Lögberg - 25.08.1927, Blaðsíða 4

BIs. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. ÁG,ÚST 1927.
Jogberg
Gefið út hvern Fimtudag af Tbe Col-
umbia Press Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Talaimari N-6S27 o£ N-6328
Einar P. Jónsson, Editor
Litanánkrift til blaSsina:
THi COLUMtBliV PRE8S, Ltd., Box 3171, Wirmlpog.
Utaniskrift ritstjórana:
EDlTOR LOCBERC, Box 317* Wlnnlpog, R|aa.
Verð $3.00 um árið.
Borgiit fyrirfrsm
Ths “Lógbsrc” la prlntsd and publUhsd by
Ths Columblu Prsaa, Limltad, ln ths Columbla
Buildlng, (»( Sarpant Ays., Wlnnlpeg. Manttoba.
Menning,
F3rrir tiltölulega skömmum tíma, var það
að umtalsefni gert, í tímariti ÞjóSbrautakerf-
isins, Canadian National Railways, hvaS átt
væri í raun og veru viS, meS orSinu menn-
ing. Lýsir greinarhöfundiír hngtaki þessu á
þá leiS, aS menningin sé í því fólgin, aS lifa
saman í bróSerni og reyna aS létta hver annars
byrSi. Leggur hann á þaS sérstaka áherzlu, aS
hér sé um eina mestu lífsins list aS ræSa, er
einstaklingum og þjóSum, .borgum, bæjum,
sveitarfélögum og fylkjum, Jberi aS leggja fulia
alúS viS, því gott nágrenni, andlegt og efnis-
legt, sé ein voldugasta máttarstoSin undir
framtíSar velfarnan mannkynsins. Telur höf-
undur þessi, ÞjóSbandalagiS stærsta sporiS,
sem enn hafi stigiS veriS í þá átt, aS glæSa sam
úS og bróSurhug, en eySa hreppapólitík og
hefnigirni. Gengur hann þess þó eigi dulinn,
aS stofnun sú sé enn á tilraunastigi, og eigi
langt í land meS aS ná því hámarki, er henni
var ætlaS.
Engin þjóS, engin borg, ekkert sveitarfélag,
ekkert fylki, getur nú á dögum þrifist án^bróS-
urlegrar samvinnu. HvaS væri um póstmálin,
samgöngumálin, lýsing og vatn'sleiSslu í borg-
um osr hæjum, ef allir legSust ekki á eitt, meS
aS fullnægja kröfunum? HiS sama er aS segja
um lögga>zluna. LögregluliS hverrar þjóSar
um si?. er ekki nema undur lítill hluti af þ)óS-
inni sjálfri. 0g til þess aS þaS nái tilgangi
sínm, verSur þjóSin í sameiningn aS stySja þaS
eftir mætti.
Ýmsir halda því fram, aS löggæzla, í hvaSa
mynd sem er, sé óaSskiljanlegur hluti hnefa-
réttarins. Slíkt nær engri átt. ReglubundiS
lögreglu fjrrirkomulag, er grundvallaS á meS-
fæddri þrá allra manna, til aS geta lifað í sátt
og samlyndi viS alt og alla.
MeginiS af nýjum uppgötvunum, miðar að
því, aS gera mannkyninu hægra fyrir meS aS
lifa hreinlátu og heilbrigðu lífi. Þar kemur
þjónustusemin fyrst og síðast til greina. Menn
geta hugsað sér, að þvottavélin hafi verið fund-
in upp, af hagnaSarvoninni einni. Slíkt er
minna en hálfur sannleikur. Hitt mun alsönnu
nær, að það hafi aðallega vakað fyrir mannin-
uin, er uppgötvanina gerði, að létta á einhvern
hátt undir með eiginkonunni, móðurinni, dótt-
urinni, eða vinnukonunni, er örmagna af þreytu
frá öðrum störfum, varð að leggja á sig aílan
heimilisþvottinn í ofanálag.
Stjórnþjónar, eða starfsmenn hins opin-
bera, eru þjónustusamir andar, ávalt með góð-
látleg svör á takteinum, sé til þeirra upplýs-
inga leitað. Hvenær hafið þér hitt snúðugyrt-
an eða afundinn bréfbera, hvernig svo sem
viðraði, jafnvel þótt tafið væri fyrir honum
lengur en vera skyldi, með óþörfum spurning-
um’ Hógværðin er ótvírætt menningarmerki,
grundvallað á bróðurlegri skilnings afstöðu
manna á milli.
