Lögberg - 20.10.1927, Síða 1

40 ARGANGUR
Canada.
Flokksþing íhaldsmanna
Það stóð yfir, þegar síðasta
blað vort var prentað, og var því
ekki hægt að skýra frá gerðum
þess nema að litlu leyti. Þess var
þar getið, hverjir væru í vali um
leiðtogastöðuna, en kosningar fóru
ekki fram fyr en seint á miðviku-
daginn, síðasta þingdaginn. Féll
kosningin þannig, að kosningu
hlaut Hon. R. B. Bennett, lög-
fræðingur og þingmaður frá
Calgary, Alberta. Næstur honum
gekk að atkvæðafjöldavHon. Hugh
Guthrie, sem verið hefir leiðtogi
flokksins síðastliðið ár. Hinir
höfðu lítið fylgi.
Mr. Bennett er enn á bezta
skeiði, rúmlega fimtugur, hraust-
ur og unglegur, svo það er ekki
ólíklegt, að hann endist lengi til
að vera leiðtogi flokksins. Hann
er fæddur og uppalinn austur í
Strandfylkjum, en skömmu eftir
að hann var orðinn lögmaður,
fluttist hann til Calgary, og hefir
átt þar heima síðan. Má hann
því vel teljast Vestanmaður, þar
sem þar er heimili hans og hefir
verið alt af síðan hann komst á
þroskaaldur. Fátækur kom hann
til Calgary, en er nú einn af auð-
ugustu mönnum í Vestur-Canada.
Mr. Bennett hefir langa reynslu
sem þingmaður, bæði í Alberta
og einnig í Ottawa.
Það virðist vera .einkennilega
líkt á kom'ið að mörgu léyti með
núverandi leiðtogum hinna
tveggja miklu stjórnmálaflokka í
Canada. í blaðinu “Manitoba
Free Press” gerir D. B. MacRae
þann samanburð á þessum mönn-
um, sem hér fer á eftir, þó þýð-
ingin kunni að vera dálítið “laus-
leg” sem kallað er:
“Hon. W. L. Mackenzie King
stjórnarformaður, er einn af hin-
um fimustu mönnum í Canada
í þeirri iðju að taka stóra bita af
enskri tungu, leggja þá saman og
skjóta þeim á tilheyrendur eins
og maskínubyssa, sem aldrei hef-
ir heyrt um Þjóðbandalagið getið
eða takmörkun hers og flota.
Hon. R. B. Bennett, hinn nýi
leiðtogi Conservatíva, er prýðis-
vel að sér í sömu iþrótt.
Það hefir verið sagt, að Mr.
King hafi lent á rangri hyllu, þeg-
ar hann varð stjórnmálamaður,
því hann hefði átt að verða aftur-
hvarfs prédikari.
Það hefði Mr. Bennett líka get-
að verið og hefði líklegast orðið
það, ef hann hefði ekki lent í
öðrum éins stað eins og Calgary.
Mr. King getur talað í þrjá
klukkutíma í einu, þegar hann
þarf á því að halda — og þegar
hann þarf þess ekki.
Mr. Bennett getur líka haldið
ræðu í þrjá klukkutíma, hvort
sem ástæða er til þess eða ekki.
Mr. King er tamt að vitna í
biblíuna.
Mr. Bennett er tamt að vitna í
bilíuna.
Mr. King er ókvæntur.
Mr. Bennett er ókvæntur.”
Samanburðurinn er nokkuð
lengri, en niðurstaðan verður sú,
að helzti munurinn sé í því fólg-
inn, að Mr. King er leiðtogi lib-
erala og hefir nú völdin. Hinn
er leiðtogi Conservatíva og er
valdaulaus.
Þing þetta gerði, eins og öll
önnur samskonar þing, ýmsar yf-
irlýsingar og samþyktir viðvíkj-
andi stefnu flokksins, en naumast
verður sagt, að þar kenni nokk-
urra nýrra hugsjóna í stefnu
flokksins inn á við eða út á við,
og manni finst að flestar þessar
samþyktir séu gamlir kunningjar
og að maður hafi áður séð það
sem í þeim felst, hjá öðrum hvor-
um flokknum. Þó er tvent nýtt,
en sem hvorugt hefir mikla þýð-
ingu fyrir framtíð þessa lands.
