Lögberg - 17.01.1929, Síða 7

LÖGBERG FIMTUDAGINN 17, JANÚAR 1929,
Bls. 7.
Hendur ^
Sárar af Saxa
Berið dálítið af Zam-Buk á
hendurnar handleggina til að
græða sárindin og koma í veg
fyrir þau. Það reynist vel.
IZtm-Buk er gert úr heilnæm-
um jurtum, sem draga úr svið-
ann og bólguna og gera húðina
sterka og heilbr'igða. Zam-Buk
læknar fljótlega frostbólgu og
allskonar sárindi á hörundinu.
Það er betza og handhægasta
meðalið til að lækna skurði og
alla hörundskvilla.
Kvef. Hafir þú kvef, þá láttu
Zam-Buk í lófa þinn og andaðu
því svo að þér. Ef það er fyrir
brjóstinu, þá hitaðu Zam-Buk
ofurlítið og berðu það svo á
brjóst'ið kvelds og morguns.
MÝKIR og UKÆaJlK
VER'BLOBEITRAN
GRÆÐIR
. Victor Hugo
og Vesalingarnir.
Fyrir allmörgum árum birtust
hér í blaðinu kaflar úr hinni vold-
ugu og vtíðfrægu sögu Hugos, “Les
Miserables” eða “Vesalingarnir”,
eins og hún er nefnd á íslenzku, og
mun marga hina eldri lesendur
Lögbergs reka minni til þess;
voru kaflar Iþessir þýddir af dr.
Jóni heitnum Bjarnasyni, og var
því ek'ki um vandvirkina að efast.
Hann hélt mikið upp á Hugo, og
óskaði þess oft að sögn, er talið
barst að þessari sögu, að hann
hefði haft tima til- að þýða þetta
meistaraverk franska skáldjöfurs-
ins og koma því út á íslenzku. Nú
er saga þessi hin volduga komin
Ú1; á íslenzku, óefað í góðri þýð-
ingu, og skrifar ritstjóri Lögréttu
allnákvæma grein um höfundinn í
blaði sínu nýkomnu hingað vest-
ur, og leyfum vér oss, lesendum
voru til fróðleiks og skemtunar,
að birta hana hér á eftir, því vér
teljum víst að margir muni vilja
vita nokkuð um skáldjöifurinn, er
svo vel skildi mannshjartað, á-
stríður þess og þrár, að fáir hafa
nokkru sinni lengra komist. —
Ritsj. —
Nú setjumst vér
lesum:
lögréttu” og
Victor Hugo er eitt af glæsileg-
ustu skáldum Frakklands og
margir telja hann merkasta höf-
und heimsbókmentanna á nítjándu
öld. “í franskri bókmentasögu 19.
aldarinnar rekast menn allstaðar
á Hugo,” segir Levin, sem skrifað
hefir um hann stórt rit, “hann er
eins og dómkirkja, sem gnæfir yf-
ir heilan bæ. Hvar sem maður
fer um bæinn, sér maður kirkjuna
og virðist að lokum, sem allar göt-
ur endi hjá henni.” Það eru ó-
sköpin öll, sem skrifuð hafa verið
um Hugo, og að vísu ekki alt ein-
tómt lof, því um hann og skoðanir
hans á listum og stjórnmálum var
mjög deilt meðan hann var á iífi,
og er enn, þótt nú sé hann alment
viðurkendur öndvegisskáld. En
Hugo lét sér það aldrei nægja, að
fitla við list sína fjarri lífi og
veruleika samtíðar sinnar. Hann
var að vísu vandlátur listamaður,
en hann var líka ákafur bardaga-
maður, brennandi í andanum, log-
andi af áhuga og sindrandi af
heift. Þess vegna dróst hann mjög
inn í deilur dagsins, á hinum
merkilegu og ólgandi byltinga-
tímum, sem hann lifði, og beitti
list sinni hvað eftir annað í þjón-
ustu opinberra áhugamála sinna
og hlaut fyrir á víxl óþökk og að-
dáun. Hann skrifaði ákaflega
mikið, og það er að sjálfsögðu
nokkuð misjafnt, sem eftir hann
liggur. En hann skrifar varla
svo um nokkurt mál, að hann ekki
biygði yfir það nýrri birtu,
hleypti ekki í það nýju fjöri, léti
ekki lesendur s'ína, sem voru afar-
margir, gagntakast af því til með-
mæla eða mótmæla. Kring um
hann var einlægt líf og fjör.