Sízt ber því að neita, að í hinum svonefndu
menningarlöndum, megi því miður, enn finna
alt of marga sjálfsdýrðar harðhnjaska, er láta
hagsmunahvatirnar ganga fyrir öllu öðru. Slík-
ir menn eru nú ekki lengur taldir með vel-
gerðamönnum mannkynsins, hvað svo sem
áður var, meðan hnefaréttur og mannvirðing-
ar héldust í hendur. Sérhver sá, er nú á tímurti.
gerir til þess tilraun, að traðka rétti nágranna
síns, er alment talinn óæskilegur borgari, hvaða
siðaðs þjóðfélags sem er. Samstarfs hugtakið
er nú orðið það skýrt í huga almennings, að
ekki er lengur nokkurt viðlit, að ganga það
á snið.
Hér í landi mun það nú megin þorra fólks
ljóst, að í stað þess að einblína á erfSakreddur
og einangran, hljóti þjóðarbrotin öll, að stefna
að einu og sama takmarki, með velferð samein-
aðrar þjóðar fyrir augum. Gildir og sama regl-
an um þjóðir þær, eða þjóSabrot, er mvnda hið
volduga brezka veldi. Dæmið af spítnaknipp-
inu í æfintýri H. C. Andersens, hefir sama
sannleiksgildi í dag, og nokkru sinni áður.
En þótt þessu sé nú þannig farið, og fjöldi
fólks sk’lji nokkurn veginn til hlítar gildi góðs
nágrennis í hinni þrengri merkingu, þá eru
þeir þó enn ærið margir, er telja það fjarstæSu,
að slík samvinna geti til frambúðar átt sér
stað milli fjarlægra þjóða.
Málsvarar herdýrkunarinnar, telja slíkt að-
eins hégómlega draumóra, að mannk\rnið geti
nokkurn tíma komist á það stig, að læra að
húa saman í friði. Vopnaði friðurinn, er þeim
alt í öllu. Um að gera að vera til taks. Víg-
húnaður hefir ávalt leitt til víga, í liðinni tíð,
og mun svo enn gera. VopnaSur friður, er
grímuklæddur ófriður og annað ekki.
Ýmsir leiðandi menn hinnar voldugu Banda-
ríkjaþjóðar, hafa hvað ofan í annað orS á því
haft, hvernig í dauðanum stæði á þeim hinum
þrálátu illdeilum, er svo iðulega ættu sér stað
meðal hinna ýmsu NorSurálfuþjóða, og hvað
til þess kæmi, að slíkt feikna fé væri þar árlega
fram lagt til herbúnaðar, sem raun hefir orðið
á. Slíkar spurningar eru að flestu leyti eðli-
legar, því flestum hlýtur að- skiljast, aS þær
hinar mörgu þjóðir, er NorSurálfuna byggja,
örsmáar, margar hverjar, þurfi flestu fremur
á samstarfi og bróSurhug að halda. SvariS
liggur að sjálfsögðu í því, að megin kjarni frið-
arhugtaksins, — gott andlegt og efnislegt ná-
grenni, hefir enn eigi fest þar jafn-djúpar ræt-
ur og æskilegt var. BíSur þar framtíðar kyn-
slóðanna veglegt umbóta starf.
Hinu má jafnframt ekki gleyma, að politisk
og landfræðileg afstaSa Bandaríkjanna til ná-
granna sinna, er yfirleitt á nokkuð annan veg,
en viðgengst í Norðurálfunni. Um hernaðar-
legar landamei*kjalínur, er þar ekki að ræða,
og tollmála samböndin hvergi nærri eins flók-
in og varhugaverð, og á sér staS austan við
hafið.
NorSan landamæranna, á BandaríkjaþjóSin
fyrir nágranna vinveitta frændþjóð, sem trölla-
trú hefir á góðri sambiið og bróðurlegu ná-
grenni. Og þótt hin andlega afstaða Mexico-
manna, eða nágrannanna að sunnan, sé nokkuð
með öSrum hætti, þá er samt ekkert að óttast
úr þeirri átt heldur. BandaríkjaþjóSin getur
því af flestum ástæðum, íifað frjálsu og óháðu
lífi, og unað glöð við sitt. Þess vegna er hún
líka að verða ein af mestu forystu þjóðum
heimsins.
