Lögberg - 17.02.1927, Blaðsíða 4

Bls. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 17. FEBRÚAR 1927-
IJógberg
Gefið út hvern Fimtudag af Tle Col-
umbia Press Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
TnUimari N-6S27 o£ N-6328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáokrift til blaðoin*:
TS{I eOlUK>BII\ PRESS, Ltd., Bax 317Í, Wlmilpeg.
Utan&ekrift ritetjórans:
EOiTOH LOCBEHC, Box 3172 Wtnnlpeg, Han.
The •'LCgber*'' 1» prlnteð anó publlshed '07
The Columbla Prean, Lðmited. ln the Columbia
Buiiding. €95 Sargent Ave., Winnipeg, Manltoba.
Vestur-íslenzkir fiskimenn.
Fiskimanna stétt Vestur-Islendinga, hefir
að vorri hyggju sjaldan verið sá sómi sýndur,
er henni með réttu bar. Blöðin hafa lítið á
hana minst, og er þar þó um að ra'ða harðsnú-
inn víkingaflokk, er ekkert virðist láta sér fyrir
brjósti brenna.
Fátt er að líkindum fjarskyldara fslendings-
eðlinn en það, að sætta sig við að kafna í stofu-
rcvk. fslendingar hafa verið liugdjarfir og út-
sæknir,—-.borið á sér andlegt’ættarmót við Magn-
ns konung hinn berfætta, er í því kom skýrast
frampað skipa sér jafnan í fylkingarbrodd, þar
sem hættan og mannraunin var mest, með þau
einkennisorð á fána sína, “at til frægðar skal
konungi meira en langlífis.”
Vér höfum orðið fyrir því láni, vafalaust ó-
verðsknldað ]>ó, að kynnast fjölda manns ur
hópi hinnar vestur-íslenzku fiskimannastéttar
og eignast þar marga vini. Oss þykir vænt um
þá fyrir áræðið og atorkuna, drenglvndið nor-
ræna og trygðina við íslenzkan þ.jóðararf. Höf-
um vér á meðal þoirra fundið marga hina væn-
legustu máttarstólpa íslonzks þjóðræknis — við-
halds í Vesturvegi, og það jafnvel á meðal hinna
yngstu, og er það gleðiefnið mesta.
Fyrir nokkrum dögum' áttum vér tal við ung-
an canadiskan mann, f.æddan af ensku foreldri,
er stundað hefir fiski á Manitoba og Winnipeg-
vatni undanfarin ár, og kvnst allörgum vestur-
íslenzkum fiskimönnum. Lýstu orð hans slíkri
glöggskvgni og góðvild, að vér hripuðum þau
mður á blað og látum þau hér með fvlg’ia í orð-
réttri þýðingu:
“Eg hefi verið langförull maður, þótt æfin
sé enn eigi löng. Eg hefi kynst sjómannalífi
margra þjóða og hitt fyrir margan góðan dreng.