Saga hans er löng og viðburða-
rík saga.‘ ímyndunarafl hans var
ákaflega frjósamt, andi hans
mjög næmur, orðkyngi hans og
mælska mikil, í lausu máli og
bundnu, og starfsþrek hans óbil-
andi. Þess er því enginn kostur
að gera starfsemi hans nein veru-
leg skil í stuttu máli. En þar sem
eitt öndvegisrit hans er nú ný-
komið út í heild á íslenzku, Vesa-
lingarnir, sem birtust fyrst í Lög-
réttu, þykir hlýða að segja nokk-
uð af honum og störfum hans, en
Vesalingarnir hafa gert hann
mjög vinsælan hér, eins og annars
staðar. Hann er enn þá mikið les-
inn vtíða um lönd.
Victor Hugo fæddist 26. febrú-
ar 1802 í Besancon í Frakklandi
og varð gamall maður, andaðist í
Paris 22. maí 1885. Faðir hans
var herforingi og seinna aðlaður,
en móðir hans hafði öllu meiri á-
hrif á hann í uppvextinum. Hann
dvaldi í bernsku á Elbu, á Spáni
og á ítalíu og heima í Frakklandi.
Hugur hans hneigðist snemma að
skáldskap. 15 ára gamall hók hann
þátt í kveðskaparkepni vísindafé-
lagsins og tvítugur gaf hann út
fyrstu kvæðabók sína (Odes). Þá
fékk hann nokkurn skáldastyrk og
fór utan og gaf á næstu árum út
flieri ljóðabækur. Jafnframt fór
hann að fást við skáldsagnagerð,
en nokkuð voru sögur hans reif-
arakendar fyrst í ,stað. Það er
gaman að minnast þess fyrir ís-
lenzka lesendur, að fyrsta skáld-
saga hans ifjallar að nafninu til
um íslenzl^t efni (Han d’Island),
æfintýraleg og á köflum all-
hrottaleg saga, sem lítið eða ekk-
ert er íslenzkt í nema titillinn og
gerist í Noregi.
En Hugo vex fljótlega fiskur
um hrygg í skáldskapnum og vex
með hverju verki sínu og dregur
nú brátt til stórtíðinda í frönsk-
um bókmentum. Hugo hafði fyrst
hallast að þeirri bókmentastefnu,
sem tíðkanleg var í uppvexti hans,
formfastri og fyrirmannlegri
klassiskri stefnu. En ný stefna
lá í loftinu — rómantíkin. Og
Hugo átti eftir að verða forvígis-
maður hennar og fyrirliði í Frakk-
landi. Það voru leikrit eftir Hu-
go, sem fyrst komu verulegu róti
á þessi mál, leikritið Cromwell, er
hann gaf út 18127 og Hernani
(1880). Einkum var það þó for-
málinn fyrir Cromwell, sepi varð
ákaft deiluefni, en þar setur Hu
go fram skoðanir sínar á listum
og lífi og byltir heimsbókmentun-
um til á margvíslegan hátt. En
það var samt fyrst, þegar Hernani
var leikinn í París í fyrsta sinn,
að óveðrið skall yfir fyrir alvöru
í bókmentaheiminum. Andstæð-
ingar hinnar nýju stefnu komu til
þess að æpa að leiknum og sýna
honum lítilvsirðingu, en ungir
menn komu til að klappa honum
lof í lófa og lauk svo, að Hugo
hafði betur. Upp frá því var hann
viðurkent þjóðskáld og leiðtogi
hins nýja tíma.
En hann var engan veginn sezt-
ur í helgan stein og enn áttu eftir
að stada um hann margir storm-
ar. Um skeið hneigðist hann nokk-
uð frá skáldskapnum og fékst all-
mikið við stjórnmál. ,Hann var
þingmaður og ritstjóri um tíma.
