Lögberg - 20.10.1927, Blaðsíða 3

LÖGRERG, FIMTUDAGINN 20. QKTÓBER 1927.
Bls. B.
Mrs. Julia Coffin
“Hvert ertu farin, hin fagra, og blíða?
Fórstu, Rakel, í svipanna heim?
Fyrir sunnu sé íg nú líða
svarta flóka, og dimmir 1 géim.”
Þessi orð skáldsins áttu sérstaklega vel við og lýstu hugar-
ástandi móður, bróður og og annara ástvina konunnar, Mrs.
Juliu Coffin, þegar hún, í blóma lífsins, síðastliðið sumar var
af engli dauðans frá þeim tekin. Yið þá óvæntu heimsókn þess
guðlega sendiboða dró ský saknaðarins og sorgarinnar fyrir
ánægjusól lífs þeirra og myrkvaði hana. En, guði sé lof, þó
að myrkur mannlífsins grúfi oft dimm yfir sálum vorum, getur
þó “ljósið náðar” rofið þau og vísað okkur leið heim, þangað,
sem skilnaðurinn á sér ekki stað og saknaðartárin “þorna fyrir
geislum kærleikans.”
Julia heitin Cað fullu nafni Guðrún Júlíana) var fædd í
Winriipeg, Man., 3. janúar 1889. Foreldrar hennar voru Bjcrn
Stefánsson, ættaður úr Víðidal í Húnavatnssýslu, og Guðrún
Andrésdóttir frá Kirkjuhvammi. Hún misti föður sinn, þegar
hún var á ifyrsta aldurs ári. Tveggja ára fluttist hún með
móður sinni vestur til Seatle, Wash. Þar g'iftist móðir henn-
ar seinni manni sínum, Sigfúsi Salómon, syni Jónasar Kort-
sonar, ættaður úr Þingeyjarsýslu. Árið 1898 fluttist Julia
heit. með móður sinni og stjúpföður til Marietta, og þaðan eft-
ir stutta dvöl, til iPoint Roberts, Wash. Þar ólst hún upp, þar
til hún var átján ára. Þá tók hún að nema hjúkrunarfræði við
St. Josephs spítalann í Bellingham, Wash. Þaðan útskrifaðist
hún þremur árum síðar, 1910. Næstu þrjú árin stundaði hún
hjúkrunarstörf. Árið 1913 fluttist hún til Rossland, B. C., og
giftist þar Dr. J. W. Coffin. Dr. Coffin var vel látinh og góður
læknir og drengur hinn bezti. Julia heit. tók mikinn þátt í
starfi manns síns og aðstoðaði hann með alúð og áhuga. Mann
sinn misti hún síðastliðið hust, eftir langvarandi heilsulas-
leik. Eftir það stríð og þann missi, náði hún sér aldrei. Lík-
amskraftar hennar léttf undan þeim þunga. í mai síðastl. vor
flutti hún til Vancouver, B.C., og mánuði seinna fór hún til
Honolulu, samkvæmt læknisráði, til að leita sér heilsubótar, en
kom til baka aftur úr þeirri ferð 22. júlí, og dó á spítala í Van-
couver þ. 28. s.m. Hún var jarðsungin af kaþólskum prestum
þar í borginni, því hún var meðlimur þeirrar deildar kristn-
innar.
Juliu heit. og manni hennar varð ekki barna auðið, en tvær
dætur bróður síns tók hún að sér og unni þeim og annaðist þær
sem bezta móðir. Og fólki sínu öllu reyndist hún frábærlega
góð og hjálpfús á allan hátt, sem hún gat við komið.
Julia he'it. var fríð sýnum, kát og alúðleg og yfirlætislaus
í framkomu gagrivart öllum. Hún átti því marga vini, sem
syrgja hana og sakna hennar. Hún var vel og einlæglega
krístin kona. Mitt í mótlætisstríði sínu átti hún það traust á
kærleiksríkrí forsjón Guðs, sem eg hefi óvíða orðið var. Það
er gróði að hafa þekt hana og átt hana fyrir vin, og endurminn-
ingin um hana er vinum hennar dýrmætur fjársjóður.
Far þú vel, Julia. Þú ert farin heim — heim til sælli bú-
staða; heim til ástvinarins, sem þú unnir svo heitt; heim til
'Drottins þíns, sem þú treystir svo innilega og vildir þjóna.
