Lögberg - 06.12.1923, Qupperneq 1

Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
AthugiÖ riýja staöinn.
KENNEDY 8LDG. 317 Portage Ave. Mót Eaton
ú tlhcr tj
%
Þetta pláss í blaðinu
fæst|til kaups.
35. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN í>. DESEMBER 1923
NÚMER 49
Canada.
A. N. McPherson, hefir verið
skipaður dómari við héraðsrétt-
Rt. Hon. W. L. Mackenzie King,
stjórnarformaður Canada, kom til
Halifax úr Englandsför sinni,
síðastliðinn föstudag, var honum
inn í Winnipeg, samkvæmt nýj- fagnað með kostum og kynjum.
ustu fregnum frá Ottawa. Hinn i Sama kvöldið flutti Mr. King
nýji dómari hefir stundað lög- ræðu fyrir feikna mannfjölda til
mannsstörf í Winnipeg borg um|stuðnings George A. Redmond,
langt ára skeið. Er hann | þingmannsefni frjálslynda flokks-
skozkur að ætt og uppruna. — | ins í Halifaxborg.
Aðfaranótt síðastliðins 'mánu-
dags, kom upp eldur í bygg-1
ingu .þeirra Mason og Risch hljóð-|
færasala á Portage Ave., er or-
sakaði feiknatjón. Um fjöru-
tíu manns, er á þriðju og fjórðu
hæð bjuggu, björguðust af við
illan léik og mistu búslóð alla. J
Manntjón varð þó ekkert. Eigná-
tjónið er rnetið til $192,OCO.
Sú breyting hefir orðið á sam-
setning Bracken stjórnarinnar, að
Charles Cannon, þingmaður í
Mountain kjördæminu, hefir ver-
ið skipaður mentamálaráðherra,
en Albert Prefontaine hinn senator Undervood frá Alabama.
franski, þingmaður Carillon kjör-j Að Ford frágengnum virðist al-
dæmisins, og um eitt skeið leið-J'.nent búist við að McAdoo muni
togi afturháldsflokksins í fylkis- j verða hlutskarpastur.
þnginu, hefir hlotið fylkisritara-i
Bandaríkin.
Senator Hiram Johnson frá
California, hefir lýst yfir því,
að hann hafi afráðið að leita for-
seta útnefningar af hálfu Repu-
blicana, fyrir kosningar þær, er
fram eiga að fara í Bandaríkjun-
um í öndverðum nóvembermán-
uði, 1924. Telst hann til hins
fijálslyndari fylkingararms flokks
síns. /
Af hálfu Demókrata þykja líkleg-
astir til forsetatignar, þeir Hen-
ry Ford , William Mc Adoo og
hann sína fyrstu stjórnmálaræðu og skipshöfnin þolað margt ilt.
í Buckingham kjördæminu, til 0? ú föstudaginn kom skipið til
istuðnings þingmannsefni verka- ísafjarðar, í svo slæmu ástandi
manna er þar leitar kosningar. j *ð efasamt er að það geti orðtð
Kmnst hann meðal annars svo að j sjófært aftur.
orði: “Núverandi stjórn hefir1 Það er vísinda stofnunm Geo-
setið að völdum í ár, og hefir ekk-| fysisk Institut” í Tromsö, sem a
ert annað aðhafst, en fitla við MÍPið, *«***! Það fyrra fIa
fingurna á sér. Enginn i
stjórninni hefir bein í nefinu til
þess að segja fyrir verkum og siá
um að þau séu framkvæmd. Cg
nú er stjórnin með tolilavern 1,
eða einhverja svokallaða tegund
Ameríku til hafrannsókna. Er
það ismiðað 1892 úr eik og er að
eins 127 smálestir að stærð og
hefir 120 hestafla hjálparvél. í
sumar voru sett í það loftekeyta
tæki, svo það gat ávalt haft sam-
þakkir fyrir starf hans að því, að í hafa komð fra’m um það, að þjóð-
efla samband milli íslenzkrar og j bandalagið væri annaðhvort sof
þýzkrar menningar. Sigurður
Eggerz forsætisráðherra talaði
þar næst og sagði- meðal annars,
að rétt áður en samsætið byrjaði
hefði hann átt símtal við mann
vestur í Dölum og hefði sá sagt
sér, að Bjarni frá Vogi ætti vísa
kosningu. Ríkarður Jónsson kvað
andi, eða þá hreint og beint
dautt. Ekkert talói hann fjarri
sanni, en slíkar staðhæfingar.
