Lögberg - 24.03.1927, Blaðsíða 1

40. ARGANGUR
I
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 24. MARZ 1927
Heiztu heims-fréttir
Canada.
Fólkið í Wiinnipæg er aldrei ó-
hult mí5 bílana sina nú orSið. Hvar
sem eigandinn skilur bil sinn eftir á
strætinu má hann eiga það á hættu
aö honum sé stolið og hann keyrð-
ur langar leiðir, oftast þangaÖ til
þrýtur. Er billinn þá skilinn þar
eftir, oft skemdur og ýmsum hlut-
um stoli'Ö úr honum. Á laugardag-
inn i vikunni sem leiíS var 15 bílum
stoliÖ í Winnipeg en alls eru þeir
orÖnir 140 á þeim tveimur og hálf-
um mánuði sem liÖnir eru af þessu
ári. Flest allir hafa bílarnir fundist
aftur, en oft mjög illa útleiknir.
Þrátt fyrir það að þung hegning
liggur viÖ þessai athæfi, fer þaÖ þó
altaf vaxandi og er sagt aö þaö séu
alt ungir menn, sem hér eiga hlut
aÖ máli. Þessir piltar eru ekki að
stela sér til hagsmuna, heldur sér til
gamans.
Af þvi aÖ snjór hefir falliÖ með
meira móti í vetur hér um slóðir,
hafa margir álitið að töluverð hætta
gæti stafað af flóðum hér í vor. W.
R. Clubb, ráðherra opinberra verka
segir að það sé heldur ólíklegt að
flóð ge'ri mikinn skaða í vor. þar
sem tiðin hafi nú að undanförnu
verið mjög hagstæð, sólbráð á
hverjum degi og vægt frost á nótt-
um og snjórinn því orðinn miklu
minni. Auk þess segir ráðherrann
að sín stjórnardeild sé við því bú-
in að gera alt sem mögulegt sé að
gera til að koma í veg fyrir að tjón
hljótist af vatnavöxtum í Manitoba
fylki;
inlega þátt í undirbúningi þess-
ara kosninga. Líklega fara út-
nefningar þó ekki fram fyr en
eftir næstu mánaðamót, því hinn
30. þ.m. verður flokksþing haldið
hér á Fort Garry gistihúsinu til
að velja nýjan flokksforingja í
staðinn fyrir Mr. T. C. Norris, sem
sagt hefir af sér þeirri stöðu fyr-
ir nokkru síðan, þó hann gegni
henni enn, meðan annar maður er
ekki fenginn í hans stað. Hafa
ýmsir verið tilefndir, sem líkleg
leiðtogaefni, þó enn sé alveg óvíst
hver fyrir valinu verður, og eru
þessir þar á meðal: Col. J. Y. Reid,
Fred. C. Hamilton, og Dr. A. W.
Myles, Winnipeg R. M. Mathie-
son, K.C., Brandon; Alex. Dunlop,
Neepawa; E. Greenway,Crystal
City, og F. E. Simpson, Dauphin.
Þar sem það liggur fyrir þessu
flokksþingi, hinn 30. þ.m., að kjósa
nýjan leiðtoga fyrir frjálslynda
flokkinn í Manitoba, má búast við
að það verði mjög f jölsótt.
Hinn svo nefndi London-Wind-
sor keyrsluvegur, sem er einar 25
míiur vestur af London, Ont., er
illur yfirferðar, að það kem-
svo
W. T- Healy bókavörður í Win-
nipeg flutti fyrirlestur á föstudags-
kveldið í síðustu viku um “Áhrif
Bandaríkianna á canadiskar bók-
mentir.'’ Sagði liann að ekki væri
því að neita, að margt væri þvi til
fyrirstöðu enn sem komið væri, að
í Canada væru framleiddar sjálf-
stæðar, þjóðlegar bcikmentir, en
samt sem áður færu slíkar bók-
mentir vaxandi og það væri fjarri
sanni að imynda sér að engar
canadikar. þjóðlegar bókmentir séu
til. Sagði hann að því væri haldið
fram. að hinn mikli straumur bóka
og allskonar rita, sem til Canada
kæmi frá Bandaríkjunum, mundi
kæfa þann visi, sem hér væri að
finna til þjóðlegra ‘bókmenta, en
ekki taldi ræðumaður líklegt að svo
rpundi fara, því vísirinn væri nægi
lega sterkur og heilbrigður til þess
að lifa og þroskast.
fyrir,
ætli
að
að
að
dollara skaðabóta. Er mál þetta
höfðað út af grein, sem út kom í
vikublaðinu “The Dearhorn In-
dependent’’, en Henry Ford er eig-
andi þess, þar sem því er haldið
fram að Sapiro sé í sambandi við
þann félagsskap, sem nefndur er
“International Jewry.” og að starf-
semi hans miði að því að þessi fé-
lagsskapur nái yfirráðum yfir sölu
búnaðarafurða í Bandarikjunum.