Hann hafði upphaflega verið kon-
ungssinni og kaþólskur kirkju-
maður. Þegar Napóleon III., sem
siðar varð, leitaði kosningar sem
forseti, studdi Hugo hann. Síðar
varð hann samt beiskur fjandmað-
ur hans, eftir að hann rauf stjórn-
arskrána og gerðist keisari. Hugo
hvatti þá til uppreisnar gegn hon-
um og út úr þeim málum var hann
gerður landrækur. Var hann síð-
an í útlegð kringum 18 ár, kom
ekki heim fyr en 1870. Hann risti
Napóleon III. rammasta níð í ýms-
um ritum sínum og hélt alla daga
áfram þátttöku í opinberum mál-
um.
En á útlegðarárum hans færð-
isit skáldskapur hans enn í aukana
og tók nokkrum stakkaskiftum.
Hann orkti kvæði, leikrit og sögur
og skrifaði auk þess ferðasögur,
flugrit ýmiskonar, og ritgerðir
um lífsspeki, bókmentir o. fl. M.
a. krifaði hann langa ritgerð um
Shakespeare, einskonar formála
að þýðingum, sem sonur hans
gerði á leikritum eftir hann. Af
leikritum hans má nefna “Marion
Delorme” og af sögunum “Notre
Dame de Paris.”
'En glæsilegustu og beztu verk
Hugos eru kvæðaflokkurinn —
Helgisögn aldanna (La Legende
des siecles) og skáldsagan Vesal-
ingarnir1 (Les Miserables). Fyrra
verkið telja margir stórfeldasta
kvæðabálk 19. aldarinnar, og
Hugo er alment talinn snjallasta
ljóðskáld Frakka. — Myndauðgi
hans og málsnild og
1
I
BAKIÐ YÐAR EIGIN
BRAUD
með
i
8
*
Tá
ROYAL
CAKES
Sem staðist het.
ir reynsluna nú
yfir 5o ár
megi sem veglegust verða. Verð-
ur sérstakt farþegaskip ráðið, er
siglir beint frá Montreal til
Reykjavíkur. Um borð í skipinu
fara fram daglega margvíslegar
skemtanir, blað verður þar gefið
út á hverjum degi, auk þess sem
á boðstólum verða uppáhaldsrétt-
ir íslendinga.
Hátíðahöldin fara fram bæði á
Þingvöllum og í Reykjavík, og
verða sérstaklega tilkomumikil.
Verður gestum jafnframt gert
kleift, að ferðast annars staðar
um landið, og auðga anda sinn við
hrikafegurð þess.
—Ofanskráð grein er birt sam-
kvæmt tilmælum frá auglýsinga-
skrifstofu Þjóðeignabrautanna —
Canadian National Railways.
Askjan nú
25c
Notið Ávalt
Þetta
MÝKJANDI MEÐAL við
HÁLS OG BRJÓSTKVILLUM
Brot
Fáorð minning
Frásagnarlist hans í lausu máli
í beztu sögum hans, hefir einnig
vakið og vekur enn mikla aðdáun,
þótt stundum þyki hann -nokkuð
útúrdúrasamur og langdreginn.
Vesalingarnir þykja bezta saga
hans. Þar fer saman spennandi
frásögn, kjarkmikil og lifandi, og
glæsileg og göfugmannleg list,
þrungin af samúð með vesaling-
um lífsins, borin upp af þrá til
betra lífs og aukinna mannrétt-
inda og jafnaðar. Þar er ofið á-
gætlega saman hugsjónum og
veruleika og kraftur og mælska
frásagnarinnar er víða óviðjafn-
anleg.
Hugo hafði sjálfur miklar mæt-
ur á þessu riti sínu. 1 bréfi til út-
gefanda ítölsku þýðingarinnar
sagði hann m. a.: Þér hafið rétt
fyriir yður, herra minn, þegar þér
segið, að Vesalingarnir séu skrif-
aðir fyrir allar þjóðir. . . . Á því
menningarstigi, sem við erum nú
á, er nafn vesalingsins: maður.
Hann þjáist í öllum lðndum og
hann andvarpar á öllum tungum.”