Mintist hann í því sambandi á
gagnsKÍfti fanga, umboðsstjóm
Saar héraðanna, björgun Aust-
urríkis oc málamiðlunina milli
ítala og Grikkja. Alt þetta væri
kvæðið “Landvarnaimaður,” sem j beinlínis þjóðbandalaginu að
porsteinn heitinn Erlingsson þakka. pá benti hann og á hina
verndar á prjónunum. Eina! Í3anci Jan Mayen. pegar | ^
verndin sem eg æski, er vernd Þa® fréttist, að skipið væri svo | ^
gegn þviflíkri stjórn,’
Hvaðanœfa.
nauðuglega statt var þegar brugð
ið við að .senda skip til 'hjálpar.
Ko mmeðal1 annars málaleitun um
það hingað að fá lánað iskip, og
bauð Kveldúlfsfélagið einn af
togurum sínum. En það varð
úr að norska skipið Polarulv var
Franska þingið hefir enn á ný Sent í h.jálparleiðangurinn, og
lýst trausti sínu á Poincare þag lSkjp með hinu tií fsa-
stjórnarformanni og veitt honum { fiarðar.
ótakmarkað umboð til að fram
hafði orkt til Bjarna fyrir tíu ár-
um, á fimtugsafmæli hans. Form.
| samsætisins, iMatth. pórðarson
ias kvæði frá porsteini Björns-
syni c. theqk, sem birt verður hér
i blaðinu. Einnig las hann upp
fjölda heillaóskaskeyta, isem heið-
ursgestinum höfðu borist. —
Bjarni frá Vogi hélt isvo aðra
ræðu og þakkaði alt, isem til sín
hefði verið talað og konu sinnar
og bað menn drekka skál íslenzkra
Kvenna.
embættiis. Útnefningar fara
fram í kjördæmum þessum þann
14. þ. m. en kosningar hinn 24.
— Bracken stjórnar formað-
ur tekst á hendur landbúnaðar-
mála embættið, jafnframt ráðu-
neytis formenskunni, en Neil
Cameron, sá er því gengdi situr
áfra'm í ráðuneytinu, án fasts
emlbættis. McLeod, fylkisritar-
inn fyrnefndi, heldur embætti
sem umsjónarmaður sveitamál-
efna.
Báðar málstofur Oklahoma-
þingsins hafa afgreitt lög, er
banna KuKlux Klan meðlimum
að ibera grímur fyrir andliti. Upp-
ástunga, er fram á það fór, að
skylda félagsmenn ti.l þess að
birta árlega nafnaskrá, var féld.
Coolidge forseti hefir fallist á
tuttugu miljón dala fjárveitingu,
til aukinnar strandgæslu, í þeim
tilgangi að fyrirbyggja vín-
svnyglun.
Hreinar tekjur Bandaríkja-
stjórnar af Panamaskurðinum,
fyrir fjárhagsárið, er endaði hinn
30. júní síðastliðinn, námu $12,06-
3,880.
Réttarrannsókn stendur yfir
um þessar mundir í Vancouver,
B. C., er vakið hefir afar mikla
eftirtékkt. Hafa nokkrir lög-
gæslumenn hins konunglega ridd-
araliðs, verið kærðir fyrir, að
hafa verið viðriðnir í istórum stíli,
sölu cocaine og annara skaðsemd-i
arlyf ja. Er búist við að rann-, „ . ., , , .
. , una, var rikisstiorinn latinn lau?
soknin standi yfir í marga daga i ’ _ , , , .
enn gegn 25 þusund dala veði. F.kki
Dómsmáflráðgjafinn í British ! f þess vænst að frekari ranns6kn
Cólumbia, hefir tilkynt, að hann! fan fra'm / malinu’ ff en 1 næst
ætli isér að leggja fram í þinginu j
einhvern hinna næstu daga breyt-1
ingu við vínsölulög fylkiisiná, er j
Warren T. MoOray, rlíkiSstjóri
í Indíana, hefir verið sakaður um
ao hafa dregið sér $225,000 af a1-
j mannafé. Við fyrstu yfirheyrsi-
i komandi janúarmánuði.