En hvergi hefi eg komist í kynni við jafn harð-
snúna, drenglynda og sann-gestrisna menn, sem
Islendinga, er fiskiveiðar stnnda á Winnipeg-
i og Manitoba-vatni. Svo mikið fanst mér til um
kosti þeirra, að eg óskaði ’þess oftar en einu
smm, að eg væri orðinn íslendingur. Eg kendi
oft tilfinnanlega til kvíðans, þegar frostrosinn
spenti vatmð heljargreipum sfnum. íslending-
urinn kyartaði aldrei, hvað sem ámóti blés. Eo-
hehl jafnvel, að honum hafi aldrei orðið veru-
lega kalt. ^ Að mmsta kosti sá eg engan fslend-
mg blasa i kaun. Karlmenskan í íslendingseðl-
mu a engan smn líka, og þó er landinn oft og
ematt viðkvæmur sem barn. Slík er reynsla mín
ManiSba ”ngUnnÍ VÍð ÍSlenZka fiskimenn £
I iskimaðnrinn, engu síður en bóndinn. hefir
oft og einatt átt við margvíslega örðugleika að
e^ja. Stundum bregðast fiskiveiðamar, mark-
aðurinn fer svo úr lagi, að varan verður lítt
sel.janleg, og þráfaldlega tekst svo illa til, að
fiskimenn 1 byrjun vertíðar tapa netjum sínum
mest-ollum og sitja eftir með óbættan hlut, með
pvi að ahöld öll, þau er að útgerðinni lúta, eru
ovatrygð, og vátrygging ekki fáanleg eins og
sakir standa, hvað sem í boði væri. Að þessu
ieyti stendur fiskimaðurinn jafnvel enn þá ver
a? V1Z}\ en Wndinn, er fengið getur uppskeru
hagIsVatlTgða n°kkru’ gegn t;jóni af völdum
f fyrra haust, ef oss minnir rétt, átti einn af
vorum ungu áhugamönnum, hr. Walter J. Lin-
dal lögmaður, frumkvæði að þvi, að gerð var til-
raun til þess, að ráða bót á eignatapi því hinu
tilfinnanlega, er vestur-íslenzkir fiskimenn ár-
lega biðu, við það að tapa netjum í Vötnin, óvá-
trygðum með öllu, eins og þegar hefir verig tek-
Jð fram. Af hagkvæmum framkvæmdum mun
þó því miður eigi hafa orðið í það skiftið. En
þar m°ð er elrki sagt, að málið sé dautt. Nýjar
leiðir hljóta ávalt að opnast sérhverjum jiéim
malstað, sem góður er, ef hagsýni og atfyl.gi
I°gg,iast á eitt. Vafalaust muri nýrj-ar löggjaf-
ar verða þörf í þessu sambandi. En eigum vér
ekki nog af skýrum og skörpum mönnum, er svo
vildu beita sér fyrir málið, að því yrði borgið,
og liagnr fiskimanna^stéttar vorrar þar með
betur trygður, en ella myndi verið hafa? Vér
efumst ekki um að svo sé.__
• *'LlfJynma vestrænu fiskimanna vorra, eræf-
intyrahf Tve^ja-hæííu taflið ber ávalt á sér
æfmtyrablæ. Svo hafa stórvötnin heillað hugi
pessara manna, margra hverra, að þrátt fvrir
heimþrana, er að vertíðarlokum líður, - þrána
til þess að njóta samvista við elskandi sifjalið
þa híalcka þeir samt til, er ieiðangur skal haf-
l n nJ/]U’ hvort heWur sem horfst er í augu
við gloðþrungmn, steikjandi sumarhitann, eða
miskunnarlausa gaddhorku Manitobavetrar-
ms. i
Sokum hinna mqrgu vina vorra, er fiski
stunda á áðumefndum stöðvum, komum vér ald-
rei svo þangað, að oss hitni ekki um hjartaræt-
umar og finnist sem andi norræns drengskapar
og víkingatáps, svífi þar yfir vötnunum.
Hlátur.
“Eg elska þig Mjómandi hlátur, —
Það er gullstöfum Ijómandi letrað hvert blað
í lífssugu þess, sem var glaður og kátur.
—Guðm. Guðmundsson.
Hlýr og hjartanlegur hlátur, er einn af dýr-
mætustu læknisdómum mannkynsins. Hann lýs
ir upp veröldina, gerir umhverfið virlgjarn-
legra og fólkið yfirleitt betra.
Fátt getur hugsast ömurlegra, en það, er
menn verða svo dáleiddir af ímynduðu eigin á-
gæti, að þeir þora ekki að eiga það á hættunni
að brosa, hvað þá heldur að skella upp úr,
telja það ósamhoðið stétt sinni og virðingu. Og
þó er sannleikurinn sá, að allir þurfa hlátursins
við. Hann rýfur flestu öðru fremur netju-
þyknið, er byrgir andlega útsýn mannanna, og
greiðir sólskini og sættarhug veg inn að mann-
legu hjarta. Hér er ekki att við hlátur, er staf-
ar frá blindri léttúð, lieldur þann, er eykur í
sannleika lífsánægjuna, og vekur yndi og frið
jafnt í kotungs hreysi, sem kóngsins höll.