Hann hefir leitt þig í friðarhöfn.
“Svo vertu kvödd með hrygðarblöndnu hrósi;
vér hermum drotni lof, sem tók og gaf,
öll lífsins straumvötn hverfa að einum ósi,
í undrasæinn, guðlegt kærleiks-haf.”
Kolbeinn Sæmundsson.
Máttur sólar. |
Fyrirlestur fluttur af Jónasi Krist-1
jánssyni héraðslœkni í Kvennaskól-
anum á Blönduósi um sumarmálin
1925.
Framh.
Af öllum greinum læknisfræðinn-
ar er sjálfsagt sú skemst á veg kom-
in, er kennir oss hvernig vér eigum
að lifa, og hvað vér eigum að leggja
oss til munns, til þess að varðveita
líkamlega og andlega hreysti til
æfiloka, því hefur til skamms tíma
verið haldið fram, að fæðutegund-
irnar væru aðeins þrjár, sem sé kol-
vetni, fita og eggjahvíta, og til þess
að halda við lífinu þyrfti maðurinn
aðeins ákveðinn fjölda af hita ein-
ingum í þessum fæðutegundum.
Reynsla siðari ára hefur þó kent
oss, að þetta nægir ekki. Fæðan
getur innihaldið allar þessar þrjár
fæðutegundir i hæfilegum mæli og
nægilegum fjölda af hitaeiningum,
°g þó þrífast menn ekki af þeim.
Nú vita menn, að fyrir utan sölt,
sem þurfa að vera í allri fæðu, þarf
líka að vera í henni gnægð af “vita-
mina” eða lífgjafaefnum. Ennfrenj-
ur þarf að vera í fæðunni nægilega
mikið af ómetanlegum úrgangsefn-
um fcellulose). Lífgjafaefnin hefi
eg kallað sólargeislana í fæðunni,
því þau virðast hafa samskonar á-
hrif á líkamann og svipaða þýðingu
fyrir velfc;r5 hans og sólin. Ung-
viði, sem alið er upp í sólarlitlum,
köldum og rökum húsakynnum, fær
beinkröm. Skorti lífgjafaefni í fæð-
una, þá á nákvæmlega hið sama sér
stað. Sólarljósið og lífgjafaefnin
geta að miklu leyti komið hvert í
annars stað, og bætt hvert -annað
upp, svo flest bendir til að þau séu
eitt og hið sama. Sé tilfinnanlegur
skortur á sólarljósi geta lífgjafaefn-
in bætt úr því að miklu leyti. Á
svipaðan hátt getur sólarljósið bætt
úr skorti á lífgajafaéfnum á fæð-
unni. Með öðrum orðum, önnur teg-
und sólargeislanna verkar á yfir-
borð líkamans, hin eða sólargeisl-
arnir, sem bundnir eru í lifgjafa-
efnum fæðunnar, verka innvortis á
líkamann og valda innvortisgeislun.
Ef lífgjafaefnin, sólargeislarnir i
fæð^rini, eru deydd með oflangri
suðu eða á annan hátt numin burtu,
þá lifir ekki dýr á henni til lengdar.
Menn og dýr hlíta hinu sama Itf-
fræðilega lögmáli, og eru útbúnir frá
hendi náttúrunnar með svipuðum
kröfum. Sólin við heldur öllu, sem
lifir og nærir alt á svipaðan hátt og
móðir sem hefur barn sitt á brjósti.
Það hefir lengi verið draumur
vísindamanna, sérstaklega efna-
fræðinganna, að búa til lífræn efni
úr ólifrænum, án þess að nota sótar-
ljósið til hjálpar. Engin líkindi eru
til þess, að það muni nokkurn tíma
takast, og jafnvel þó tækist að setja
saman efni með svipaðri bygg-
ingu og jurtirnar hafa, er sólin hef-
ir látiö va>;á úr skauti jarðarinnar,
þá mundu þau þó aldrei'geta'orðið
hæfileg fæða handa mönnum og
dýrum. Efnafræðingar mundu aldr-
ei geta blásið þeim lifsneista í efnið,
sem sólinni er einni unt að gera. í
þessu liggur munurinn á lífrænum
og ólífrænum efnasamböndum. í
fæðu manna og dýra verða að vera,
ekki að eins lífræn efnasambönd,
heldur verður hún að vera lifandi
sjálf, með þeim lífsneista ekki út-
kulnuðum, sem sólarljósið hefir í
efnið geislað. Fæðan má ekki missa
í matreiðslunni þá byggingu, sem
sólarljósið hefur skapað í hana.
