Lögberg - 16.06.1927, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. JÚNÍ 1927.
Bls. 7
Þórstína Jackson
og verk hennar.
Eftir G. S. Grímson.
(Niðurlag-.)
Hvernig höfum vér nú tekið þess-
ari v'iðleitni Miss Jaekson við-
víkjandi Islendingum og íslenzku
þjóðerni? Yfirleitt hafa Banda-
ríkjamenn tekið henni með á-
r.ægju og metið hana mikils.
Slíkum ágætis tímaritum sem
Current History, Journal of Soci-
al Forces, Century, o. f 1., hefir
þótt vænt um að fá ritgerðir eftír
hana. Mikils metnir menn hafa
fengið hana til að ferðast um og
halda fyrirlestra. Louis C. Tif-
fany, sem er alkunnur á sviði list-
arinnar, ekki síður en á sviði fjár-
málanna, og einn með helztu
mönnum í Bandaríkjunum, gerir
mikið úr þekkingu hennar á ís-
landi og íslendingum og því, hve
vel hún skilji og meti mikils ís-
lenzka list, og ekki síður úr þvl
hvað hún hafi skemtilega fram-
komu og sé á allan hátt vel til
þess fallin að fræða Bandaríkja-
menn um ísland. Percy Grainger,
einlægur vinur íslands og ísl.
bókmenta, talar lofsamlega um
hana og verk hennar. Hann seg-
ir: “Hjá Miss Jackson fer það
saman, sem bezt er í íslenzkum
arfi og hinn göfugi frelsisandi
Vesturheimsmanna.” Þessu verki
Miss Jackson viðvíkjandi, segir
Vilhjálmur Stefánssan: “Gáfur
hennar og íslenzk þekking, sam-
fara háskólamentun í Vestur-
heimi, gerir hana bezt færa til að
kynna Vesturheimsmönnum ís-
land, þeirra er kostur er á, bæði
vegna bókmenta hæfileika og eig-
in þekkingar af ferðalðgum sín-
um.” írt af ritgerð í Journal of
Social Forces, segir Heims-
kringla 12. ág. 1925 : “Miss Jack-
son á skilið þakklæti íslendinga,
vestra og eystra, fyrir þessa rit-
gerð, og ekki síður fyrir það, hve
skrumlaust hún er skrifuð og
lýsingunum á þjóðkostum vorum
stilt í sanngjarnt hóf."
Hversu starfsemi hennar hefir
verið vel og maklega tekið á ís-
landi, má glögglega sjá á því, að
konungur Dana og fslendinga hef-
ir sæmt hana riddarakrossi fálka-
orðunnar. Jón Þorláksson, stjórn-
arformaður á íslandi, segir:
“Fyrirlestrar Miss Jackson um
nýlendulíf fslendinga í Ameríku
og myndir, sem hún hefir sýnt í
sambandi ’við þá, hafa flutt oss
vinakveðju vestan um haf og leitt
oss til fullkomnari skilnings á
Vínlandi forfeðra vorra.’1
Þá kemur maður að því, hvérn-
ig Vestur-íslendingar, sem hún
tilheyrir og hefir unnið mest
fyrir, taka henni og bók hennar.
O. S. Thorgeirsson verður, í
almanaki sínu 1927, töluvert æst-
ur út af því, að mynd sú, sem
bókin flytur af frumbýljngshúsi
í North Dakota, sem Emil Walters
hefir málað, beri ekki saman ýið
teikningu, sem hann hefir, fyrir
meir en tuttugu árum, látið gera
af fyrsta íslenzka heimilinu í
North Dakota. Hann gleymir
því, að það stendur ekki til, að
þessi mynd sýn'i nokkuð annað en
það hvernig málariun ímyndaði
sér að húsið hefði verið, sam-
kvæmt lýsingu þeirra þriggja til-
greindra manna. Þetta málverk
er frekar til þess gert, að sýna í-
veruhúsin eins og þau voru þá,
heldur en tjl að sýna nokkurt sér-
stakt hús, þar sem te'ikningin er
af einu sérstöku húsi. f þessu
sé eg ekki neitt, sem réttlæti
þann harða dóm, sem Mr. Thor-
geirsson lætur yfir bókina ganga.
