Lögberg - 01.09.1927, Blaðsíða 1

40. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN I. SEPTEMBER 1927
NUMER 35
Helztu heims-fréttir
Canada.
Látinn er nýlega í Owasso í
Michiganríkinu, canadiski rithöf-
undurinn James Oliver Curwood,
fjörutíu og níu ára að aldri. Reit
hann ^lls tuttugu og fjórar skáld-
sögur, og eru flestar þeirra lýs-
ingar á norðvesturlandinu, útsýni
og staðháttum. Fyrsta sagan hans
“The Courage og Captain Plum”,
kom út árið 1908.
Ákveðið hefir verið, að fylkis-
þingið í Quebec komh saman í
öndverðum janúarmánuði næst-
komandi. ,
* * *
í eldsvoða, sem upp kom í Mont-
real þann 23. þ.m., létu sjö mann-
eskjur lífið.
* * *
Heyrst hefir að það stæði til, að
Canada stofnaði sendiherra em-
bætti i London og að Bretar stofn-
uðu annað í Ottawa. Hon. Mac-
kenzie King segir, að þetta sé ekki
rétt, hvað Canada snertir, því að
í þessu efni verði engin breyting
gerð fyrst um sinn, og að Mr. P.
C. Larkin haldi áfram að vera
fulltrúi Canada í Englandi. Hitt
geti hins vegar vel verið, að Bret-
ar sendi sérstakan sendiherra til
Canada, auk landstjórans, sem í
raun og veru sé -að eins fulltrúi
konungsins, en ekki stjórnarinn-
ar. En það sé fyrir stjórnina í
London að ráða fram úr því máli.
•*• * *
United Crain Growers félagið
hefir ákveðið að geriða hluthöf-
um sínum 8 af hundraði, yfir
fjárhagsárið, sem endaði þann 31.
þ.m. Hefir félagsskapur þessi
fært mjög út kvíarnar hin síðari
ár, og stendur að öllu leyti á föst-
um fótum. Forseti félagsins er
Hon T. A. Crerar, fyrrum land-
búnaðarráðgjafi sambandsstjórn-
arinnar.
* * *
Ellistyrkslögin, sem sambands-
þingið samþykti í vetur sem leið,
eru þannig, að þau koma því að
eins til greína, að fylkin, hvert um
sig, færi sér þau í nyt og samþykki
sjálf lög í samræmi við þau. Því
lögin gera ráð fyrir, að fylkin
greiði helminginn af þeim út-
gjöldum, sem af þeim leiðir. Hins
vegar er fylkjunum í sjálfsvald
sett, hfvort þau sinna þessum lög-
um eða ekki. Eitt af fylkjunum
hefir nú tekið upp þessi elli-
styrkslög. Það er British Col-
umbia. Verður þess nú ekki langt
að bíða, að gamla fólkið 'þar fari
að fá styrk úr ríkissjóði og fylk-
issjóði. Líklegt þykir, að flest eða
öll hin fylkin geri hið sama áður
en langt líður. Engin vissa er þó
fyrir því enn, hvenær Manitoba-
fylki kemur þessh í framkvæmd.
Því að eins getur maður orðið
þessa ellistyrks aðnjótandi, að
hann sé brezkur þegn, hafi átt
heima í Canada í 20 ár og síðustu
5 árin í því fylki, þar sem hann
sækir um styrk, og hann verður
að vera fullra 70 ára að aldri.
Sama gildir um karla| og konur.
Styrkurinn er $20 á mánuði, eða
$240 á ári og getur styrkþegi feng-
ið hann allan, ef hann hefir ekki
meiri tekjur annars staðar frá, en
sem svarar $125 á ári, séu tekjur
hans meiri en þetta, þá fær hann
þeýn mun minni styrk. Ef tekj-
ur hans eru t. d. $200 á ári, eða
$75 meiri en $125, þá fær hann
$75 minna frá stjórninni, eða ekki
nema $165, því það er ekki ætl-
ast til að sá, sem styrk þiggur,
hafi meiri tekjur í alt, en sem
svarar $365 á ári, eða $1.00 á dag.
t öllu landinu er áætlað að elli-
styrkur nemi $24,000,000, og af
þeirri upphæð borgar Sambands-
stjórnin helminginn, en fylkin
hinn helminginn. Samkvæmt fólks-
tölu bæri Maitobafylki að borga
$850,000. En það er tiltölulega
færra af gömlu fólki í yngri fylkj-
unum heldur en í þeim eldri, og
mundi því Manitobafylki ekki
þurfa að borga svona mikið.