Þess vegna verða menn að gæta
þeirrar varúðar í matreiðslunni, að
skemma sem minst þetta verk nátt-
úrunnar, en það getur langvinn suða
meðal annars gert að verkum. Við
sykurgjörðina eyðileggjast líggjafa
efnin, svo vanalegur reyrsykur er
algjörlega sneyddur þeim efnum, og
þó að sykur hafi mikið hitagildi og
sé mjög nærandi, er hann þó óholl-
fæða, bæði vegna skorts á lifgjafa-
efnum og ekki síður vegna hins,
að hann ertir innýflin og meltist
upp til agna, og veldur þannig kyr-
stöðu í þörmunum.
Þegar menn nxala korntegundir,
og skilja hýðið frá, og neyta aðeins
kjarna kornsins, hveitisins, vinna
menn óhappaverk. Við það að neyta
ekki hratsins með, fara menn á mis
við lífgjafaefnin, sem undir hýðinu
eru. Enn fremur fara menn á mis
við kalk- og járnsambönd, sem í
korntegundunum eru, ef menn
kasta burtu hratinu eða hýðinu utan
af korninu. Kalksamböndin eru
nauðsynleg til byggingar beinanna
og viðhalds þeirra, og jámsam-
böndin em nauðsynleg til blóð-
myndunar. Þar að auki eru trjáefn-
in í hýði korntegundanna “sellu-
lose,” nauðsynleg í fæðuna til þarm-
fylla, til þess að ýfa þarmana til
hæfilegrar hreyfingar. Tómir þarm-
arnir liggja að mestu hreyfingar-
lausir, en þarmar með hæfilegu
innihaldi geta notið vöðvanna i
veggjum sínum til þess að ýta á-
fram til tæmingar þarminnihaldinu.
Það er einmitt þetta, sem fyrirbygg-
ir óeðlilega innvortis rotnun. Þetta
hefir einmitt regin mikla þvðingu
fyrir heilsu manna og þrif, bæði
líkamlega og andlega. Eg hefi áður
tekið það fram, að það er jafn árið-
andi að maturinn og hinar ómeltan-
legu leyfar hans fari með eðlileg-
um hraða gegnum þarma eins og að
blóðið fari með eðlileg|um hraða
gegnum æðar likamans. Við hvoru-
tveggja það starf vinnst það tvent:
Fyrst, að flytja öllum frumum lík-
amans næringu, og í öðru lagi, að
flytja burtu brennsluefni, sem valda
eitrun í líkamanum, komist þau
ekki nægilega fljótt burtu, á svip-
aðan hátt og eldurinn kafnar, ef
reykurinn kemst ekki burtu.
Það er því óhætt að fullyrða, að
fóðrun manna er meira vandaverk
en í fljótu bragði virðist eða marg-
an grunar. Fyrir allar syndir og
yfirsjónir á þessu sviði taka menn
út hegningu i einhverri mynd. Yfir
sjónirnar eru eflaust margvíslegar.
Eg skal hér aðeins nefna tvær eða
þrjár. Er þar fyrst að telja ofnautn.
I öðru lagi brottnám lífgjafaefn-
anna. I þriðja lagi brottnám úr-
gangsefnanna eða trjáefnanna, sem
ómeltanleg eru. Hér við má og bæta
því að vanalega inniheldur fæðan
ofmikið af eggjahvítuefnum. Allar
þessar yfirsjónir leiða til hins
sama: Of mikillar kyrstöðu í þörm-
unum og. ræktunar rotnunar og
bólgumyndandi gerla í þörmunum, í
stað mjólkursýrugerla. Eiturefnin
ftoxin), sem myndast við meltingu
og bruna þessarar fæðu, komast ekki
uægilega ört burt úr líkamanum,
svo þau valda skaSa og skemdum á
líffærunum, á svipaðan hátt og
reykurinn skemmir húsið, ef hann
kemst ekki út um reykháfinn.