Nýlátinn er í Boston, Charle
gersamíega útíÍöki° ,sölu“ áfengra ! ^.ranCÍS .,Jfnn/’ 62, á.ra að a1dri’
drýkkja i'klúbbum. doman i hæðstaretti Massachu-
settsríkis.
Búist er við að þegar Washing.
ton þingið kemur saman, muni
Republicanar krefjast þess af
Coolidge fonseta, að hann láti
uppskátt hvort hann ætli sér að
leita forseta útnefningar eða ekki.
fylgja Versalasamningunium í það
ýtrasta. Með trausts yfirlýsing-
unni voru greidd 505 atkvæði, en
að eins 70 á ‘móti.
munaðarlausum börnum á Þýzka-
landi.
Hljóðfærafloikkur s'kemti milli
ræðuhaldanna, og eftir borðhald-
ið var dans. Samsætið ®tóð yf-
ir frá klukkan átta og hálft til tvö
Til
Tilgangurinn með ferð þessari
var sá, að kynnast hafstraumum í
íshafinu. Norðmennirnir Fr.
Nansen og Helland-Hansen sýndu
frarn á það fyrir nokkrum árum, | °& hálft uvn nóttina.
að istrauvnar þessir væru mjög!
Á siðustn aex mánuðum, hefir bíeytile'gir og að veðráttan í Nor-
Bandaríkjaþjóðin lagt fram rúma egi ,séYstákYég& væri 4 einkenni-
? “5"í leFa miklu samræmi við legu
stráumanna. Það er nánari
rannsókn þessa máls, sem “Geo-
, , . , { fysisk Institut,” vinnur að og
Nobelsverðlaunin fyr;r efna-i , -. • - ,, , . ,<A „
, ' ... . , , ... ,1 hefir annað ranmsoknarskip Ann-
fræðiisrannsoKnir, hefir hlotið íi , . -v •* „• {
, _ „ , . I eínnig verið' við rannsokmr í
ar, Dr. Robert Andrews Millikan,! .. * .
’ , „ . ’ Norðurhofum í su'mar, a vegtim
ii Pasadena. Cahforma.
! stofnunarinnar. Hefir ekkert
„,, . . , , , frést til þessa skips síðan 4. á-
Bokmentaverðilaun Nobels, hafa ... , ... .
, , , ’,,,. gust í su'mar, og er Polarv'.v far-
í ar verið veitt írska skaldina'
William Butler Yeats
Kaupmannráðið í Vancouver,
hefir lýst yfir því, að fyrir 'lok yf-
irstandandi árs, ‘muni verða flutt-
ar út úr þeirri borg fimtán mil-
jónir smálesta af korni til Bret-
lands og Auturlanda þjóðanna.
Verður þetta meiri kornflutning-
ur frá höfn þessari, en dæmi eru
áður til'.
!W. IH. Johnson, sveitaskrifari
að Ochre River, Man., hefir ver-
ið fundinn sekur um að hafa dreg-
ið undir sig $6,510 af fé bygðar-
lagsisins, óg verið dæmdur til
þriggja mánaða betrunarbúss-
vistar í Dauphin.
Með sex atkvæða 'meirihluta,
haifa íbúarnir á Rock Island,
Qjuebec, samþykt sölu á áfengu
öli og krafist þes® að stjórnin
setii þar á fót vínsölubúð.
Fylkisþingið í iManitoba kemur
saman að öllu forfal’lalusu þann
10. janúar næstkomandi. Brack-
enstjórnin átti fund með stuðn-
ingsmönnum sínum í þinginu í
vikunni sem leiís og er mælt að
þetta hafi orðið að samkomulagi
um þingsetningardaginn.
Taugaveiki allskæð, geyisar
um þessar mundir í bænum St.
Jerovne, Quebec. Þrjár mann-
eskjur hafa begar dáið, en yfir
hundrað manns liggur hættulega
veikt.
James Bain, fyrrum fýlikislög-
gæslumaður í Austur dómþinghá
Manitoba, hefir verið skipaður
lögreglu'stjóri í Selkirk bæ, í stað
Alex Martin, er nýlega sagði
sýslan þeirri Iamsri.