Candiskar konur, sem mist hafa
þegnréttindi sín með því að gift-
ast útlendum mönnum, fá þenna
ellistyrk engu að síður, ef þær að
öðru leyti fullnægja settum skil-
yrðum.
•» *. * •
Prinsinn af Wales og George
prins bróðir hans, og þeirra föru-
neyti, voru í Winnipeg á laugar-
daginn. Komu kl. 10 um morg-
uninn og fóru seint um kvöldið.
Þeir hafa verið um stund vestur
í Alberta, en eru nú á heimleið.
Eins og nærri má geta, tók Winni-
pegborg vel á móti þessum tignu
gestum og skemti þeim sem bezt
hún kunni meðan þeir stóðu við.
* * *
Brennivínsgerðar hús hefir lög-
reglan í Montreal nýfundið, graf-
ið djúpa 1 jörðu og vel falið. Er
það stórkostlegra heldur en önnur
af sama tægi, sem fundist hafa
áður víðsvegar í Canada. 1 þess-
um kjallara má búa til 12,000
gallon af brennivíni í einu og er
áætlað, að útbúnaðurinn allur
kosti um $40,000. Tveir menn
hafa verið teknir fastir út af
þessu, því alt er þetta ólöglegt,
eins og nærri má geta. Það lítur
út fyrir, að þéir sem þessa at-
vinnu reka, hugsi sér að þeir í
Quebec vilji fá sterkari drykki en
bjórinn, því hægt er að fá hann
þar austur frá og það í glösum.
* * *
Járnbrautarnefndin hefir gert
fyrirskipanir viðvíkjandi lækkun á
flutningsgjaldi á hveiti og öðrum
korntegundum með járnbrautum,
sem talið er að sé til verulegs hagn-
aðar fyrir alla bændifr í Sléttu-
fylkjunum, sem hveitirækt stunda.
Fyrirskipanir þessar eru nokkuð
margbrotnar og eru meðal annars í
•því fólgnar, að flutningsgjöldin eru
gerð jöfn á öllum járnbrautum
vestan stórvatnanna, en nú eru þau
nokkuð hærri á aukabrautum held-
ur en aðalbrautunum og séu þau
gjöld hvergi hærri heldur en Crow’s
Nest Pass samningarnir ákveða. Þá
skulu og þau hlunnindi, sem bænd-
ur njóta af Crow’s Nest Pass
samningunum gilda jafnt fyrir það
korn, sem flutt er vestur til Van-
couver eða Prince Albert, eins og
það sem flutt er til Fort William
eða Port Arthur. Þá hefir og flutn-
ingsgjald á korni frá F&rt William
og Armstrong, Ont. til Quebec ver-
ið lækkuð úr 34% centi ofan í 18.-
34 cents hver hundrað pund. Þýð-
ir þetta að flutningsgjaldið verður
ekki nema 11 cents á hvern mæli
korns á þessari leið. Þessi nýi taxti
gengur í gildi hin 12. þ. m., eða rétt
um það leyti að byrjað er að senda
hveiti hér úr Sléttufylkjunum til
hafnstöðvanna austur og vestur
HVeitisamíagið lætur vel yfir
þessum ráðstöfunum járnbrautar-
nefndarinnar og það gera aðrir ekki
siður, sem þessum efnum eru kunn-
ugastir, og líta svo á að þetta sé til
afar mikils hagnaðar fyrir bænd-
urna. En líklega eru járnbrautafé-
lögin ekki eins ánægð með þessa
ráðstöfun.