Mörg skáld og margir ritstkýr-
endur hafa lokið miklu lofsorði á
“Vesalingana”. Eitt af helztu nú-
lifandi skáldum Norðurlanda, Sof-
us Michaelis, nákunnugur maður
frönskum bókmentum, segir m. a.:
“Vesalingarnir eru ef til vill á-
gætasta rit náttúrustefnunnar í
söguskáldskap . . . Saga Hugo, sem
ristir eins djúpt og nokkur önnur
saga í lýsingum veruleikans, er
borin uppi af hugsjónaást og
mannkærleika svo máttugum, að
enginn nútímahöfundur getur jafn
ast þar á við hann.” Swinburne,
eitt af helztu skáldum Breta á
seinni helming síðustu aldar,
sagði einnig m. a. í grein um
Hugo: “Vesalingarnir eru mikil-
fenglegasta skáldsaga, sem nokkru
sinni hefir verið sköpuð eða skrif-
uð, saga ummyndaðrar og endur-
fæddrar sálar, sem varð hrein fyr-
ir hetjuskap sinn og dýrðleg fyrir
þjáninguna. Hún er harmsaga og
gamansaga lifsins, eins og það er
dökkast og bjartast, saga mann-
eðlisins og eins og það er bezt og
verst.”
Niels Möller segir m. a. um
Hugo og skáldskap hans: “Á há-
um tindum, með víðri sjón yfir
veröldina, á hann sitt eigið ríki.
Þar grípur hann okkur og heldur
okkur föstum. Þar finnum við að
við stöndum andspænis glæsilegu
skáldi og göfugum anda. Við
verðum hreinni og sterkari.”
Guðrún Magnúsdottir
Hinn 18. október síðastl. andað-
ist að heimili Árna bónda Björns-
sonar í Reykjavíkurbygð, ekkjan
Guðrún Magnúsdóttir Eyjólfsson.
Hún var fædd í Úthlíð í Biskups-
tungum árið 1875, dóttir dugnað-
arbóndans Magnúsar Magnússon-
ar, sem þá bjó I Úthlíð, og fyrri
konu hans Arnheiðar Jónsdóttur.
Þegar Guðrún sál. var um ferm-
ingaraldur, misti hún móður Sína
og flutti þá faðir hennar búferl-
um að Laugarvatni í Laugardal og
giftist þar Ragnheiði Guðmunds-
dóttur. Ólst Guðrún sál. þar upp
til þess er hún giftist vorið 1904
Eyjólfi Eyjólfssyni frá Laugar-
vatni, og er þetta alt nafnkent
fólk í Árnessýslu.
Þau Guðrún og Eyjólfur maður
hennar byrjuðu búskap á Torfa-
stöðum, í Biskupstungum, og voru
þar í 2 ár, fluttu þá að Þórodds-
stöðum í Grímsnesi og bjuggu þar
til þess er þau fóru til Ameríku
sumarið 1910. — Þau hjón eign-
uðust fimm börn, þrjá drengi og
tvær stúlkur. Eldri stúlkan var
tekin í fóstur af móðursystur
sinni, Vigdísi Magnúsdóttur í Með-
alholtum í Flóa, og hefir hún alið
hana upp, sem sitt eigið barn.
öll eru börnin mannvænleg og vel
Þeir voru báðir fiskimenn. —
Jón var hversdagslega gæfur
mjög, talaði fátt, en hugsaði, að
virtist, talsvert. Hann fór snemma
fram á vatn, til að vitja um, hve-
nær sem færilegt virtist á ísum
úti.
Hann var nú búinn að vera við
veiðar tíu ár, þegar saga þessi
gerist. Fyrstu tvö til þrjú árin
var hann ánægður með að leggja
net sín í vatnið hvar sem var. —
Veiddist oft illa, og þótti Jóni
miður, sem von var.
Þá var það einu sinni seint á
degi, að hann mætti Brandi
gamla. Brandur spurði hvernig
veiddist. "Illa,” svaraði Jón. “Eg
er ekki sá eini, sem gengur illa.
Það er aðeins Þorvaldur, sem
veiðir, og þykir mér það talsvert
merkilegt.”