Coolidge forseti hefir staðfest
lög, sem kveða svo á að það sé laga-
brot og liggi hegning við að eyði-
legga lanclbúnaðara furðir og aðrar
matvörur, sem safnast hafa saman
í þeim tilgangi að koma vörunum i
hærra verð.
Bretland.
Það lítur ekki út
stjórninni í Manjtoba
hepnast að koma í veg fyrir,
vínsölumálið, eða bjórsalan. verði
að flokksmáli. Eins og getið var
um í síðasta blaði, var það ætlun
stjórnarinnar, að setja þingnefnd,
er skipuð væri mönnum úr öllum
þingfiokkum, tii að ráða fram úr
því, á hvern hátt bjórsölumálið
væri lagt fyrir kjósendur fylkis-
ir.s til almennyar atkvæðagreiðslu.
Nú hafa þeir, Mr. Notris, leiðtogi
frjálslynda flokksins, og Mr. Tayl-
or, leiðtogi íhaldsflokksins, neitað
að taka nokkurn þátt í störfum
þessarar nefndar, og vilja þeir
engan þátt í því eiga, að mynda
þá stefnu, sem stjórnin kann að
taka í þessu máli.
* * *
Sex ára gamall drengur datt i
læk, sem var í miklum vexti ná-
lægt Brockville, Ont. Mundi hann
vafalaust hafa farist þar, ef ekki
þefði viljað svo til, að þar nærri
var stödd gömul kona, sem þeg^ir
óð út í lækinn og bjargaði drengn-
um. Gamla konan, sem er 77 ára
gömul, þykir hafa sýnt mikið
snarræði og hugrekki.í
ur hvað eftir annað fyrir, að
rienn komast þar ekki ferða sinna
i b.ílum sínum, en sitja fastir í
forinni. Bændurnir, sem búa með-
fram veginum, eru alt af viljugir
að draga þá út með hestum sínum,
en sumum ferðamönnum frá
Bandaríkjunum þykir ekki sann-
gjarnt að borga fimtán til tuttugu
og fimm doll. fyrir þenna greiða.
Hefir stundum farið í hart út af
þessu og legið við áflogum, svo
iögreglumenn hafa orðið að sker-
ast i leikinn. Hóta Bandarkja-
menn, að þeir skuli heldur stein-
hætta að koma til Canada, heldur
cn ð sæta þessum afarkostum, en
bændunum finst hins vegar, að
þeir verði að fá sæmilega borgun
fyrir vinnu sína og hesta sinna.
* * *
í British Columbia, eins óg víð-
ast annars 3taðar þar, sem stjórn-
arvínsala á sér stað, er ekki hægt
að kaupa vínföng eftir klukkan 6
á kveldin. En það hefir reynst
svo, að margir, sem “þykir sopinn
góður” hafa ekki verið nógu for-
sjálir að útvega sér nægilegan
forða fyrir kveldið, og nóttina
meðan búðirnar eru opnar. Kveld-
ið hefir því orðið “bootleggers”
arðsamur tími og þá hafa þeir selt
sín vínföng. Nú eru þeir, sem
fyrir stjórnarvínsölunni standa að
ráðgera að fara að keppa við lög-
brjótana með því, að hafa vínsölu-
fcúðirnar opnar á kveldin.
Ramsay MacDonald fyrverandi
stjórnarformaður á Bretlandi, er
væntanlegur til Bandaríkjanna inn-
an skamms. Leggur væntanlega af
staö í þá ferö 19. apríl og verður
Isábel dóttir hans með honum. Tíð-
indamenn i New York áttu símtal
við hann á sunnudaginn, þar sem
hann var heima há sér í London og
var þaS í fvrsta sinn, sem Ramsay
MacDonald hefir notað símann til
að tala við menn hinum megin við
Atlantshafið.
komið. Bendir nú flest í þá átt,
að útlendingarnir þar í landi njóti
nú ekki mikið lengur þeirra sér-
réttinda, sem þeir hafa notið um
langt skeið.