Lögberg hælir bókinni í rit-
stjórnargrein, en bendir á ýmis-
legt, sem þar hefði átt að vera og
sem rítstjórinn vafalaust hefði
sett í bókina, ef hann hefði skrif-
að hana, en það sannar alls ekki,
að það verk, sem Miss Jackson
hefir hér af hendi leyst, sé líti-ls
virði. Lárus Guðmundsson fer
allhörðum orðum um bókina; en
aðfjnslur hans eru þó aðallega í
því fólgnar, að þar sé ekki getið
allra landnemanna, enda sýnist
það vera aðallega að bókinni
fundið. Það er nokkurn veginn
hlaupið yfir sex fyrstu kafla bók-
Styrkir Veikar Taugar og
Önnur Veikluð Líffæri
Meltingarleysi, magaveiki, lifr-
arveiki og nýrnaveiki og annað
Pess konar læknast fljótlega með
Nuga-Tone, hinu ágæta meðali
í11 að uppbyggja heilsuna og við-
nalda kröftunum og sem reynst
nefir millíónum manna og kvenna
ain mesta blessun í síðastliðin
ö5 ar.
Reyndu Nuga-Tone og þig mun
íurða, hve fljótt þú losnar við
verki og lasleika. Nuga-Tone
gerir blóðið rautt og heilbrigt,
taugarnar styrkar og veit'ir mönn-
OPT konum nýja orku og dugn-
að. Fáðu flösku strax í dag og
reyndu sjálfur ágæti þess. Allir
lyfsalar selja það þannig, að þeir
abyrgjast að það reynist eins og
það er sagt, eða peningunum er
skilað aftur að öðrum kosti. Var-
aðu þig á eftirlíkingum. Ekkert
getur jafnast við Nuga-Tone.
arinnar, sem eru almenns, sögulegs
efnis, eins og eg hefi reynt að
sýna fram á, þe’im eins og gleymt
vegna þess, að einhver gamall
kunningi hefir nú orðið út undan,
éin-hver nöfn rangt stafsett, ein-
hverjar myndir ekki settar alveg
á réttan stað, eða ekki gerð nógu
nákvæm grein fyrir langafa ein-
hvers þeirra, sem þó er getið.
Þetta, og annað því um líkt, leiðir
mann til þess að telja sér trú um
að bókin sé í 'heild sinni lítils
virði. Geri menn sér grein fyrir
því mikla verki, sem hér er af
hendi leyst, hljóta menn að sjá,
að ekki getur hjá því farið, að á
því séu einihverjir gallar, hver
sem verkið vinnur. Miss Jackson
hefir lofað að gefa út viðauka,
þar sem þær smáskekkjur verða
leiðréttar, sem bent hefir verið
á, og því aukið Við, sem þurfa
þykir. Það ætti að fullkomna
þann þátt bókarinnar, sem segir
frá því fólki, sem settist að 1
North Dakota á landnámsárun-
um. Þeir sem um bókina dæma,
halda, að hún hefði orðið miklu
betri, ef einhver af landnemun-
um hefði skrifað hana, eða éin-
hver af hinni fyrstu kynslóð ís-
lendinga hér í landi. Getur ver-
ið; en þeir hafa ekki gert það og
þeir hafa ekki sýnt nein merki
þess, að þair ætluðu að gera það.
Ættum vér þá að rífa niður og
dæma hart verk þeirrar konu,
sem hefir haft áræði til að leggja
út í þetta fyrirtæki og hefir ver-
ið nógu örlát á fé sitt og tíma til
að koma því í framkvæmd að
skrifa sögu íslenzkra landnema?