Annað er, að reisa minnisvarða á
leiði Sir John A. Macdonalds í
K'ingston, Ont., og hitt, að byggja
heimili í Ottawa handa leiðtoga
íhaldsflokksins..
Það var óneitanlega ánægju-
legt, að Winnipeg var valin til að
halda þar þetta fjölmennasta
flokksþing, sem nokkurn tíma
hefir haldið verið í Vestur-jCan-
ada, eða kannske nokkurs staðar í
þessu landi. Hingað kom fjöldi
manlfa frá Austur-Canada, sem
sjálfsagt skilja eitthvað betur eft-
ir en áður þarfir og hugsjónir
Vesturlandsins. Vér hér vestra
höfum líka fyrir þetta þing átt
þess kost, að kynnast nokkuð
Austanmönnum, sem margir eru
mikils metnir og mikils ráðandi.
Er því ekki ólíklegt, að þetta mikla
flokksþing verði til þess að draga
saman hugi manna í þessu afar-
víðlenda og strjálbygða landi.
Vélstjórar á járnbrautum í Can-
að hafa f^ngið hækkuð laun sín
sem svarar 5 prct., frá 1. júlí að
telja. Það eru um 7,000 menn,
sem njóta þessarar launahækkun-
ar.
# * *
Sérstakur umboðsmaður páfans,
Cassulo biskup, er nú að ferðast
um Canada og Nýfundnaland til
að líta eftir hag kaþólsku kirkj-
unnar. Hann kom til Winnipeg
á laugardaginn og hefir honupi
verið mjög vel fagnað af kaþólsk-
um mönnum í St. Boniface og Win-
nipeg.
* # »
Á fimtudagskvöldið í vikunni
sem leið, flutti hinn mikilhæfi
stjórnmálamaður, <Sir George Fos-
ter, langa og merkilega ræðu í
Walker leikhúsinu í Winnipeg,
um Alþjóðabandalagið. Samkom-
an var haldin undir umsjá Winni-
peg deildarinnar af League of Na-
tions Society í Canada. Forseti
deildarinnar, Rev. Dr DaVid Chris-
tie, stjórnaði fundinum, en Sir
James Aikins gerði áheyrendum
ræðumanninn kunnugan. Af því
sem hann sagði, mun það sérstak-
lega hafa vakið athygli, að þegar
um brezka ríkið væri að ræða, þá
vildi hann halda fast við “Em-
pire” nafnið,, en var mjög illa við
að kalla ríkið “Commonwealth of
Nations”, eins og nú væri farið að
gera. Ekki fanst honum það neitt
ólíklegt, að Ottawa yrði einhvern
tíma miðstöð ríkisins í staðinn
fyrir London. Sir George Foster
skýrði ýtarlega frá Alþjóðabanda-
laginu, stefnu þess og starfi.
Sagði hann meðal annars, að það
væri fjarri sanni, sem sumir
héldu fram, að þjóðirnar færu í
atríð, ef þeim byði svo við að
horfa, hvað sem Bandalagið segði
eða gerði. Sagði hann, að það
hefð'i nú þegar greitt úr mörgum
vandamálum og jafnað mörg á-
greiningsmál. Þær þjóðir, sem
nú tilheyrðu Bandalaginu, sagði
Sir George að væru 55 og hefðu
þær allar bundist föstum samtök-
um um að jafna ágreiningsmál
sín án þe^ að fara í stríð hver
við aðra. Sagði hann, að þessi
samtök væru nú orðin svo sterk,
að það væri mjög ólíklegt, að það
gæti komið fyrir, að þjóðirnar
lentu aftur í stríð, sem kostuð#*
tíu miljónir manna lífið, eins og
raun hefði á orðið fyrir fjórum
árum. En til þess að Alþjóða-
bandalagið gæti komið að fullum
notum, yrðu þjóðirnar, sem það
mynduðu, að styðja það öflug-
lega og því væri sá félagsskapur
stofnaður, sem til þessarar sam-
komu hefði efnt. Fjöldi manna
gengu í deildina á þessum fundi.