Ebert fohseti Þýzka lýðveldis-
ins, hefir skorað á Dr. Heinrick
F. Albert, fyrrum fjármálaráð-
gjafa, í Cuno-stjórninni, að
mynda nýtt ráðuneyti.
Sjálfsmorð eru orðin svo tíð
á RÚ3islandi um þeS3ar mur.dir, að
Soviet stjórnin hefir skipað nefnd
mánna, til beSs að rannsaka
allar ástæður þar að lútandi. í
nefndinni eiga sæti þrír læknar
og tveir háskól'akennarar.
Síðastliðinn sunnudag^morgun
lögðu af istað til fslanids, Mr. og
iMrs. Jóhann J. Sigurðsson, frá
Baldur P. O. Man.
Bjarna Jónssonar frá Vogi
sextugs.
umfangsmiklu liknarstarfsemi, er
stofnun þessi hefir haldið uppi í
Sa’oniki og hinum eystri Norður- [
álfulöndum og hvatti almenningj
til þess að styrkja sem allra bezt j
með fjárframlögum sjóð þann, er
til þess væri stofnaður, að annast
um hina mörgu tugi þúsunda
munaðarlausra barna á svæðum
þessum.
J. A. Machray, forseti þeirrar
deildar er stofnuð var fyrir
nokkru í Winnipeg, til stuðnings
þjóðbandalaginu stýrði fundi og
kynti ræðumann tilheyrendum
sínum. Kvað Nansen vera heims-
borgara, frægan vísinda og
stjórnmálamann. Allir þektu
nafn 'han's af norður heimskauts-
rannsóknunum. Enn frem-
ur hefði hann gengt um hríð
sendiherra embætti í Lurndúnum,
fyrir hönd hinnar norsku þjóðar
hnefaréttar eða bolmagnsstein-
unni yrði rutt úr vegi og allir að-
iljar kæ'mu sér saman um sátt-
Hann stendur, eins og stóð hannjog getið sér þar hinn bezta orð-j mal,a’ erv1’ei.r,teldu ,S<N, he!gu«tu
fyr
Frú Jóanna Stefánsson.
Munið eftir söngsamkomu
iþeirri er hún heldur S St. Step-
hens kirkjunni föstudagskveldið
7. þ. m. til styrktar djákna istarf-
inu í Fyrsta lút. söfnuði. Þar er
um ágæta skemtun að ræða og
göfugt málefni. Á betri skemt-
un er ekki völ. Látið ekki þetta
tækifæri Hða hjá, og gleymið
ekki að tryggja ýkkur númeruð
sæti hjá J. J. H. McLean Music
Co. í tæka tíð.
] inn aftur frá ísafirði til þesis að
j leita að því.
j Formaður fararinnar er norski
veðurfræðingurinn Edlund, og er
hann enn á Isatfirði, ásamt flest-
um leiðangursmönnum. En einn
þeirra, Ritmester Isachsen, sem
hér var lengi í fyrrasumar, fór
með ‘"Sirusi” til' Noregs. Meðal
annara manna má nefna sænska
veðúrfræðinginn Itossby. Skip-
stjórinn á Conrad Holmbye heit-
ir Næss.
Mikil hætta er á að ‘Annie’
hafi fariist í ísnum. » Voru á pví
'skipi sex menn, og var einn þeirra
veikur er síðast fréttist. Rihmest-
er Isachsen, sem Morgunb’aðið
átti isímtal við á laugardagskvöld-
ið, segir, að óvenjulega mikill ís
sé í Norðurhöfum í sumar, og að
. . [ það megi heita mikil mildi að
The Scandinavian — American ., TT i , „ „
,. i Conrad Holmboe komst af. —
eims'kipfaelagið i Mmneapolis, ,r , , .
... . ... . - i Matvæli hofðu þeir nog, og gatu
Mmn., biður þes.s getið, að far-1 , , . ,. , , 1
, ,.TTT , ,. i drygt busforðann með hvitabiarn-
þegiaskipio Frederick VIII. hafi , . „ . , . .
. . , . .... . , arketi. Skutu þeir marga birm
sigit ra Cliri»t”ania 21. þ. m. ogi . , , .... , , , ,,
komið til New York hinn 1. des-! a 1SnUm’ 0g >ottl ketlð lostætt
ember. Nefnt skip leggur af stað -------i-
frá New York þann 8. desember.