Þeir eru enn eigi fáir, þótt fækkandi fari,
sem betur fer, er hæða friðardrauma mann-
kynsins, og að telja slíkt óra eina. Slíkir menn
eru ákveðnir óvinir sannrar menningar, því
bræðralagshugsjónin hefir farið hjá þeim fyr-
ir O'fan garð og neðan.
Sennilega er mannkynið ekki komið á það
stig enn, að gerlegt væri að losna með öllu við
her og flota í einu vetfangi. Þó mætti vitan-
lega takmarka vígbúnað til muna, án þess að
stofnað væri til fjörráða við örvggi nokkurrar
þjóðar um sig. En hvað sem öðru HSur, þá er
hitt víst, að menningartilraunir framtíðarinn-
ar, hljóta að miða að algerðu afnámi hers og
flota, en koma í þess stað á fót rt’glubundnu lög-
gæzlukerfi, er allar þjóSir heims tækju þátt í,
til verndunar heimsfriðnum bæði á sjó og
landi. Er hugmynd þessi í beinu samræmi við
stefnu Wilsons forseta og þeirra annara fram-
skygnustu manna, er að stofnun þjóðbandalags-
ins stóðu.
Vel að verið.
í nýútkominni skýrslu frá Nova Scotia bank-
anum, er að því vikið með nokkrum orðum, hve
afar nauðsynlegt það sé, að hin canadiska
stjórn komist á einhvern fastan grpndvöll með
það, hvernig lækka megi árlega þjóðskuldina,
með nokkurn veginn árlegum, jöfnum afborg-
Unum. Er þetta í samræmi við ummæli forseta
Investment Banker’s félagsins, er fyrir skömmu
gerði þá uppástungu, að sérhver stjórn skyldi
gera sér það að fastri reglu, að lækka þjóð-
skuldina árlega um $23,447,000, og yrSi hún þá
til fullnustu greidfl að liðnum fjörutíu árum.
Mvndi það þó að sjálfsögðu verða margfalt
meira fagnaðarefni, ef takast mætti að greiða
skuldina á enn skemmri tíma.
Núverandi verzlunarmálaráðgjafi sambands-
stjórnarinnar, Hon. James Malcolm, flutti ný-
lega ræðu í hinum mikla iðnaðarbæ Oshawa, í
Ontario fylki, er vakti almenna eftirtekt, og
mjög fer saman við uppástungur þær, er hér
hafa verið gerSar að umtalsefni, nema að því
leyti sem ráðgjafinn gengur feti framar. Lýstj
hann vfir því, að á fjárhagsárinu, frá 30. júní
1926 til 30. sama‘mánaSar 1927, hefði þjóð-
skuldin lækkuS verið um $52,000,000, eða eina
miljón til jafnaðar á viku hverri. Er það hin
langmesta afbofgtín, sem nokkru sinni hefir á
einu ári gerð verið, frá því er styrjöldinni miklu
sleit. Er þar gengið margfalt lengra, en hina
voldugu bankafrömuði, nokkuru sinni hafði
dreymt um.
Fjármála ráðgjafinn, Mr. Robh, tilkynti
bankamönnum þeim, er hér hefir verið minst á,
að hann myndi með ánægju taka athuganir
þeirra til greina. Og Mr. Robh, er ekki vanur
aS lofa upp í ermina sína. Hefir niSurstaðan
ávalt orðið sú, frá því er hann tók við forystu
fjármálanria, að drjúgum meira sparaðist ár-
lega, en áætlað var.
Fjármálalegt viðhorf hinnar canadisku þjóð-
ar, var alt annað en glæsilegt, er núverandi
sambandsstjóm fyrst kom til valda. Munu því
fáir hafa gert sér vonir um, að takast mætti að
grynna til muna á þjóðskuldinni, fyrstu árin.
En nú verður því samt eigi á móti mælt, að frá
því er Mr. Robb tókst á hendur fjármálaráð-
gjafa embættið, hefir afborgun þjóðskuldarinn-
ar numið $105,000,000. Og þegar tekið er jafn-
framt tillit til þess, að við upphaf ófriðarins
mikla, nam þjóðskuldin $336,000,000, þá verður
ekki annað með sanni sagt, en að fjármálaráð-
gjafinn hafi afkastað stórþýðingarmiklu verki
í þarfir lands og jíjóSar.