* * *
Frétt frá Calgary, Alta., segir,
að þar í grendinni sé þðrf fyrir
r.okkur hundruð menn til að vinna
hjá bændum að uppskeru, en þeir
séu ekki fáanlegir. Samt séu að
minsta kosti 150 menn í Calgary,
sem þykj'hst vilja vinna, ef þeir
fái $8.00 á dag, en bændur vilja
ekki borga nema $6.00 á dag, sem
þessum mönnum þykir alt of lítið
kaup og vilja ekki við því líta.
* * *
Trésmiðir í Toronto gerðu verk-
fall hinn 4. þ.m. og hafa ekki unn-
ið síðan. Var haldið að aðrir iðn-
aðarmenn, sem að byggingum
vinna, myndu gera hið sama, en
nú hafa þeir, sem leggja múr-
stein, afráðið að taka ekki þátt í
þcssu verkfalli og er búist við, að
aðrir farii a« þeirra dæmi.
* » *
Ruth Elder ætlaði að verða
fyrsta konan til að fljúga yfir At-
lantshafið. Hún og félagi henn-
ar, George Haldeman, lögðu af
stað frá New York í loftfari, sem
héitir, eða hét, “American Girl”,
og ætluðu að lenda í Paris. Þessi
leið er talin að vera 3,800 mílur,
en þegar þau voru komin 2,600
mílur, bilaði vélin, og vildi þá svo
heppilega til, að skip var þar
nærri og bjargaði þeim, en “Ame-
rican G'irl” fór í eldinn og sjóinn.
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 20. OKTÓBER 1927
NÚMER 42
Auka-kosningar fóru fram hinn
17. þ.m. í Nelson kjördæminu í
British Columbia til að kjósa fylk-
isþingmann í staðinn fyrir Hon.
John Oliver, sem dó í sumar. Fóru
þær þannig, að kosningu hlaut J.
A. McDonald, liberal, með 29 at-
kvæðum fram yfir gagnsækjanda
sinn, Dr. L. E. Borden, conserva-
tive. Á þinginu í British Colum-
bia eru nú 23 liberalar, 17 con-
servatívar og 8, sem öðrum flokk-
um tilheyra.
* * *
Verkfall var hafið í Drumheller
kolanámunum í Alberta á mánu-
daginn var. Hversu víðtækt það
er, verður ekki vel séð af þeimj
fréttum, sem enn hafa borist. Or-
sökin mun vera einhver ágrein-
ingur út af viðurkenningu á fé-
lagsskap námamanna þar vestra.
Bandaríkin.
Coolidge forseti hefir skipað
öldungaráðsþingmann Oscar W.
Underwood, í nefnd þá, er eftirlit
slíal hafa með skuldaskiftum
Frakka og Bandaríkjaþjóðarinnar.
Leiðandi menn Democrata í
Arizona, California, Idaho, Mon-
tana, Nevada, New Mexicö, North
Dakota, South Dakota, Oregon,
Utah, Washington og Wyoming,
hafa lýst óskiftu trausti sínu á
Alfred Smith, ríkisstjóra í New
York, sem forsetefni flokks síns,
við kosningar þær er fram eiga að
fara 1928. Fyrrum öldungaráðs-
þingmaður, Joseph Chez, frá
Utah, einn þeirra manna, er harð-
ast unnu að útnefningu Williams
G., McAdoo, fyrir síðustu kosning-
ar, hefir nú eindregið hallast á
sveif Smiths rikisstjóra, og telur
hann vera eina manninn, er líkur
séu tii að sann-frjálslyndir kjós-
endur í hinum vestlægari ríkjum,
muni geta sameinað sig. Eiga þeir
tvéir menn að ýmsu leyti ósam-
merkt, þar sem Smith ríkisstjóri
er kaþólskur andbanningur, en
Mr. Chez eindreginn vínbanns-
maður mótmælendatrúar.
