Lögberg - 29.12.1932, Blaðsíða 7

Lögberg - 29.12.1932, Blaðsíða 7
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 29. DESEMBER 1932. Bl.s 7 Dabbi Eftir J. H. GÍSLASON. (Niðurl.) Menn sáust hanga á siglutrján- um o!g ránum og halda sér þar dauðahaldi; sumum virtist, sem þeir gætu heyrt neyðaróp deyj- andi manna, sem í vonleysi og angist báðu um hjálp, þar sem öll hjálp var ómöguleg; miskunnar- laust ofviðrið slengdi skipinu til og frá, þar sem sjáanlega var að stórgrýtið mundi mola það í sund- ur á næsta augnabliki. Þessi eina klukkustund varð þeim eilífðarlöng, er á horfðu. Smátt og smátt molaðist og liðað- ist skipið alt í sundur í óteljandi afenir. Einn eftir annan mistu skipverjar tökin og féllu í sjóinn — einn eftir annan hurfu þeir sjónum áhorfendanna. Þar sem eg stóð, hlupu fram hjá mér á alla vegu og í allar átt- ir æpandi konur, sem rifu af sér hárið i óstjórnlegri sorg og sálar- angist. Þetta voru mæður, kon- ur og systur Vesalings sjómann- anna, sem háðu hið síðasta stríð í algerðu vonleysi um sigur — þeir voru dauðadæmdir. En miskunarlaus stormurinn lét hærra en óp hinna hjálpar- lausu kvenna; það var eins og hann með igrimdarofsa reyndi að þagga niður í þeim grátinn og kveinstafina, svo þeir skyldu ekki heyrast; það var eins og hann espaðist við bænir þeirra og grátbænir. Öskrandi og grenj- andi kæfði hann öll önnur hljóð eða drekti þeim. Alt í einu lygndi; það var eins og náttúran bryti allar sínar eig in reglur, svo skyndilega lægði storminn. Helzt leit úr fyrir, eins og höfuðskepnurnar hefðu komið sér saman um það, að nú væri þessu verki þeirra lokið á þessum stað og nú væri óhætt að taka hvíld. Alt var, kxrt og rólegt; bláhvíta logn og spegilsléttur sjór. Hver einasta fleyta, sem sjófær var, frá minstu róðrarskel til stærsta gufu- skips, var sett á flot til þess að reyna að bjarga — ef um ein hverja björgun væri að ræða En jafh skyndilega olg stormlnn hafði lægt, lagðist þykk og kolsvört þoka yfir alla höfnina; þetta gerði björgunartilraunirnar enn þá erfiðari. Þegar öll leit var um garð gengin og útséð um frekari björgun, var Dabbi eini maður- inn, sem bjargast hafði. Þessi atburður íhafði staðfiest þá skoðun eða hjátrú Dabba sjálfs, að hann væri eitthvert náttúruafbrigði, einhver kynja vera, sem virkilega gæti ekki dá- ið eins og aðrir dauðlegir menn, fyr en hann hefði framkvæmt eitt- hvað sérstakt, sem forlögin hefðu ákveðið honum, eitthvað óvenju- Iegt, eitthvað stórkostlegt. Þessi hugsun festi dýpri rætur í huga hans með hverjum líðandi' degi. Hann gat ekki hrundið henni frá sér; hún ásótti hann nótt og nýtan dag og gerði hann áhyggjufullan og þunglyndan. Það sem öðrum virtist vera ó- venjuleg hepni, fanst Dabba sjálf- um eins og einhver einkennilegur bölvunardómur eða að minsta kosti vottur þess, að líf hans væri bundið einhverjum töfrahnút, sem hann yrði að leysa. Hann varð órór í huga; og í- myndunarþrunginn. Hann hugs- aði um storminn og öldurnar eins og lifandi verur, sem lékju sér með hann og réðu yfir örlögum hans. Hann heyrði einkennileg- ar ^addir og sá undrasýnir. Dabbi var drykkjumaður eins og flestir sjómenn, og því dýpra sem hann sökti sér niður í þessar ímynduðu ákvarðanir með líf sitt og tilveru, því meira drakk hann. Einstöku sinnum drakk eg með honum glas af víni. Það var eitt skiftið, þegar við vorum þannig að drekka saman í bróðerni, að hann tók um hand- legginn á mér, hallaði sér áfram og yfir borðið og sagði: ‘‘Drengur!” þannig ávarpaði hann mig æfinlega, þó eg væri nú svo gamall, að eg átti tvo syni á háskólanum: “Drengur! eg vildi gefa þér alt sem eg á til í eigu minni, ef þú gætir sagt mér það í kvöld, hvað eg verð að ger* áður en eg skil við þetta líf.” “Dabbi!” svaraði eg alvarlega, “Haltu bara áfram að vera