Lögberg - 04.04.1929, Síða 6

LÖGBERG FIMTUDAGINN 4. APRÍL 1929.
B!s. e.
Mánadalurinn
EFTIR '
J AC K LON DON.
Hann tók um úlnliðinn á henni og strauk
handlegginn upp undir öxl.
“En hvað handleggurinn á þér er kaldur,’’
sagði hann. “Bæmalaust er nQtalegt að taka
á honum.”
“Þér fer bráðum að finnast eg eins köld
eins og hafrænan,” sagði hún hlæjandi.
“Röddin er köld líka,” hélt hann áfram.
“Eg meina ekki, að hún sé ónotaleg, heldur
þvert á móti. Það er hressandi að heyra þig
tala. Það hressir mann, eins og hafrænan ger-
ir á kveldin, þegar hitinn hefir verið manni erf-
iður allan daginn. Röddin þín er svo þægileg
og stilt og róleg, og maður kemst í gott skap og
mannj líður svo vel, þegar maður heyrir þig
tala. Eg ímynda mér, að englarnir, ef þeir
annars eru nokkrir til, hljóti að hafa mjög svip-
aðan málróm eins og þú hefir.”
Þau ])ögðu b;eði fáeinar mínútur og hún
strauk hár hans og vanga. Ak]rei hafði hún
lifað sælli stund.
“Eg veit kannske ekki mjög mikið um kven-
fólkið, en eg hefi töluvert gott vit á hestum, en
það er áreiðanlega margt líkt með mönnum og
skepnum. Hestarnir, sem í raun og veru eru
allra hesta beztir og þolnastir, þeir eru flestir
ákaflega vel ag varlega með þá Maður verður
ver en nokkrir aðrir hestar. að verður að fara
áaflega vel og varlega með þá. Maður verður
að fara með þá eins og einhvern afar dýrmæt-
an en brothættan vaiming. Svoleiðis finst mér
líka eg verði að fara með þig, og eg skal áreið-
anlega gera það. Munúrinn á þér og hinum
stúlkunum er álíka mikill eins og á gæðingnm
af bezta kyni og þunglamalegum vinnuliestum.
Þú hlýtur að vera af betra bergi brotin heldur
en annað .fólk, sem eg hefi kynst. Þú ert öðru-
vísi en alt annað fólk, sem eg hefi séð, Það er
líklega vegna þess, að þú ert frönsk að ein-
hverju leyti. Þú ert ekki ósvipuð frönskum
stúlkum í vexti. En samt ert þú eitthvað ann-
að og meira. Það er sama hvað þú gerir, talar
eða hrevfir þig, situr eða stendur eða gerir
ekkert. ”
Þessi maður, sem aldrei hafði séð út fvrir
takmörk Oaliforníu, og sem naumast haifði
nokkurn tíma verið nætursakir annars staðar
en í Oakland, þar sem hann var fæddur, hafði
eiginlega nákvæmlega rétt að mæla. Þessi
stúlka hafði marga af hinum ágadustu kostum
engil-saxneskra þjóðflokksins. Hún var arfþegi
Norðmannanna gömlu, Saxanna og Frakk-
anna.
“Það er sama í hverju þú ert,” liélt liann á-
tram. “ Alt fer þér svo dæmalaust vel. Fötin
þín sýnast vera partur af sjálfri ])ér. Þau
fara eins vel og bezt má vera. Þú skilur það,
að það er gott að eiga konu, sem er svo lagleg
og svo snoturlega klasdd, að allir sem sjá liana,
dást að henni. Það er gaman að hevra sagt alt
í kring um) sig: ‘Dæmalaust er hún lagleg,
stúlkan hans Willa. Væri það ekki elskulegt, að
eiga svona fallega konu?” og ýmislegt fleira
þessu líkt.”
Saxon lagði hann undir vanga sinn, og nú
tanst henni öll sú vinna væri marg-borguð, sem
til þess hafði gengið að gera fötin hennar sem
snoturlegust og láta þau fara sem bezt, þó hún
hefði að vísu aft vakað við það á nóttunni, þeg-
ar hún var næstum úrvinda af þreytu eftir erf-
iði dagsins og þarfnaðist ]>ess sárlega að sofa.