Það leynir sér ekki, að í þessum
cfriði er Sunnanmönnum að veita
fcetur, og eru þeir að ná meiri og
roeirj yfirráðum í landinu. Er það
mjög eðlilegt, því þeir hafa alt
til þessa verið nokkurn veginn
samtaka, en Norðanmenn eru
skiftir í marga flokka. Það er ó-
neitanlega erfitt að gera sér grein
f.vrir ástandi og horfum í Kína, en
Það virðist ekki vafamál, að Sunn-
anmenn, með sínar lýðveldishug-
sjónir og sameiningu alls Kína-
veldis, séu að vinna sigur, þótt
þess kunni enn að verða langt að
biða, að þar komist á fast stjórn-
arfyrirkomulag og friður í landi.
Hér er talsvert komið í garðrækt
og hús, þó er talsverður búpen-
ingur í kauptúninu, 25 kýr; þar af
hafa þeir Þ. Ásm. og Bjarni Ólafs-
son sex; 600 sauðfjár og eg held
unl 60 hross. Fjöldi eiga reið-
hesta og dráttarhesta; tveir flutn-
ingsbílar eru komnir, fyrsti vísir,
en vantar vegi, má þó keyra inn
að Féllsöxl.
Bréf frá Islandi.
Grund á Akranesi, 9. febr. ’27.
Bretar vilja helzt sjálfir búa til
sínar kvikmyndir, en ekki sækja
þær til Bandaríkjanna eða ann-
ará. Þeim þykir óþarfi að sækja
þær til Californiu, og ráðgera nú
að byggja sitt eigið Hollywood á
svæði því, þar sem Wembley sýn-
ingin var haldin. Gera London-
búar ráð fyrir, að eyða til þess
$5,000,000, að koma þarna upp
byggingum og útvega allan út-
búnað til að búa til kvikmyndir,
svo sú hugmynd geti haft fram-
gang, að Bretar búi sjálfir til
þær kvikmyndir, sem þeir nota í
sínum eigin leikhúsum. Margir
brezkir rithöfundar, eins og t. d. [
John Galsworthy, Sir Arthur Con-I
an Doyle og Arnold Bennett, eru
þessari hugmynd mjög hlyntir.
Scúnuleiðis fjöldi brezkr^ leikara
og listamana.
Heiðraði góði vin!
Hafðu ástarþökk fyrir gott bréf
frá 1. f.m. og Lögberg frá desem-
ber.
Þú ert, svei mér, ekki öllum lík-
uþ. Fyrst neyddir þú mig til að
skrifa þér, en það ætlar eigi að
verða gjört í eigingjörnum til-
gangi. Eftir að eg skrifaði þér í
des. 1925, hefi eg víst ekkert bréf
fengið frá þér fyrri, því síðasta
bréf þitt er dagsett 26. júl 1925;
en það var ekki þar fyrir, að eg
ætlaði að fara að skrifa þér, þótt
ekkert bréf hefði komið.
Þar sem svona breiður fjörður er
í milli frænda, er hætt við að mað-
ur rói yfir mörg atvik í 'sögunni,
og þar verði eigi skipulegt fram-
hald.
Bandaríkin.
Josepli R. Wilson bróðir Wood-
row Wilson forseta, er nýlega dá-
inn í Baltimore 59 ára að aldri.
Frakkar og ítalir hafa neitaS að
taka þátt í sameiginlegum fundi
með Bandaríkjunum, samkvæmt
uppástungu frá Coolidge forseta til
að ræöa'um takmörkun herskipa-
flota. Þar á móti hafa Bretar og
Japanar samþykt þessa uppástungu
forsetans og er hann nú að hugsa
um sameiginlegan fund milli þess-
ara þrigga þjóða.