Viðkvæmur hjartahlátur, ber ávalt vott um
andlega heiibrigði. Hann er ekki einskorðaður
við hið skringilega, er fyrir augu og eyru ber,
— gikli hans er dýpra og víðtækara en svo.
Sættin við lífið og erfiðleikana, er hans megin-
mark.
Heilbrigður hlátur er grundvallaður á jafn-
vægi tilfinningalífsins, og í jarðvegi dóm-
greindarinnar liggja hans dýpstu rætur.
Bókafregn.
i.
Bjarni Þorsteinsson: Sálmasöngsbók, 2 út-
gáfa, með Sálmalagaviðbætinum frá 1912 og
Hátíðasöngvunum, er fyrst komu út árið 1899.
Prentsmiðjan Gutenberg. Reykjavík, 1926.
Kostnaðarmaður Ragnar Ólafsson.
Góðvinur vor einn í liöfuðborg Islands, Pét-
ur nótnasetjari Lárusson, sendi oss nýlega til
umsagnar, þessa miklu og merkilegu bók, og
skal þa^ nú hér með gert í fáum orðum.
Hin fyrri útgáfa af Sálmasöngsbók séra
Bjama, kom fyrir almennings sjónir árið
1903. Náði hún þegar allmikilli útbreiðslu, ]»ótt
einstaka sönglærðir menn, eins og til dæmis Sig-
fús Einarsson tónskáld, fyndi henni sitthvað til
foráttu, bæði hvað lagavali við kom, sem og
raddskiþan. Nú hefir bók þessi verið endur
badt til það mikilla muna, að teljast má vafa-
laust ein hin vandaðasta Sálmasöngsbók, er út
hefir-verið gefin á Islandi.
Ellefu lögum í fyrri útgáfunirt hefir verið
slept, tíu bætt við, og virðast oss breytingamar
undantekningarlaust til hins betra, — hin nýju
lög hátíðlegri og lífrænni. Þá hefir verið bætt
í bókina “Reple tuoram corda fidelium”, eða
latínusöngnum (Responsorium), er sunginn
hefir verið við presta- og biskupavígslur á Is-
landi um síðastliðin 100 ár, eða jafnvel miklu
lengur. Er söngur þessi gamall og tíðkaðist
mjög í kaþólskum sið, en hefir síðan tekið all-
miklum myndbreytingum.
Höfundur bókar þossarar, séra Bjarai Þor-
steinsson á Siglufirði, á flestum samtíðar-
mönnum sínum, ef ekki öllum, meiri þakkir
skyldar, fyrir alúð þá hina miklu, er hann hefir
alla jafna lagt við fegrun íslenzks kirkjusöngs.
Mun starf hans á því sviði lengi geymt Ýerða í
þakklátri endurminningu þjóðarinnar. Hátíða-
söngvar séra Bjama em eitt hið allra tilkomu-
mesta tónverk, sem samið hefir verið af Islend-
ingi, frani til þess tíma. er þeir komu
út, og juku mjög, að minsta kosti um eitt
skeið, aðsókn að hátíðaguðsþjónustum þjóðar
vorrar og vörpuðu á þær háleitari holgiblæ, en
ella myndi verið hafa. Um þetta atriði er oss
vel kunnugt af eigin reynslu, frá því að hlusta á
Hátíðasöngvana við guðsþjónustur í höfuðborg
Islands. Það er því ómetanlegur kostur. að
geta nú eignast Sálmasöngsbókina, Viðaukann
og Hátíðasöngvana í einni heild.
Nú hefir innihalds bókarinnar verið lítillega
getið, og er vtri frágangur allur í fullu sam-
ræmi, eða upp á það ailpa betza.
Ekki er þess vænst, að bókin verði send bók-
sölum hér vesfra. En panta má hana gegn fyr-
irfram borgun, beint frá aðal-útsölumanni, hr.
Pétri Lárussyni, Hofi, box 941, Reykjavík, Ice-
land, Europe. Bókin kostar í bandi $6.00, en í
kápu $5.00, eins og sjá má af auglýsingunni í
síðasta blaði. Hátíðasöngvamir fást einnig
sérprentaðir, og kosta $1.50.