“Heyrðu, Saxon! Mér hefir dottið í hug
nýtt nafn handa þér. Eg ætla að kalla þig
‘Augasteininn minn‘, því það er réttnefni.”
“Og þú ætlar aldrei að verða þreyttur á
mérf ” sagði hún.
“Þreyttur! Það er nú öðru nær. Við vor-
um sköpuð hvort fvrLr annað.”
“Var það ekki dásamelgt, Willi, að við
skvldum kynna«t? Það sýndist bara vera til-
viljun. Það hefði vel getað komið fvrir, að við
hefðum aldrei kynst.”
Við hljótum bæði að vera fanld undir ein-
hverri hamingjustjörnu,” sagði hann. “Það
er alveg áreiðanlegt.”
Kannske }>að hafi verið eitthvað meira en
bara hepnin,” sagði hún.
“Auðvitað,” sagði hann. “Það hlaut að
vera. Það gat ekki öðru vísi verið, en við næð-
um saman.”
Þau sátu enn góða stund þegjandi. Loks
saaði hann við hana í hálfum hljóðum: “Væri
ekki réttast fyrir okkur, að fara nú að sofa?”
Mörgum kveldum eyddu þau, líkt og })essu,
sem nú hefir verið sagt frá. En oft fóru þau
líka eitthvað út, sóttu dansleiki, myndasýning-
ar» ýmislegt fleira þess konar. Stundum út-
b.)ó Saxon nesti handa þeim á laugai’dags-
kveldin og }>au keyrðu eitthvað út úr borginni
á sannudögum á gæðingum húsbóndans, því alt
af vildi hann láta WiIIa keyra þá við og við.
\ ekjaraklukkan vakti Saxon á hverjum
morgni. Fyrsta morguninn hafði hann endi-
lega viljað fara á fætur ja'fnt henni til að
kveikja eldinn, og hún hafði látið það gott
heita, en eftir það hafði hún alt tilbúíð á
hverju kveldi, svo ekki þurfti annað en kveikja
á eldspýtu. Hún vildi ekki anmið heyra, en að
liann væri kyr í rúminu }>angað til morgunmat-
urinn væri tilbúinn og hún kallaði á hann. Oft-
ast útbjó hún nesti handa honum, að taka með
sér og borða um miðjan daginn, en stundum
kom hann þó heim til miðdagsverðar. Það fór
eftir því, hvar hann var að vinnu, en hann vann
ekki ávalt á sama stað.
“Þú ferð rangt að, strax í byrjun,” hafði
María sagt við hana, “þú stjanar alt of mikið
við hann; það er liann, sem ætti frekar að
stjana við þig. Þú spillir honum með }>essu
lagi. ”
“Hann vinnur fyrir heimilinu,” sagði Sax-
Ion, “og leggur miklu meira á sig, heldur en eg
geri. Eg gæti gert miklu meira, en eg geri.
Þar að auki vil eg stjana við hann, af því mér
þykir svovænt um liann og af því — Ja, hvers-
vegna, sem þafð nú er, þá vil eg gera það.”
II. KAPITULI.
Þrátt fvrir það, að Saxon var afar vand-
virk með það, sem að húshaldinu laut og lét
ekkert ógert af því, sem gera þurfti, þá hafði
hún þó mikinn tíma afgangs á hverjum degi frá
verkum sínum, sérstaklega þegar Willi kom
ekki lieim til að borða um miðjan daginn. Ar-
um saman liafði hún ekki vanist öðru, en að
vera önnum kafin alla dhga frá morgni til
kvélds og lnin vissi ekki hvernig hún átti að
eyða tímanum, þegar ekkert var að gera.
Henni leiddist að sitja auðum höndum og ekki
gat hún heimsótt vinstúlkur sínar, því þær
voru flestar eða allar að vinna á daginn í
þvottahúsinu, eða þá einhvers staðar annars
staðar. Enn liafði hún ekki kynst nágranna-
konunum, nema lítillega einni, sem bjó í næsta
húsi. Hana hafði hún séð hinum megin við
girðinguna, sem aðskildi lóðirnar aftan við
hús’n og }>ar höfðu }>ær líka talast við ofur
lítið.
Eitt af því, sem Saxon naut nú fram vfir
það, sem hún hafði nokkurn tíma áður notið,
var ]>að, að nú gat hún baðað sig eftir vild.