Bandaríkin.
Charles Chaplin, skojíliekar-
inn alkunni, og kona hans, Lita
Grey, éru skilin. Fær hún $625,000
í sinn hlut, og þar að auki 200,000
handa börnum þeirra tveimur.
Þau giftust í nóvember 1924 og
var konan þá ekki nema á sext-
ánda árinu. Hjónabandið varð
því ekki langt og sambúðin kyað
hafa verið töluvert stirð upp á
síðkastið. Hefir þetta skilnaðar-
mál staðið yfir all-lengi, en nú
virðast þau bæði hafa komið sér
saman um að skilja, þannig, að
frúin fái í sinn hlut þá fjárupp-
hæð sem að framan er getið. Lít-
ur út fyrir, að frúnni þyki meira
varið í peninga heldur en mann-
inn og hefir hún þá nú, það sem
»iún vill.
* * *
Illinois ríkið stendur ekki öðr-
um ríkjum að baki hvað snertir
ágæta keyrsluvegi og þeir hafa
verið bygðir án þess að sérstakur
skattur hafi verið lagður á olíuna
sem bílarnir nota. En bílar eru
aðallega þau flutningstæki, sem
notuð eru á þessum góðu vegum.
Nú hefir ríkið lagt skatt á olíuna,
sem nemur 2c á hvert “gallon”
(4 potta). Bílaeigendurnir marg-
ir þykjast ekki sjá, að ástæða
hafi verið til að leggja á þennan
skatt, og þeir eru að geta sér til
hvað við hann eigi að gera. Hvort
stjórniíf t.d. hugsi sér að græða
blómskrýdda grasfleti fram með
keyrslubrautunum út um alt rik-
ið, og lýsa svo alt með rafmagns-
Ijósum,, og býggja brýrnar úr mar-
mara í staðinn fyrir steini eða
steinsteypu, eins 0g nú er gert.
Dálítið skerðir það tekjurnar, sem
vonast var eftir af þessum skatti,
að daginn áður en hann gekk í,
gildi, keyptu 85 af hundraði allra
bílaeigenda í Illinois ríki alla þá
olíu, sem þeir gátu, eða að minsta
kosti eins mikið og bílarnir tóku.
# * *
William D. Bulow, ríkisstjóri í
South I/akota, átti að halda ræðu
nýlega í Yankton, S. D. Ræðu-
efnið var “veraldarsýning”, en
ræðan var á þessa leið: “Nýlega
hélt eg ræðu, sem sumum féll ekki
vel í geð, og sem eg hefi fengið
margt óþvegið orð í eyra fyrir.
Nú ætla eg að gæta mín betur.
Gott er blesað veðrið í kveld, eða
finst ykkur það ekki? Eg er viss
um, að þegar eg segi að veðrið sé
sé gott í kveld, þá verður enginn
til að mótmæla því, við erum öll
á einu máli. Það er áreiðanlega
gott veður í kveld. Eruð þið ekki
öll á þeirri skoðun? Góða nótt”
* • •
iRobert L. Owen, senator frá
Oklahoma, hefir gefið út bók um
orsakir að upptökum stríðsins
mikla og kemst hann þar að þeirri
niðurstöðu, að Frökkum og Rúss-
um sé þar aðallega um að kenna.
Segir hann, að tuttugu árum áður
en stríðið hófst, hafi þessar tvær
þjóðir komið sér saman um, að
herja á Þjóðverja, þegar tækifæri
gæfist, en frá upphafi hafi það
verið ráðið, að koma því svo fyr-
ir, að Þjóðverjum yrði kent um
upptök stríðsins. Segiet Senator-
inn hafa órækar sannanir fyrir
þessu, en vafalaust verða ekki
allir á einu máli um það, hversu
ábyggilegar þær sannanir eru.
Bretland.
Cecil greifi hefir sagt af sér
embætti sínu sem einn af ráð-
herrunum í brezka ráðuneytinu.