AriS 1922, nam þjóðskuldin, $270.90 á hvert
mannsbarn í landinu, en fimnl áram síðar, eða
í marzmánuði síSastliðnum, var hún komin
ofan í $245, til móts við $160 í Bandaríkjunum
og $850 á Bretlandi hinu mikla. Þrátt fyrir
þetta, hefir á það verið .bent, að skuldina alla
megi greiða á fjörutíu árum, með $23,447,000
jöfnum afborgunum. En Mr. Rohb virðist ætla
að verða nokkuð fljótari í förum; en svo, að
bíða þurfi fjörutíu ár, eftir fullri greiðslu.
Tekjuskattur sá, er sambandsstjórnin inn-
heimti á síðasta fjárhagsári, varð $31,000,000
lægri, en árið 1922, samkvæmt löggjöf um lækk-
un tekjuskatts. Söluskatturinn var einnig lækk-
aður til muna. Aftur á móti hefir tollur af inn-
fluttum vörum yfirstandandi ár, fram að síð-
ustu mánaSamótum, orðið $20,000,000 hærri en
á tilsvarandi tímabili í fyrra. Bendir því flest
í þá átt, að fjárhagur þjóðarinnar fari ,batn-
andi jafnt og þétt, og að vel megi því líta björt,
um augum á framtíðina.
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPl HANN AF
The Empire Sash& Door Co.
Limited
Office: 6th Floor Bank of Hamilton Chamber*
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
............... - - ■■ - ■ ™...................r * -■
1111111111111 i! 1111II111111111II111111MIII11II111111II1111111II111111111111II1111! I r II11111111111III
“I Helvíti.”
Slík er fyrirsögn á kvæði einu, fáránlegu
mjög, er birtist á framsíðu AlþýðublaSsins í
Reykjavík, þami 13. júlí síðastliðinn, eftir Jó-
hannes “lárviðarskáld” Stefánsson, þann, er
allmörg ár dvaldi hér vestra og reit .bókina
“Love and Pride”, ásamt ýmsum fleiri blek-
iðnar afrekum, af sama sauðahúsi.
KvæSi þetta, sem hér um ræðir, er orkt í
Ameríku, og fylgir því úr hlaSi eftirgreind
skýring, frá höfundinum sjálfum:
“Lengi deildi fáfrótt mannkynið um það,
hvar Helvíti væri. ÞaS er nú fullsannað, að
Helvíti er landflæmi mikið á milli Atl'antshafs
og Kyrrahafs og Mexico og Alaska í NorSur-
Ameríku.”
Þótt það sé nú í sjálfu sér næsta ógeðfelt við-
fangsefni, að vitna í umrætt kvæði, þá fanst, oss
það samt sem áður óhjákvæmilegt, þar sem
hlut eiga að máli allir íbúar hins norður-amer-
iska meginlands, og þá að sjálfsögðu vestrænir
Islendingar líka.
KvenþjóSinni í Ameríku, lýsir “lárviðar-
skáldið” þannig:
“KvenfólkiS, málað og sálarlaust selur
sjúkt hold; — þess spillingu ilmvatnið felur.
Hjá skækjunum “pólití” flöskuna fylla;
svo fá þeir sér koss og mikið þeima dilla.”
“HöggormskynjaS, og hrekkjótt og svikult,
hjartalaust, ósjálfstætt, fésjúkt og kvikult
er kvenfólk; — það aðeins elskar til dauða
“inndæla” dollara gullið hið rauða.”
BlygSunarlausari lýsingu á .betri helmingi
mannkynsins, hefir íslendingum vafalausl/
aldrei verið boðið upp á.
Til þess að samræminu í ósómanum verði
ekki misboðiS, og að kvæðið kafni ekki nndir
nafni, lætur höfundur það enda á þessa leið:
“Ameríka! þú ert Andskotans lands hér á
jörðu;
öfl sjálfs Djöfulsins vinna þín spillvirkin
hörðu.
Helvíti ertu, því eldurinn stórglæpa logar.
Þig óðfluga spillingin niður í kviksyndið
togar!”
Samlagssölu aðferáin. 1
Sama reglan gildir um rjóma, sem aðrar búnaðar- =
= afurðir, að því meira sem vörumagnið er, þess tiltölulega 5
E laegri verður starfrækslukostnaðurinn. En vörugæðin =
= hljóta að ganga fyrir öllu. Þrjú meginatriði þurfa að =
= vera til staðar, ef vara vor á að fá það sæti, «era henni 5
= ber á brezkum markaði, sem sé vörumagn, reglubundnar E
= vörusendingar og vörugæði.