í stríði lands og þjóðar.
f augum brennur bjartur hyr.
Að baki dísir góðar.
f æðum norrænt aðalsblóð.
í armi þrek og styrkur.
Á hugans arni heilög glóð,
sem hrekur deyfð og 'myrkur.
Hann hi’.ýddi’ Braga huliðsmál
og hljóm af fornum sögum.
Hann knúði fast hið fræga stál
frá feðra vorra dögu'm
með drenglund Gunnars, giftu
Halls,
mót gamla íslands fjöndum,
unz heyrðist milli fjöru og fjalils,
er flýðu jþeir af ströndu'm.
vHann fór í víking, flutti heim
til fóstru dýra sjóði,
sem gilda meira gulli og seim,
hann greiddi þá í ljóði.
Hann greiddi þá af ættarást,
sem alllra fegunst ljómar, —
og menning vor skal muna ‘Fást’,
á meðan tungan hljómar.
í kvöld vér hyllum höfðingsmann
í heimi starfis og anda
og honum færum hróður þann
að heyriist milli 'landa.
Og lífið honum verði vænt,
sem verið bezt það getur,
vneð andans sumar iðjagrænt,
er engan þekkir vetur.
, ,, , ... XT ! skvldu að virða og halda.
I stvr. Mest væri þo um Nansen;
italað í seinni tíð í sambandi við! taldi ræðumaður vonlaust
'mannúðarmálin.
Heimsborgari.
um, að takast 'mætti enn að bjarga
þýzka.andi, en slíkt byldi enga
bið. Kvað hann mjög hafa
í verið misváfið, ab fá el'V. þjóð-
j pað tók ekki áheyrendur Tang- j bandalagiru ^álið til meðfe*ðar
j an tíma að sannfærast um, að hér; fyrir löngu, því að öllirm Hkinduro
var á ferðinni stórmenni, sem J rnundi þá viðunanleg úrlausn hafa
miklu hafði afkastað, þar sem j fen,gist á allar hliðar, Þýzka-
land hefði átt að hafa sótt um
inngöngu í þjóðbandalagið 1921;
Nansen var. Hetjumenskan og
mátturinn, minti á hina fornu vík-
inga. Ræðan :svo snjöll og
sannfærandi að “hún læsti
1 sig gegnum líf og sál, eins og
ljósið í gegnum myrkur.” Áheyr-
endurnir tóku erindinu með hóg-
hefði þjóðin þá getað samið um
mál sin á sama grundvelli eg
hinar þjóðirnar. Eina bjargar-
vonin virtist, eins og nú stæðu
sakir, isérfræðingamót í líku
Hon. Frank Oliver, er um 40
ára skeið hefir verið eigandi og
aðalritstjÓTi blaðsins Edmonton
BuMetin. hefir Iýst yfir því, að
héðan í fra hafi hann engin af-
'skifti af ritistjórn blaðsins. *M>-.
Oliver var sem kunnugt er nýlega
skipaður í framkvæmdarstjórn
þjóðeignabrautanna — Canadian j kveðinn
National Railways. unum.
Bretland.
Fornfáleg mynd, sem enginn
virtist vita atf hverjum var, hefir
hangið lengi á einum vegg sendi-
herrabústaðar Bandaríkjastjórn-
ar í Lundúnum. Einn af vinum
Col. Harveys, sendiherra Banda-
ríkjanna í þessari áðurnefndu
borg, heimsótti hann nýlega og
veitti mynd þeslsari eftirtekt. Tel-
ur hann mynd þessa vera af John
Quincy Adam>s, Bandaríkjafor-
seta, málaða árið 1847. Mynd-
arinnar 'hefir verið saknað í Was-
hington í nærfélt áttatíu ár. Col.
Harvey hefir afráðið að flytja
myndina með sér heim, er hann
lætur af isendihjerraembættinu.
Brezk blöð telja þetta hreinan og
beinan merkisatburð.
Sir R. Thomas, þingmaður fyrir
Anglesey kjördæmið á Englandi,
keypti nýlega í ruslabúð nokkurri
málverk, sem fu.llyrt er að sé
eftir heimsmeistarann Raphaei.