Reynsla vor á dýrum færir oss heim
sanninn um þetta. Því fer fjarri,
að það bæti úr skák fyrir mönnum,
þótt þeir þykist upp úr því vaxnir
að læra af dýrum, sem ennþá heyra
rödd náttúrunnar. Því ]iað kostar þá
árekstur þar til þeir sjá að sér. —
Erlendis eru hestar fóðraðir með
höfrum eða byggi eða korni. En
xeir þrífast ekki á því eingöngu til
lengdar vegna innvortis kyrstöðu og
rotnunar sökum skorts á nægilega
miklu af úrgangsefnum. Þeir
verða aS fá hálm með til þess að
þrífast. Hálmurinn er að mestu
leyti ómeltanlegur. En hann hefur
mikið af trjáefni “Sellulose” sem
fyllir þarnxana og ýfir þá til hreyf-
ingar og tæmingar, og það fyrir-
Jxyggir innvortisrotnun. Þegar eg
var drengur heirna í foreldrahúsum,
tók eg eftir því, þegar grös stóðu í
sem mestum blóma og voru safarík-
ust, að hestar átu þurt torf úr
veggjum þegar þeir voru reknir
heim í hlað; sérstaklega þeir hestar
sem gengu á mýrlendi. Mig furðaði
á þessu. Nú veit eg, að hestarnir
voru að fá sér úrgangsfóður, eða ó-
mehanlegt fóSur, til þess að bæta
sér upp skort á “Sellulose.” En af
því fengu þeir ekki nægilega mikið
úr tnýrgresinu meðan það var sem
safaríkast. HJestarnir eru börn nátt-
úrunnar og heyra hennar rödd.
Mannskepnan er orðin of siviliser-
uð til þess að heyra x^idd fóstru
sinnar og er ekki að furða þó það
kosti áiekstur.
Margir hafa veitt því eftirtekt,
að ungbörn eru stundum sólgin í að
eta ösku. Það stafar af því, að þau
vantar kalk, og ef til vill fleiri sölt,
og eSlisávísunin vísar þeim rétta
leið meðan menningin hefur ekki
sljófgað hana.
Vilhjálmur Stefánsson landkönn-
uður segir frá því í einni af ferða-
sögum sinum, að hann og félagar
hans urðu matarlausir af öðrum
mat en selspiki. En þeir þoldu ekki
spikið eintómt, og fann hann þá
upp á því að eta fiður með spikinu
til þess að konxast hjá innvortis
rotnun, sem hefSi sjálfsagt riði'ð
þeim að fullu, því spikið meltist
upp til agna, en fiðrið var úrgangs-
fóður, sem kom þvi til leiðar að
það gekk úr þeim.
Eífgjafaefni og úrgangsefni
fylgjast mjög oft að í fæðunni, til
dæmis í korntegundum. Það er því
ekki að furða þó þaS kosti árekstur
þegar hvörttveggja er runnið burtu
úr fæðunni, og hins neytt, kjarnans,
sem þar að auki skortir bæði járn
og kalksambönd, sem nauðsynleg
eru likamanum til blóð- og bein-
myndunar, ekki sist börnum og ung-
lingum, sem eru að taka út vöxt.
Fyrir hér um bil tveim áratugum
var þeirri kenningu mjög haldið
fram af einstökum mönnum innan
læknastéttarinnar erlendis, að best
og heppilegast væri aS nærast á sem
kröftugastri fæðu, fæSu, sem taki
sem minst rúm og meltist svo að
segja upp til agna. Það var talið á-
riðandi að tyggja matinn vel, sem
og rétt er, þar til hann væri orðinn
fljótandi. Trefjuefni, sem í honum
voru, átti helst að taka burtu, og
neyta þeirra alls ekki. Sá hét
Horace Fletcher, sem þessi kenn-
ing var kend við í Englandi og í
Ameríku. Margir urðu til þess að
taka upp þessa siði í mataræði, þar
á meÖal heimspekingurinn William
James. En bæSi hann og aðrir urðu
að leggja þessa siði niður aftur,
vegna þess að þeir ollu þeim kyr-
stöðu i þörmunum og þar af leið-
andi innvortis rotnunar. Á síðustu
árum hefir enn betur sannast, að
þetta er hin argasta villukenning.
Þeir menn, sem hana tóku upp og
reyndu að lifa eftir henni, gátu ekki
hægt sér svo vikum skifti. Hægð-
irnar urðu harðar og lyktarlausar,
vegna þess að öll rotnun fór inn í
líkamann, og er það vel skiljanlegt,
hvort þaS hefur valdið vellíðan
einni.