Með því að styðja yðar eigin SAMLAGSSTOFNUN eru =
E fyrgreind þrjú meginatriði trygð. E
Manitoba Co-operative Dairies Ltd.
| 846 Sherbrooke St. - ; Winnipeg,Manitoba =
fvi 111111111E1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111H1111111111111111111111111111 ri
Þeir Islendingar, er í hyggju hafa að flytja búferlum til
Canada, hvort heldur er heiman af Islandi eða frá Bandaríkjun-
um, sendi skriflegar fyrirspurnir til ritstjóra Lögbergs.
Hœttan ekki um garð
gengin.
Þegar hvíti maðurinn kom var um
stöðuga hættu að ræða frá fyrirsátri
Indíána.
Þó mörg ár séu liðin frá þeim tíma,
er sitja um eignir hinna fáfróðu.
Án verndar hinna nýtízku banka-
stofnana, er ávalt háski á ferð.
Th© Royal BanK
of Canada
Vandræðamanni þeim, er kvæði þetta hefir
ort, er óþarft að lýsa. Hann er vitanlega hrjóst-
umkennanlegur vesalingur, ómýndugur, að
minsta kosti í andlegum skilningi. En hitt
gegnir meiri furðu, að jafn útbreitt blað, sem
Alþýðublaðið vafalaust er/blað er jafn ákveðið
þvkist bera fyrir brjósti, andlega og efnalega
velfarnan íslenzkrar alþýðu, skuli dirfast að
misbjóða lesendum sínum með öðrum eins ó-
fagnaði og þessu íeðisfleipri “lárviðarskálds-
ins.” Kemur oss það undarlega fyrir, ef ís-
lenzkir alþýðumenn yfirleitt, taka ólvf jan slíkri
með þökkum.
Ekki horft í skildinginn.
Árið 1907, eða fyrir réttum tuttugu árum,
har svo til, að Friðrik hinn áttundi Danakon-
irfigur heimsótti Island, ásamt fríðu förunevti.
Var við hafður viðbúnaður mikill af hálfu
stjórnar og þings, sem títt er, þá tigna gesti
ber að garði. 1 veizlukostnaðinn var heldur
ekki horft, þótt þjóðin yrði að fá lán hjá dansk-
inum, til að borga fyrir brúsann.
Nefndir til að annast um undirbúninginn,
voru fleiri en tölum tjáir að nefna, og þótti
slíkt hin mesta mannvirðing, að komast í ein-
hverja þeirra. Ein nefndin, að því er oss minn-
ir, var kölluð smökkunarnefnd, skipuð einvala
liði. Skyldi sú prófa mjöð þann og veigar, er
gæða átti á konungi og hirðmönnum hans. Að
nefnd sú hefði leyst störf sín samvizkusamlega
af hendi, voru víst aldrei bornar brigður á.
Ibúar Manitobafylkis, ákváðu við atkvæða-
greiðslu þann 28. júní síðastliðinn, að lögleidd
skyldi sala öls í glasatali. Brackenstjórnin
hafði heitið því í boðskap sínum til síðasta
þings, að slík atkvæðagreiðsla skykli fram fara,
og hefði því vel átt að geta verið við því búin,
að semja þar að lútandi löggjöf. En svo var
■bersýnilega ekki. Stjómin, aldrei þessu vant,
fann til vanmáttar sfns, og hefir því Mr. Brack-
en, ásamt dómsmálaráðgjafa sínum, verið á
“útreiðartúr ” á annan mánuð, til þess að
kynna sér eit^hvað í sambandi við bjór. Verð-
ur síðan sennilega föst nefnd’ sett í málið, hvað
svo sem hún kann að verða kölluð, er af eigin-
reynslu kann full skil á hinurn ýmsu bjórteg-
undum.
Mr. Bracken horfir ekki alt af í skildinginn,
— veit enda sem er, að fólkið verður að borga
hrúsann, hvort heldur því líkar betur eða ver.
Canada framtíðarlandið og Vestur-Islendingar.
iii.
