Lögberg - 22.12.1927, Blaðsíða 3

Bls. 3.
LöGBERG, FIMTUDAGINN 22. DESEMBER 1927.
CHRISTOPHER
Síðan eg las um lát
"Enginn gratur Islending
einan sér og dáinn,
þegar alt er komið í kring
kyssir torfa náinn
Christophers Johnston í
blaðinu “Minneota Mascot”, hefi eg verið að bíða
þess, að einhver kunnugur tæki upp pennann um
hann í hinum íslenzku b'löðum. ókunnugleiki aftr-
aði mér frá að leggja þar á vaðið. Eg þekti hið
“litla skáld á grænni grein” svo lítið persónulega.
Við vorum í skóla saman í Winnipeg um stutt skeið,
en þó viðkjmningin væri ekki löng, hefi eg borið til
hans hlýjan hug síðan.
Einn sér — dáinn. Fjær átthögum og ættingj-
um hniginn tll moldar. Sí-yrkjandi til hins síðasta,
kveður hann lífið. Hinsta bón hans er, að einhver
verði til þess að leggja blóm, er hann unni, á leiði
hans. Um annan legstein biðúr hann ekki.
Christopher heitinn mun hafa ort flest ljóð sín á
ensku. Meiri hluti þeirra ljóða hans, er íslenzku
blöðin birtu, munu hafa verið þýðingar alkunnra,
íslenzkra smákvæða. Yfirleitt báru þýðingar hans
vott um fegurðarnæmi og vandvirkni. Sýnilega var
honum ant um það, að sérkenni hins íslenzka arfs
glötuðust ekki. Með það fyrir augum, hélt hann
trygðl við íslenzka höfuðstafi og gerði sitt ýtrasta til
að hin ísl. kvæði breyttust sem minst í þýðingunni.
Aðallega skiftast Vestur-íslendingar í tvo flokka
nú á dögum—enska og íslenzka íslendinga! Hinir
síðarnefndu, hingað komnir frá íslandi eða fæddir
hérlendis á fyrstu frumbýlisárum, týna nú óðum töl-
unni, og við blasir í rauninni ekki annað en fram-
tíðarleysi. Saga okkar, sem enn þá löfum þeim meg-
in, er ekki glæst í nútiðinni. Við fylgjumst ekki
lengur meði bókmentalegri framþróun íslands. Höf-
um heldúr ekki skapað neitt nýtt í staðinn, sem lík-
legt sé til að vara lengur en við sjálfir. Aftur á
móti tilheyra hinir fyrnefndu, þeir yngri, uppvax-
andi og bráðlifandi kynslóð. Þar er ekki um neinn
d a u ð a að ræða — þar birtist framtíð alls þess, sem
íslenzkt var einu sinni.
Hvorki þýðingar eða frumort ljóð Christophers
Johnston hafa hjá öllum fallið í sendna jörð. Má r
því sambandi benda á minningarorð' þau, er E. Hjálm
ar Björnson ritar um hann í blaðið "Minneota Mas-
cot” á síðastl. sumri. Hjálmar tilheyrir hinni ungu
kynslóð; mun rúml. tvítugur og er nýlega útskrifað-
ur úr háskóla Minnesota ríkis. Stýrir hann blaðinu
“Minneota Mascot” í fjærveru föður síns. Þegar
tekið er til greina, hve ungur hann er enn þá, má ó
efað setja hann framarlega í röð ensku-ritandi fs-
lendinga. Og íslenzkur í húð og hár er Hjálmar, þó
enskan sé honum eðlilega tamari en íslenzka.
Með leyfi höfudarins, birtast nú þessi minning-
arorð um Christopher Johnston í íslenzkri þýðingu.
Velvirðfngar hlýt eg þó að biðja á frágangi öllum,
því hér verður að eins um lauslega þýðngu að ræða.