* * #
iSamkvæmt nýútkominni skýrslu
frá Federal Council of- Churches
of Christ í Ameríku, þá hefir
tala mótmælenda þar í landi ver-
ið að aukast jafnt og þétt. Eru
tuttugu og fimm kipkjudeildir til-
nefndar, er aukið hafa félagatölu
sína um 60 af hundraði á síðast-
liðnum tuttugu og fimm árum.
» * *
Mrs. Bertha K. Landes, bo’rgar-
stýra i Seattle, Wash., hefir ný-
lega lýst yfir því, að hún ætli að
verða í kjöri við næstu bæjar-
stjórnarkosningar. Þykir hún yf-
irleitt hafa staðið mæta vel í
stöðu sinni.
* * *
geta, eru þeir margir, sem ekki
geta f-allist á þessa kenningu.
* * *
Kona ein í Austin, Minn., Mrs.
M. J. Mayer, 76 ára að aldri, stakk
nál í fingurinn á sér fyrir 30 ár-
um. Nálin brotnaði og varð brot
af henni eftir í fingrinum. Fyrir
skömmu varð henni ilt í stóru-
tánni og þegar læknirinn fór að
athuga hvað að henni gengi, þá
kom það í ljós, að þar var nálar-
brotið komið, einn fjórði hluti úr
þumlungi að lengd, það sama, sem
stungist hafði í fingurinn á kon-
unni fyrir 30 árum.
* * *
Indíánar í Nevada eru óánægð-
ir mjög og láta ófriðlega út af
því, að þeir hafi ekki fengið kýr
og kindur. eins og þeim hafi verið
lofað, ef þeir greiddu atkvæði
með vissum mönnum. Kýrnar eru
ókomnar enn og kindurnar sömu-
le'iðis og Indíánunum er farið að
lítast alvarlega illa á að þær
muni nokkurn tíma koma. Eftir
því, sem fréttin segir, á þetta
loforð að hafa verið gefið við rík-
iskosningar í fyrra, en hver það
var, eða hverjir, sem lofuðu þess-
um kúm og kindum, veit náttúr-
lcga enginn.
Bretland.
Glasgow blaðið “The Herald”,
getur um það í ritstjórnargrein,
að R. B. Bennett hafi verið kos-
-inn leiðtogi íhaldsflokksins í
Canada. Finst blaðinu það benda
í þá átt, að flokknum sé sérstak-
lega umhugað um að vinna at-
kvæði bændanna. Annars finst
blaðinu að allar líkur séu til þess,
að íhaldsflokkurinn, sem í Canada
sé aðal útvörður alls þess, sem
brezkt er, komist fljótlega til
valda, ef hann kynni sér vndlego
allar þarfir fylkjanna og sé til
þess búinn að bæta úr þeim eftir
beztu föngum.
* * *
Blöðin fluttu nýlega þær frétt-
ir, að ensk stúlka, sem Dorothy
Logan heitir og er læknir í Lon-
don, hefði synt yfir Ermarsund á
styttri tíma heldur en Miss Gert-
rude Ederle frá New York gerði
í fyrra. Nú hefir Miss Logan
viðurkent, að þetta hafi ekki ver-
ið annað en tál, því hún hafi í
raun og veru verið í bátnum, sem
fylgdi henni, mikið af leiðinni, en
það hafi þeir einir vitað, sem með
henni voru. Virðist hún helzt
hafa gert þetta til að sannfærast
um, hve auðvelt það væri að draga
almenning á tálar. Hún fékk þús-
und sterlingspund sem verðlaun
fyrir sundið, en hefii* nú skilað
þeim peningum aftur:
Hvaðanœfa.
Fjörutíu manns biðu bana og
margir sættu meiri og minni
meiðslum, í árekstri aðfaranótt
hins 15. þ.m., milli sporbrautar-
vagns og vöruflutningsbíls í borg-
inni Indianapolis.
* * *
Á ársþingi verkamanna sam-
bandsins amériska, American Fed-
eration of Labor, höldnu í Los
Angeles, Cal., í vikunn'i sem leið,
var William Green endurkosinn
til forseta í einu hljóði. Þingið
afgreiddi þingsályktunartillögu, er
á það gekk, að beita öllu afli sínu
Við næstu forsetakosningar, án
þess þó að blanda sér inn í
flokkapólitíkina, heldur stuðla að
útnefningu þess forsetaefnis og
þeirra þingmannaefna, án tillits
til flokka, er kunnir væru að því,
að bera hag verkamanna fyrir
brjósti.