sama göfuga sálin, sem þú hefir alt af veriðg; hættu að hugsa um alla þessa leyndardóma og láttu þér líða vel.” “Drengur!!” sagði hann; hvíslaði orðin með hásum rómi og dró að skilið. Menn gerðu sér í hugar- lund, að þeim hefði lent saman í áflogum; að Niels Hansson hefði verið illa leikinn í þeim áflogum og að lokum barinn niður með sterkum hnefum. Þegar hann féll hafði hann að líkindum lent með höfuðið á stórum steini, sem var hjá útihúsinu, þar sem þjónar hans fundu hann dauðan. Tæplega hafði lögreglan haft rannsókn málsins með höndum í tuttugu og fjórar klukkustundir, þegar hún komst að þeirri niður- stöðu, að ekki væri nema um einn sér hendina: “Gerðu ekki gys að mann að ræða á meðal hinna 1200 gömlum manni; eg get ekki flogið lengur, því vængir mínir eru fjaðralausir; eg er orðinn ófær til sjóferða. Hvaða erindi skyldi eg svo sem eiga út á sjó? eg, sem er orðinn afgamalt skrifli og hálf- dauður af gigt? Og á landi get- ur mér ekki liðið vel.” Þetta var bókstaflega satt. Þeg- ar eg hugsaði mér Dabba frá hans eigin sjónai’miði, var ómögu- legt að hafa neitt á móti orðum hans. Skolótta hárið þyntist óðum á höfði hans; ennið var þakið stór- um hrukkum; djúpu og greindar- legu augun lýstu þunglyndi og örvæntingu, og sjálf voru augun sokkin eins og þau langaði til þess að fela sig í augnatóptun- um; stóru og sterklegu hendurn ar voru farnar að titra; líkam inn allur, sem verið hafði per- sónugerfi styrkleiks og staðfestu, var orðinn boginn og beygður. Alt bar vott um sorgleg von- brigði. Dabbi var ekki fær til sjóferða lengur. “Og svo er það þessi leyndar- dómur,” sagði hann enn fremur hægt og eins og utan við sig;jvinir mínir alla æfi? Er það lík- “þetta ‘eitthvað’, ! (sem eg ekki ^ legt, að eg hugsi í alvöruleysi skil; hvíslið í sjónum, spádómar^ um sjálfan dauðann?” stormsins; þessar leyndardóms-1 Að svo mæltu skýrði hann frá fullu raddir, sem tala við sál mína þvi í fáum orðum, greinilegum, og láta mig aldrei í friði. Það er^hvernig hann hefði myrt Niels þetta, sem varnar mér allrar Hansson. ’ hvíldar; það heldur í mér þe*su Hann hafði verið dauðadrukk- óvelkomna lífi, varnar mér frá inn og viti sínu fjær. Um nöttina, því að geta dáið eins og aðrir þegar morðið var framið, hafði dauðlegir menn, fyr en eg hafi hann stytt sér leið heim með því gert eitthvað, framkvæmt eitt-1 að fara beint yfir landareign íbúa Reykjavíkur, er sekur gæti verið um þennan glæp; það hlyti að vera Eyvindur Grímsson. Lögreglan þóttist hafa óhrekj- andi líkur á móti honum. Eg get því tæplega lýst undrun minni — og sama er um alla aðra að segja, — þegar Dabbi kom ró- legur og allsgáður inn til fanga- varðarins á öðrum degi eftir að morðið var framið; andlitið var veðurbarið, en fölt eins og nár, hann hengdi höfuðið niður á bringu og varirnar titruðu af ó- styrk um leið og hann sagðí: “Ykkur er bezt að taka mig fast- an; eg myrti Niels Hansson.” Röddin var hás, dimm og óstyrk. “Þetta er alvörumál, Dabbi!” sagði Sigurður gamli fangavörð- ur. “Alvörumál,” endurtók hann eins og hann var vanur. Dabbi reidist og sagði með á- kafa: “Er það líklegt, að eg skoði þetta öðruvísi en alvörumál? Er það líklegt, að telji ekki heiður minn og mannorð alvörumál? Er það líklegt, að eg hugsi með al- vöruleysi um æru mína og dreng- lyndi? um menn, sem verið hafa saga; en augu hans báru engan vott um neina leynda sekt, er skapaði honum ótta eða skelf- ingu; hann horfði beint og óhik- að framan í mann; hann hafði auðsjáanlega ekkert ísamvizkubit af neinu; andlit hans lýsti því ekki að hann væri sér meðvitandi um nokkurn stóran glæp; svipur- inn var djarflegur og hrein, en breytilegur. KAUPIÐ AVALT LUMBER hjft THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD. . - WINNIPEG. MAN Bank of Haintlton ChamberB. HKNRY