Frjálslyndi flokkurinn í Mani-
toba hefir nú, hvað Winnipeg kjör-
dæmið snertir, byrjað að undirbúa
Pig fyrir næstu fylkiskosningar,
sem fara fram áður en langt líður,
þó enn sé ókunnugt hvenær nú-
verandi fylkisstjórn lætur þær
fram fara. Til að ræða um þetta
niál, hélt flokkurinn sinn fyrsta
fund i Winnipeg, á þriðjudags-
kveldið í þessari viku. Eins og
kunnugt er, þá eru 10 þingmenn
kosnir í Winnipeg, en þó er borg-
in öll eitt kjördæmi, þegar um
fylkiskosningar er að ræða, og
taka því öll þau félög, sem frjáls-
lynda flokknum tilheyra, sameig-
Hæstiréttur hefir kveðið upp
dóm í máli .því, sem stjórnin höfð-
aði gegn Edward L. Dhoeny út af
samningum hans við A. B. Fall
fyrrum innanríkis ráðherra, við-
víkjandi leigu á vissum oliulindum
rikisins. Varð úrskurðurinn sá aÖ
samningar þessir væru algerlega ó-
löglegir og eru þeir því úrskurðaS-
ir ógildir. Ekki nóg me<5 þaS, þvi
rétturinn segir að samningar þessir
séu ekki aSeins ólöglegir heldur svik
samlegir. Doheny hafði kostað ein-
um $12,000,000 til bygginga og
eru þeir peningar nú allir honum
tapaðir, því fyrir þær umbætur fær
hann ekkert. Þessir illræmdu olíu-
samningar hafa þvi orðið Doheny
alt annað en arðsamir og hafa hon-
um hér stórkostlega brugðist mikl-
ar gróðavonir.
Brezka þinginu hefir verið til-
kynt, að Rússar hafi nú meiri
undirbúning með eiturgas, til
hernaðar, heldur en nokkur önnur
þjóð. Er sagt, að þeir geri nú til-
raunir í þessa átt í mjög stórum
stil og séu öSrum þjóSum betur
undirbúnir, að nota gas til hern-
aðar. — Þó er nú haft eftir her-
rnálaráðgjafa þeirra, að Rússar
séu reiðnubúnir til að takmarka
slíkan herútbúnað að saína skapi
og aðrar þjóðir, fáist samkomulag
þeirra á milli um slíkt, og tak-
mörkun annars herútbúnaðar sé
þeim ekki fjarri skapi.
Hér á Akranesi gengur alt þol-
anlega; tízkan dálítið farin að
smita fólkið, en er ekkert bráð-
drepandi. Þeir, sem komnir eru á
okka^- ár og muna, sjá miklar
breytingar. Árið 1S60 voru hér
32—33 býli, alt torfbæir. Nú eru
hér 186 íbúðarhús, af þeim þrír
torfbæir; Melhús neðri, Teigarkot
og Halakot, jú, og upp frá Jaðar:
Presthús 0g Sigurvéllir; þar er
r.ú Guðmundur Þorsteinsson, jafn-
aldri minn,- og Guðrún. 'Tveir
menn eru lifs hér, sem voru hér
1860: Ásmundur Þ. iHáteig, þá í
Guðr.kotsbænum hjá Guðmundi
Talsvert margir hafa fluzt hér
inn, og mundir þú nú orðið eigi
þekkja helminginn; elzta fólkið,
sem enn lifir, og þú munt þekkja,
eru Háteigs og Brekkubæjar hjón,
Bergþór og Ingigerður, hjón á
BergþórshvoH, bræður hennar,
Bjarni Jóhannesson á Sýruparti
og Sigurður á Efri Sýruparti,
sómamaður, dó í sumar; eftir lif-
ir ekkjan Guðrún Þórðardóttir,
fjórir synir, tvær dætur, eru tveir
sona han3 skipstjórar á mótorb.,
Jóhannes og Þórður; ólafur verzl-
unarmaður. Þá eru Akurs bræð-
ur á lífi, Sveinn og Oddur Kr,son,
cg kona Sveins, Guðbjörg; hann
er nú orðinn hálfgerður aum-
ingi. Maúkar hjón, Metta og
Sveinn, hann er nú hreppstjóri.
Þá eru Bjargsbr.: Hallgrímur, Er-
iendur, Kristmann og Benedikt;
Hallgr. ekkjumaður. Elzta kona
hér mun nú vera Ragnheiður mín,
83 ára 31. jan. s.l.
Þú mátt segja Ðagbjörtu, að
Jón bróðir hennar og Jóna hafi
það mjög gott; þau hafa bygt
steinhús ofan við Hvalvegs göt-
una, sem liggur frá Lambhúsum
suður að bryggju í Steinsvör.