Mundi oss ekki betur sæma, að
láta henpi góðlátlega í té allar
nauðsynlegar upplýsingar, svo
sagan geti orðið sem fullkomnust
og ábyggilegust, og styrkja hana
með því að kaupa bókina alment
og styðja hana á allan hátt í því
að kynna Vesturhéimsmönnum
sem bezt íslenzku þjóðina? Eg
held að bókin sé vel rituð og eins
vel frá henni gengið eins og sann-
gjarnt er að búast við af nokkr-
um sem tilheyrir annari kynslóð
íslendinga 'hér í landi. Að fyrstu
sex köflunum hefiir jafnvel ekki
verið fundið af þeim, -sem hafa
sett slg út til þess að finna að
bókinni. ISíðasta kaflann, sem
segir frá eitistökum mönnum, les
eg hvað eftir annað með mikilli
ánægju, því hann vekur hjá mér
aðdáun og virðingu fyrir þessum
gðmlu landnemum. Auðvelt er
að leiðrétta þær villur, sem í bók-
inni eru, og skyldi enginn ein-
biína á þær og láta þær hylja fyr-
'ir sér hina raunverulegu gosti
bókarinnar. Mér er ánægja að
geta þess, að það eru ekki allir,
sem líta sömu augum á bók þessa,
eins og þeir, sem eg nú hefi vikið
að. Lögberg lætur í Ijós ánægju
sína yfir henpi og hið sama ger-
ir jHeimskringla. Bláðið Minne-
ota Máscot, sem hinn góðkunni
landl vor, Gunnar B. Björnsson,
gefur út, segir meðal annars:
“Miss Jackson hefir leyst verk
sitt vel af hendi, og vér efumst
um, að aðrir hefðu jafnast á við
hana í því að rita héraðssögu hér
í landi; mikið hrós 'hefir hún
hlotið fyrir verk sitt, og oss finst
að hún eigi það alt skilið.” — Hið
mikla íslenzka skáld, Einar Bene-
diktsson, segir um málið á bók-
inni, að það sé hreint og lausara
yið enskan hugsunarhátt heldur
en vanalega gerist í vestur-ís-
lenzkum rithætti. Þetta er góð-
ur vitnisburður frá manni, sem
yfirburða þekkingu hefir á ís-
lenzkri tungu.
Eg er ekki að skrifa þetta til
þess að hefja ritdeilur við nokk-
urn mann. Hverjum manni er
frjálst að hafa sínar skoðanir.
Mér þykir fyrir því, að sjá gott
verk rifið niður ogjíteinum kast-
að í veginn fyúir rithöfund, sem
á alt annað skilið og sem betur
hefir gert, heldur en nokikur ann-
ar, sem lagt hefir hönd á sams-
konar verk. Eg held að íslend-
ingar yfirleitt vilji dæma verk
manna sanngjárnlega og að þeim
sé ánægjuefni a$ styrkja þá, sem
líklegir eru til að verða íslenzku
þjóðinni til sóma. Vér erum nú
að verja þúsundum dollara til að
styrkja ^íslenzkan listamann til
náms, af því vér trúum því, að
hann muni verða þjóð vorri til
sóma á sviði hljómlistarinnar.
Þessu fé er vel varið og maklega.
Þvi ekki að styðja einnig listakon-
una, sem öllum öðrum fremur
heldur á lofti því, sem göfugast
er í lundarfari íslendingsins með
j því að ríta sögu frumbyggjanna
og með því að, kynna hinum nýja
heimi vora þjoðarkosti og gróð-
ursetja þá í þjóðlífi Canadamanna
og Bandaríkjamanna? Vér ætt-
um að vera Miss Jackson þakk-
látir fyrir að gefa út bók sína nú
meðan frumbyggjarnir eru enn
á lífi og geta leiðrétt það, sem
rangt kann að vera. Hefði það
dregist í nokkur ár, þá hefðu vill-
urnar orðið fleiri og enginn hefði
vitað um þær. Vér getum stutt
Miss Jackson með því góðlátlega
lega að leiðrétta það, sem rangt
kann að vera, og með því að kaupa
bókina alment, svo hún geti hald-
ið verkinu áfram og gefið sem
fyrst út þann viðauka, sem þörf
er á og sem hún hefir ákveðið
að gefa út, og vér getum stutt
hana í því að kynna land vort og
þjóð, þeim þjóðum sem þetta meg-
inland byggja. í því ættum vér
allír að vera samtaka, en gleyma
öllu smávægilegu og persónulegu
þrefi. —
Athugasemdir.