Greiddi hann að einis fyrir það
nokkra skildinga. Sértfræðing-
ar hafa grandskoðað málverkið
og fullyrða að það sé Mjadonna
del Pazzo, eða Lindarfrúin, eftir
þenna fræga snilling. Eigand-
anum hefir verið boðið of fjár í
málverkið, en hann telur það ekki
falt fyrir neina peninga.
Bjarni Jónsson frá Vogi
sextngur
j værum fögnuði engin ys, engiiij formi og j,eir Hughes og Curzon,
i ærsl, að erns fagnaðarþrungin hefíiu stungið upp á. í því yrðu
[ samhygð við tiginn gest, er veg- aiiiar Norðurálfu þjóðirnar að
! Tegt viðfangsefni hafði méð taka þátt, ásamt Bandaríkj.aþjóð-
j höndum. inni og Canada. Á sliíkri stefnn
! væri æskilegt að ættu sæti, sem
Háski framundan.
“Er það hugsanlegt, að menn-
ingin láti annan ófrið viðgang
ast?” spurði Dr. Nansen. “Haril
þér 'gleymt siðasta stríðinu og af-
leiðingum þess?” Lýsti ræðu-
maður síðan með átakanlegum
orðum stríðshörmungunum miklu,
— miljónunum föllnu, særðu og
örkumluðu. fjártapirfu, siðferðis-
flestir hagfræðingar, en færra af
þeim stjórnmálamönnum, er alt af
hefðu staðið í eldinum. Þjóð-
bandalagið hefði bjargað Austur-
ríki og væri sú þjóð Scomin á ótrú
lega góðan rekspöl í velgengis-
áttina, þegar tekið væri tillit til
kringumstæðanna. Hann kvað
sér aldrei hafa skilist hvernig á
því stæði, að ekki hefði rnátt beita
Sex hundruð manns biðu bana
af völdum flcðs í Bergamo daln-
um á ítalíu, síðastliðinn sunnu-j 13. okt. átti Bjarni Jónsson frá
dag. — Fjöldi fólks stendur uppi Vogi sextugsafmæli. Þess var
ráðþrota, án skýlis yfir höfuðið. minst með fjölmennu samsæti, er
_____________ haldið var á Hótel ísland, og var
I honum boðið þangað ásamt frú
hans og dóttur. í fsamsætinu voru
yfir 100 manns, 'konur og karlar.
iMatthías Þórðarson þjóðminja-
til ísatfjarðar norska hafrann-1 vörður stýrði samsætinu. Guðm.
isóknaskipið Conrad Holmboe á- j Finnbogason prófessor hélt aðal-
Hrakningar á Ishafinu.
Á föstudaginn (12. okt.) kom
samt öðru skipi, Polarulven, sem
sendur hafði verið til' aö leita
þese. Var fyrnefnt skip mjög
illa á sig komið, orðið svo lekt,
að skipshöfn þesis hafði orðið að
ræðuna fyrir heiðursgestinum,
talaði um stjórmáiastarfsem:
hans, ritstörf han<s og skáldskap.
margra ára starfsemi hans í stú-
dentafélaginu hér, istuðning þann
standa við dælurnar dag og nótt í «em hann hefði jafnan veitt ís-
nokkra sólarhringa. Svo lekt
var það orðið af skemdum 'þeim,
sem það hafði fengið í íshrakn-
ingunum við austurströnd Græn-
lands.
'Conrad Holmboe fór frá Tromsö
í Noregi í júlí og hélt fyrst til
Jan Mayen. Á þeirri leið mældi
það hafdýpi sjávarhita og
strauma. Frá Jan Mayen fór
skipið áfram vestur í höf 27.
jú'M og varð strax á fyrsta degi
vart við ís. Þó kom hann ekki að
lenzkum listum og bókmentum,
þjóðrækni hans og trú á framtíð
íslands. Fyrir alt þetta flutti
hann heiðurs gestinum þakkir. Á
eftir var sungið kvæði eftir Jakob
skáld Smára. Bjarni Jónsson
svaraði með snjallri ræðu, mintist
æskuára sinna og hvað fyrir sér
hefði vakað þá, en sagði, að sami
bjarminn væri yfir brúninni á
brékku þeirri, sem hann nú bygg-
ist til að klífa, það er brekku hins
sjöunda tugar, og jafnan hefði
Nýlátinn er í Dublin á írlandi
Philip Cosgrave, bróðir Cosgrave
forseta. Hann var nafnkunnur
stjórnmalamaður og var kosinn
þingmaður fyrir Suður-Duhlin í
koisningunum síðustu.