Það er nokkurnveginn áreiðanlegt
að þeir menn eldast betur og endast
lengur sem hafa örar hægðir, held-
ur en hinir, sem tregar hægðir hafa.
Eitt af því, sem veldur kyrstöðu
í meltingarfærunum og þar af leið-
andi rotnun í ristlinum, er ónóg
hreyfing eða kyrrsetur. Það, að
menn hafa ekki nægilegt líkamlegt
erfiði úti undir beru lofti, eða eru
ekki nægilega mikið á hreyfingu eða
viS starf háðir áhrifum lofts og sól-
ar. Starf og hreyfing úti undir beru
lofti örfar efnaskifti líkamans, til
þess að leysa starf sitt betur af
hendi. Menn anda dýpra, melta
betur, hafa örari hægðir og losna
fljótar við öll þau eiturefni, sem
lífsbruninn framleiðir, ef menn eru
iðulega háðir áhrifum lofts, sólar
og líkamlegs erfiðis. Fjöldinn allur
af kvennfólki hér á landi, og ekki
sist húsmæðrum lifa kyrsetulífi í
húsum inni. Er ekki ólíklegt að
þetta kyrsetulíf, oft i lélegum húsa-
kynnum hafi haft veiklandi áhrif á
þjóðina. Berklaveikin er tíðari í
konum en körlum hér á landi. Það
stafar efalaust mest af því, að kven-
fólkið hefur nxeiri kyrstööu strax
frá barnsaldri i köldum og sólarlitl-
um húsakynnum.
Enn er ótalinn einn mjög svo al-
gengur kvilli, er eg fyrir mitt leyti
efast ekki um að stafi af mataræð-
inu. Sá kvilli er tannpinan eða tann-
skemdirnar. Oft heyrist fólk hafa
orð á því, hvað tennur í fólki séu
orðnar ónýtar. “Ekki veit eg til
hvers Guð er að skapa tennur í
börnin, fyrst þær eru syona ónýtar
og börnunum aðeins til kvalar. Þeim
er ekki fyr sprottin tönn í góm en
hún eyðilegst og holast. Þetta var
ekki svona áður.” Menn finna
saldnast orsakir til meinsemdanna
hjá sjálfum sér. Læknum kernur
saman um orsakir tannskemdanna
Að minu áliti er það tvent, sem
veldur tannskemdunum, þó fleira
geti komið til gteina. Fyrst og
fremst er það skortur gnægð líf-
gjafaefna í fæðunni ásamt lífræn-
um söltum, sem lífgjafaefnum eru
ætíð samfara. Þessi skortur veldur
tregum hægðum meðal annars, og
þar af leiðandi rotnun í innýflum
og truflun á meltingu. Á hinn bóg-
inn veldur slík matreiðsla kalk-
skorti í beinum líkamans og þar á
meðal í tönnunum. Þetta hefi eg
oft haft tækifæri til að athuga á
börnum, sem hafa litla eða ónóga
mjólk, og eru nærð á hafraseyði,
tvibökum og annari lifgjafasnauðri
fæðu, sem vantar jafnfranxt bæði
kalksölt og járnsambönd. Tennur
þessara barna skemmast strax og
þær koma í ljós. Þær eru móleitar,
næstum því skíðislinar og tanngler-
ungurinn örþunnur.
Vanalega er munnur á mönnum
gerlasnauður eða því nær ef melt-
ing er í lagi og munnvatn þar af
leiðandi ríkulegt og eðlilegt. En
þegar óeðlileg kyrstaða á sér stað i
innýflum, er mergð af gerlum í öll-
urn meltingarveginum, þar á meðal
i munni, og þar setn tannglerungur-
inn er og tannbeinið þar undir laust
i sér, möskvar þess meir og minna
bandvefskendir í stað kalks, þá er
opin leið til tannskemdanna. Þa&'er
kunnugt að tennur skemmast mest
á konum meðan þær ganga með
fóstur. Það stafar af því, að þær
þurfa að rniðla fóstrinu miklu af
kalki og jámsamböndum. Þar að
auki hafa þær vanalega tregar hægð-
ir. Þar af leiðandi verður meiri
rotnun og gerlagerð í ristli þeirra,
og meira um gerla í öllum melting-
arveginum. Hin orsökin er svipaðs
eðlis. Hún er sú, að x fæðu manna
vantar úrgangsefnin “Sellulose”
eða trjáefni. Með öðrum orðum,
fæðan of sterk, of “concenteruð,”
og skilar ekki nægum úrgangi til
þess að ýfa þarnxana til eðlilegs
starfs, og fljótrar tæmingar til þess
að fyrirbyggja rotnunina. Tannát-
an er fyrst og fremst starf rotnun-
argerlanna, árangur af starfi upp-
leysandi og ibólgumyndandi gerla.