II.
Almanak O. S. Thorgeirssonar.
1 þriðjung aldar hefir O. S. Thorgeirsson nú
gefið út Aimanak sitt á hverju ári, og má óhætt
fullyrða, að enn heklur það vinsældum sínum
og útbreiðslu, enda á Almanakið það skilið, því
það er altaf læsilegt og flytur lesendum sínum
á hverju ári margt til skemtunar og fróðleiks.
“Safn til Landnámssögu Islendinga í Vestur-
heimi”, sem Almanakið hefir flutt í mörg ár og
flytur enn, er orðið mikil heild, og er þangað
mikinn fróðleik að sækja viðvíkjandi íslenzku
fólki, sem fluzt hefir vestur um haf.
Almanakið fyrir árið 1927 hefir fyrir
skömmu borist oss og skal hér stuttlega skýrt
frá innihaldinu:
Fyrst er grein um íþróttamanninn fræga,
Jóhannes Jósefsson, eftir séra Jónas A. Sig-
urðsson, og mynd af Jóhannesi og konu hans.
Segir höfundurinn/ að hér sé ekki um æfisögu
Jóhannesar að ræða og heldur ekki skáldsögu.
Þó kennir þar hvorstveggja, og er greinin sízt
ólæsilegri fyrir það, þótt presturinn hafi lofað
skáldfák sínum að taka dálitla spretti, þegar
hann ritaði grein þessa, an þess að fara í nokkm
út fyrir það, sem rétt er og sanngjamt, þegar
hann lýsir íþróttamanninum og störfum hans.
Þær skýringar, sem höfundurinn gefur á skap-
ferli jóhannesar Jósefssonar — hans innra
manni — em mikils virði, því lang-flestir ls-
lendingar munu alt til þessa hafa heldur lítið
þekt til hans, nema sem íþróttamanns.
Næst eru tvær þýddar greinar: “Hundrað
ára minning Ottawa, með mynd af þinghúsinu ’ ’,
og “Uppruni friðarpípunnar”. Þá er “Safn
til landnámssögu lslendinga í Vesturheimi.”
Þáttur um Big Point bygð og leiðréttingar, eft-
ir Halldór Ðaníelsson. Þá kemur vinur vor,
Ámi Jónsson í Mozart, Sask., mynd af gamla
manninum 77 ára og “lítið æfiágrip og ferða-
saga frá Islandi. ’ ’ Er þar minst á margt, sem
hið eldra fólk sérstaklega, hefir gaman af að
lesa um, og hefir greinin þann mikla kost, að
vera mjög yfirlætislaus og vafalaust nákvæm-
lega sannorð. Næst er “Ættartala Áma Jóns-
sonar frá Kaldrananesi, eftir Sighvat Gríms-
son Borgfirðing.” Hún er afar löng, raktir
yfir þrjátíu kynþættir, en livaða gildi hún ann-
ars hefir, skai liér látið ósagt. — Næst er mynd
af Guðrúnu Hákonardóttur Torfason og grein
um hana eftir J. Magnús Bjarnason. — Þá
skrifar útgefandi Almanaksins all-harðorða
grein um “Sögu íslendinga í Norður-Dakota,
eftir Thorstínu Jackson. Er þar sérstaklega
að því fundið, að mynd sú, sem bókin flytur af
fyrsta landnema-kofanum, er íslendingar bygðu
N.-Dak., og sem málarinn Emil Walters hefir
gert, sé með öllu röng og villandi. Flytur Alma-
nakið aðra mynd af þessum bjálkakofa, sem út-
gefandinn telur, ekki að eins réttari heldur en
hina myndina, heldur nákvæmlega rétta. Hér
skal engin tilraun gerð í þá átt, að dæma milli
höfundar bókarinnar og útgefanda Almanaks-
ins, en heyrt höfum vér kunnuga menn segja,
að hvorag myndin sé í raun og veru af fyrsta
íbúðarhúsinu, sean Islendingar bygðu í Norður-
Dakota.