Gunnhildur dóttir þeirra er gift
Boga óláfssyni, tímakennara við
háskólann; þau eiga fallegt hús
og tvo drengi. Skapti er lærður
skipstjóri og er stýrimaður. Einar
er heima, mjög efnilegur sjómað-
ur 0g þeim ágæt stoð; Stína og
Magga eru starfandi í Rvík; dag-
björt var fermd síðastl. vor, við-

I
NOMER 12
KLUKKNAHLJÓÐ.
Enn lætur “Guð vors lands” oss sjá,
hve lítill oft er fyrirvari;
að líf vort er sem Ijós á skari,
sem deyr, ef dauðinn andar á.
Hér skygði dauðans hönd á ljórann;
hingað og ekki lengra fór ’ann;
ná-klukkan bana-slagið sló, —
slagharpan þagnar, Sveinbjöm dó.
Sagna, ljóða’ og söngva þjóð
situr hljóð og grætur;
hróðmög bjóða’, er helveg tróð,
hlaut ’ún góðar nætur.
-E. G. G.
Eskiholti, alúðarkveðju okkar
hjóna. Segist Ragnh. mundi geta
spaugað við hann. Mikið langar
mig í bréf frá honum. Sömul.
góða kveðju tii Sveins Sveinsson-
ar, og segðu honum, að Arndís
iitla sé falleg og góð og námfús;
hún kallar hann alt af vin sinn,
þótt hún hafi aldrei séð hann.
Ef Lögberg vill verzla við mig,
verður hægra um vik fyrir hina
ýmsu kunningja, að fá fréttir. Eg
vona, að þú sért að þessu sinni á-
r.ægður við mig, og kveð með konu
og sonum, óskum alls góðs, ásamt
kveðju frá Rh.
Þinn einlægur,
Þorsteinn Jónsson.
ar
—Þe^ta bréf er til hr. Magnús-
Einarssonar, 10y2 Sutherland
Sömuleiðis hefir einatt 'verið litið
gert úr gagnsömu gróðurlífi, jafn-
fornbygðum íslendinga.
vel
sem
Ave., hér í borginni, og birt
hans góðvilja.—Ritstj.
með
brugðin fríðleiksstúlka, hún er í
Rvík yhjá systur sinni Gunnh.
Einar á Bakka er enn, öðru veifi,
formaður á mótorb., en er nú far-
inn að gefa sig; og þá er Júlíus
sonur hans form., hann er nú gift-
ur, og á son fjögra daga; J. bygði
hús i haust á gamla Thomsens-
grunni, vestan Bakka, fullnærri
afbrotinu? það er mjótt fyrir
framan.
Þú segist hafa lesið “Nýja sátt-
mála” Sig. Þórðarsonaro Það er
þörf bók og sönn; víst er, að víða
stjúpa sínum og móður, Elínu; og er pottur brotinn, en "sannleikur-
” * inn er sagna beztur” öðru máli
Sir Henry Craik dó í London i
vikunni sem leið. Hann var elzt-
ur allra brezkra þingmanna,
þeirra er sæti eiga í neðri mál-
stofunni, eða 8J árs. Hann var
Skoti og íhaldsma&ur.
hinn er Magnús Gíslason, nú á
Jörfa, þá á Sýruparti, drengur. —
á þessum 66 árum hafa þrír menn
að jafnaði á ári farið í sjóinn;
minni slysfarir síðustu 20 árin,
síðan mótorbáta útgerðin óx.
Annars hóJt eg hér fyrirlestur í
er að gegna með “Bréf Láru” og
rit Þorbergs. Þau eru bæði klúr
og óskáldleg.
Þú ert kunnugur ritstj. Lögb.,
J. J. Bildfell; athugaðu fyr^r mig,
hvort hann vill verzla við mig
vetur um þetta tímabil. — Eins og; þannig; að hann sendi mér blaðið.
þú hefir séð af skrifum, þá hafa
allir mótorbátar farið suður til
Sandgerðis á nýári, en nú er sú^
nýlunda, að sjö bátar ganga '
héðan, sækja vestur í bugt, meira
en helmingi lengra en til Rvíkur,
og hafa aflað vel, en stirðar gæft-
ir eru; sumir afTa í Sandgerði.