Champlain fór þennan leiðang-
ur í bandalagi við Huron og Al-
gomípin Indíánaflokkanna í hagn-
aðarskyni, í stríðserindum á hend-
ur Indíánaflokki þeim, sem Iro-
qúois. nefndist. .Mættust þeir í
fyrsta sinni þarna við vatnið, tvö
hundruð herskáir, sterkir og
stæltir Indíánar af þessum kyn-
flokki, og Champlain með örfáa
imenn. Bjqlrgaði hann þar lífi
sínu og manna sinna fyrir það, að
hann hafði skotvopn, en andstæð-
ingarnir voru þéim óvanir og
þegar áhlaupi Indíánanna var
svarað með skothríð, sem strax
lagði að velli þrjá úr flokki
þeirra, dauða eða særða, urðu
þeir felmtursfullir og flótti brast
í lið þéirra, og Champlain átti þar
sigri að hrósa, en þessi óverð-
skuldaða árás Frakka á saklaus-
an mannflokk, varð þeim dýrt
spaug í framtíðinni, því 1615, þeg-
ar hann í bandalagi við Huron
Indíána flokkinn, hóf aðra herför
á hendur þeim, þéið hann slæman
ósigur, þrátt fyrir skotvopna út-
búnað sinn. Þessar árásir Frakka
á þenna kynflokk, hafði þær af-
leiðingar, að þeir ávalt síðan báru
til þeirra fullan fjandskap, og
'seinna, þegar að þeir sjálfir voru
búnir að læra hernaðaraðferð
hvítra manna, búnið að læra að
nota byssuna og höfðu hana til
hernaðar, þá hefndu þeir grimmi-
lega á nýlendum Frakka, sem oft
og einatt voru varnarlitlar fyrir;
og í öllum skærum Frakka og
Englendinga, í meira en heila öld
í nýlendunni, voru hinir hraustu
og hugdjörfu Iroquois menn á-
valt Englendingum fylgjand'i að
málum, en Huron og Algonqtíins
flokkarnir styrktq hersveitir
Frakka.
Þegar maður les sögu Vestur-
heims, finnur maður til þess, að
mörg eru blóðug spor hvítra
manna í viðureigninni við þá
þjóðflokka, sem fyrir voru, og
enginn vafi er á því, að þeir áttu
sinn þátt í því að æsa upp eldinn
í hjarta þessara villimanna, sem
eins fúsir voru að launa gott með
góðu eins og nokkur hvítur mað-
ur, en voru um leið hefnigjarnir
og grimmir, þar sem þeir voru
beittir ranglæti og svikum. Þeir
gleymdu seint aðförum hinna
fyrstu Frakka, er þeir námu burt
með valdi menn úr hópi þeirra og
fluttu heim til Frakklands og sem
aldrei komu til baka; en hvítir
menn urðu oft að gjalda, og sann-
ast þar hið fornkveðna, að “sér
grefur gröf þó grafi.”
En Champláin var hinn nýtasti
maður og lagði mikið í sölurnar
til að kanna óbygðirnar norður
og vestur, fór hann upp eftir
Ottawa-ánni eins lángt eða lengra
þar sem höfuðborgin Ottawa
stendur nú; einnig rannsakaði
hann strendur Georgian flóans
og fann Huron og Ontario stór-
vötnin.
Champlain var skipaður land-
stjóri í Canada. en embættistíð
hans varð stutt, því Englending-
ar, sem áttu í stríði ýið Frakka,
sendu flota sinn til Quebec, undir
forystu Sir David Kirke, og í
seinna áhlaupinu, sem hann
gjörði á borgina, náði hann henni
á vald Englendinga og var landið
á valdi þeirra í þrjú ár. Að
stríðinu loknu fengu Frakkar aft-
ur lendur sínar og Champlain tók
á ný við stjórninni, og beitti öll-
um kröftum sínum nýlendunni til
hagsmuna.^ Yar það hinn mesti
skaði, er hann snögglega féll frá,
að eins 68 gamall. Hefir hann
réttilega verið talinn faðir ný-
lendu Frakka í Canada.
Það sem einkendi sögu Canada
á 17. öldinni sérstaklega, var á-
herzla sú, sem konungar Frakka
lögðu á það að stækka lendur sín-
ar á kostnað Englendinga, og
kapp það, sem lagt var á það áð
boða Indíánum kaþólska trú. Er
saga trúboðanna að mörgu leyti
áhrifamikil og merkileg; sýndu
þeir undra mikla þrautseigju og
kjark, því Indíánarnir voru sein-
ir til að veita fagnaðarerindinu
móttöku. Störfuðu trúboðarnir
sérstaklega fyrst meðal Huron
Indíána flokksins í héruðunum
umhverfis Georgian Bay, og með-