Þeir, sem neyta iðulega súrs skyrs
fá miklu síður tannskemdir, vegna
þess, að skyrgerlarnir og mjólkur-
sýrugerlarnir eyðileggja rotnunar-
og bólgumyndandi gerla i þörmum
Pg örva þarmavöðvana til eðlistarfs
og tæmingar. Mjólkursýrugerlarnir
eru eins og áður er frarn tekið, sá
eðlilegi og náttúrlegi gerlagróður
þarmanna. Rotnunargerlarnir eru
verstu og skæðustu óvinir mannlífs-
ins. Lífið er stöðug barátta við þá
fá vöggunni til grafarinnar, þar
sem ýmsir mega betur. Sjúkdómar
flestir eru bráðabyrgðasigur gerl-
anna, og dauði nxanna er fullnaðar
sigur þeirra. Þá verður likaminn
þeim að bráð fyrir fult og alt.
Læknisráðin er þekking i þeirri
hernaðariist, að verjast ásókn þess-
ara ósýnilegu óvina. í þessari bar-
áttu er sólarljósið í raun og veru
lang-öflugasta eða jafnvel eina
vopnið, ef vér aðeins höfum þekk-
ingu, getu og vilja til þess að not-
færa það oss til heilsubótar og hags-
muna. Áður var það eðlisávisun,
sem oftast benti mannkyninu á rétta
braut. Það lítur út fyrir að þeirra
áhrifa gæti minná nú orðið en áður
var. En þá verður þekkingin, vis-
indaleg þekking og reynsla að koma
í staðinn.
í öllum skólurn, ekki sist kvenna-
skólum, þyrfti lifeðlisfræði fbio-
logi) og heilsufræði (diygiene) bygð
á nýjustu vísindalegri þekkingu, að
vera fyrsta og helsta námsgreinin,
kend af þar til hæfum lærðum
mönnum. Mæður þyrftu að fá miklu
meiri fræðslu en nú er kostur á í
eðlisfræði meltingarinnar. Truflun
á meltingu ungbarna sökum óheppi-
legs fæðis er mjög algeng. Því veld-
ur miklu fremur fáfræði en fátækt.
Yfirhöfuð er öll matreiðsluþekking
á lágu stigi hér á landi eins og vér
íslendingar stöndum öðrum þjóð-
um að baki í verklegum fram-
kvæmdum og verklegri þekkingu.
Við alla matreiðslu þarf fyrst og
fremst að taka tillit til þeirra at-
riða, er nú skulu talin:
1. Efnasanxsetning fæðunnar. Að
i henni sé hæfilegt hlutfall milli
eggjahvitu, kolvetna og fitu.
2. Að í matnum sé gnægð líf-
gjafaefna, ásamt þeim söltum, sem
likaminn þarfnast, svo sem kalk og
járnsölt í lífrænu efnasambandi.
3. Að maturinn innihaldi hæfi-
legan fjölda af hitaeiningum sniðið
eftir þörfinni.
4. Að maturinn sé lifandi. Það
er að segja, að frumubyggingunni í
'honum sé hvorki raskað né breytt,
hvorki með ofmikilli suðu né á ann-
an hátt.
5. Að í matnum sé nægilega mik-
ið af ómeltanlegum úrgangsefnum
í hverri máltið, svo trygging sé fyr-
ir eðlilegri tæmingu.
6. Að nokkuð af matnum sé að
minsta kosti þannig úr garði gjörð-
ur, að hann útheimti áreynslu tann-
anna, eða þurfi að tyggjast.
7. Að forðast alt krydd annað en
matarsalt, svo sem mustard, pipar,
edik o. s. frv.
8. Að forðast alla skemda fæðu,
fæðu, sem orðið hefur fyrir breyt-
ingu af ýldu eða rotnun.
Það er ekld óalgengt að kalla
þann mat góðan og fínan, sem mik-
ið er kryddaður og breyttur, þar
sem flestar þessar meginreglur eru
brotnar.