Stærstu útgerðarmenn hér eru:
tengdasonur minn Þórður Árna
Grœnlenzka réttleysið.
brá fleiru en einu sjónarmiði
niða ólög og rangindi um meðferð
Crrænlands, undir verslunarokinu
<lanska, i óþökk annara ríkja, gagn-
vart siðmenning alþjóða yfirleitt og
sérstaklega gegn Islendingum.
og eg honum fréttapistla, kvæði,
eða eitthvað, sem hann kyrtni að
leggja fyrir mig að skrifa um. Eg
sendi honum með línum þessum
lítið kvæði í Lögberg, hvernig
sem fer; treysti eg þér til að ann-
ast um, að eg fái sent það eintak.
Það er ánægjulegt fyrir ykkur
hjón, hvað synir ykkar hafa kom-
ist vel áfram; svona er að þekkja
Við
Fyrst og fremst er það hróplegt
réttleysi, en ekki stjórnarfar né lög-
ðkipun, sem Skrælingjarnir búa við,
eins og nú er, Boð og bönn í land-
inu lúta öll að því emu, að meira og
minna leyti. að* hafa frumbyggjana
að groðaþýjum. Sú vernd sem ein-
staklingar meðal Hráætanna njóta
af hálfu kaupStjórnarmnar rök-
styðst og takmarkast við peninga-
lega hagsmuni. Nafnkristnin þar
vestra var jafnan alt frá upphafi
]>eirrar verslunar sem Egede stofn-
aði snemma á 18. öld — einungis
nokkurs kyns vörumiði. Undir því
yfirdrepi ýar þar lifað einu því
hryllilegasta dýrslífi í mannsmvnd,
sem villimanna sagan heimsins þekk
ir. Og nú gera flestir sér fullkom-
iega ljóst að hliðstæð aðferð finst
ekki á hnettinum.
ólu þar þó miklar hjarðir sauða og
nautgripa, eins og alkunnugt er af
sögum vorum. Ennfremur virðist
svo sem Danir hafi ekki mikið álit
á fiskihöfnum við Grænland, þar
sem ]>eir hafa nýlega boðið íslend-
ingum þá \ærstöð, er Einar Mikkel-
sen hefir lýst fyrir skömmu, eins og
mönnum er alkunnugt. Flestir
munu þó út í frá hvggja að stjóm
Dana hafi þar ekki viljað velja af
verra endanum fyrir oss samþegn-
ana. Mætti skrifa mikið um þetta
viðvik Danastj. aleitt. F.n hér er
ekki staður til þess, enda mun Jæss
víst ekki langt að bíða, að bætt
verði úr þessú, eins og sambands-
lögin heimila og gera ráð fyrir.
Það almerkasta atriði máls í
þessu efni er auðvitað ranglætið,
sem heiminum alment er gert með
klkun Grænlands. Miljónir á mil-
jónir ofan af siðuðum menningar-
þjóðum búa við harðrétti og neyð,
meðan örlítil búðarklíka heldur
náttúruauði eylanrlsins mikla undir
dauðri hönd. Yfirskinið um varð-
veislu náttúruástands og sakleysis
meðal skrælingjanna er orðið al-
óþolandi hver jum heilvita og óhlut-
drægum manni. En sterkastar og
háværastar hljóta kröfurnar um
niðurbvlting þessa óhafandi ástands
að verða meðal þeirra, sem best
standa að vigi um notkun Græn-
land fyrir ströndum og innanlands.
Kristin siðmenning lætur áreiðan-
lega heyra til sín, því háværar og
hættulegar, sem reikningsskilin eru
dregin lengur.
Danska þjóðin veit ekki hvað er
að gerast. En eitt er víst, að hið al-
kumia, góða hjartalag hennar vill
ekki láta þolast slíkt ástand,, þegar
spilin loks verða heimtuð á borðið.
Og efalaust má byggja á hvggm
samþegna vorra, þegar fullnaðar-
krafa íslands kemur fram — enda
er ]>að fyrir bestu öllum aðstaml-
andi þjóðum. að vort fámenna trið-
... . / • .v ■ Afl.-
Hvaðanœfa.