Greinin birtist 29. ágúst s.l.. Hljóðar sem fylgir,
eftir að hafa runnið lauslega og orðabókarlaust gegn
um ritvél mína:
“1 einhverjum afskektum stað hinnar skarkala-
utan þeim, er lögðu hann þar, og þeir hafa þokast
áfram og gleymt. — Einhversstaðar í Chicago hvíla
miklu Chicagoborgar, er gröfin hans, óþekt af öllum,
hinar jarðnesku leifar Christophers Johnston, en andi
hans er horfinn inn á grænni grundir und bláum
himni. Þar birtist alt. er heimurinn átti honum að
bjóða, er saddi hungraðla sál hans, og þáði ljóð hans
að launum.
Lesendur blaðs vors munu minnast Christophers
Johnston, sem höfundar þeirra ljóða, er verið hafa
að birtast í blaðinu í mörg ár.. Rétt nýlega, er vér
heimsóttum Chicago, varð oss bylt við að fregna lát
hans, er skeði, að oss var sagt, fyrir rúmum þremur
mánuðum síðan. Hann lifði í borginni Chicago,
langt frá ættingjum og vinum, og skeyti um fráfall
hans hafði ekki borist til neinna. Um eins árs tíma
hafði hann verið sjúklingur á hæli tæringarveikra
þar í borg.
Til margra mun Christopher Johnston ekki ná
nema að nafni til. Og hvað áhrærir æfisögu hans,
verður eigi úr því bætt að svo komnu, því ómögulega
höfum vér getað náð í neitt af því tægi. í bréfum
þeim, sem frá honum hafa borist—vér þektum hann
að eins bréflega — minnist hann sjáldan á sig sjálf-
an. Til þeirra, er fylgst hafa með Ijóðum hans, er
hann þó meira en nafnið tómt. Ljóðin eru spegill
hjarta hans og sálar—í þeim má skynja manninn á
bak við.
Þaðl, sem vér vitum um æfi Christophers John
ston, má framsetja í einni setningu: Hann var fædd-
ur á íslandi fyrir eitthvað 40 árum; fluttist á barns-
aldri til Winnipeg, Manitoba; þar ólst hann upp,
stundaði nám um tíma við Wesley College; gaf sig að
leikaraiðn um stutt skeið, um þær munnir að hann
fór til Chicago, þar sem hann andaðist í maí mánuði
1927. En æfisaga andans, rituð í ljóðum hans, verð-
nr eigi svo stu^tlega skýrð. (
Christopher Johnston kvaddi lífið eins' og hann
hafði lifað —t einn sér. Heimurinn veitti honum lít-
ið, en hann gaf í staðinn aleigu sína. Yfir fyTri ljóð-
um hans hvíldi oft þunglyndisblær, sem ekki var ó-
eðlilegt, þegar á alt er litið; en á síðari árum var
strengjatakið breytt. Ljóð hans þá þrungin heið-
ríkju, vottandi ást til nátúrunnar og lífsins — jafn-
vel þrátt fyrir þá vissu, að hann ætti ekki eftir nema
fáa mánuði ólifað. Alger sætt við rás örlaganna,
kærleikur til meðbræðlranna og fagrar lífshugsjónir,
speglast í kvæði hans: “Unselfish Love”:
“Could prayers unsay what Fate proposes,
could prayers remake our paths unknown;
I pray that thine be paved with roses,
But leave the thorns within my own.
’Tis not unselfishness that moves me
To want to share thy pain or cross:
My heart has said that it behooves me
To serve my Love through gain or loss.
Then do not Marvel at my saying,
That I would gladly bear thy pain —
Unselfish love — there’s no gainsaying —
Bears every duty in its train.
But duty then becomes a pleasure,
By which the soul is purified,
And every act of love a treasure
And all devotion glorified.”