Loks em “Helztu viðburðir og mannalát”
meðal Vestur-Islendinga, mjög handhæg skrá,
sem árlega er birt í Almanakinu.
Almanakið kostar 50c., eins og undanfarin
ár og fæst hjá útgefanda, O. S. Thorgeirssyni,
674 Sargent Ave., WJnnipeg, og hjá útsölu-
mönnum hans víðsvegar.
Islandica Halldórs Hermanns-
sonar.
Eg hefi nýlokið við að lesa 17. bindi tíma-
ritsins Islandicu, sem Halldór Hermannsson
gefur út. Minti sá lestur mig á það, hve af-
skektri smáþjóð sem oss íslendingum er það
mikil nauðsyn, að eiga einhverja menn, sem er-
lendis dvelja og starfa að því að útbreiða
þekkingu á landi voru og þjóð. Slíka menn
mætti vel nefna: útverði íslenzkrar menningar.
1 tölu þeirra er Halldór Hermannsson, sem er,
eins og flestum íslendingum un kunnugt, kenn-
ari í norrænum fræðum við Comell háskólann,
og bókavörður við hið fræga Fiske-safn ís-
lenzkra bóka.
Þá er Islands-vinurinn Fiske gaf Cornell
háskóla bókasafn sitt, bjó hann einnig svo um
hnútana fjárhagslega, að út skyldi gefið (á
ensku auðvitað) ársrit um íslenzk efni. Sam-
kvæmt þeirri tilhögun hefir Halldór gefið Is-
landicu út síðastliðin seytján ár. Er það starf
eigi all-lítið. En þar eð eg hefi gran um, að riti
þessu sé eigi sá gaumur gefinn, sem það á skil-
ið, tel eg það enga goðgá að vekja athygli
manna á því.
Vera má, að ýmsir hafi dregið það af hinu
latneska nafni ritsins, að það eigi að eins erindi
til fræðimanna. Slíkt er miskilningur einn.
Ritið er að vísu skrifað af lærdómi og vand-
virkni, en er þó fjarri því að vera óskemtilegt
aflestrar.
Þegar litið er yfir innihald Islandicu frá
byrjun, sést að hún hefir mikinn fróðleik flutt:
ýtarlegar skrár yfir það, sem ritað hefir verið
um sögur okkar og Eddur; vandaðar útgáfur
merkra rita íslenzkra, t. d. Lofs Lýginnar eftir
Þorleif Halldórsson, og náttúrulýsingar tslands
eftir Jón Guðmundsson lærða; lýsingar, mjög
fróðlegar, af bókum þeim, sem út voru gefnar á
tslandi á 17. og 18. öld. Auk þess eru að finna
í ritsafni þessu: stutta, en skýra og skipulega,
sögu íslenzkrar blaðamensku til ársins 1874;
ritgerð um íslenzkt nútíðarmál; æfisögu Egg-
erts Ólafssonar, sem birtist í fyrra, og áður-
nefnt bjndi þessa árs, sem fjallar um landa
bréfagjörð þeirra frændanna, Guðbrandar og
Þórðar Þorláksona .biskupa. Hér er eigi alt tal-
ið, en þetta nægir til þess að gefa mönnum hug-
mynd um efni Islandicu. Þeir sem íslenzkum
fræðum unna, munn telja það miklu meira en
virði fyrirhafnarinnar, að kynnast ritum Hall-
dórs, því að svo eru þau merk og vel úr garði
gerð.
Vér lifum á mikilli auglýsingaöld. En ekki
eru það ávalt mestu verðmætin, sem hæst er
hrópað um á gatnamótum. Fræðimaðurinn vinn -
ur starf sitt í kyrþey, og hættir oss því við að
gleyma honum og því, sem hann hefir oss að
hjóða.
Richard Beck.
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPI HANN AF
The Empire Sash& Door Co.
Limited
Office: 6th Floor Bank of Hamilton Chambers
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
U/-2;
Canada hefir að bjóða
-Framtíð, með vaxandi
Verkamanninum — Sanngjarnt kaup
og sanngjörn vinuskilyrði.
Verzluarmanninum—Mikið tsekifæri
til að auka verzlun sína.