Fram. frá bls. 3.
rænum þjóðum né öðrum, af ó-
virðingu á konum. öll dýrlinga-
dýrkun féll úr gildi við siðbót
Marteins Lúters. Kirkjan álykt-
aði Maríu mey vanmáttuga mann-
eskju, þrátt fyrir hið mikla sál-
argöfgi, sem hún hefir vafalaust
haft til að bera, og þrátt fyrir
hið hágöfuga hlutverk hennar. '
Það er því ekki hægt að tilbiðja
guð almáttugan í kompnynd, því
engin alfullkomin kona hefir birst
á jörðinni. En væri um nokkra
að ræða, hlyti guðsmóðir að vera
sú eina, er til mála kæmi.
Það er ekki hægt að tilbiðja
karlmenn, því þeir eru syndarar,
en Jesúm Krist er hægt að til-
biðja, því hann er guð.
Guð er faðir minn og móðir
mín, getur alt sagt sem lifir, því
hann styrkir og viðreisir öll lífs-
ins fræ, alveg eins og hann
skapar þau.
Það er líka algerður misskiln-
ingur hjá prestinum, að tilbeiðsl-
an á Mariu mey hafi komið inn í
mannkynssöguna af því fyrst og
fremst, að hún var móðir. Svo
dýrleg sem móðurástin er í al-
gleymingi sínum, og svo sem það
er víst, að hin heilaga guðsmóðir
hefir án efa verið gædd þeim eig-
inleika í fullkomnustu mynd, sem
öðrum göfugum eiginleikum, þá
er það ekkert af þessu, sem fyrst
kemur mönnum til að dýrka hana,
fremur en Pétur eða Páll eru dýr-
lingar kaþólsku kirkjunnar af
þeim ástæðum að þeir gátu vel
hafa verið feður, og þá vafalaust
vænir, réttsýnir, ástúðlegir feður.
Tilbeiðslan á Maríu mey kemur
til af því, að hún er móðir Jesú
Krists, mannkynsfrelsarans.
Pétur, Páll og aðrir helgir
menn, sem nú eru dýrlingar kaþ-
ólsku kirkjunnar, eru það af því,
að þeir hafa unnið guðsríki svo
Greiðið No. 1 atkvæði
með
Gísla Sigmundssyni
þingmannsefni íhaldsflokksins
í Gimli kjördœmi
Hann fylgir fram;
Afnámi aukasveitar skattsins til fylkisstjórn*
arinnar. Krefst stóraukinna vegatóta í kjör-
dæminu og annarsstaðar á milli vatnanna, á-
samt auknu fjárframlagi úr fylkissjóði til \ al-
þýðuskólanna.
SJALFSTŒÐ
og glöð eins
og Lœvirkinn
þegar þér eruð
,, 65
Fyllið inn
“The Coupon"
og sendið strax
í dag
Þér getið orðið gömul að áratölu, en
ung í anda, séuð þér laus við áhyggj-
urnar. Slík elliár getið þér trygt yður
nú, með því að tryggja yður lífstíðar-
tekjur. Ef þér hafið stjómar lífeyri,
getið þér með ^rósemi horft til elliár-
anna. Þér vitið, að þér verðið aldrei
öðrum tit þyngsla. Þér verðið alt af
sjálfstæð, og getið notið þess, sem yð-
ur líkar bezt. \
Takið þetta viturlega ráð NÚ, meðan
heilsan er góð og kraftarnir til að afla
fjármuna. Tryggið yður árstekjur, alt
frá $10 upp í $5000 og borgið fyrir það
alt í einu eða smátt og smátt. Hver mað-
ur eða kona, sem heima á í Canada á
kost á þessu.
Stjórnin, með öllum auð Canada ábyrg-
ist þennan lífeyri. Hörðu árin hafa þar
engin áhrif. Trvggipgin getur ekki eyði-
lagst eða farið á nokkurn hátt forgörð-
um, og henni verður ekki stolið. Þetta er
ábyggileg eign, hver sam liana á.
Trvggið elliárin með lífeyri, (annuity).
Canadian Government
ANNUITIES
Annuities Branch, Department of Labour, Ottawa
THE HON. PETER HEENAN, Minister
Sendið
í dag
eftii
upplýsingum.
Annuities Brancli, Dept. 118,
Départment of Iiabonr, Ottawa.
Please send me Complete Information about
Canadian Government Annuities.
Name
(Print clearly)
Atldress
stórt gagn, það er, þeir og þær,
hafa starfað að velferð þeirra,
sem voru fyrir utan þá, sem
mönnum og konum er náttúrlegt
að elska.