Þegar hún var á barnaheimilinu og eins eftir
1 að hún kom til tengdasystur sinnar, hafði hún
vanist því, að baða sig aðeins einu sinni í viku.
Eftir að hún fór að verða fullorðin, hafði hún
viljað baða sig miklu oftar, en það gat ekki
með nokkru móti látið sig gera. Sarah hafði
fengið það inn í sitt höfuð, að það væri hæfi-
legt, að baða sig einu sinni í viku í mesta lagi
og |>að væri mesti óþarfi og gæti ekki komið
til nokkurra mála, að gera það oftar. Alt -sem
þar var fram vfir, var tepruskapur, eða eitt-
hvað ]>ess konar, og mátti ekki eiga sér stað.
Auðvitað var útbúnaðurinn ekki upp á það
fullkomnasta, bara þvotta stampur, sem hún
setti á eldhúsgólfið og hálffylti hann með volgu
vatni, og |>að var bara brunnvatn, sem engan
veginn \’ar hentugt til að baða sig úr, en samt
sem áður var þetta regluleg nautn fvrir hana.
Það var ókunnug kona, sem heima átti í næsta
húsi, sem hafði kent Saxon mjög einfalt ráð,
sem henni revndist fvrirtaksvel, og þótti miklu
betra að baða sig lieldur en áður. Og þetta
einfalda ráð, að láta fáeina dropa af ammoníak
í vatnið, en Saxon hafði aldrei hevrt það fvrri.
Saxon vildi gjarnan læra sem mest af þess-
ari ókunnugu konu. Kunningsskapur þeirra
hafði bvrjað einn daginn, þegar Saxon var að
liengja þvott á þvottasnúruna aftan við húsið.
Það, sem hún hafði Jivegið, var aðallega mjög
fíngerður nærfatnaður, sem hún átti. Kona
þessi hafði staðið á dálitlum palli utan vdð
dvmar á sínu liúsi og horft á hana, og þegar
Saxon leit til hennar, þá kinkaði hún kolli, en
}>ó hafði hún augun engu síður á þvottinum,
heldur en Saxon. ’
“Þú ert nýgift, eða er ekki svo?” spurði
hún. “Eg er Mrs. Higgins, en mér fellur bezt,
að eg sé kölluð fyrra nafninu mínu, sem er
Mercedes.”
“Eg er Mrs. Roberts,” sagði Saxon, og
þótti mikið til koma, hvað einkennilega, en þó
fallega, kona ])essi talaði. “Skírnarnafn mitt
er Saxon.”
“Það er einkennilegt nafn fvrir ‘Yankee”
konu.”
“ En eg er ekki Yankee,” svaraði Saxon.
‘‘Eg er California kona.”
“Eg gleymdi því, að við erum í Bandaríkj-
unum,” sagði Mercedes Higgins og hló. “í
öðrum löndum era allir Bandaríkjampnn kall-
aðir þessu nafni. En }>að er rétt, að þú ert nv-
gift?”
Saxon játti því, og brosti góðlátlega. Mer-
cedes brosti líka.
‘ ‘ Þú ert góð og kát og falleg, og eg get öf-
undað }>ig, því þú hefir alt sem til þess þarf,
að geta vafið karlmönnunum um fingur þér.
og })ig grunar ekki, hvað fyrir þér muni liggja.
Það grunar enga, fvr en það er orðið of seint.
Saxon féll }>etta ekki sem bezt, en svaraði
þó hiklaust: “Eg veit ekki annað en það, að
eg er hjartanlega ánægð og glöð. Engin kona
á betri mann, en eg á.”
Mrs. Higgins leit í kringum sig og skifti um
umtalsefni. Hún leit á þvottinn, sém hékk á
snúrunni.
“Eg sé, að þú hefir smekk fyrir því, sem
fallegt er. Það er gott fyrir ungar konur, að
hafa það. Það er ómissandi, til að halda sín-
um hlut í baráttunni við karlmennina. Það
vinnur manninn fyrst og fremst og heldur hon-
um og þú hugsar }>ér líklega að halda alt af
manninum })ínum hjá þér. Altaf, altaf — ef
þú getur. ”
“Já, það ætla eg að gera,” sagði Saxon.