Það er tvent, sem auðkennir öll ljóð Mr. John
stons—hin mikla ást hans til náttúrunnar og traust-
ar og vakandi andlegar hugsjónir. Þetta hvorttveggja
var þó í raun og veru eitt og hið sama í hans aug-
um, því hann fann Guð og las í hverju smáblómi vall-
arins, í hverjum ómþýðum vorblæ og hverju efldu
strengjataki stormsinst Slíkt rennur í gegn um öll
ljóð hans eins og bjartur logi lífsins. Á þeim augna-
blikum þá hann var mest hrifinn og heillaður, braust
þetta út í þeim ástríðu-krafti, sem flptt hefði getað
anda hans á hæstu hæðir. En eins og í þessu var
fólginn hans mesti styrkur, eins vottaði það oft hans
mesta veikleika — gerði honum gjarnt til að rita pré-
dikun í hvert sólarlag að kvöldi og hvert fölnað blóm
grundar. Afsakanir þarf þó ekki að færa fyrir
Chrlstopher Johnston — hann var kannske ekki
stórskáld, en sannur sjálfum sér og hugsjónum
sínum.
Christopher Johnston var ekki snortinn íif lnJta
manns sjálfsþótta, né flaggandi sjalfum sér og
ljóðum sínum. Á því stigi, að fmna til gleði í starfi
sínu var hann þó listamaður, því hann var gædd
ur þéim hæfileika, að geta látið aðra finna ti þeirr-
ar gleði. Og þau ljóð, sem vekja sanna gleði í hjort
um annara, eru ekki tileinskis kveðm. k
Hann reyndi aldrei að selja kvæði sín. Fatæxur
af þessa heims auði, var hann ófús á að Ke|a
sín að verzlunarvöru. Blaði voru veitUst sa heið-
ur, sökum vinfengi skáldsins og ^fTTðrir’rit
birta í fyrsta sinn flest af ljoðum hans. Aðnr nt
stiórar veittu þeim þar eftirtekt, og morg af ljo
um Mr. Johnstons voru endurbirt í blo5um h®1*?;*'
Einn í tölu þeirra ritstjóra, var Thoms H. Moodie,
ritstióri blaðsins “Richland County Farmer, Wah-
peton, Norður Dakota. 1 ritstjórnargrem svðast-
liðinn vetur, hvatti hann lesendur tB að skrifa Mr.
Johnston bréf með þeim tilgangi, að r0sir J
nútíð.” Enn fremur sagði hann. pbristoPvf
Johnston höfum vér eigi mætt. En stef hans votta
íhugun hinna dýpri hliða lífsins, þar gildi hms
andlega er honum ríkjandi gleði. Líf þessa manns
virðist endurtekning þeirrar sógu “f®
er oe heillandi. Andans arvekni í fatæklegri verK
stofu, sökum starfsgleðinnar. Hann er í tolu beirra,
sem ekki selja ljóð sín. Þegar sal 'haui talar send
ir hann Minnesota blöðum ljoð sm til birtin«art
bess aðrir njóti með honum þess, sem í Þ01™ byr’
Þ Þetta var fagurt vottorð frá merkum ritstjora,
otr bessi ummœli vermdu hjarta Christophers John-
°Jon er STn 1„ !»».., Fri deild
•* aíiikrahúsið ntar hann oss brét, par sem
^'^ÓslœUdur'við’^dauðann, staddur stund og stund
í einum af íystigörðum Chicagoborgar, faandi að
niótaTbili þeirrar náttúrufegurðar er hann unm
mest, heldur Mr Johnstonáframaðyrkja. Ef -
farandi ljóð, er hann nefnir: A iryst , er mco v
alíra seinasta, sem vér fengum fra honum.
“I have a tryst at closé of day,
In a sequestered sylvan spot:
The tinsel merryment of town,
Its hollow joys, I’ll heed them not!
I’ll take my way in pensive mood
And let the love-light fill my heart;
And cleanse the tablet of my mind
From all the cobwebs of the mart.
And when I reach the trysting place,
I’ll enter as a penitent,
Whose heart is filled with speechless awe
Before the Holy Sacrament. .
For, here is, too, a holy place,
With strange and mystic avatars;
As I shall hold communion here
With flowered grasses and the stars.”
Ljóðlínur hans eru hljómauðgar, orðin vel val-
in *— sem sérstaklega er eftirtektarvert, þegar tekið
er til greina, að enskan var ekki vöggumál skálds-
ins. Ef til vill, er kvæðið “Nocturne” eitt af hans
hljómfegurstu ljóðum, er canadiska tónskáldið, S.