* * *
,John D. Rockefeller yngri, vill
að háskólar, og aðrir slíkir skól-
ar, sem veita hærri mentun, hækki
svo skólagjöld sín, að þau nægi
til að bera allan kostnað við
skólana. Færir hann það til, að
nú gangi menn aðallega á þessa
hærri skóla til að njóta hins
skemtilega og frjálslega skóla-
lífs og í annan stað til að búa sig
undir að geta aflað meiri peninga
handa sjálfum sér. Sú hugsun,
að afla sér hærri mentunar til
þess að geta orðið þjóð sinni og
almenningi að sem mestu liði,
sé nú orðin sjaldgæf. Með öðr-
um orðum: Menn komi ekki út af
skólunum með þeim ásetningi, að
þjóna öðrum, heldur að láta aðra
þjóna sér. Þess vegn sé það ekki
nema rétt og sanngjarnt, segir
Mr. Rockefeller, að stúdentarxir
borgi sjálfir það, sem skólaganga
þeirra kostar. Eins og“hærri má
Sú frétt hefir borist frá Buc-
harest, að Ileana prínsessa, sú
sem ferðaðist hér í landi í fyrra
með móður sinni, Maríu Rúmeníu
drotningu, hafi nú eins 6g Carol
bróðir hennar, brotið hirðsiðina
og gefið ástinni lausan tauminn
og í stað þess að giftast einhverj-
um konungssyni, þá hafi hún nú
yfirgefið hirðina og farið burt
með elskhuga sínum, sem er for-
ingi í herflota Rúmeníumanna,
ungur maður og glæsilegur, og
sem stúlkunni hefir vafalaust lit-
ist betur á heldur en þessa kon-
ungasyni, sem sagt er að verið
hafi að biðja hennar.
• # *
Sendiherra Albaníu í Czecho-
Slovakia, var myrtur í Prague hinn
14. þ.m., þremur dögum eftir að
hann var þangað kominn til að
taka við embætti sínu. Sendi-
herrann sat að máltíð í»veitinga-
húsi, þar sem margt fólk var sam-
an komið, þegar 18 ára gamall
stúdent frá Albaníu gekk þar að
honum og skaut þar á hann, og
dó hann á leið til sjúkrahússins.
Pilturinn var þegar tekinn fastur
og sagði hann að það væri fjarri
því að hann iðraðist þess verks,
því hann hefði komið til Prague
með þeim ásetningi að ráða sendi-
herrann af dögum.
* * #
Mussolini hefir lýst yfir því á
stjórnarráðsfundi, að hann mundi
taka til sinna ráða, ef kaupmenn
færðu ekki niður verð á vörum sín-
um í samræmi við það sem gjald-
evri landsins hefir hækkað í verði.
og sem hefir valdið því, að kaup-
gjald hefir lækkað. Einnig lét
hann í ljós ánægju sína yfir þvi,
að á ítalíu hefði enginn órói orð-
ið út af aftöku þeirra Sacco og
Vanzetti.
0r bœnum.
Mr. Carl Thorlakson og Miss
Valdheiður Benjamínsson, voru
gefin saman í hjónaband hinn 15.
þ.m. Rev. D. N. Buntain gifti.
Heimili þeirra hjóna er að Ste.
12*4 Vinborg Apts.
Mr. Eggert Oliver, frá Cypress
River, var staddur í borginni í
vikunni sem leið.
Mrs. Anna Baker, frá Langruth,
Man., andaðist í Portage la Prairie
síðastliðið mánudagskveld, hin
mesta merkiskona, hátt á ájötugs-
aldri, Var hún systir Mrs. Aug.
Polson hér í borginni. Jarðarför-
in fer fram í Langruth.
Tvær íslenzkar hjúkrunarkonur.
Thelma Tait. Clara Tait.