“Eg ætla að gera alt, sem eg get, til þess að
| hann elski mig æfinlega. ”
Saxon þagnaði. Henni fanst, að hún hefði
sagt fullmikið við þessa ókuimugu konu.
“Hún er annars skrítin, þessi ást,” sag:ði
Mercedes. “Allar konur ímynda sér þá vit-
leysu, að þær skilji ást karlmannanna, eins og
þær geta t. d. skiiið bækur. Margar þeirra
deyja hjartabrotnar af því þær liafa ekki skil-
ið karlmennina, og samt halda þær, að þær
skilji þá. Aumingja litlu heimskingjarnir. Ag
þú unga, nýgifta kona, segir, að þú ætlir altaf,
altaf að láta manninn þinn elska þig? Þetta
segja þær allar og trúa því sjálfar, að þær skilji
eins óskiljanlega hluti, eins og ást karlmanns-
ins. En það er enginn liægðarleikur, má eg
segja þér. En þetta vita ungu konurnar aldrei,
fyr en það er orðið um seinan. En þú hefir
byrjað vel og þú ættir að lialda áfram, eins og
þú íiefir byrjað. Það er samt margt að athuga
við hjónabandið, sem fáar konur reyna að
skilja og enn færri skilja að nokkru gagni, ]>ó
þær reyni það. — Saxon! Það er eitthvað svo
mikilfenglegt kvenmannsnafn og stórskorið, og
mér finst }>að ekki eiga við þig. Eg hefi gefið
þér auga. Þú ert frönsk, eða af frönskum ætt-
um. Segðu manninum þínum, að eg dáist að
því, hvað hann hafi haft góðan smekk, þegar
hann valdi sér konu.”
Meraedes hélt um húninn á eldhússhurðinni,
eins og hún ætlaði að opna liana og fara inn.
“Þú ættir að koma og sjá mig einhvern
daginn. Þú munt ekki sjá eftir ]>ví. Eg get
sagt þér ýmislegt, sem þú })arft að vita, Þú
ættir að koma seinni part dagsins. Minn mað-
ur vinnur á nóttunni og sefur á morgnana.
Hann er sofandi núna.”
Saxon fór inn og var að hugsa um þessa
konu, sem henni fanst æði einkennileg. Hún
var áreiðanlega töluvert frábragðin öðrum
konum; heldur lítil og mögur og óvanalega
dökk á hörundslit. Augun voru stór og tinnu-
svört og bentu á, að skapið mundi vera töluvert
vanstilt og tilfinningarnar ríkar. Hún var far-
in að eldast æði mikið. Saxon fanst hún mundi
vera einhvers staðar milli fimtugs og sjötugs,
en gat ekki gert sér neina nákvæma grein fvrir
aldri hennar. Hún hafði verið dökkhærð, en
nú var hárið farið að grána æði mikið. Saxon
])ótti sérstaklega einkennilegt, hvemig hún tal-
aði. Hún talaði betra mál, heldur en Saxon
var vön við að hevra. Samt var hún ekki
Bandaríkjakona, það var auðheyrt á framburð-
inum. Hún gat ekki gert sér neina ljósa grein
fvrir málfæri liennar.
Willi lét sér heldur fátt um finnast, þegar
hún um kvöldið sagði honum, að hún hefði átt
tal við nágrannakonuna. “Eg kannast við
þau,” sagði hann. “Higgins gamli er vöku-
maður við járabrautarverksmiðjurnar. Hann
er einhentur. Þau eru bæði eitthvað töluvert
skrítin. Sumar gömlu konurnar írsku halda,
að hún sé göldrótt. Eg vildi ekkert hafa saman
við hana að sælda. Bert hefir sagt mér frá
henni. 'Sumir halda, að hún sé svo mögnuð
galdrakona, að hún þurfi ekki annað en líta á
þá, sem henni er illa við, eða vill hefna sín á,
svo þeir detti niður steindauðir. Einn af pilt-
unum, sem vinur með mér, Henderson, þú
kannast vð hann, segir að hún sé mesti galla-
gripur.”
