Lögberg - 23.06.1932, Qupperneq 1

PHONE:
Seven
86 311
Lines

itcd

Cor
UBfr-
;sw For
Service
and Satisfaction
45. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 23. JÚNÍ 1932
NÚMER 25
Liberal-Progressive stjórnin í Manitoba,
undir forustu Mr.Brackens, vinnur
glæsilegan sigur í fylkiskosn-
ingunum þann 16. þ.m.
Tveir Islendingar ná kosningu : Einar S. Jónasson
í Gimli, og Skúli Sigfússon í St. George
Þó ekki sé enn kunnugt um úrslit
í öllum kjöræmum, þá er þó sýnt,
að hin nýja samvinnustjórn hefir
unnið 35 þingsæti, en íhaldsmenn
10; flokkur óháðra verkamanna 5,
og tveir utanflokksmenn náðu
kosningu.
Eftirgreindir stjórnarflokks-
menn, hafa þegar verið kosnir:
Hon Dr. L. McLeod, Arthur;
A. J. Poóle, Beautiful Plains;
Hon. Alb. Prefontaine, Carillon;
J. L. Christie, Cypress;
R. Hawkins; Dauphin;
Hugh McKenzie, Deloraine;
Dr. J. A. Munn, Dufferin;
N. A. Hryhorczuk, Ethelbert;
S. S. Garson, Fairford;
A. R. Berry, Gilbert Plains;
Einar S. Jónasson, Gimli;
Wi'lliam Morton, Gladstone;
W. J. Breakey, Glenwood;
Thos. Wolstenholme, Hamiota;
R. A. Bolvin, Iberville;
A. E. Foster, Killarney;
D. L. Campbell, Lakeside;
Hon D. G. McKenzie, Lansdowne
Hon. P. A. Talbot, La Verandrye
F. W. Mclntosh, Manitou;
Dr. C. W. Wiebe,
Morden-Rhineland;
Hon. W. R. Club, Morris;
Ivan Schultz, Mountain;
W. C. Muirhead, Norfolk;
W. W. McKinnell, Rockwood;
W. J. Wtestwood, Roblin;
T. B. Grirffiths, Russell;
Hon. R. A. Hoey, St. Clements;
M. D. McCarty, Ste. Rose;
R. H. Mooney, Viren;
Hon. W. J. Major, Hon. J. S.
McDiarmid, og Ralph Maybank,
Winnipeg.
Skúli Sigfússon, Ste. George.
í fjórum öðrum kjördæmum, má
telja frambjóðendum stjórnarinn-
ar vísa kosningu.
Þessir íhaldsmenn eru kosnir:
J. 0. McLennaghen, Kildonan-
St. Andrews;
Col. F. Taylor, Port. la Prairie;
A. R. Welch, Turtle Mountain;
Sanford Evans, J. T. Haig, og
H. D. B. Ketchen, Winnipeg;
Ralph H. Webb, Assiniboia;
George Ðinsdale, Brandon.— í
þrem kjördæmum öðrum, má vel
ætla, að íhaldsmenn nái kosningu.
í Winnipeg náðu fjórir fram-
bjóðendur hins óháða verkamanna-
flokks kosningu, eða þeir: John
Queen? S. J. Farmer, Marcus Hy-
man og William Ivens. Þingmanns-
efni verkamanna í St. Boniface,
náðf einnig kosningu.
Stjórnarskifti
á Islandi
Tryggvi Þórhallsson forsætisráð-
herra, hefir safet af sér fyrir sig
og meðráðherra sína tvo. Orsök-
in til þessa, eftir því sem séð
verður af blaðafréttum frá
Reykjavík, er sú, að stjórnin gat
ekki komið fram málum sínum í
efri deild. Eru þar jöfn atkvæði
stjórnarflokksins og mótstöðu-
flokkanna. Neituðu andstöðuflokk-
ar stjórnarinnar í efri deild að
samþykkja skattafrumvörp og önn-
ur nauðsynjamál, sem stjórnin
hafði lagt fyrir þingið, nema því
að eins, að fyrst fengist úrlausn
á kjördæmaskipunarmálinu, sem
þeir flokkar teldu viðunandi. Að
kröfum andstöðuflokkanna í þessu
máli, virðist stjórnarflokkurinn
ekki hafa getað gengið, og var
samkomulag þar ómögulegt, að því
er séð verður.