Oliver Baldwin, sonur Baldwins
yfirráðgjafa, virðist að vera á-
jafnaðai’maður í skoð-
Hinn 27. f. m., flutti
verulegri sök fyr en 28. ágúst. Þá (’eikið fyrir augum sér áður, þegar
þjarmaði ísinn svo að skipinu að hann á tímamótum æfi sinnar
fra'mstafninn lyftist hátt upp úr hefði litið fram á veginn. Hann
Jakob J. Smári.
—Lögrétta
Útdráttur úr rœðu
Dr. Friðþjófs Nansen.
á Walker leikhúsinu í Winnipeg
27. nóv. 1923.
Dr. Friðþjófur Nansen, stjórn,
mála og vísindamaðurinn nafn-
kunni liíkti Norðuráltfunni í ræðu
sinni, við skip í stórsjó, þoka á
allar hliðar, hvergi grilti stjörni’
hvergi glampi af vita í náttmyrkr-
inu, skipshöfniin ósammála um
lega tapinu og menningartapinu íl sörnu aðferðum við pýzkaland.
heil'd sinni. Fljótt á litið sýnd-! í sambandi við umboðsstjórn
ist það ekki líklegt, að heimurinn ] Saar héraðanna, fór Dr. Nansen
frá isiðferðil'egu eða fjár-leinkar hlýjum orðum um R. W.
sjónum, og mátti búast við að
skipið Tiðaðist í sundur. Var
þá ált lauslegt borið úr skipinu;
en 31. ágúst tókst skipshöfninni
að sprengja ísinn með dýnamiti
og var þá flutt um borð í skipið
aftur. Var þetta á 73. sfigi
norðurbreiddar. Rak nú skipið
með ísnum suður á bóginn lengi
vel og var nær daglega í hættu
statt. Loksins komst það út í
ísbrúnina á þriðjudaginn var, og
hafði þá verið að vel'kjast í haf
endaði ræðu sína með því að biðja
menn að drekka skál fslands. Dr.
Alexander Jóhannesson mælti
fyrir minni frú Guðlaugar konu
B. J. Þar næst talaði Indriði Ein-
arsson og birtist útdráttur úr
ræðu hans á öðrum stað í blað-
inu. Jón læknir Jónsson flutti
heiðursgestinum kveðju frá
hekkjarbræðrum bans í latínu-
iskólanum og mintist á ýmislegt
frá samverudögum þeirra þar, en
Kuhr Magister f.lutti 'honum kveðju
gæti
hagslegu sjónai’miði, staðið sig
við að leggja út í nýtt stríð. Þo
kvaðst hann ekki ganga þess dul-
inn, að enn væri háski fram-
undan. Talsvert væri þó farið
að rofa til á Rússlandi. pjóðin
væri smátt og smátt að ná sér og
losna undan hungurs og Comm-
unista sjúkdómnum. Sökum
aðstoðar þeirrar er aðrar þjóðir
hafa veitt Rússlandi, er ekki ó-
hugsandi að það eigi eftir að
verða ein af tengitaugum Norð-
álfunnar. Mestur háski stafaði
frá ástandinu á pýzklandi. par
benti i raun og veru alt á stríð
annað en bá helzt nafnið. Ó-
stefnuna og þar af leiðandi þess friðarfræi væri sað >ar daelega.
Httmegnug, að stýra fram hjái unga kynaló8in brynni af natri<
blmdskerjunum. Dr. Nansen er vantrausti og hefnigirni. Það
forseti nefndar þeirrar, er þjóð-j fcvi miður svo fari8> að nú.
bandalagið — League of Nations | verandi trafl ,r á sviM atvinnu
skipaði í þeim tilgangi, að líkna j og iðnaðarmaianna) gæti fært Ö11
flóttalýð og munaðarleysingjum, | markaðssambönd isvo úr lagi, að
er ófriðurinn 'mikli hafði komið f.i' orðligt yrði að forða sér flá kaf.