Þær tvær ungu stúlkur, er hér um ræðir, eru Thelma og Clará,
dætur merkíshjónanna Magnúsar Tait, og Þórunnar konu hans, að
Antler, Sask. Clara útskrifaðist síðastl. vor af Almenna sjukra-
húsinu í Winnipeg, en Thelma stundaði hjúkrunarfræði í Chicago
og lauk þar prófi, og stundar, sem stendur, hjúkrunarstörf í
borginni Denver í Coloradoríki. Báðar þessar meyjar útskrifuð-
ust með lofsamlegum vitnisburði.
Mr. J. Ragnar Johnson, lögfræð-
ingur, hefir nú tekið upp mála-
færslustörf, með þeim McMurray
og MeMurray, að 410 Electric
Railway Chambers, sími 26 821.
Mr. Johnson, er bráðvelgefinn og
mentur ungur maður, sem óhætt
er að treysta fyrir viðskiftum.
Bréfum og fyrirspurnum svarað á
íslenzku, ef æskt er.
Séra Hjörtur J. Leó kom til
borgarinnar í vikunni sem leið, á
leið til Langruth, þar sem hann
prédikaði á sunnudaginn. Kom
aftur á mánudaginm Um mán-
aðamótin næstu verður hann norð-
ir við Manitobvatn.
Mr. og Mrs. Sveinbjörn Lofts-
son frá Bredenbury, Sask., komu
til borgarinnai á þriðjudagsmorg-
uninn. Mrs. Loptsson er að leita
sér lækninga, og býst við að
dvelja hér um tíma. Með þeim er
dóttir þeirra, hjúkrunarkona, sem
ætlar að stunda móður sína með-
an hún er veik.
Síðastliðinn laugardag, voru
gefin saman í hjónaband, þau
Jacob Hall, sonur Mr. og Mrs.
Jónas Hall, að Gardar, N. Dak., og
Miss Rúna Kinarsson, hjúkrun-
arkona frá Grafton. Fór hjóna-
vígslan fram á heimili foreldra
brúðgumans. Séra Haraldur S’ig-
mar gifti. Brúðhjónin lögðu af
stað til Winnipeg, þegar að af-
lokinni hjónavígslu athöfninni.
og dvöldu hjá bróður brúðgum-
ans, Mr. S- K. Hall og frú bans,
þar til á þriðjudaginn, er þau
hurfu heimleiðis.
Mr. Aðalsteinn Kristjánsson er
nú kominn til New York, og hygst
að hafa þar vetursetu. Hefir hann
ferðast fullar tíu þúsund mílur,
frá því er hann fór frá Winni-
peg, þann 11. maí síðastliðinn.
Mjólkurverð hækkaði á þriðju-
daginn í Winnipeg og gi^endinni;
var áður 12c potturinn, en er nú
13«v Merkurglösin vörða seld
fyrir 7c eins og áður. Er sagt, að
þessi verðhækkun gangi til þeirra
sem mjólkina framleiða og að þeir
fái nú 30c. meira fyrír hver 100
pund af mjólk heldur en þeir hafi
fengið, eða $2.47 i staðinn fyrir
$2.17, eins og verið hefir.
MADE-IN-MANITOBA.
Það er sérstaklega ætlast til
þess, að í þessari viku sé gert alt
sem hægt er til að kynna fólkinu
í Manitoba hvaða vörur það geti
fengið heima fyrir og þurfi því
ekki að sækja til annara frekar en
það sjálft vill. Vitanlega er við
því búist, að þetta leiði til þess, að
meira verði kéypt af vörum, sem
framleiddar eru í Manitoba, held-
ur en verið hefir, og að menn læri
að skilja, að það er ekki nauðsyn-
í logt að sækja alla hluti, er maður
þarf á að halda, út fyrir'fylkið,
þar sem maður á heima. Þetta er
ekki gert tll þess að einangra þetta
j fylki á nokkurn hátt, eða varna
því, að íbúar þess hafi viðskifti
við aðra út í frá, heldur til að
styðja að eðlilegum viðskiftum
innan fylkis’ins.