Méð sínum nálega 900 útibúum, hefir
þessi banki tekið þýðingarmikinn þátt
í hinum stöðugu framförum Canada.
Hefir haft mjög mikið að gera við
framfarir Canada síðan 1869.
The Royal Bank
of Canada
Opið bréf
til Heimskringlu ritítjórans,
< Kæri herra!
Mér hefir borist Heimskringla í
hendur með beztu skilum. Bréfi
yðar ber að svara, en margorður
mun eg ekki verða um efni þess.
Þér getið þess að tveir amerísk-
ir uppeldisfræðingar hafi látið þann
stóra dóm falla um gáfnafar sam-
landa sinna að um áttatiu miljónir
þeirra væru engu betur andlega
þroskaðir en meðal-greindir tólf
ára unglingar. Það eru margir upp-
eldisfræðingar í Bandaríkjunum —
svo þúsundum skiftir—og það væri
all-merkilegt ef einhver þeirra
hefði ekki einhverntíma sagt ein-
hverja vitleysu. Mig minnir að Car-
lyle segði eitthvað svipað um Breta
á sínum tíma. En hver tekur mark
á þvílíkum sleggjudómum ? Auðvit-
að ekki aðrir en þeir sem hugsa og
tala eins og óþroskuð börn. Enginn
er fyllilega dómfær í þeim efnum,
því engin hefir rannsakað gáfnastig
allra Ameríku manna- (Hér gildir
hið sama og um kynsjúkdóma í
New York, þyi enginn hefir rann-
sakað alla ibiia borgarinnar því við-
víkjandi). Það er heldur enginn á-
byggilegur grundvöllur fenginn fyr-
ir því hvað gáfaðir menn eigi að
vera. Enginn veit heldur hvað við
er átt með svona löguðum saman-
burði. Sumir menn eru afar bráð-
þroska. Milton orti heimsfræg
kvæði á unglings aldri, James Stuart
Mill samdi ágætar ritgerðir á latínu
þegar hann var aðeins 12 ára. Það
væri okkur latínulærðu mönnunum
ofvaxið.
Þér segið að 6% af öllum íbúum
Bandaríkjanna séu með öllrt ment-
unarlausir—kunni hvorki að lesa né
skrifa, þetta er satt, en nokkuð
margir af þessum mönnum eru auð-
vitað útlendingar, sem fluttust inn
í landið áður en hin nýju innflutn
ingslög gengu í gildi. í Suðurrikjun-
um er mentunarástandið mikið lak-
ara en í öðrum pörtum landsins.
Hvert ríki hefir ótakmarkað vald
yfir sínum eigin skólamálum og
ekkert undarlegt þó þau fylgist ekki
öll að í framförunum, en mcir er nú
gert til þess en nokkru sinni áður,
að menta alþýðuna í öllum ríkjun-
um. Tala miðskólastúdenta hefir
þrefaldast á fáum árum og háskóla-
nemendur eru tvöfalt fleiri nú en
þeir voru fyrir örfáum árum síðan.
Þér gerist afar orðfrekur um
þekkingarleysi unglinganna í Minne
apolis, af því þeir könnuðust ekkert
við Borah. Annars sýna allmörg
svörin að unglingarnir vissu að
hann var öldungaráðsmaður, en átt-
uðu sig ekki á því hvar hann átti
heima en aðrir viltust á nöfnum og
héldu hann vera Louis Botha frá
Suður-Afríku. Þetta segið þér að
sé álíka eins og latinuskola-piltar í
Reykjavík hefðu sagt að Bjami
Jónsson, einn af kennumnum, væri
keisari Blálendinga eða forar-flóa
á Melrakkasléttu. Viðvíkjandi þessu
er þetta að athuga: (í) að ísland er
ekki eins stórt og sum ríkin í sam-
bandinu, (2) að íbúatalan a Fróni
var innan við 90 'þúsundir en Banda-
ríkin telja 115 miljónir, ($) at5
Bjarni átti heima í Reýkjavík, smá-
bæ með örfáum þúsundum, svo
hver einasti maður í bænum sa
hann næstum daglega og vissi að
hann var ekki forarflói eða Blálend-
ingur, (4) að piltar i fyrstu þrem-
ur bekkjunum latínu-skólans voru
alment nokkuð eldri en miðskóla
stúdentar hér í álfu, (5) að eg hefi
þekt allgreinda íslendinga, sem
ekkert vissu um Borah og hefi eg
aldrei þeim það til ámælis talið.