Veldur þar ágreiningur milli hans
org Mlr. Baldwi^s og hinna ráð-
herranna út af takmörkun hers og
flota. Virðist honum vera meira
áhuga og alvörumál að draga úr
herbúnaðinum heldur en félögum
hans. Lætur hann þá skoðun sína
í ljós 1 bréfi til forsætis-ráðherra,
að stefna brezku stjórnarinnar i
þessum málum sé því valdandi, að
ekkert varð af samkomulagi á þrí-
veldafundinum í Geneva. Mr.
Baldwin hefir svarað bréfinu,
þar sem hann samþykklr uppsögn
greifans, en neitar því að það sé
sér að kenna, eða brezku stjórn-
inni, að ekki náðist samkomulag
á Geneva fundinum. Segist hann
enn trúa því, að sá fundur í^uni
hafa þær afleiðingar, að her-
kostnaðurinn muni verða tak-
markaður.
* * *
Honc Stanley Baldwin, forsætis-
ráðherra Breta, kom heim úr
Canadaferð sinni hinn 24. ágúst.
Voru blaðamennirnir til staðar að
spyrja hann frétta af ferðalginu
og lét Mr. Baldwin hið bezta yfir
því og kvaðst hann hafa skemt
sér ágætlega, þótt hann hefði orð-
ið að leggja talsvert mikið á sig,
þar sem hann hefði haldið 26 ræð-
ur á þeim 19 dögum, sem hann
övaldi í Canada. Sagðist hann
geta þessa, ef einhver kynni að
hafa þá hugmynd, að hann hefði
verið þar vestra að eins til að
skemta sér og hvila sig. Það hefði
auðvitað hjálpað til að gera ferð-
ina ánægjulega, að aðra leiðina
hefði hann notið þeírrar ánægju,
að ferðast með prinsunum, en ekki
kynni hann að kjósa sér betri
ferðafélaga, heldur en þeir væru.
Mr. Baldwin sagði að þegar mað-
ur færi um Canada, álíka og fugl-
inn fljúgandi, eins og hann hefði
gert, þá væri það hin óskaplega
víðátta, sem öllu öðru fremur
vekti eftirtekt manns. Hann sagð-
ist ekki ihafa heyrt þar um svo
sem neinn ágreining milli auð-
mannanna og verkalýðsins. Þar
virtist vera nóg olnbogarými fyr-
ir alla. En Canada þyrfti meiri
peninga og fleiri menn, “og þegar
eg segi menn, þá á eg ekki síður
við konur en karla’, sagði Mr.
Baldwin. —
Mr. Baldwin sagði, að sér væri
það mikill fögnuður hvað sér
hefði verið vel tekið í Canada og
hve mikinn áhuga fólkið hefði á
öllu, sem væri að gerast á “föður-
landinu” og léti sér hnt um það.
Mr. Baldwin sagði, að sá sem
færi til Canada án þess að vera
bjartsýnn og vongóður, mundi
ekki finna þar marga skoðana-
bræður og mundi ekki eiga þar
öllu betur heima, beldur en fisk-
ur á þurru landi, og líklegt væri,
að einmitt þar fengi hann bót
sinna andlegu meina.
Á öðrum stað gát Mr. Baldwin
þess, að það hefði meðal annars
vakið eftirtekt sína, hvað fólkið í
Canada væri ánægt og hvað það
gerði sér góðar vonir um framtíð-
ina. Ekki sagðist hann nú reynd-
ar efast um, að þar væru einhverj-
ir óánægjuseggir, en hann hafði
verið svo lánsamur, að þeir hefðu
ekki orðið á sínum vegum. Því
láni ætti hann, því miður, ekki að
fagna heima fyrir. Ekki sagði Mr.
Baldwin, að það gæti dulist, að
Canadamenn væru meir og meir
að þroskast í þá átt að verða
sjálfstæð þjóð út af fyrir sig, en
hún misti ekki þar fyrir sjónar á
því, að bún væri ein af þeim
þjóðum, sem mynduðu hið víð-
lenda brezka ríki.