“Ekki finst mér það neitt merki-
legt,” svaraði Brandur; “hann
hefir lagt net sín á Langatanga-
rifið, og það er sannast að segja,
að þar veiðist vanalega mjög vel.
Veiztu ekki, að ífiskur heldur sig
langtímum saman meðfram hraun-
dröngum og skerjaklösum?”
Þúsund ára afmælishátíð
hins íslenzka Alþingis
“Nei, það vissi eg ekki fyr en
þú sagðir mér það núna; en eg
trúi því; þú ert reyndur, greindur
og gamall fiskimaður. -Eg skal að
minsta kosti reyna, hvort þetta er
satt,” svaraði Jón
Síðan skildu þeir Jón og Brand-
ur' en eftir þetta veiddi Jón all-
vel og stundum ágætlega. Hann
eyddi talsverðum tíma 4 að skoða
— kanna — vatnsbotninn áður en
hann lagði, og lagði löngum með-
fram og nærri hraunum og rifjum
neðan vatns eða þar sem honum
skildist að æti myndi fáanlegt
fyrir fiskitorfur, sem haga sér líkt
og sauðfé, sem heldur sig í hlíð-
um uppi — og rennur á móti
vindi.
Að tíu árum liðnum frá því er
hann byrjaði að fiska, var hann
talinn ágætur veiðimaður og hon-
um græddist nú óðum fé. ,
Bárður var ólíkur Jóni. Hann
var gleðimaður mikill, hávaða-
maður nokkur og löngum “við
skál.” En ötull var hann, þegar
hann var kominn að verki, en fór
seipt á fætur og Urðu dagarnir
jfremur ódrjúgir, þegar á vatn
gefin, sem þau eiga kyn til í báðar skyldi fara Qg mg yar Jeið
Eftir rúma mánaðardvöl í
Eftir því sem nær dregur Al-
þingishátíðinni 1930, eykst að
sjálfsögðu áhugi íslendinga í Can-
ada fyrir heimförinni, um leið og
þeir beina hugum sínum til eyj-
unnar norður i sæ.
ísland var einskonar vagga lýð-
veldishugsjónanna, og stofnaði
fyrsta löggjafarþing í heimi árið
930. Er það þvi sízt að undra,
þótt Islendingar finni til nokkurs
metnaðar, eftir Iþví sem nær dreg-
ur þessum merkisatburði í þeirra
eigin sögu, og «ögu veraldarinnar.
Stjórn íslands hefir þegar gert
margar og mikilvægar ráðstafanir
hátiiðarhöldum þessum viðvíkj-
andi, og boðið til mörgu stórmenni
víðsvegar um heim.
ættir.
þessu landi misti Guðrún sál. Eyj-
ólf mann sinn; fór hún þá með
elzta og yngsta barn sitt til hjón-
anna Árna Pálssonar og Margrét-
ar Erlendsdóttur frá Skálholti í
Biskupstungum, sem þá áttu heima
í Winnipeg, og dvaldi hjá þeim í
sjö ár, en Ágúst bóndi Eyjólfsson
við Langruth og Ingimundur bóndi
Erlendsson við Reykjavík P. O.
tóku sinn drenginn hvor í fóstur.
Vorið 1917 fluttu þau hjón, Árni
og Margrét Pálsson, til Reykja-
víkur bygðar, og fór þá Guðrún
sál. og bæði börnin, sem með henni
höfðu dvalið, til Árna bónda
Björnssonar, og tók hún þar við
hússtjórn á all-umsvifamiklu
heimili, og leysti það starf af
hendi með dugnaði og prýði. Hún
var börnum sínum mjög um-
hyggjusöm og ástrík móðir, og
hafa þau og heimili hennar mikils
í mist og bygðin drenglynda og
hjálpfúsa félagskonu. — Guðrún
var bókhneigð, greind og minnug
og kunni fjölda af íslenzkum Ijóð-
um. Þrekmfkil og hraustbygð,
yfirlætjislaus og háttprúð, og
einkar vinsæl og vel látin af öll-
um, er kyntust henni.
Séra Ragnar E. Kvaran jarð-
söng hana að viðstöddu öllu bygð-
arfólki, og flutti fagra ræðu við
þá athöfn. I. G.