Dorkas félagið hefir ákveðið
að halda sinn árlega jóla-Bazaar
í samkomusal Fyrstu lút. kirkju,
! föstudgskvöldið 2. des. Verður
nánar auglýst síðar.
fslenzka Stúdentafélagið held-
j ur Halloween Social í fundarsal
j Fyrstu lút. kirkju, og býður til
| öllu íslenzku námsfólki hér í
; borginni. Verður þar um marg-
j breytta skemtun að ræð, er eng-
. inn má af missa.
Um Stefán frá Mjóadal
“Þann flaðrara-fans,
þú fyrirleizt sjálf
yfir leiði hvers manns,
siem leirugum loftungum
blaðra.”
Þannig kvaddi hann andaðan
ættingja sinn í óði. Mun nokkur
þess minnugur nú, þegar um hann
verður ort og skrifað?
Eg hefst ekki máls, til að gjalda
skilyrðislaust jáyrði við öllu, sem
Stephan G. Stephansson hefir
sagt. Eg gerí það heldur ekki, til
að auka orðstír hans. Verk hans
eru óbrotgjarnir bautasteinar, en
athugasemdir mínar og annara
falla fljótt í gleymsku. Eg geri
það ekki til að auka mér frama,
því aðrir, mér meiri, munu eftir
hann mæla. Enn síður kem eg
fram sem málsvari kirkjunnar, til
uppbótar á hinu umliðna. Eg ber
enga ábyrgð á orða-viðskiftum
annara, en sjálfur hefi eg alls
engin afskifti haft af trúardeil-
um manna.
Eg gríp pennann, af því mér
finst eg standa í skuld Við skáld-
ið. Sé það gott, að vera örfaður
til umhugsunar um alvarleg efni,
hefir þessi andlegi einbúi verið
mér þarfur maður. Sé það satt,
að allir læri þó eitthvað af góð-
um og göfugum mönnum, þá hef-
ir Alberta-bóndinn veríð mér
kennari, og eg er eitthvað ofur-
lítið vitrari og betri, af því hann
notaði sínar andvökur til að
yrkja.
Eg hefi verið góðlátlega á það
mintur, æði oft, að margt mundi
miður prestlegt í mínu fari. Eg
er eiginlega orðinn í vandræðum
með að vita, hvað stöðunni hæfi—
finst enda, að alt lífið mundi í það
ganga, að standa vörð yfir sjálf-
um mér, gæfi eg gaum að þeim
umvöndunum. Nú veit eg. t. d.
ekki, hvort það er viðeigandi fyr-
ir mig, að fara að skrifa um St.
G., andaðan — af því hann fylti
ekki okkar flokk. En hvort mun
nú meiru valda á dómþingi ei-
lífðarínnar: hlutfallslega réttur
eða rangur skilningur einstak-
linganna á dýpstu rökum tilver-
unnar eða manndáð manna?
Uppeldi og undirbúningnr.
Bókmenta prófessorinn við há-
skóla íslands talar um kotið, sem
framleiddi St. G., og bætir svo
við: .... “höfum við efni á, að
leggja þvílikar jarðir í eyði, rétt
’eins og töðuvöllurinn Kirkjubóli
sé skáldafrjór og Klettafjalla-
skáldið hafi vaxið þar upp með
sóleyjunum. Það er hvorki Kirlcju-
ból né nokkurt annað einstakt ból,
sem framleiðir hugsjónamennina
og skáldin, heldur landið alt, þjóð-
in öll og saga hennar frá því
fyrsta til h'ins síðasta, með öllum
sínum frostavetrum og fellisár-
um, eldgosum og drepsóttum, út-
lendri kúgun og etein slysni, vetr-
arstriti og sumarvonum >— það
sameinast alt í veru skáldsins.
Að vísu mun æskuheimilið og
útsýnið í heimahögum, hafa djúp-
tæk áhrif á vaxandi mannssál, en
það eitt mótar sjaldan eða aldrei
manninn. St. G. átti ýmsa kenn-
ara, og af þeim öllum hefir hann
eitthvað lært.