“Ekki er eg viss um, að þetta sé satt,” sagði
Saxon og vildi eins og afsaka kunningsskapinn
við Mrs. Higgins. “Þó hún sé kannske eitt-
hvað geggjuð, þásegir hún samt það sama, sem
þú segir alt af, að eg líkist ekki Bandaríkja-
konunum, lieldur þeim frönsku.”
“Þá ber eg meiri virðingu fyrir henni eftir
en áður. Hún hlýtur að hafa töluvert vit í
kolli, fyrst hún segir það. Hún er víst ekki svo
• heimsk, gamla 'koman.”
“Hún talar líka ágætlega ensku,” sagði
Saxon. “ Líkt og skólakennari. Svoleiðis hefir
móðir mín líka sjálfsagt talað. Hún er ment-
uð, hygg eg. ”
“Hún veit sínu viti. Annars hefði hún
ekki skilið þig svona vel.”
“Hún sagði, að þú hlytir að vera mikill
smekkmaður, fyrst þú hefðir valið mig þér fyr-
ir konu, og bað mig að bera þér kveðju sína.”
“Nú sný eg alveg vrið blaðinu,” sagði Willi,
“og er að ímynda mér, að Mrs. Higgins sé
allra bezta og skynsamasta kona.”
Skömmu síðar sá Mercedes Higgins, Sa^on
aftur vera að hengja út þvott. Hún kastaði á
hana kveðju, en horfði á þvottinn.
“Eg heifi haft dálitlar áhyggjur út af þvott-
inum þínum, unga kona,” sagði Mrs. Higgins.
“Þú veizt kannske ekki, að eg liefi unnið
árum saman í þvottahúsi,” svaraði Saxon.
“Eg ætti því að kunna að fara með þvott.”
Mercedes glotti hásðlega.
“Þessi stóru þvottahús eru bara gróða-
fyrirtæki, og þangað ætti ekkert að fara nema
það, sem er grófgert. Það er hæfileg meðferð
á því, sem grófgert er og ómerkilegt, að lenda
þar. En það er alt öðru- máli að gegna með það,
sem fíngert er og fallegt. Það er vandi að fara
með slíka hluti, og það er ekki allra meðfæri,
að fara með þá. Eg sbal gefa þér forskrift
fyrir því, hvernig })ú getur sjálf búið til sápu.
Hún gerir ekki línið hart, eins og búðarsápan,
heldur gerir hún það snjóhvítt ogmúkt, og eins
og gefur því líf. Þessi fínu, hvítu nærföt end-
ast lengur, ef þessi sápa er notuð, og manni
þykir lengur vænt um að eiga }>au og nota.
Það er regluleg list, að kunna vel að þvo, eins
og það er list að mála mynd eða yrkja lcvæði,
þar sem fegurðarsmekkurinn nýtur sín sem
bezt. ”
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
Offlce: 6th Floor, Bank of HamlltonOhambera
Saxon hlustaði með athygli á Mrs. Higgins.
“Eg skal kenna þér ýmislegt, góða mín, sem
þið Bandaríkja-konurnar kunnið ekki. Eg get
kent þér að búa til ýmislegt fallegt Eg sé, að
þú gerir kniplinga. Eg kann að búa til alls-
konar tegundir af þeim, og eg get kannske^ gef-
ið þér góð ráð í þeim efnum. Manninum þínum
])ykir sjálfsagt vænt um, að þú eigir sem mest
af því, sem fallegt er, og þú ætlar að sjá um
})að, að lionum þyki æfinlega vænt um þig. ”
í fyrsta sinn, sem Saxon heimsótti Mercedes
Higgins, kendi hún henni að búa til sápu, og
gaf lienni ótal ráð því viðvíkjandi, hvernig ætti
að far með þvott. Þar að auki þótti henni mjög
mikið í það varið, að tala við þessa gömlu
konu, því hún kunni frá mörgu að segja og
þekti heiminn svo miklu betur en Saxon.
“Ert þú ekki Spánverji?” spurði Saxon.
“Eg get nú sagt bæði já og nei við þeirri
spuraingu, ” sagði Mercedes. “Faðir minn
var írskur en móðir mín af sponskum ættum. Eg
að þekkja karlmennina. Eg lærði það seinna, eins
líkist henni í sjón, en að öðru leyti er eg líkari
föður mínum. Hann var bláeygður, eins og
aðrir Keltar og kunni ósköpin öll af æfintýrum
og söng\rum, en hafði lítið af stillingu og stað-
festu og gat aldrei verið lengi í sama stað, en
fór úr einu landi í annað. Eg hefi erft þetta 1
eirðarlevsi af honum og eg hefi farið miklu
víðar heldur en, hann nokkum tíma fór, þrátt
fvrir alt hans ferðaflakk.”