Tók stjórnin þá það ráð; að
biðjast lausnar og benti forsætis-
ráðherra konungi jafnframt á, að
ftela Ásgeiri Ásgeirssyni, fjármála-
ráðherra, að mynda ráðuneyti.
Konungur samþykti lausnarbeiðn-
ina, en bað stjórnina að halda á-
fram þangað til ný stjórn væri
mynduð. Fól hann jafnframt Ás-
geiri Ásgeirssyni að mynda nýtt
ráðuneyti. Tók hann því, en ekki
var hann búinn að því, þegar út
komu síðustu blöð, semLögbergi
hafa borist frá Reykjavík, en það
er 2. júní. Lausnarbeiðnin mun
hafa verið send konungi 26. maí.
Þegar þetta gerist, liggur
Tryggvi Þórhallsson forsætisráð-
herra veikur og getur ekki mætt á
þinginu, en sendir því boðskap
af sínum sjúkrabeð, og tjáir frá
því hvað hann hafi jgert.
Þetta er þá fréttin, eins og hún
hefir borist Lögbergi í blöðum
frá Reykjavík: Stjórnin hefir
beðist lausnar, vegna andstöðu
alþingis; konungur hefir veitt
henni lausn og falið Ásgeif! Ás-
geirssyni að mynda nýja stjórn,
en hann er ekki búinn að því 2.
júní. — Síðan hefir þó sú frétt
borist, þó hún sé ekki úr íslenzk-
um blöðum, að stjórnin sé mynd-
uð og hana skipi þeir Ásgeir Ás-
geirsson, Malgnús Guðmundsson
og séra Þorsteinn Briem. Að
sjálfsögðu er Ásgeir Ásgeirsson
forsætisráðherra, en ekki er
kunnugt hvernig verkum er
skift að öðru leyti. Lítur út fyr-
ir, að hér sé um einhvers konar
samsteypustjórn að ræða, því á-
reiðanlega er Magnús Guð-
mundsson ekki einn af stuðn-
ingsmönum Framsóknarflokks-
ins.
Síðan þetta var skrifað, hefir
Lögberjgi borist eintak af dagblað-
inu Vísir í Reykjavik, dagsett 3.
júní. Er þar að finna þá frétt,
sem hér fer á eftir, og skýrir hún
sig sjálf:
NÝ RIKISSTJÓRN.
Ásgeir Ásgeirsson sneri sér til
þingflokks Sjálfstæðismanna í
fyrradag, og mæltist til þess, að
flokkurinn tæki þátt í myndun
samsteypustjórnar með Framsókn-
arflokknum, og nefndi til einn
mann í stjórnina. Þingflokkur
Sjálfstæðismanna félst á tilboð
Ásgeirs og benti á Maignús Guð-
Guðmundsson til þess að taka sæti
í saipsteypustjórninni. Á fundi í
þingflokki Framsóknarmanna var
því næst samþykt, að Ásgeir Ás-
geirsson skyldi mynda stjórn með
þeim Magnúsi Guðmundssyni al-
þm., og séra Þorsteini Briem á
Akranesi.
Að svo búnu' símaði Ásgeir Ás-
geirsson til konungs, og mun út-
nefning stjórnarinnar væntanleg
í dag.
Ráðherrarnir skifta þanniig með
sér verkum, að Ásgeir Ásgeirsson
verður forsætisráðherra, utanríkis_
málráðherra og fjármálarðherra;
Magnús Guðmundsson verður
dómsmálaráðherra, og tekur einn-
ig að sér samgöngumál, verzlunar-
mál, sjávarútvegsmál, heilbrigðis-
mál og sveitarstjórnarmál, en Þor-
steinn Briem landbúnaðarmál,
kirkju- og kenslumál.