Náttúran var honum barna-
skóli. Eg hygg það hárétt hjá
Sigurði Nordal, að hinir hreinu
litir og glöggu, pfmörkuðu línur
í íslenzku útsýni, örfi eftirtekt-
ina og þroski góða greind hjá al-
þýðu vors ættarlands. Þessi ein-
kenni koma greinilega fram í
flestum ljóðum Stephans. Dóm-
greindin er óvenjulega skýr, at-
hugunin nákvæm og skörp, hugs-
unin föst. Þar eru engar máðar
línur eða úrfellismerki í rökfærsl-
unni, það er einnig ljóst, að hann
hefir elskað náttúruna: fossa og
fjöll, ár og úthöf, víðfeðmi merk-
urinnar og hina draumdjúpu ró
frumskóganna. ISeinna mun eg
reyna að færa rök fyrir því, að
hann hafi verið meðal allra snjöll-
ustu náttúruskálda, sem á íslenzku
hafa kveðið.
. Honum gafst, í æsku, nokkurs
konar töfralykill að fegurð og
yndi fósturlandsins — í kvæðum
eldri skáldanna. Sá maður hlýt-
ur að vera gjörsnéiddur allri
skáldgáfu, sem getur lesið
“Hulduljóð” t. d. án þess að sál
hans fari að syngja undir — þó
hann máske nái aldrei laginu.
Þvílík ljóð hamla íslenzkum al-
þýðumanni frá að horfa með orð-
lausri undrun á heim fegurðar-
innar.
Þessir skólameistarar tóku við
Stephani á frumvaxtarskeiði. Sá
þriðji kemur litlu seinna til sög-
unnar; nefnilega íslenzku þjóð-
sögurnar um huldufólk í hólum,
álfa í björgum, útilegumenn á
fjöllum og undramenn í útlegð og
álögum.
Hvergi var auðn né tóm. Al-
staðar var líf og alstaðar gerðu3t
æfintýri. Börnin ortu upp þessi
æfintýri í barnaleikjum sínum.
Telpurnar léku Ásu, Signýju og
Helgu, eða sömdu sína eigin út-
gáfu af hinni burtnumdu bónda-
dóttur, hjá tröllunum. Hrepps-
(Framh. á bls. 5.)
HEIMSÓKN.
Sunnudaginn 25. september 1927,
gerðu konur úr kvenfélagi Sel-
kirk safnaðar, fjölmenna héim-
sókn að “Betel”, Gimli, Man. Auk
kvenfélagskonanna fjölmentu Sel-
kirkbúar við þessa heimsókn.
Kvenfélagskonurnar veittu heim-
ilisfólkinu á Betel mikinn mann-
fagnað með miklum og góðum
veitingum.
Eftir að veitinganna var neytt,
hófst prógramið: séra Jónas A.
Sigurðsson flutti snjalla og hlý-
lega ræðu. Sálmur"var sunginn
fyrir og eftir ræðuna.
Fyrir hönd kvenfélagskonanna,
afhenti séra Jónas forstöðufólk-
inu á Betel, peningagjöf, $32, til
Betel. Með afhendingunni mælti
séra Jónas velvrflin orð.
Fyrir hönd héimilisins fluttl
séra Sigurður ólafsson þakklæt-
isorð: til kvenfélagskonanna fyr-
ir peningagjöfina og rausnarlegan
mannfagnað, jafnframt þakklæti
til allra heimsóknarmanna, fyrir
komuna.
Klemens Ííónasson frá Selkirk
og Halldór Daníelsson tóku báðir
til máls.
Eftir að heimsóknarfólkið hafði
skemt með fögrum söng, sem
fleiri tóku þátt i, flutti séra Jón-
as gullfallegt, frumsamið kvæði,
um svefninn. Enn var sungið og
síðan kvaðst með hlýjum kveðj-
um og góðum óskum.
Heimsókn þessi þakkast hið
allra bezta, öllum sem tóku þátt í
henni, og unnu að henni; þeim
öllum, konum pg körlum, óskað
allrar blessunar fyr og síðar. —
Sérstaklega þakkast kvenfélags-
konununl, fyrir, mannfagnað og
peningagjöfina; öHum þakkað og
öllum óskað árs og friðar.