* * *
Tlvær aukakosningar fóru fram
í Dublin á frlandi i vikunni sem
leið, og vann Cosgrave stjórnin
þær báðar með all-miklum meiri-
hluta. En þrátt fyrir það, þykir
stjórninni óví^t að hún geti hald-
ið völdum þegar þingið kemur
saman, og því hefir hún nú rofið
þingið og efnir til nýrra kosn-
inga hinn 15. þ. m. Telur Cos-
grave stjórnin sennilegt, að meiri
hluta kjósenda í hinu írska frí-
ríki, ^lji nú styrkja sig til
valda og þar með stuðla að betra
samkomulagi milli Breta og íra,
Jóni Bjarnasonar Skóli.
býður velkomna til sín nemendur
hvaðanæfa. Leitast verður við
að láta þeim líða vel, hvaðan sem
þeir koma. Nemendur allra
flokka og bygðarlaga bafa fundið
sig þar heima.
Það er enginn ókostur, að skól-
inn hefst ofurlítið seinna að
haustinu en sumir hinna skól-
anna. Skóla-árið er samt nógu
langt. Eg held reynslan hafi
sýnt, að 10 mánuðir er of-langt
skólaár. Sannfæring mín er sú,
að 9 mánaða námstími færi nem-
endum' eins mikinn arð og 10
mánuðir.
Vestur-íslendingar, hlúið á all-
an hátt að hinni einu mentastofn-
un, sem þér hafið reist.
Eg þarf pláss fyrir ungan mann
í 12. bekk, sem vill fá tækifæri
til að vinna fyrir fæði og hús-
næði samhliða skólagöngu. Lát-
ið hann ekki fara á mis við tæki-
færi til að komast áíram.
Skrifið eða símið undirrituðum,
Rúnólfur Marteinsson.
'Sími: 33 923. 493 Lip'ton St.
Úr bœnum.
Miss Thorstína Jackson kom til
borgarinnar á laugardaginn og
hefir hún flutt hér tvo fyrir-
lestra um ísland og sýnt jafn-
framt fjölda af ágætum myndum
frá íslandi. Fyrri fyrirlesturinn
var fluttur á mánudagskveldið í
Fyrstu lút. kirkju, á ensku. Hinn
á þriðjudagskvéldið í Sambands-
kirkju, á íslenzku. Báðir voru
þeir vel sóttir, sérstaklega þó sá,
sem fluttur var á islenzku. Má
óhætt fullyrða, að fólk hafi haft
mikla ánægju af að hlusta á
fyrirlestur ungfrúarinnar, og á-
valt er það ánægjuefni, að sjá
eitthvað af íslandi, þó ekki sé
annað en góðar myndir, sem
bregða fyrir á tjaldinu, rétt í svip.
Nánar verður frá þessu sagt í
næsta blaði.
Mr. John Hvitstein, umboðsmað-
ur innflutningsmáladeildafinnar
norsku er staddur í borginni um
þessar mundir, til að kvnna sér inn-
flutningsskilyrði hér í landi. Er
hann jafnframt stórtemplar Noregs.
Mr. Hvitstein, flytur tölu á fundi
stúkunnar Skuld í kvöld, 31. ágúst.
Ættu islenskir Goodtemplarar að
nota sér tækifærið til að hlýða á
jafn merkan mann, og fjölmenna á
fundinn.
Gefin voru saman í hjónaband
hinn 20. ágúst síðastl., kl. 10 að
morgni, Mr. Ragnar Steingrímur
Bergmann og Miss Ella Sigurrós
Strang. Dr. Bell gifti. Að vígsl-
unni lokinni var samsæti haldið
að heimili foreldra brúðurinnar.
Samdægurs lögðu ungu hjónin á
stað til Detroit, Mich., þar sem
framtíðarheimili þeirra verður.
Brúðguminn er sonur séra Frið-
riks J. Bergmanns sál. og Mrs.
Bergmann, en brúðurin er dóttir
Mr. og Mrs. J. Strang hér í borg-
inni.
Mr. C. Benediktson frá Baldur,
Man., hefir verið í borginni nokkra
undanfarna daga. Fór heim í
gær.