Fjöldinn allur af fólki heldur að
það saki ekki, hvernig það lifir og
á hverju það lifir. Líkami mannsins
hafi hæfileika til þess að laga sig
eftir öllum mögulegum skilyrðum,
' þó brotið sé x bág við lögmál nátt-
úrunnar á flesta lund. Ef líkaminn
sjálfur er þess ekki megnugur þá
eru lyfin og læknarnir. Þetta minn-
ir mig á auglýsingu, sem eg sá suð-
ur x Kaupmannahöfn fyrir mörg-
um árum. Hún var svona:
“Ödelæg kun gang?ke rolig Deres
Mave, Islandsk Bitter gör den god
igen.”
En þetta er alröng skoðun. Ef
vér brjótum til muna í bág við lög-
mál náttúrunnar, þá verðum vér
fyrir |árekstxi í mynd gjúkdóma.
Ef mikið kveður að þessu og lengi,
kemur hegningin fram í úrkynjun
og aldauða. Vér verðum að taka
það til greina, að sólin er hin mikla
lif og orkulind alls jarðlifsins, Og
lifa samkvæmt því. En þó lif mann-
anna barna sé stutt, er leiðin villu-
gjörn. Oss hættir við því, að vill-
ast út úr ljósinu og birtunni út í
myrkrið, að velja skuggana í stað
sólskinsins. Vér erum oft glám-
skygnir á hið sanna manngildi. Vér
eltum hrævarelda tískunnar í flest-
um greirium en afrækjum sól sann-
leikans. Fyrsta sporið til aftur-
hvarfs í þeim efnum, er að sjá hvert
stefnir, og þá er auðveldara að snúa
við í rétta átt.
Hilda Sigurbjörg Guðmundsdóttir
Kristjánsson.
f. 24. jan. 1922—d. 22. maí 1927.
Hilda Sigurbjörg var að eins
fimm ára og fjögra mánaða, er
hún dó.“’Æfin var ekki löng, æfi-
sagan verður það ekki heldur. En
þeir sem urðu henni samferða,
þessa stuttu lífsleið, hafa þó svo
margs að iriinnast og margt um
hana að segja. Og ljúft væri
þeim, er þetta ritar, að mega varpa
yfir hug lesndans, nú eða síðar,
örléttum, hlýjum andblæ veru
hennar og lífs. 1
t
Hún fæddist að Kristnesi, Sask,]
þ. 24. janúar 1922. Foreldrar
hennar eru hjónin Guðmundur
Kristjánsson, Stefánssonar frá
Þorvaldsstöðum í Vopnafirði, og
Emma Sigurðardóttir Stefánsson-
ar. Af fimm dætrum sínum hafa
þau nú mist tvær. Hallfríður dó
1921. Hilda Sigurbjörg var sú
þriðja í röðinni. Hún var löngum
hraust, fjörmikil og glaðsinna. En
á útmánuðum síðastliðinn vetur
sýktist hún af liðag'igt, er síðar
veiklaði hjarta hennar. Hún and-
aðist árla morguns 22. maí og var
jarðsungin þrem dögum síðar, með
aðstoð undirritaðs.
Hún var að sögn sérlega skýrt
barn, að greind, eftirtekt og
næmi; og minni hafði hún svo
trútt, að þá furðaði á, er til þektu.
Hýr og sviflétt sólskinsvera;
svolítill lífsgláður ljósálfur; efni-
legt, bráðvaxta barn, — það var
Hilda litla Sigurbjörg — öllum
ástvinum og samferðamönnum.
Hún var von og yndi forledra
sinna, og augasteinn afa og ömmu.
Friðrik A. Friðriksson.
ULUSTIO
■ M Hafið þér heyrt
j|| | um Peps? Pepstöfl-
urnar eru búnar til sa’xn-
kvæ*mt strangvísindalegum
reglu'm og skulu notaðar við
hósta, kvefi, hálssárindum og
b rjóstþy ngsl um.
Peps innihalda viss lækning-
arefni, sem leysast upp á tung-
unni og verða að gufu, er þrýst-
ir sér út í lungnapipurnar.
Gufa þessi mýkir og græðir hina
sjúku parta svo að segja á svip-
stundu.