Þér talið um börn í verksmiðj-
um og gerist guðhræddir yfir
þeim ósköpum- í all flestum rikjum
Bandaríkjanna eru lög. sem banna
að börn virtni í verksmiðjum, nám-
um o. s. frv. og ny. eða endurbætt
lagaákvæði eru svo að segja árlega
samin víðsvegar í Bandarikjunum
þessu viðvikjandi. Það ma helzt a
yður skilja að osvífin þrælkun,
drepi dáð úr flestum hér. Mörgum
alvarlega hugsandi Ameríkumönn-
um virðist, iðjuleysið og ó/hóflega
löng skólavera unglinganna, vera
þröskuldur á vegi framfaranna fyr-
ir fjöldann.
Þá konia hjónaskilnaðirnir. Þeir
eru auðvitað margir, alt of margir.
Þér segið að 1 af hverjum 7 hjón-
um skilji hér árlega. Hafið þér
nokkurn tíma athugað að með því
atferli mundu öll hjónabönd verða
uppleyst á 7 árum.
"l$:gar talað er um 14% hjóna-
skilnaði árlega, er auðvitað ekki átt
við að 14 af hverjum bundrað hjón-
um segi í sundur með sér á hverju
einasta ári, heldur að hlutfallið milli
þeirra, sem ganga úr og í hjóna-
bandið á hverju ári sé eins og 14 a
m'óti hundrað, eða 1 '.7- ^ skul-
um til skilningsauka taka eittlhvert
ríki með eina miljón hjóna. Ef ^
14% af jieim skildi árlega, yrði
heildatalan 140 þúsundir. En setj-
um svo að 20 þúsund giftingar yrðu
\ þessu sama riki á arinu, og 14 0
af þeirri tölu skildu að borði og
sæng, yrði heildartalan auðvitað
2,040—'tvö þúsund og fjörutíu.
En til fóðleiks fyrir þá sem vdja
heldur vita rétt en hyggja rangt skal
eg tilfæra nokikrar tölur úr skýrslu
B. P. Choss um þetta efni, prentaðri
í einu hinu allra merkasta tímariti
Bandaríkjanna, Current History
(ágúst 1925J.
“Árið 1923 voru 1,223825 gift-
ingar framkvæmdar í Bandarikjun-
um, en það ár urðu hjónaskilnað-
irnir 165,139 eða með öðrum orð-
um það varð einn hjónaskilnaður
fyrir bverja 7% gifting.
Árið áður ('fullomin skýrsla fyrir
árið 1923 ekki fyrír hendi þá) lifðu
rúmar 49 miljón manneskjur í heil-
ögu hjónabandi. Ef 14°''° þe'rra
hefðu skilið- mundi sú tala hafa
orðið um 3% — þrjár og hálf mil-
jón. En í stað þess urðu hjónaskiln-
aðimir 165,139 alls, eða einu á
:hver 152 hjónabönd. fÞér segið 1
af íhverjum 7).
Þér eruð skrafdrjúgur um réttar-
farið i Bandaríkjunum og getið
þess til að eg muni hæst ánægður
með það. Svo vitnið þér i eina
hina rökstuddustu og gagnorðustu
grein, sem í yðar ritstjórnartíð hef-
ir verið prentuð í Vesturheims ís-
íenzku blöðunum. nefnilega ritgerð
Dr. Thordarsons úm glæpi og hegn-
ingar. Um ritgerð doktorsins er
ekkert nema gott að segja, en mis-
vitur er Njáll, þer virðist kunna að
meta ihóglega rökfærslu hjá öðrum
en nálega æfinlega ]ægar þér takið
yður penna í hönd veður alt á súð-
um, gýfuryrði koma í staðinn fyrir