Hoover útnefndur í
einu hljóði
Á flokksþingi Republicana, því
hinu mikla, er háð var nýlega í
Chicago, var núverandi forseti
Bandaríkjanna, Mr. Herbert
Hoover, útnefndur í einu hljóði
sem merkisberi flokksins við
kosningar þær til forsetatignar,
er fram fara í öndverðum nóv
embermánuði næstkomandi. Þó
hin og þessi á!greiningsmál að
sjálfsögðu kæmi fyrir flokks-
þing þetta, þá verður þó ekki
annað sagt, en að eining og sam-
vinna væri yfirleitt góð, að
minsta kosti gilti það í fylsta
máta um forseta útnefninguna.
Ti'llaga kom fram á flokks
þinginu um það, að nema úr gildi
vínbannslöggjöf Bandaríkjaþjóð-
arinnar, en fékk lítinn byr. Á
hinn bóginn tjáðu fulltrúar marg-
ir hverjir sig hlynta því, að hin-
um einstöku ríkjum yrði lagt það
í vald, hvers konar lðggjöf þau
kysi í sambandi við vinbann eða
vinsölumál.
í sambandi við tollverndarmál-
in, tjáði flokksþingið sig Mynt
þeirri tollvernd einni; er að jöfn-
um hlutföllum yrði stóriðjunni
og landbúnaðinum til hagsmuna.
Sir Donald MacLean
Látinn er nýlega í Lundúnum,
Sir Donald MacLean, mentamála-
ráðgjafi þjóðstjórnarinnar brezku
og um langt skeið einn af áhrifa-
mestu mönnum frjálslynda flokks-
ins.
NÝR MESSIAS.
Indverskur maður, Shri Meher
Baba, þykist vera nýr Messías, og
skifta lærisveinar hans þúsund-
um. 1 sjö ár hefir hann ekki tal-
að orð, en gert sig skiljanlegan
með því að benda á stafi í staf-
rófinu. Um miðjan apríl lagði
hann á stað til Englands, og ætl-
ar að gera þar ótal kraftaverk,
vekja menn frá dauðum, lækna
sjúka og gefa blindum sýn. Síðan
ætlar hann að fara til Ameríku
og þar ætlar hann að rjúfa hina
sjö ára þögn og halda fyrirlestra
víðs vegar. — Lesb.
Flokkasöngur
í Mentaskólanum.
Björgvin Guðmundsson tón-
skáld, sem starfað hefir sem söng-
kennari við Mentaskólann og
Barnaskólann í vetur, gaf, á sum-
ardalginn fyrsta og sunnudaginn
fyrstan í sumri, bæjarbúum kost
á að hlusta á tvo flokka, karlakór
og blandað kór, er hann hefir æft
í Mentaskólanum í vetur. Hvort-
tveggja varð honum og Mentaskól-
anum til mesta sóma. í karlakórn-
um eru eingöngu Mentaskólasvein-
ar, um 16—18 að tölu. Tókst söng-
ur þeirra ýkjulaust ljómandi vel,
stórvel, má segja, þegar litið er til
þess, að úr fáum er að velja til
söngs,—þótt margir séu í skóla,—
þar sem allur f jöldi skólasveina er
i mútum eða nýskroppinn úr þeim.
Bæði er þarna að ræða um all-
mikla og hljómfagra tenóra, og
djúpa o!g mjúka bassa, eftir fylstu
vonum. En bezt er þó, hve vel
samstiltar raddirnar voru og söng-
urinn allur fágaður og lýtasnauð-
ur, með svo stuttri þjálfun, sem
hér er um að ræða. Benti öll fram-
koma flokksins á það, að furðulega
mikils megi vænta af sveinum
þessa skóla, þegar fram í sækir og
flokkurinn eflist að röddum og
þjálfun.
Meginhluti blandaða kórsins
var skipaður skólameyjum og
sveinum, en allmargt aðstoðar-
fólk, sérstakle'ga sópranraddir,
fengið víðsvegar úr bænum, þar
á meðal ýmsir nemendur Björg-
vins úr Barnaskólanum. Söng
flokkurinn ýms lög, en langmest
kvað að tveimur, eftir Björgvin
sjálfan, öðru, Brennið þið, vitar”
úr hátíðarljóðum Davíðs Stefáns-
sonar, er Björgvin bjó til söngs,
hinn, “Bára, þegi þú,” úr “Streng-
leikum,” er Björgvin einnig bjó til
söngs álla, áður en hann hafði lært
af öðrum en “andanum,” eins og
Sigurður okkar Sigvaldason segir.