Sir Louis Jean Bals, fyrrum
landstjóri í Gyðingalandi hefir nú
Verið skipaður landstjóri i Ber-
rouda í staðinn fyrir Sir John Ass-
er, sem hefir nú næstum útendað
sitt embættistímabil.
og mágur hans Bjarni Ólafsson.j nógu snemma kröfur lífsins.
og Haraldur Böðvarsson. — Bjarni hjónin samgleðjumst
ÓI. er nú á litlum trollara, en pýrt er að borga verkamönnum
stundar línuveiði; búinn að gera' 5 Canada, t. d. smiðum; ættu svona
Aaron Sapiro, sem er alþektur í
Bandaríkjunum og Canda fyrir af-
skifti sín af samvinnumálum, eða
sérstáklega sameiginlegri sölu
bænda afurða. hefir höfðað mál
gegn Henry Ford og krefst miljón
óeirðirnar í Kína halda áfram
og berast þaðan fréttir daglega,
þó flestar þeirra séu fremur ó-
greinilegar. ófriðurinn er aðal-
lega milli Suður- og Norður-Kína.
Um síðustu helgi bárust þær frétt-
ir, að Shanghai hefði fallið í hend-
ur Sunnanmanna og það án þess,
að þar væri ynikið viðnám yeitt,
og lítur ekki út fyrir, að þar hafi
r.okkur stórkostleg orusta átt sér
stað. f Shanghai eru útlendingar
fjölmennir og hafa þeir þar orðið
fyrir töluverðum óskunda af hálfu
Kínverja, þð herinn hafi ekki á þý
ráðist. Það lítur út fyrir, að kín-
verskum hermönnum hætti mjög
til að ræna borgir og bæi, þar sem
þeid ná einhverjum yfirráðum, og
má nærri geta. að þessi ástríða
þjeirra kemur ekki sízt niður á út-
léndingum, þar sem því verður við
tvær ferðir síðan á nýári og búinn
að, fá um 200 skpd.; hann er
fiskikóngurinn hér.
ísfirðingar hafa undanfarna
vetur gert út fjölda báta til Sand-
gerðis, eg held 30; nú býst eg yið
að gangi tveir þaðan; þar er all-
ur útvegur uppsettur og í kalda-
koli, síðan bolshevikar gerðu þar
alt vitlaust; útibú íslandsbanka
búin að hirða bátana upp í skuld-
ir; líkt mun ástadið vera í Hafn-
arfirði; alsstaðar þar sem Bolsar,
afbakaðir jafnaðarmenn, ná yfir-
tökum, verður alt í umkomuleysi,
miskunnarleysi og smán.
Af nývirkjum, sem gerð hafa
verið hér, er M. B. bryggja, sem
síðastl. sumar var bygð í Lamb-
hússundi, neðan við Lambh. vör,
40 metra löng og 12 m. breið, úr
steinsteypu, kostaði um 40,000 kr.
Nóttina milli 7. og 8. des. f. á.
gekk sjór hér mjög á land og gerði
tal verðar skemdir; eru nú Grenj-
arnar farnað að láta á sjá, og
vesturhliðin alla leið inn að Mörk.
Er það eitt það fyrsta sem fyrir
líggur, að jernda Skagann, eink-
um þar sem Grenjarnar eru enn
notaðar fyrir mótorbáta uppsátur,
er þar dráttarslippur, en getur
með framtíð orðið að tjóni, ef eigi
er að gjört.
menn að komast af án eftirlauna
i ellinni; lengi vel voru fordæmd
eftirlaun emb.manna og eru enn,
þó vilja allir starfsmenn nú jafn-
vel fara að hallast að þeirri stefnu.
Ekki ber alt upp á sama daginn;
þetta er einn vísirinn af hinni af-
skræmdu jafnaðarstefnu; það er
sameiginlegt með öllum Bolsa-
Kommúnistum, hvar sem þeir reka
upp höfuðið^ að hvort ríkið eða
einstaklingar — aðrir en þeir —
hafa ofmikið fé, ranglega fengið
fé, þangað til að þeir fara að
stjórna sjálfir, þá býst eg við, að
þeir láti þrælinn róa. Það er hug-
myndalaus pólitík, og með líðandi
árum, ef til vill, sá fyrirhugaði
heimsendi. Það
próf, sem haldið hefir verið, á
vitsmunum fjöldarts, eru verk-
föllin. — “Son minn, ef illir
skál'kar lokka þig, þá fylg þeim
ekki.”