Ef ætti að velja kaþólsku kirkj-
unni dýrlinga samkvæmt mæli-
kvarða hins núverandi mæðra-
aags, þá ætti Júdas Iskaríot al-
veg sjálfsagt að vera í dýrlinga-
tölu.
Að Jesús Kristur sjálfur setur
framgang guðs ríkis öllu ofar, er
auðsætt á svari því er hann gaf,
þá er honum var sagt að móðir
hans og bræður hans vildu finna
hann, og hljóðar svo:
“En hann svaraði og sagði við
þá: Móðir mín og bræður mínir
eru þessir, sem heyra guðs orð og
breyta eftir því” (Lúk. 8, 21).
Það var sama og að segja: Ef
þið að eins viljið vera guði þekk,
eruð þið mér eins kær og mínir
nánustu.
Kaþólska kirkjan hefir tekið í
dýrlingatölu margar konur auk
guðsmóður, er að því alt fram á
þenna dag, konur, sem voru
mæður og ekki mæður, af sömu
ástæðum og hún tekur karlmenn-
ina: afrekuð störf í guðríkis
þarfir. Að afrek sannrar móður-
ástar sé eitt af þessum guðsríkis-
störfum, vita allir og skilja, én
það, sem áskapáðiy kærleiki af-
rekar, stendur eðli hvers eins
nær en það, sem skyldan ein býð-
ur; líka fellur móðurástin, sem
önnur mannlieg ást, 1 gegn um
mannlegar verur, verður heimur-
inn því að láta sér lynda að þakka
guði fyrir hana; enda er hætt við
og gildir einu, að hann viti lítið
um það stundum, hvar fórnirnar
eru stærstar fram lagðar.
Karlmaðurinn á ekkert með að
taka drottinsdaginn og gefa hann
neinum. “Gaf sá er aldrei átti”,
má segja þar.
Konan geldur þess cg börn
hennar, hváð vitnast þegar fram
í sækir, sem nú glampar mest í
augum hennar í þessu.
Ef karlmaðurinn gæti kent
konunni að b'iðja betur einn
sunnudaginn en annan, væri vel,
til annars ætti hann að taka eín-
hvern af sex dégunum, sem guð
gaf honum, sé honum alvara með
að heiðra móður sína sérstak-
lega.. (Nl. næst.)
Rannv. K. G. Sigbjörnson.
Frá Islandi.
Kvennafundur við Ölfusárbrú.
Dagana 6. og 7. maí s.l. var
haldinn kvennafundur í Tryggva-
skála við ölfusárbrú.
Halldóra Bjarnadóttir kennari
í Reykjavík boðaði til fundar-
ins.
Aðal tilgangur fundarins var að
stofna til kvenfélaga, þar sem
þau eru enn ekki til, og í öðru
lagi að koma á samvinnu milli
hinna einangruðu félaga í Árnes-
og Rangárvallasýslum.
Fulltrúar voru 30, en 70 konur
sátu fundinn, er flest var.
Fulltrúarnir voru frá 8 kven-
félögum, 1 ungmennafél., og frá
6 kvenfélagslausum hreppum.
Eftir beiðni fundarboðanda
höfðu fulltrúar með sér nokkra
handavinnu úr hverjum hreppi
og söfnuðust þannig saman á 3.
hundrað munir. Mlest bar þar á
fataefnum af ýmsu tagi, salons-
ábreiðum og togtóskap.
Skýrslur voru gefnar á fund-
inum um störf félaganna og um
vélavinnu og vefnað í héruðun-
um. í einum hreppi, Fljótshlið-
ar, hafði t. d. verið ofnar 1439 ál.
í vetur.
Allar báru skýrslurnar þoð
með sér, að heimilisiðnaðurinn
lifir góðu lifi í sveitum Árnes-
og Rangárvallasýslu, þrátt fyrir
alla fólksfæðina, og er það vel
farið.