Bæði lögin eru ákjósanlega vel
bygð, enda mun hæfileiki Björg-
vins til þess að byggja fögur og
stórkostleg verk fyrir blandaðan
kór, flestum, ef ekki öllum íslenzk-
um samtíðarmönnum sínum fram-
ar — ag þeim annars ólöstuðum —
tæplega verið lengi leyndarmál
fyrir þjóð hans.
Flokknum tókst mæta vel að fást
við þessar erfiðu tónsmíðar, og má
sérstaklega nefna til sópran-
raddirnar. Er engin ástæða til
þess að efast um, að hér séu jafn
góðar raddir að finna meðal
kvenna sem karla. Má þá um leið
geta þess, að fyllilega er kominn
tími til þess, að vér íslendingar
eignumst a. m. k. einn blandaðan
kór, er staðið gæti árinu lengur og
tjáð oss og túlkað sum mikilfeng-
legustu verk vorra eigin og er-
lendra tónskálda. Og ekki gæti það
skaðað, líkt og maðurinn sagði í
prófinu, að vér Akureyringar rið-
um á vaðið til úrslitalendingar.
Raddirnar höfum vér. Söngstjóra
höfum vér. Og hvað þarf þá
frekar, annað en svo lítið af vilja,
þrautseigju og metnaði, að sízt er
ofætlandi jafn stóru bæjarfélagi.
En þökk mína og mar'gra ann-
ara, er hlýddu, vildi eg með þess-
um línum tjá Björgv. Guðmunds-
syni og Mentaskólaflokknum, fyr-
ir hina ánægjulegustu skemtun
þessa tvo daga. Og þá líka Her-
manni Stefánssyni, íþróttakenn-
ara, og íturvöxnum stúlkum og
piltum úr Mentaskólanum, er á
sunnudaginn styttu oss hlé milli
söngvanna með fögrum líkamsæf-
ingum, sjálfum sér og kennaranum
jafnt til sóma.
S. H. f. H.
—Dagur.
Vinnur hæátu verðlaun
LILLIAN GILLILLAND.
Stórblöðin í borginni Minnea-
polis fluttu þá frétt nýverið, að
þessi unga og gáfaða íslenzka
stúlka hefði unnið hæstu verð-
laun í mælsku samkepni (The
Pillsbury Oratorical Contest) við
æðri háskóla Minnesota ríkis. —
Það er eins og hin íslenzka þjóð-
armeðvitund glæðist í bili við af-
burða gáfur hinna ungu á náms-
skeiði. Það er eins og lýsi sól
hinnar fyrri sögualdar, er íslend-
ingar voru jafnokar allra annara
þjóða.
Námsferill Lillian Gillilland
hefir verið hinn glæsilegasti, því
verðlaun hefir hún unnið áður og
í eitt skifti hlaut hún gullmedalíu.
Þeir sigrar hennar öðlast sérstakt
gildi við það, að námið við ríkis-
háskólann hefir hún eiginlega
stundað í hjáverkum sinum. Alt
námsskeiðið í gegn hefir hún
starfað á skrifstofu fyrir laun-
um. Slíkt útheimtir frábæra iðni
og andlegt atgerfi á háu stigi.
Síðasti sigur hennar hlaut um-
getningu stórblaðanna, eins og að
ofan er sagt. Þá fékk þessi unga
stúlka verðlaun, er námu $100 í
gulli. Umræðuefni hennar vakti
sérstaklega athygli: “Fimm hundr-
uð ára framtíðar þroskaskeið
mannkynsins”. Því örðuga við-
fangsefni gerði hin íslenzka skóla-
mær svo góð skil, að hún hlaut
hæstu verðlaunin. Nú á hún eftir
eitt ár við ríkisháskólann, útskrif-
ast á komanda vori. Hún hefir
tekið öflugan þátt í skólalífinu o'g
víða hefir hennar verið getið.