AVE EAST Yarrt Offtce: #th Floor. ast til og meiðst svo mikið, að t lagði líf sitt í hættu gegn stormi og krókóttur fjallvegur; þar er tæplega beinn spotti; heldur hver krókurinn á eftir öðrum; sé eitt spor stigið út af veginum, þá er maður viltur og kemst aldrei á rétta leið aftur.” “Já, það er satt að nokkru leyti, Dabbi,” svaraði ég; “en samt er að miklu leyti hver sinn- ar gæfu smiður.” “Alls ekki, alls ekki!” svaraði Dabbi. Hann brosti með um- burðarlyndis látbragði, sem lýsti því, að hann afsakaði í huga sér það sjálfsálit, sem orð mín lýstu, vegna þess, hve ungur eg var og óreyndur. “Alt er komið undir tilviljun,” sagði hann. “Hör- undslitur vor og lyndiseinkunnir eru undir því komin, hvar og af hverjum vér fæðumst í þennan heim. Vér veljum vini vora, at- vinnu vora, trú vora, tungumál vort aðeins af tilviljun og eftir kringumstæðum. Frá vöggunni til grafarinnar erum vér alls ekk- ert nema óskiljanlegur leiksopp- ur í höndunum á óskiljanlegu afli, sem stjórnar uppkomu sólarinnar “Drengur!”-sagði hann oft við :honum var ekki ætlað líf. Hann mig; “líf okkar mannanna er eins, óskaði að fá að tala við mig. Þegar eg kom að rúminu hans, benti hann mér að setjast hjá sér. “Það er — er við — viðvíkjandi morð — morðinu,” sagði hann. “Röddin var veik og hann átti ervitt með að tala. “Eg átti erv- itt þann vetur,” sagði hann enn fremur. “Átti altaf ervitt — Ekkjan.” Eyvindur kallaði síð- ari konuna sína aldrei annað en ekkjuna. “Ekkjan heimtaði hangi- kjöt og annað, sem Niels átii geymt í úthýsinu. Eg stal öllu, sem eg gat, handa henni og börn- unum. Svo kom þessi nótt; það var voðaleg nótt.” Eyvind hrylti auðsjáanlega við endurminning- unum frá þessari nóttu; hann titraði af angist. “Niels kom að mér, þar sem eg var að stela. Við —Vvið fórum að fljúgast a. Eg sló hann. Hann — hann datt. Eg ætlaði ekki að drepa hann. En það var eins og ólánið elti mig — helvítis ólánið elti mig altaf hvar | sem eg fór.” Nú varð Eyvindur að hvíla sig stundarkorn; hann lokaði blóð- rauðum augunum. Eftir stundar- og stórsjó og bjargaði lífi föður míns. Eg flýtti mér eins og eg gat, en eg varð samt of seinn. Dabbi hafði orðið bráðkvaddur hér um bil einni klukkustund áður en eg komst á skrifstofu fanga- varðarins. .. Sig. Júl. Jóhannesson þýddi. Meðal rósa hvað, »em eg verð að framkvæma — það er þess vegna að eg fæ ekki að deyja.” Það var eins og hann talaði fremur við sjálfan sig en við mig. ~ Dabbi var allur að hverfa inn í sjálfan sig, ef svo mætti segja. Grábláu augun horfðu út í fjarsk- ann; eg starði beint inn í þau og gat- séð, að hann var að reyna rannsaka hvern leyndan krók og kyma í fylgsnum huga síns og lífs í því skyni, að reyna að finna þar eitthvað sérstakt; ef til vill eitthvert voða ranglæti, einhverja ófyrirgefanlega synd; einhvern glæp; einhverja voða yfirsjón drýgða í óstjórnlegri geðshrær- ingu af ódæði eða jafnvel í barns- legri fávizku; í stuttu máli eitt- hvað, sem hann yrði að afplána áður en hann gæti dáið í friði við guð og menn. Svona stóðu sakir, er Niels Han- son var myrtur; það var um kvöld í desembermánuði; veður var kalt og vetrarlegt. Svo leit út, sem einhver hefði verið að stela vistum hvað eftir annað frá Niels Hanssyni; hann var auðugur og lifði eins og rík- um manni hæfði. Á haustin byrgði hann sig upp með hangikjöt, harð- fisk, súrsaðan hval, súrt slátur, reyktan lax og annað sælgæti. Þessum vistum hafði þjófurinn stolið, hver sem hann var; og svo reglubundið hafði þetta starf hans verið, að eitthvað hafði hprf- ið svo að segja annan hvorn dag. Loksins hafði Niels Hansson á- kveðið að þetta skyldi hætta; hann afréð það þess vegna að vaka og vera á verði, þar sem matarforði hans var geymdur. Þegar hann fanst myrtur, var það talið vist. að hann