Þann 24. ágúst síðastliðinn voru
gefin saman í hjónaband að Bald-
ur(, Man., Miss Sigurborg Oliver,
dóttir Mr.# og Mrs. Olafur Oliver
þar í bænum, og Magnús Magnús-
son frá Hnausa, Man. Séra Krist-
inn K. Olafson framkvæmdi
hjónavígsluathöfnina.
Gefin saman í hjónaband af séra
Sigurði Ólafssyni, að 655 Lang-
side Str., Winnipeg, Björn Sig-
urðssn, sonur Mr. og Mrs. Sig-
urðsson í Poplar Park, Man., og
Hildur Holm, dóttir Sveinbjarnar
V. Holm, í Husavick, Man., og
fyrri konu hans, Bjargar Bene-
díktsdóttur. Giftingin fór fram
síðastliðinn laugardag. Framtíð-
ar heimili ungu hjónanna verður
í Poplar Park.
Gefin saman í hjónaband, að
562 Simcoe Str., Winnipeg, þann
24. ágúst, Bjarni Sigurjón Péturs-
son og Ingibjörg Ethel Thor-
steinsson, bæði frá Gimli, Man.
Brúðguminn er sonur Mrs. Sigur-
bjargar Guðlaugsson, Pétursson-
ar, og íPéturs manns hennar, sem
látinn er fyrir all-mörgum árum.
Brúðurin er dóttir Mrs. Jónínu
Thordarson, á Gimli, og fyrri
manns hennar, Kristjáns heitins
Thorsteinssonar. F(ramtíðarheim-
ili ungu hjónanna verður á Gimli.
Þess skal hér með getið, að á
upplestrarsamkomum þeim, er hr.
Halldór Kiljan Laxness, rithöfund-
ur, heldur á Gimli þann 1. þ. m. og
í Riverton 2., syngur séra Ragnar
E. Kvaran ýmsa íslenzka söngva,
en á sanikomunni í Goodtemplara-
húsinu hér í borginni, þann 6. þ.
m. syngur hr. Sigfús Halldórs frá
Höfnum, með aðstoð próf. S. K.
Hall. Samkomurnar hefjast á öllum
stöðunum, stundvislega klukkan
hálf niu.
Mr. A. S. Bardal kom heim á
þriðjudaginn sunnan frá Banda-
rikjum, þar sem hann hefir verið
um mánaðar tíma. Sótti hann al-
þjóðaþing Good Templara, sem
haldið var i Philadelphia, Pa. og
ferðaðist auk þess all-víða þar
syðra og kom við í ýmsum borgum.
Fagnaðarmót.
Á sunnudaginn (31. ág.) var
haldið mikið fagnaðarmót á Gimli.
Tilgangurinn var sá, að fagna og
þakka lúterska sóknarprestinum
þar, séra Sigurði Óalfssyni, þeg-
ar hann var að hefja starf aftur,
að loknu sumarleyfi.
Komið var saman í kirkjunni og
hófst samkoman laust eftir kl. 3
e. h, 0g var þá kirkjan full af
fólki. Mótinu stýrði Mr. Helgi
Benson. Fyrst var sunginn sálm-
ur, síðan las samkomustjóri upp
skrifað ávarp til séra Sigurðar og
frúar hans, Ingibjargar. Var þar
tekið fram, hvað mikið söfnuður-
inn hefði að þakka þeim hjónum,
hve frábærlega vel þau stæðu í
stöðu sinni og þá ekki sízt, hve
mikið drenglyndi það hefði verið
að ihafna góðum boðum til starfs
annars staðar. Var þess óskað af
heilum hug, að söfnuðurinn mætti
lengi njóta þeirra hjóna og barna
þeirra. Ásamt ávarpinu afhenti
mótsstjóri þeim hjónunum sjóð
nokkurn, sem var gjöf frá safnað-
arfólkinu og öðrum velunnurum
starfsins.