K. Hall, hefir samið lag við:
“I’ve heard of the wings of the morning,
To fly with to fields of delight.
I crave not the wings of the morning,
But wings of the beautiful night.
To fly with the moonlight a-gleaming,
To glide, with the starlight aglow;
To sail, where the soft winds are dreaming
And silvery light-billows flow.
,Or rest, where the roses lie sleeping
And rills chant their nocturnal lays.
Where nectariné flowers are weeping
In medowlands mantled with haze.
Ekki er óhugsandi, að einhver muni einhvern tíma rækta
þessi blóm á leiði hans. Og vér vitum að þau mum taka rætur
og þroskast í þeirri mold, er var síðasta heimili hans, er unm
þeim svo mjög. Regnskúrir munu væta þau, solin næra þau,
vfndar syngja fyrir þau - Því þau voru bautasteinar skalds.
Eg vil taka í hönd E. H. Björnsonar. og hakka honum fyrir
bessi fallegu orð. Þó minnmgarorð þessi séu ntuð a ensku,
Sóf hSÍ lítna Skálds séu kveðin á ensku þá fmst mér sem í
gegn um hvorttveggja renm hulmn islenzkur bra5urohnson
Helga Eiríksdóttir
Thordarson.
O night! lend the soul of your beauty,
O, stars! lend the rays of your light
To fashion my roadway of duty ff
Móre fair, more transcendently bright.
Hvað gagnorða framsetning áhrærir og heppi
legt orðaval, þá tókst Mr. Johnston sjaldan betur,
en í kvæði því, er hann nefnir: “Scorn” — sem
einnig var eitt af síðari ljóðum hans:
“They laughed at Him .... I laughed at Him
And laughing, turned aside,
To gather thorns and weave His crown;
All scornful in my pride.
So scomful then .... But now regret
iBurns deep in my heart’s core;
For since that fateful laugh of scom,
I laugh with mi i r t no more.”
Vér vildum gjarna halda áfram að vitna í kvæði
Mr. Johnstons, en hér verður að nema staðar. Vér
höfum fyrir framan oss hundrað handrit frá hans
penna, mörg þeirra ripuð á ókostbæran pappir.
Þegar vér yfirförum þau, sjáum vér^ lífi ^ þessa
manns bregða upp — eins og í skuggsjá. Vér sja-
um hann, kyrlátan og alvarlegan, þrammandi, til
þess síðasta, með söng á vörum og bros í hjarta.
Vér sjáum hann eins og í skuggsjá, en á bak við
hverja skuggsjá liggur það, sem vér náum ekki til.
Vér finnum nærveru þess; vér vitum, að það er
hið óþekta afl, sem knýr okkur mest, þó vér kunnum
ekki nafn á því. Ef til vill, getum vér nefnt það
Anda Skáldsins, sem var Christopher Johnston.
Það er andi þess skáldskapar, sem er lífið sjálft,
og sem engan enda þekkir. Það er hið hulda afl,
sem skóp hann, eins og öll önnur skáld, sem eru:
“Boðberar gleði, götur sorgar halda;
gefendur ljóss, sem þræða myrka vegi;
Heimsins án gulls þeir himiaauð margfalda;
helnótt þeir gista, sálir tengdar degi.”
Svo kemst skáldið Thomas Curtist Clark að orð’,
og við engan má heimfæra þetta betur en Christo-
pher heitinn Johnston.
'Hinar jarðnesku leifar hans hvíla nu í óþektn
gröf í Chicago. Engin gata, troðin af fótum for-
vitinna aðdáenda, mun liggja þangað. Enginn stein-
varði mun rísa ofar höfði hans til að gnæfa gegn
því lífi, sem var hans. Og ekki hefði hann kosið,
að þetta væri öðruvísi. Að hann, sem í lífinu að
eins bað um brauð, hlyti í dauðanum kaldan stein-
inn, væri of járnkuldalegt til að skoðast viðeigandi.