Á fundinum var rætt um lands-
sýninguna 1930 og undirbúning
pegar þér
pakkið niður
fyrir sumarið er vissara að
hafa meðal við sólbruna, pöddu-
stungum, þyrnirispum og sár-
um. Zam-Buk hefir ávalt reynst
besta meðalið. Takið það með
50c askjan, hjá öllum lyfsöl-
um og í búðum.
hennar. Frú Bríet Bjarnhéðins-
dóttir sat fundinn fyrir hönd
Hlutafélagsins Kvennaheimilið.—
Mbl. 15. maí.
Reykjavík, 14. maí 1927.
Tíðin, er nú hlýrri, suðlæg og
suðvestlæg átt, gróður að hyrja
á Suðurlandi.
Bæjarstjórn Reykjavíkur hefir
samþykt að kaupa jörðina Elliða-
vatn, vegna rafveitunnar. Kaup-
verðið er 135 þús. kr.
iStjórn Búnaðarfélags fslands
skipaði nú í vikunni þriggja
manna nefnd til þess að fram-
kvæma ítarlegar tilraunir með
lnadbúnaðarverkfæri, samanburð
á notkun hestafls og traktora og
á ýmsum jarðvinsluverkfærum.—
Verða keypt ýms verkfæri til til-
raunanna. Nefndina skipa: Hall-
dór Vilhjálmsson skólastjóri á
Hvanneyri; Magnús bóndi Þor-
láksson á Blikastöðum og Árni
G. Eylands verkfæraráðunautur.
Tilraunár fara væntanlega fram
bæði hér í nágrenriinu og á
Hvanneyri.
VERIÐ MEÐ NAGRÖNNUM YÐAR
r
bændurnir 1
MANITOBA
TRYGT AF ÖLLU LANDINU
Her er Sönn Saga
Árið 1922 mynduðu þeir menn í Kentucky og Tenn,essee, sem dökt tóbak rækt-
uðu, Samlag sín á milli. Það varð til þess, að þeir fengu hærra verð, heldur en
meðan þeir seldu til einstakra manna. Þá hækkuðu þeir yerðið líka, til að fá vör-
urnar. Samlagið hækkaði vöruverðið og margir af meðlimunum héldu, að þeir
mundu fá gott verð án Samlagsins og borgunina alla í einu lagi. Margir heimtuðu
því að vera lausir við sína samninga. og að Samlagið væri uppleyst. Yerðið
hrapaði strax, svo að þeir, sem tóbakið ræktuðu, fengu ekki nema helming verðs
fyrir uppskeru sína 1925 í samanburði við það, sem þeir höfðu fengið hjá Samlag-
inu. Margir tóbaks kaupmenn brutu samninga sína við hændurna, til að fá tóbakið
fyrir lítið. Fóru þá bændurnir að berjast fyrir því, að koma á Samlaginu í annað
sinn. Nií er samlagið starfandi, með öllum sínum gömlu meðlimum og 4,849 nýjum
meðlimum, sem gengu í það, sem sáu hvernig fór, þegar það hætti að starfa. — Það
eina ár, sem Samlagið var ekki starfandi, töpuðu bœndurnir yfir $10,000,000.
Leggið ekki í áhœttuna — það kostar bf mikið
Samlag Vesturlandsins er öruggasta trygging bændanna fyrir því, að fá full-'
virði fyrir sínar vörur. Þess vegna er Samlagið alt af að aukast.
Lítið á þessar tölur viðvíkjandi meðlirtiatöhi Manitoba Hveitisamlagsins:
1924 1925 1926 1927 1928
7,600 13,000 , 17,000 19,000 Því ráðið þér
Og gleymið því ekki, að vér erum í sambandi við 120,000 aðra kornyrkjumenii í
systurfylkjunum.
Endurnýjun Ssmningscna Byrjar 15. Júní.
Sléttufylkin öll eru nú þegar að verki og Saskatchewan liefir þegar gert
samninga um helminginn af sínum hveitiekrum. Látum nábúa vora sjá, að vér
drögumst ekki aftur iír, og að Manitoba sé æfinlega vinveitt Hveitisamlaginu.
ATHUGIÐ ÞETTA!
Annað hvort samningar, sem vara lengi við félaga yðar og samverkamenn, eða
lífstíðar fangelsi hjá gróðabrallsmönnum. Þér getið valið um.
Verið góðir nágrannar. Vinnið saman. Skrifið undir
samningana og hjálpið að gera það I 00% fyrir
The Manitoha Wheat Pool