg vissi það anda
tíans “Velbergklifranda”
1 víking andans er trúleysi’gallinn, —
Það ítrekar oddvitinn fallinn :
1 leysingum eggjar hans andi,
Þótt elfin sé “vestur ’’ á landi,—
Og Valagil amerísk Alma/nnagjá.
En karlmenskan söng og Systurlát,
Hún sonartorrek reit blóði ; —
En lengst ma/n sveit helgan harmagrát,
Það hrygðar-úthaf í Ijóði,
Er syrgði ’ann með Agli
Og sálin grét hagli ; —
En Sorg við gaflhlaðið nísti’ann í hljóði;—
Þeim enginn, er les, gleymir óði. —
Sú frægð er mest foringja landans,
Þá fyrst varð ’ann ráðherra andans
Og öndvegi skálds snýst í björgunarbát.
t
Svo auðugra er land, er ól þann dreng,
Og andlega frjálsari þjóðin,
Þar harpan fékk nýjan hreim í streng,
Og hreystin fegursta óðinn. —
En sess valda’ er svalur
Og sá Kaldidalur
A hafísnum bitrari hnjóðinn. —
Er sársauki’ og sorg loka-gróðinn?
— En leiptrin Guðs lengi ei standa
A lífsauðnum jökla og sanda. —
En Ijósvaka andans þó lífs tel eg feng.
Jónas A. Sieurðsaon.
að reyna, í hið minsta, að leggja j fegurð né stærð. 'Hér er ekkert
sinn skerf fram ti.l þess, að' sem gerir efnishyggjumann hug-
mennirnir verði meiri og betri, fanginn. Umheimurinn verður
kærleikur, friður og kristndómur ekki hissa á stórum tölum né af-
verði máttarstoðir í ö'llu samlífi ] reksverkum. pér vitið að enn
voru. ! er það til á öld vorri, að afvega-
Skólinn þessi vill komast í tölu; leiðslan býr í marmarahöllum, en
þeirra sem Browning segir um: skólar og kirkjur í bjál'kahreysum.
“A happy - tempered bringer En Þeim’ er hejllast af ytri dýrð,
of the best Out of the worst.” - bendum vér bre®urlega a uml”æ I
„ ,, , . .! íð spaka: “Oft er það i koti
En hugsjómn, skyldan, er ekxi karls sem kóngs er ekkj . ranni „
ávalt auðveld. 1 framkvæmd- „ , , ...
inni, í lífinu þarf starf og fórn- Hver öld- hver tlð’ hver ***’
færslu. Stundum koma menn kirkía’ sköli °g mannsal. á aín
auga á byrðina eina í sambandi ötðugu
við mál vor — og gefast upp. „ ,, ....
tíott væri þá að vér mintumst | taldi hann takna PandorU^-
þess, er Moody sagði eitt sinn: . ,
“Hin ’mestu vanndræði er eg hefi! Trúarle«ur stJarfl lajflst *****
ratað í, stóðu í sambandi við,á andle» mal °* and egar stofn'
mann einn, — og sá maður er eg.” an*r- Menn þe mgarinnar
- Eg held það eigi heima hjá osa li6u’ °« af bvl flaut mest tjon‘
vandamál. Carlyle
i nefndi 18. öldina, öld efans- Það
taldi hann tákna Pandóru-öskj-
una, — Meinauppsprettu manna.
gagnvart skólanum, kirkjunni —
og lífinu.
Eg veit s'kólinn þarfnast fjár.
En fé er ekki fyrsta þörfin, held-
ur trú; — ákveðin, einlæg trú á
málefnið og fyrirtækið. Þá
finst féð- — Fyrir 12 árum áttu
skólarnir að verða tveir. Ein
sveit réðist í að safna hjá sér og
öðrum, 12 þúsundum dala. Þá
hljóp slík hitaalda í þetta skóla-
mál.
“Vér þráum framför lýðs og lands
o.g ljós í öllum greinum.
en fast við orðin frelsarans
vér fremst þó halda reynum.”
Á heiðursdegi franska lista-
mannsins Millet, sagði amma hans
við hann: — “Mundu ávalt efti'-
því, að þú ert kristinn maður fyrst
og þá listamaður.” Hið sama
vakir fyrir þeim, er að þessum
skóla standa Skóla uppeldið
á að verða slíkt, að allur skólalýð-
urinn, allir vinir skólans, óski
þess, 'hvað umheiminn snertir,
sem barn eitt bað um á þessa leið:
“Ó, guð, gerðu alla illa menr,
góða menn, og alla góða menn
fallega menn.” Engin þjón-
usta er þarfari en sú, að gera
hið illa gott; hið litla stærra,
stórt; hið fávísa fróðara, viturt;
Leiðtoginn, Kennarinn, er lækn-
ir, Þjóðin er hans sjúklingur.
En sjúklingum batnar seint ef
lyf læknisins eru getgátur og efi,
eða lýsing á dauðanum. Annað-
tveggja deyr hinn sjúki eða yfir-
gefur þann læknir. —
En hvað er um vora öld? Að
ýmsu er hún hin bezta öld mann-
anna. Hins vegar er hún
einnig hin örðugasta. Hags-
munir hennar eða framfarir eru
, . . , . , , . ekki hreinn ágóði Vér hneigjum
i v nu ekki sem aður pafum og kon-
ungum. En aftur beygjum vér
oss einatt í duftið fyrir afvega-
leiddum aldaranda. Yms ein-
veldi og öfgastefnur rísa upp,
sem eru óhollar sönnum hags-
munum manna. — Ef ríki Bakk-
usar hefir rýrnað, er Mikligarður
Mammons þeim mun betur víg-
girtur og voldugur. Margt var
að í guðsþjónustu liðinna tíða, en
sjálfstilbeiðsla nútíaðarmannsins
er Sízt umbót í þvi efni. Um-
mæli Emersons um skyld efni
voru þessi: Fyr voru prestarnir
úr gulli, en ka’eikurinn úr viði;
nú eru preetar timburmenn, en
kaleikurinn úr gulli. —■
Hér á þetta bent fyrir þá
skuld, að skólamenn og blaða-
menn víðsvegar urn heim eru nú
, að vakna til þeirrar vitundar, að
Efmn eru engan vegmn alt , . - , .
6 * kristindomunnn se hin eina
meinabót í heims'lífinu. pað sé
á þörf og þýðing skólans. t— pað
se’m hefir skeð, getur skeð aftur,
segja fróðir menn. Eg er í eng-
um efa um, að :þó sumarhitinn
kó’ni um stund, vori aftur og
góðæri fari í hönd, ef vér sjálfir
biðjum í trú. En ef vér glötum
áhuga og andríki erum vér 'í sann-
leika snauðir menn. Byron var
borinn til auðs og tignar, en
Burns var snauður verkamaður;
þó varð sízt vninna úr gáfum hins
síðarnefnda. Hal'lgrímur Pét-
ursson var lengi blásnauður,
smíðaði hestajárn og bar kol á
bakinu fyrir lifsviðurværi, en
Hóla-Jón fæddist af góðu foreldri
til of fjár, á íslenzkan mæli-
kvarða- Maðurinn er annað en
auðsafn eitt. Hið sama er rétt
mælt um skóla og mentastofnan-
ir.
'lífið. —
Eg veit að hér verður ekki
bent á auð né ytri dýrð, enga
Framh. á 4. bls.