Eigi hefi eg enn fundið Brekku-
bæjarhjón, en þau eru bæði á lífi,
cg Guðrún dóttir þeirra hjá þeim,
Kúgun og okri kristinna þjóða
yfir ómannandi lýðum hefir víöast
og oftast verið veitt opinskátt, sam-
kvæmt þeim hlífðarlausa rétti meS-
fæddra yfirburSa, sem merkja þró-
unarsögu mannkynsins. En á Græn-
landi er þaS ekkert nema mannúS,
trúboSun og vernd “náttúrubarna”
gegn jarSneskri spillingu, sem ligg-
ur til grundvallar fyrir þeim ómök-
um, sem Danir gera sér í gömlu, ís-
lensku nýlendunni. VarSveisla og
framtíSSkrælingjans er hiS fyrsta
og seinasta augnamiö þessarar óeig-
ingjörnu ráSsmensku meS arfleiföir
vorar og óöul handan Sunds. Og
nienn gæti vel aS þvi, aS einungis
undir slíku yfirskyni var unt aS
halda máttlausri prangstjórn viS
völd á Grænlandi. ASrar. þjóSir, er
Jöngum hafa unaS strandaoki þessu
illa, svo sem Hollendingar, Bretar
og nú síöast NorSmenn, hafa látiS
sér segjast, og tekiS til greina friö-
arboöskapinn um sakleysisástandiS
átákanlegasta vestra- l3ar sem nl0rð °“ ónefnan-
legustu stórglæpir hafa aflátslaust
veriö drýgSir í jarSholum hungr-
aSra og kvaklra manndýra.
arriki fái aS njóta hins dýrkeypta
réttar aS nýlendunni. En hitt er og
jafnvíst, aS meö engum hætti er
heiminum vænlggra aö ná gagn-
gerSum málalokum um réttarstoSu
Grænlands heldur en meS vinsam-
legu samkomulagi þeirra tveggja
ríkja. sem standa hér næst aS máli.
Danmerkur og íslands.
Opnun brænlands fyrir tslend-
inga er þegar lögjátuS meS sam-
bandslögunum eins og skyrt he ir
veriö frá fyr. En réttlát úriausn um
rikisheimild vora yfir landinu, sam-
hliSa opnun ]>ess fyrir islenska
þegna, er öllum heitm. og fyrst og
fremst NorSurlöndum nauSsynleg.
Um þaö hljóta alþjóSir aS veröa
samdóma. Því óhugsanch *r aS
. kristni jaröarinnar vilji telja kyn-
| blön<lun viS örfáa Skrælingja 1 ett
í mæta nvlendustofnun yfir feikna-
| svæðunum vestra. er feSur vor.r
sinum tima, aS
miklu fremur
SamhliSa þessari kunngerS um
nokkfarskyns þúsundáraríki sak-
leysis og friSar meSal Hráætanna
hefir ]x> jafnan veriS gert litiS úr
auölindum feiknalandsins. Visinda-
ógift og heilsulítil. Einar sonur; mönnum annara þjóöa hefir jafnvel
þeirra er giftur í Hafnarfirði, úr-
smiður, vpl stæður að sögn. Böðv-
ar, sonur Ingibj. hefir alt af verið
að flækjast á Austfjörðum, eg
held með litla lífssögu.
ósjaldan veriS gert harla erfitt aS
framkvæma slíkar rannsóknir.-^er
miöa kunna aS stofnun arSsamra
fyrirtækja. Einkum voru oft ljón
á veginum þegar ræSa var um notk-
Berðu nú vini mínum, Helga fráun málma eöa dýrmætra jarSefna.
bygSu á sínum tima. ao s.Saöra
n’mnna hætti. Og
mundi þaS rýra en auka veg sam-
handsríkisins. ef fara j.yrfti fynr
alvöru út i þá sál.na. fvrir heims-
dómi.—En á hinn bóginn nutndu
ráSandi þjóöir án efa lita vinsam-
lega til þeirrar málsóknar af haltu
, þings vors og þjóSar, er miöaSi aS
fullkominni endurheimt mannfrels-
is vfir Grænlandi, ■— og þar meS
i nýtingu landsins -samkvæmt eöli-
j legri ákvörSun þess. 1
Vér íslendingar erum nú orSnir
j fuliráSir um eigin hagi vora. A oss
mundi því hvíla ábyrgöin um stofn-
un sliks sjálfstæSis fvrir þegna rik-
j is vors eystra og vestra sem get\
j ur rutt braútir á eySisvæSum.
Einar Bencdiktsson.
—Vísir.

I