Dr. B. J. Brandson, frá Winni-
peg, flutti einnig ræðu og þakk-
aði séra Sigurði snildarstarf hans
sem prestur gamalmenna heimil-
isins Betel. Séra Rúnólfur Mar-
teinsson, fyrverandi prestur Gimli
safnaðar, talaði einnig nokkur
hlýleg orð til prestshjónanna og
lét þess getið, að hann væri sér-
staklega ánægður með eftirmenn
sína, í starfinu þar á Gimli, þá
séra Carl J. Olson og séra Sigurð
ólafson. —
Heiðursgesturinn fælti fagur-
lega um gæði fólksins við sig, og
yfirlætislaust um það, sem hann
hafði framkvæmt, sagði, að við-
urkenningin, sem hann hefði
fengið, gæfi að eins til kynna
hvernig sig hefði langað til að
starfa, og þetta mót gæfi sér nú
enn sterkari hvöt til að láta eitt-
hvað af hugsjónum sínum birtast
í framkvæmdum.
Þegar ræðuflutningi var lokið,
fóru menn út á græna flötinn,
sem kjrkjan stendur á, og þar
nutu þeir hinna ágætustu líkam-
legra (góðgjorða. Margir foru
svo inn í kirkjuna aftur og sungu
heilan skara af íslenzkum söngv-
um, eða þá hlustuðú á sönginn.
Veður var hið ákjósanlegasta.
Að öllu leyti var þessi stund
mönnum til mikillar ánægju.
íslenzk söngkona á leið til frægðar
Miss Kristín Gunnlaugson.
Kristín Gunnlaugson
Þessarar ungu og efnilegu, ís-
lenzku söngkonu, frá Montevideo
í Minnesota-ríkinu, hefir áður
verið lítil\ega minst hér í blað-
inu, og skal það nú að nokkru
frekar gert. Eru ummæli þau, er
hér birtast, í íslenzkri skyndi-
þýðingu, tekin eftir þlaðinu Min-
neapolis Journal.
“Hér er um að ræða sannsögu-
legt æfintýri, um Kristínu Gunn-
laugson frá Montevideo og Minne-
apolis, sem í dag er Leonite Lan-
zoni á ítalíu, en á morgun getur
orðið veraldarfræg óperu söng-
kona.
Slik er saga, ungrar söngkonu
frá Bandaríkjunum, er eftir ell-
efu mánaða nám, hefir sungið sig
áfram til frægðar, um leið og
meðleikandi hennar, með fjórtán
ára nám að baki, er fleyta áttu
henni í gegn um hlutverk sitt,
brást gersamlega vonum áheyr-
endu sinna.
ítalskir söngdómendur, telja
söng þessarar ungu stúlku, dular-
fult fyrirbrigðf, en sjálf ségist
hún ekki botna í því minstu lif-
andi vitund, hvernig alt þetta
hafi atvikast til.
Kristín Gunnlaugson, er dóttir
islenzks bónda, Sigurðar Gur.n-
laugsonar, ættaðs úr Hjaltastaða-
þinghá í Norður-Múlasýslu, er bú-
ið hefir rausnarbúi í grend við
Montevideo; fluttist hann þangað
fjártán ára 'að aldri og hefir lagt
stund á landbúnað í nærfelt
ýfjörutíu ár.
Kristín Gunnlaugson tók snemma
að syngja í Montevideo. Stundaði
hún og nám í Minneapolis, og
aðstoðaði George Krieger, söng-
kennarann við West Miðskólann.
Á ítalíu varð hún að skifta um
rafn, og ganga í gegn um eldraun
eftirvæntingarinnar, jafnvel á
þeim stöðum, þar sem hið eldra
og viðurkendara söngfólk stóð á
öndinni af ótta yfir viðtökunum.
En hún lét það ekki á sig fá.
Hinn einbeitta vilja hennar fékk
ekkert yfirbugað.
Hvílík nótt!
Ellefu mánuðum á undan nótt-
inni þeirri, hafði Kristín tekið að
stunda nám hjá Astellero Rog-
erio, frægum itölskum kennara.