vonarvöl. Kvaðst hann þess full-j færing eða druknun. Veilum i
\ís, að nema því að eins, að tafar-j versalasamningunum mætti
laust yrði gengið U1 verks og kenna u.m astandið { Ruhr hér.
reynt að koma á bróðurlegri sam-j uðunum. Kvaðst ræðumaður
vinnu milli hinna ýmsu þjóða er; aldrei hafa ha£t neina tröllatrú
nú ala innbyrðishatur, muni ófrið-l á ,þeim samningum. öllum
ar bölið brjótast út af nýju marg-j rynní til rifja harkan, sem nú
falt ægilegra en nokkru sinni fyr.'i yæri beitt yið Þjóðverja. F-n
Al'þjóða samvinna væri Tífsskilyrð-: ;það .merkilegasta af ollu væri y}
íð sjalft, og til þess að stuðla að það að jafnvel Þjóðverjar sjálri
henni, væri þjóðbandalagið sjálf-i ir virtust hafa gleymt árásinni a
kjörin istofnun. Al'drei hefði Relgíu
Waugh, fyrrum borgarstjóra 1
Wnnipeg, er sæti átti í nefnd
þeirri og kvað hann aldrei hafa
verið fei'minn að standa réttlæt-
isins megin.
Þá ilýsti ræðpmaður með hríf-
and og átakanlegum orðum
flutningi af miljónum flótta-
manna, frá iprakíu og Litlu Asíu
til Grikklamds og og starfi því, er
þjóðbandalagið hefði unnið í
þarfir þessara brjóstu'mkennan-
legu olnbogabarna. Grikkir
hefðu sannarlega ekki legið þar
á liði sínu, heldur gert alt er í
þeirra valdi stóð til ibjargar. pjóð-
bandalagið hefði í samráði við
grísku stjórnina, þegar komið tíu
þúsundum af fólki þessu á sjálf-
stæðan fjárhagsgrundvöll. Enn
væri þó framundan margt Grettis-
takið, er þyrfti að lyfta og til
þess væri alheimsaðstoð óumflýj-
anleg. Ræðumaður kvað alla
•mega ganga út fi-á því sem gefnu,
að hinar og þessar truflanir
mundu eiga sér stað á Grikklandi
fj-rst um sinn. En þeim mun
nauðsynlegra væri að koma þjóf-
inni á faistan fót, sem kunnugt
væri, að 'i hvert sinn er stríð
brytist þar út færi allur Balkan-
skaginn í bál og brand.
Dr. Nansen kvað miklu vera
meira u'm mannúðar og liknar-
starfsemi í heiminum nú á tím-
landspjöllunum áj um, en nokkru sinni fyr. Eins
Það væri ekki og nú stæðu sakir, kvað hamn
, , < . . . I
nokkru sinni venð meiri þörf á Frakklandi
trausti og góðvilja en einmitt nú.nema sjálfsagt, að láta pjóðverja Hknarstarfsemina öldungis óum-
Allai tilraunir í þá átt að hamlaj greiða Belgíu og Frákklandi flýjanlega. Hitt væri þó enn
ófriði, væri tilgangslausar, fy’’j ,skaðabætur. Þessar tvær sið- æskilegra, að byrgja brunnínn,
en hugarfar þjóðanna breyttistj ast nefndu þjóðir, hetfðu orðið áður en barnið dytti ofan í hann,
lanrnig, að bróðurhugur kæmi íi harðast úti og þess vegna ættu j— reyna með öðrum orðum, að
stað haturs og slík stefna yrði krofur þeirra forgangsrétt. En fyrirbyggja vandræðin í tíma. f
það sem ræðumaður tjáðist hafe lok ræðu sinnar hvatti Dr. Nan-
freistingu til að segja. að væri sen alla menn til að láta ekkert
enn þá meira virði, en réttlætið það ógert, er útilokað gæti glæp-
‘.jálft, væri framtíðin! Ráðn-j >nn ægilegasta, er nefndur væn
ríkjandi og ráðandi aflið i með-
ferð alheimsmálanna.
Pjóðbandalagið glaðvakandi.
isnum nær hálfan annan mánuðiþýzka félagsins hér í bænum og Ræðumaður kvað ýmsar raddir ing gátunnar fengist ekki fyr en stríð.