Þjóðeignabrautirnar canadisku,
lipurð og i—Canadian National Railways —
krafti kveðandinnar er viðbrugð-! og Cunard eimskipafélagið, er tek-
ið meðal frönskumælandi mannal j ið hafa að sér í sameiningu flutn-
Kveðskapur hefir varla, segja \ ing fslendinga heim, vinna nú
þeir, leikið eins í nokkurs manns | kappsamlega að undir.búningnum,
höndum og hans. ! og láta ekkert til sparað, að förin
‘Geysir”, islenzka bakaríið, 724
Sargent Ave., talsími 37 476. —
Tvíbökur seldar nú á 20c. pundið
þegar tekin eru 20 pund eða meira
Krinylur á 16 cent. Pantanir frá
löndum mínum úti á landi fá
fljóta og góða afgreiðslu.
G. P. Thordarson.
Ef Brandur var spurður hvern-
ig gengi veiðin, svaraði hann:
“Eg veiði fjandi lítið; en það er
ekki mér að kenna. Þessi veiði
er bara hepni að mestu leyti, og
svo voru þeir komnir á á undan
mér í öll beztu veiðiplássin, því
eg hafðd öðru að sinna og komst
ekki af stað með netin nægilega
fljótt. Eg veit ekki hvernig það
er, en lukkan sýnist elta suma, en
ólánið aðra.
Ýmsir bentu Bárði á, að Jón
veiddi alt af vel, og að það væri
vegna þess, að hann stundaði
veiðina vel, með ötulleika og fyr-
irhyggju, og að hann ætti að læra
af honum.
“Nei, fari það nú bölvað,” svar-
aði Bárður. “Mér dettur ekki í
hug að fara á fætur klukkan 4 og
5 að morgni. Eg hefi komist af
hingað til, án þess að sækja
nokkurn skapaðan hlut til Jóns,
og eg mun reyna að halda þeim
hætti. Maður litfir aðeins einu
sinni, og eg ætla ekki að drepa mig
fyrir timann. Það geta aðrir gert
mín vegna.”
“Heldurðu þá virkilega,” sagði
Helgi litli, sem hlustaði á, “að
það megi einu gilda, hvar maður
leggur í yatnið, og að það sé al-
veg það sama, hvort maður vitjar
um netin einu sinni í viku, eða
máske þrisvar eða fjórum sinn
um?”
’ “Já,” svaraði Bárður; “hvaða
rækallans mismun' heldurðu að
það geri? Það er alt saman lukka
og ekkert annað, og lukkan sýnist
aldrei vera með mér.”
Jóhannes Eiríksson.
e Viðskiftavinur yðar veit, að það
er gott fyrir yður.
OGILVIE
MINUTE
OATS
Rosedale Kql
Lump $12.00 Stove $11.00
FORD COKE $1 5.50 ton
SCRANTON HARDKOL
POCA LUMP og
CANMORE BRICQUETS
Thomas Jackson & Sons
370 COLONY ST. PHONE: 37 021
A Strong, Reliable
Business School
UPWARD OF 2000 ICELANDIC STUDENTS HAVE
ATTENDED THIS COLLEGE SINCE 1909.
The Success College, of Winnipeg, is a strong,
reliable school—its superior service has resulted
in its annual enrollment greatly exceeding the
yearly attendance of all other Business Golleges
in the whole Province of Manitoba. Open all
the year. Enroll at any time. Write for free
prospectus.
BUSINESS COLLEGE, Limited
385^2 Portage Ave. — Ainnipeg, Man.
Stofnað 1882
Löggilt 1914
D, D. Wood & Sons, Ltd.
' KOLAKAUPMENN
Vér þorum að hætta mannorði voru og velgengni
á viðskiftin.
SOURIS — DRUMHELLER
FOOTHILLS — SAUNDERS CREEK
POCAHONTAS — STEINKOL
Koppers, Solway eða Ford Kók
Allar tegundir eldiviðar.
Not - Gæði - Sparnaður
Þetta þrent hafið þér upp úr því að skifta við oss.
SIMI: 87 308 Ross Ave. and Arlington St.
Vér færum yður kolin hvenær sem þér viljið.