Þegar engin önnur efni eiga
aðgang að lungnapí^unum, þá
þrýstir gufa þessi sér viðstöðu-
laust út í hvern einasta af-
ki’ma og læknar tafarlaust. —
Ókeypis reynsla. Klippið
þessa auglýsingu úr blaðinu
aendið hana með pósti, ása’mt
1 c. frimerki, til Peps Co., Tor-
onto. Munum vér þá senda yð-
ur ókeypis reynsluskerf. Fæst
hjá öllu'm lyfsölum og i búðum
50 cent askjan.
?*ps
Frá Færeyjum.
Frá Þórshöfn í Færeyjum, er
símað til danskra blaða, að flest
færeysku Grænlandsfaranna séu
nú um það bil að hætta veiðum,
og hafa þeir fullhlaðið öll skip-
in. Einnig er sagt, að Færeying-
ar hafi fiskað vel hér við land, og
að mörg þilskip þeirra séu komin
heim af Islandsveiðum með góðan
afla. Togarinn “Royndin” er
lagður af stað til Grænlands í nýja
veiðiför, og hefir að þessu sinni
fengið leyfi til að taka kol á
Grænlandi frá námunum þar.
Hyggja menn að þetta geti orðið
til miKÍls sparnaðar fyrir útgerð-
ina. — Á miðum Færeyinga heíma
fyrir, hefir aflast vel í sumar og
betur en menn rekur minni til.
Hafa ensku togararnir leitað til
færeysku fiskimiðanna frá Norð-
ursjávarmfðunum.—Vísir 27. ág.
Bezta Meðalið, Þegar
Kraftarnir Eru að Minka.
Þegar kraftarnir eru að. minka
og taugarnar og vöðvarnir eru að
gefa sig, þá er það vegna þess, að
blóðið er ekki í góðu lagi, eða það :
kemur af of mikilli vinnu og á- j
reynslu á taugarnar, eða því, aðv
maður fer of seint að hátta og fær.
of lítinn svefn, eða þá að ellin er j
að gei’a manni lífið erfitt. Nuga-j
Tone bætir ótrúlega vel úr öllu'
þessu og hefir hjálpað millíónum
manna til heilsu og styrkt krafta
þeirra, þótt annað hafi brugðist.
í 35 ár hefir NugaTone stói’kost-
lega bætt heilsufar þess fólks,
sem mist hefir andlegt og líkam-
legt þrek vegna þess að líffærin
hafa gefið eftir og vinna ekki
fyllilega sitt verk. Allir lyfsalar
selja þér það með fullri trygg-.
ingu um að það reynist eins og
sagt er, eða það, að öðrum kosti, j
kosti þig ekki neitt. Fáðu þér
flösku strax í dag og reyndu það
fyrir sjálfan þig. Hafnaðu eftir-!
líkingum. Vertu viss um að fá^
Nuga-Tone.
Það erii
kaupa
2 vegir til að
brúkaðan bíl
1. —Að fara úr einum stað í annan og
eyða tíma, kaupa svo bíl frá hinum
og þessum ókunnum, sem ef til vill
er ekki hægt að reiða sig á.
eða
2. —Þegar þér eruð í Winnipeg, að fara
þá beint til elzta og bezt þekta bif-
reiðafélagsins í Canada, THE Mc-
LAUGHLIN MOTOR CAR COM-
PANY, LIMITED
Þér keyptuð beztu kerruna hjá okkur, og
nú getið þér fengið hjá oss bezta bíiinn.
1925 Star Sedan ...... $695
1924 Maxwell Sedan .... 770
1925 Essex Coach ...... 545
1924 Chevrolet Touring 345
1924 Oakland Touring ... 595
1924 Oakland Four Pass
Coupe ............... 795
1824 Hudson Coach..... 795
1921 Willis Knight ..... 695
1921 Nash Touring ..... 650
1926 Oldsmobile Sedan $995
1925 McLaughlin Master
Six Coach..............1250
Light
S i x
1923 Studabaker
Six Touring ....
1922 McLaughlin
Touring ......
1925 Dodge Coupe
1923 Spec. Six Studabekar
with winter top ..... 650
1923 McLaughlin 7 Pas-
senger Touring ....... 800
550
450
850
Ef þér kaupið hjá oss bíl, og framvísiðþess-
ari auglýsingu^ þá endurgreiðum vér járn-
brautarfargjald yðar.
Show Room & Used Car Lot Used Car Show Room
Cor. Maryland and Portage
216 Fort Street.