Ljóð hennar, frumleg og sérstæð,
hafa birzt í tímaritum skólans.
Fögur framtíð blasir við þeim
sann-áslnezku gáfum.
Móðir hennar er íslenzk, Guð-
laug Kristín Þorkelsdóttir, er á
ætt að rekja til séra Jóns Þor-
lákssonar, prests og skálds, á Bæg-
isá í Hörgárdal í Eyjaf jarðarsýslu.
Foreldrar Guðlaugar komu frá Is-
landi árið 1875, og dvöldu í Win-
nipeg um tvegígja ára bil, en fluttu
þaðan til Bandaríkjanna og sett-
ust að í Minneota; þar er Guðlaug
fædd. Hún hefir notið góðrar
skólamentunar og stundaði um
hríð sólakenslu. Giftist hún hér-
lenzkum manni, Bernard Gillilland
að nafni, og eignuðust þau hjón
fjðgur börn: John? Elizabeth, Isa-
bell og Lillian. Mann sinn misti
Mrs. Gillilland, er öll börn henn-
ar voru í bernsku. Flutti hún þá
frá Denver, Colorado, til Water-
town, S. D., og með sérstökum
dugnaði og fyrirhyggju fékk hún
séð sér og börnum sínum far-
borða. öll hafa börnin hlotið gott
uppeldi og notið æðri mentunar.
— Þá móður, er öðru eins dags-
verki aflýkur, má telja til stór-
kvenda íslenzkrar þjóðar. Þessi
kona á fáa sína líka. Eg tel barna-
lán hennar eins dæmi, og langar
mig til að minnast slíks í fáum
orðum.
John Gillilland er elzta barnið.
Hann hefir staðið við hlið móður
sinnar af mestu snild. Skömmu
eftir að hann útskrifaðist af mið-
skóla í Watertown, gerðist hann
starfsmaður á stjórnarskrifstof-
um í Washington, höfuðborlg
Bandaríkjanna Þaðan fór hann
til Minneapolis, um það bil að
móðir hans flutti þangað. Tók
hann þá að gefa sig við verzlun-
arstörfum, og er nú ráðsmaður
við stóra verzlun. — Um eitt skeið
stundaði hann fluglist í hjáverk-
um sínum, og var þá fenginn til
að stýra “motionless” flugvél á
ríkissýningum í Minnesota og
víðar. Flu'gvél sú hófst hátt frá
jörðu og virtist svo nema staðar
í lofti uppi. Hlaut sú raun umgetn-
inugu í mörgum af stórblöðunum.
Jafnframt öllu þessu hefir þessi
ungi maður stöðugt stundað nám *
við kvöldskóla og hyggur að ganga
mentaveginn.
Elizabeth, næst-elzta barnið,
innritaðist við ríkisháskólann og
útskrifaðist þaðan með heiðri.
Hlaut hún mörg verðlaun á náms-
skeiði fyrir afburða námshæfi-
leika, og tók röskan þátt í skóla-
lífinu. Lét hún sér þetta eigi
lynda, heldur náði meistaragráðu
(M.A.), og staríar nú sem há-
skólakennari við Occidental Col-
lege 1 Los Angeles, California. —
Isabella, systir hennar, er sömu-
leiðis útskrifuð af ríkisháskólan-
um. Námsskeið hennar var einnig
hið glæsilegasta, og hlaut hún
mörg verðlaun fyrir ástundun og
j námshæfileika. Hún starfar við
verzlun í Minneapolis.
Hér var eigi um auð að tala eða
allsnægtir. öll hafa þessi mann-
vænlegu systkini orðið að vinna
fyrir sér sjálf meira og minna.
Oftsinnis hafa þau því orðið að
stunda námið í kvöldskólum, að
afloknu dagsverki. öll hafa þau
tekið góðan þátt í sínu skólalífi og
getið sér þar hins bezta orðstírs.
En móðirin, rösk og íslenzk,
stóð við hlið þeirra og var hinn
sanni leiðtogi. O. T. Johnson.