Öll sú landafræði, sem Saxon hafði nokkura
tíma lært, eða það sem eftir var af henni, fór
nú í gegn um liuga hennar og hún hafði tölu-
verða hugmynd um það, hvernig landaskipun
í heiminum væri háttað, þó öll smærri atriði í
þeim efnum væru henni óljós.
“Þú ert annars líklega frá Suður-Ameríku?”
sagði hún.
“Merct*des ypti öxlum.
“Einhvers staðar varð eg að fæðast, og eg
fa*ddist á hjarðbýli, sem móðir mín átti, þar
sem landareignin var svo stór, að það liefði
svo sem ekkert þrengt að, þó Oakland liefði
staðið þar í einu horainu.”
Mercedes leit í kringum sig, og það var eins
og hún væri í þungum þönkum, þegar hugurinn
hvarflaði til æksustöðvanna. Saxon varð mjög
forvitin að heyra meira um þessa konu, sem
líklega hefði lifað eitthvað svipuðu lífi eins og
Spánverjar í Californíu í gamla daga.
“Þú hefir fengið góða mentun,” sagði
Saxon. “Þú talar ensku prýðisvel. ”
“Ensku læði eg nú ekki á mínum skólaár-
um, ” svaraði Mercedes. “Það var ekki fvr en
seinna, að eg lærði hana. En eg fékk góða
mentun, eins og þí^ er kallað. Mér voru kend
ósköpin öll, og eg fékk ágæta tilsögn í flestu,
nema því, sem mér reið mest á að vita, að læra
að jækkja karlmennina. Tjærði það seinna, eins
og enskuna. Móðir mín, sem var nokkurs kon-
ar drotning í sínu riki, liafði ekki hugmynd um
það, að öll þessi mentun, sem hún veitti mér,
mundi ekki koma mér að meira haldi, en raun
hefir á orðið, þar sem eg er nú bara kona fá-
tæks, einlients verkamanns. ” Hún hló kulda-
lega út af þessum örlögum sínum, og Saxon
duldist ekki, að það var töluverð gremja í huga
hennar, þó hún reyndi að láta ekki á því bera.
“Hugsa sér það! vökumaður, bara algengur
verkamaður! Við höifðum mörg hundruð af
þeim, þegar eg var að alast upp. Eg var ekki
alin upp við að gera mikið úr þeim. Við litum
á þá næstum eins og Suðurríkjamenn litu á
þrælana. Landareigin var að minsta kosti tvö
hundruð mílur á hvem veg, og húsið okkar var
svo stórt, að eg hefi aldrei séð stærra íbúðar-
hús, og þar var altaf sægur af þjónum og þjón-
ustustúlkum. Eg vissi aldrei neina tölu á
j>eim. ’ ’
Mereedes Higgins dvaldi við þessar endur-
minningar frá ungdómsárunum, sem henni
voru sjálfsagt ljúfar að flestu leyti.
“En okkar fólk var bæði latt og óþrifið.
Kínverjarnir, sem við þekkjum, eru ágætir.
Japansmenn eru það nú líka, margir, en ekki
samt eins góðir. Japönsku stúlkurnar eru lag-
legar og glaðlega. En maður veit aldrei, nær
þær kunna að hlaupa burtu frá manni. Hindú-
arnir eru ekki þrekmiklir eða duglegir, en
dæmalaust hlýðnir. eir líta á húsbyndurna
eins og nokkurs konar æðri verur. Eg var
lengi ein aif þeim, sem þannig var litið upp til.
Einu sinni höfðum við Rússa fyrir matreiðslu-
mann. Hann hafði marga undarlega siði og
suma lieldur ógeðslega, en við umbárum hann
samt.
Sendið korn yðar
tii
UMITEDGRAIMGROWIRSÞ
Bank of Hamilton Chambers LougKeed Building
WINNIPEG CALGARY
Fáið beztu tryggingu sem hugsanleg er.