Hann hefir ritað sína eigin grafskrift og reist
sjálfur sitt minnismerki í hjörtum vina sinna,
það voru þeir, sem lásu hann og viðurendu. Hann
féll aldrei að fótum hinna stóru. Hann mælti
ekki til þeirra, sem bókmentalegum skilningi flagga
á því, hvað sé skáldskapur. Áheyrendur hans voru
þeir/er lifðu hinu óbreytta alþýðulífi, og unnu
því — eins og hann sjálfur.
Nokkrum árum áður en hann dó, orti hann stutt
ijóð, er hann nefndi: “Dauðinn”. Heppilegri graf-
skrift hefði hann vart kosið yfir grof smm:
“I think I shall not fear the face of Death,
But find it kindly, good to look upon;
I shall be still, as one who cons a dream,
And waits expectant for the coming dawn.
Yes, I shall dream of all the years a-gone,
And all the pleasant, kindly friends I knew,
And wish that others—those behind the veil
__Would meet me smiling—I’d come smiling
through.
And I wish that friends I left behind
Would feel no sorrow, not a trace of gloom;
But if they would be very, very kind,
To plant some joyous daisfes at my tomb.”
Eftir langvarandi þjáningar and-
aðist að heimili sínu í Pipestone-
bygÖinni i grend við Sinclair, Man.
konan Helga Eiríksdóttir Thordar-
son. Hún var fædd 14. nóv. 1864
á Gjábakka í Þingvallasveit í Ar-
nessýslu. Voru foreldrar hennar
Eirilkur Grímsson bóndi á Gjá-
bakka og kona hans Guðrún Ás-
mundsdóttir. Bræður Hdgu heit.
eru á íslandi, og eru enn á lífi: As-
mundur bóndi á Neðra-Apavatni í
Grímsnesi í Arnessýslu. Grímur
býr í Gröf í sömu sveit. Hallmund-
ur bróðir hennar mun og til heim-
ilis í grend við bræ'ður sína.
Ólst Helga heitin þar upp hjá
föSur sínum. Ung giftist Helga
heitin Einari Einarssyni Kjartans-
sonar frá Skálholti. Misti hún
hann eftir stutta samveru. Síðar
giftist hún Jóni Thordarsyni ætt-
uSum úr Grafningi. Er hann son-
ur ÞórSar Jónssonar úr Sogni í
ölfusi, en móSir hans var Þorbjörg
dóttir Hannesar á Björk i Gríms-
nesi. Þau Helga og Jón giftust
1890, bjuggu þau um tíu ár nærri
æskustöSvum sínum, en áriS 1900
fluttust þau til Canada. Fóru þau
strax til Pipestone-bygSar, námu
þar land og bjuggu þar, býr Jón nú
ásamt börnum sinum a þvi landi
er þau settust fyrst á, nýkomin aS
heiman. Börn eignuSust þau hjón
sjö, dóu tvö í æsku, en fimm lifa
og eru þau sem hér segir: Einar,
býr í Tilstone, kvæntur Jónínu
GuSmundsdóttur ættaSri úr Pipe
stone-bygS. Eiríkur, Svanbergur,
Þorsteinn SigurSur og GuSrún
heima hjá föSur sínum.
Þau hjón þektu baráttu land
nemans, því fátæk komu þau frá
íslandi um siSustu aldamót. FurSu
vel fórst þeim þó báráttan fyrir
lífstilverunni og barnahóp sinum
komu þau til mannS. ISni og at-
orka þeirra og samhent hlutdeild í
því aS komast áfram, varS þeim
lyftistöng til sigurs. Helga heitin
hafSi veriS vel gegin kona, greind
og bókhneigS. HafSi hún og næma
tilfinningu fyrir fegurS í fram-
setningu bæSi i bundnu og óbundnu
máli. Hún var góS og umhyggju-
söm sem kona og móSir. Langt
var sjúkdómsstríSiS, sem hún varS
! aS þola. ÞjáSist hún nærfelt 5
j ár; síöustu tvö árin algerlega rúm-
1 föst — og síSasta áriS blind. I
þeirri löngu baráttu hafSi hún ver-
iS róleg. Trúin á forsjón GuSs og
nálægS hans mitt í krossburSi sjúk-
dómsins veitti henni hugarró. GuSs
an þeir fóru að hirða alt slóg og
úrgang úr fiski>
Frá Siglufirði var símað í gær,
að snjór hefði minkað þar mikið
seinni part síðastliðinnar viku, en
fyrir hálfum mánuði hlóð þar nið-
ur miklum snjó.