Allan þann tíma, hafði hún not-
ið tveggja stunda tilsagnar í söng
á | dag, gefið sig við leiklist, og
lært af kappi ítölsku og frönsku.
Var það engan veginn ótítt, að
hún starfaði því sem næst uttugu
klukkustundir á sóiarhring. Og
nú átti hún í fyrsta skiftið. að
freista opinberlega gæfunnar.
Flestir aðrir höfðu stundað nám
frá fimm og upp í tíu ár, áður en
þeir komu opinberlega fram. En
eftir að eins ellefu mánuði,' var
hún til þess kvödd, að sanna al-
þjóð manna hvað í henni bjó.
Atburði þeim lýsir hún þannig
í eftirfylgjandi bréfi til systur
sinnar, Mrs. T. F. Schilling, að
4325 Forty-fifth Ave., S., er kenn-
ir grasafræði við Roosevelt mið-
skólann
“Lodi, bærinn, sem eg fyrst
átti að koma opinberlega fram í,
telur eitthvað um fimtíu þúsund
íbúa. Liggpr hann öskamt frá
Milano og er reglulegt höfðingja-
setur. Jafnvel víðþektir iista-
menn höfðu mætt þar afar mis-
jafnri móttöku, og orðið fyrir
hinum mestu vonbrigðum. Sök-
um þess, hve skamt er á milli, fer
fólk iðulega frá Lodi tii Milano,
til þess að horfa á sjónleikina á
La Scala.
“Við fórum af lestinni og ókum
í bll til leikhússins. Á leiðinni
sáum við auglýsingar í öllum átt-
um, um óperu þá, er eg ætti að
syngja í. Það grípur mann ein-
kennileg töfra-tilfinning við, að
sjá nafn sitt auglýst í fyrsta sinn
á leikskránni. Leikhúsið var
stórt, en inni nístings kuldi.
Héldum við brátt aftur til gisti-
hússins og fengum bkkur þar
máltíð. Að því búnu hlýddum við
á æfingu söngflokksins í leikhús-
inu.
“Mér varð ekki svefnsamt nótt-
ina þá, — vaknaði klukkan sex um
um morguninn, og kom ekki blund-
ur á brá eftir það, þótt eigi risi
eg úr rekkju fyr en klukkan eil-
efu. Skömmu eftir morgunverð
fór eg til leikhússins, og séfði rödd
mína um hríð, neytti síðan dag-
verðar um þrjú-leytið, og lagði
mig fyrir frá klukkan fjögur til
hálf-sjö. Eftir að eg hafði búið
mig uppá, hélt eg á ný til leik-
hússins, til þess að taka þátt í
megin-æfingu. Skal eg nú skýra
nokkuð frá söngfólkinu, er í óper-
unni tók þátt. Tenorsöngvarinn
var frá Brazilíu, og h^fði stund-
að nám á Italíu um fjórtán ára
skeið. Var hann því enginn við-
vaningur. Aðal bassamaðurinn
var gamall í hettunni, og þaul-
æfður söngvari. Var og hið sama
að segja um barytone söngvar-
ann, er verið hafði á ferð og flugi
svo árum skifti og sungið um
víða veröld. Minniháttar hlut-
verkin flest, voru einnig sungin
af þaulvönu fólki. En þetta var
í fyrsta skiftið á æfinni, er eg
átti að syngja opinberlega með
stórum hljóðfæraflokk, er frægur
sérfræðingur stýrði. Eg kendi til
óstyrks, sem vafalaust stafaði af
því, að þarna voru viðstaddir
margir blaðamenn og leikhús-
stjórar, er kunnir voru að vægðar-
lausri gagnrýni.
“Fæst orð hafa minsta ábyrgð.
Æfingin féll mér síður en svo í
vil. Mér var sagt, að eg myndi
j ekki gera betur en halda út fyrsta
leikkveldið. Takast verður það
jafnframt til greina, að Faust er
1 ekkert barnaglingur, sízt af öllu
i fyrir útlending, eins og mig. Það
var sagt, að eg væri köld, og kynni
(Framh á bls. 5).