Beztu jólaóskir
frá
orS veitti henni huggun og varp
ljósi á veg krossins er hún varS aS
ganga. Hún dó 1 faSmi GuSrúnar
dóttur sinnar aS kvöldi þess 18.
nóv. — Mun öllum samferöamönn-
um koma saman um aS meS henni
er vönduS kona til orSa og verka,
gengin grafarveg. Helga heitin var
jarSsungin af séra SigurSi Ólafs-
syni, þann 23. nóv. Fór fyrst fram
kveSjuathöfn á heimilinu. Þar
höfSu safnast saman, auk ástvin-
anna, margt af samferSafólkinu úr
?eim hluta bygSarinnar. Var einn-
ig haldin kveSjuathöfn í kirkjunni
í Sinclair,—og því næst greftraS
í grafreit héraSsins. ^Margir af ís-
lendingum víösvegar aS úr bygS-
inni voru viSstaddir kveSjuathöfn-
ina.—
ÞaS er auSn á heimili þar sem
góSrar móSur og ástkærrar eigin-
konu er saknaS. Og söknuSurinn
viS fiá fall Helgu sálugu á viSa
ítök í hjörtum þeirra, er þektu
hana. — En sælt er líka aS muna
aS stunur hennar eru hljóSnaSar,
þjáningarnar þrotnar og aö nú hef-
ir birt af betri degi fyrir henni.
Hugljúf minning látins ástvinar
auSgar syrgjandi hjarta—og gefur
styrk aS mæta onnum dagsins—og
er um leiS óbrotgjarn minnisvarSi,
sern tennur tímans fá ekki á unniS.
Sigurður ólafsson.
BlaSiS “Lögrétta” er vdnsamleg-
ast beSiS aS birta þessa æfiminn-
ingu.
Frá Islandi.
Niðurjöfnun útsvars á Akur-
eVri. Búist er við að þar verði
jafnað niður 135,240 kr. Er það
1500 kr„ hærra en í fyrra.
félaginu og þeim sem hjá þeim vinna
til allra þeirra samborgara í Winnipeg hinni meiri
og vér óskum þeim öllum að 1928 verði þeim farsæl-
asta árið, sem þeir hafa enn lifað.
Viðvíkjandi öllu sem viðkemur
góðri mjólk og mjólkurafurðum Með örnggri og greiðri
Símið 37 101 afgreiðtlu, yðar
CRESCENT CREAMERY COMPANY LIMITED

Jarðabætur hafá verið með
mesta móti í Húsavík seinustu ár-
jn og er mikill ræktunarhugur í
niönnum þar. Má svo segja, að
bæði allur “reiturinn” og höfðinn
sé nú teknir til túnræktar. Hafa
Húsvíkingar nú nægan áburð síð-
Gleðileg Jól
Og
Farsælt Nýár
Þökk fyrir viðskiftin
á umliðnu ári.
Canada Bread Co.
A. A. Riley
framkvæmdarstjóri

AN ASSURANCE
Tö ALL FORD OWNERS
We wish to assure the Ford owners of
this community that as long as they
drive their Model T cars, a íull stock of
genuine parts will be available, and
expert Model T service will be main-
tained. This applies not only in our own
garage, but throughout the Dominion-wide
Ford dealer organization.
The Neiv Car tvhich ivill soon be on disþlay in
our shourrooms is the ultimate exþression of auto-
motive engineering and design made þossible by
the 16,000,000 Ford cars that have gone before it.
YOU ARE INVITED TO THE FIRST SHOWING
OF THE NEW CAR
Come to our Shotwooms /or Complete Details
Arborg Implements sMotors ttd.,!?
I
1
,
I
__________
TÉ. ^Thc Heal Canadian
X3 YEARS OF PUBLIC P FL E