hefði fundið þjófinn og að hann hefði ef til vill ætlað að taka lögin í eigin hendur, gerast sjálfur dómari og refsa þrælnum snortnar, svo að stofan min sé og öldugangi sjávarins. Allar at- þögn sagði hann: “Næsta dag jafnan aðgetur unaðar og fegurð. ar. Gjafir þeirra geta orkað meira Nielsar. Hafði þá Niels ráðist á hann að óvörum, annað hvort af ásettu ráfci eða í misgripum fyr- ir einhvern annan; hann hafði ausið yfir Dabba skömmum og á- kærum. Sakað hann um þjófnað og ráðist á hann. Dabbi var í verra skapi en 'svo, að hann gæti tekið slíkum kveðjum með still- ingu eða jafnaðargeði, sérstak- lega þegar geðæst landrola átti í hlut. Þeir lentu í áflolgum og hvernig þau áflog enduðu var öll- um kunnugt. Dabbi hengdi höf- uðið niður á bringu í djúpri sjálfs- fyrirlitningu. Aukaútgáfur blaðanna fluttu söguna samstundis um allan bæ- inn. Fólkið átti erfitt með að trúa þessari sögu; og þegar það loks- ins varð að trúa henni, vakti hún fremur hluttekningu með Dabba en með Niels. Það virtist öllum svo ótrúlegt að engu tali tæki, að Dabbi, sem öll- um lifandi mönnum oftar hafði lagt líf sitt í hættu til þess að bjarga lífi annara, skyldi hafa drepið þennan kaupmanns ræfil; sumir gengu svo langt, að þeir trúðu því alls ekki. Það virtist vera svo greinileg mótsögn í lífssögu Dabba, að hann, sem átti fleiri hreysti- og hugrekkisverk að baki sér en nokkrir. tólf aðrir sjómenn til samans, skyldi að hausti hérvist- ar sinnar standa á grafarbakkan- um sviftur allri æru og allri þeirri dygð, sem manndómur og þreysti hafði áunnið honum, og kveðja þennan heim sem fyrirlit- legur morðingi. Þetta hugarfar fólksins var á- reiðanlega ástæðan fyrir því, að eg gat um síðir fengið kærunni í stofunni minni litlu angar Ioft- ið af rósailm. Á borðinu hjá mér við austurgluggann standa þær, rósirnar ungu, eins og ástúðlegir . | vinir með hreinan svip og skær I augu. Hvítar og rauðar, gular, purpuralitar og bleikar krónur baða sig í geislum sólarinnar, sem falla inn um austurgluggann frá morgni til miðdegis. Snemma í morgun hafði hvít og grönn hönd I vökvað þær, og enn glitra einstaka daggardropar í bikurunum, eins og demantar á dúnmjúkum brjóst- um. Vetur! Þú sem kemur með fangið fult af fjúki og kulda! Láttu þessar yndislegu rósir ó- hafnir vorar; alt, sem skeður, hefir einhvern leyndardómsfullan tilgang. Vér líðum og vér njót- um eins og þátttakendur í leik; spádómsþytur stormsins, raddir sævarbáranna , þessir leyndar— dómar, sem vér getum ekki skil- ið, eru þrátt fyrir alt eins veru- legir og beinin í líkömum vor- um; þeir hefja oss og niðurlægja — Drengur.” Rödd hans varð organdi eins og í særðum erni: “Drengur, sál mína hungrar og þyrstir eftir frelsi — eftir hvíld.” Tár komu fram í augu Dabba — tár, sem lýstu dauða angist. Hluttekning mín með honum var takmarka- laus; eg fann hjarta mitt slá með ákafa, en eg gat ekki komið upp einu orði. Hann skynjaði þetta, tók skyndilega í handlegginn á mér og sagði með sterkri, karl- mannlegri rödd: “Drengur! Gleymdu öllu þessu rugli; það eru óráðsórar gamals manns; eg er að verða eins og landræflarnir; ístöðulaus og tel mér raunatölur. Nei, guð varð- veiti mig frá því!” Og hann hló kuldahlátur um leið og hann sagði þetta. En sá hlátur fanst mér láta í eyrum jafnvel enn þá átakanleg- ar, en þótt hann hefði grátið. Eg skildi það svo vel, hversu fang- elsisveggirnir hlutu að særa sjálf- stæðistilfinning þessa mikla manns. En engu var hægt að i breyta; hans eigin játning for-| dæmdi hann. Sumarið var komið, með fugla- söng og blómdýrð. Hagarnir voru orðnir grænir og stirndir gullnum fíflum, bláklukkum, og sóleyjum. í djúpi dalanna og faldi eg mig niður við sjó og bjóst við því á hverju augnabliki, að eg yrði tekinn fastur. Dabbi kom mér að óvörum; hann þreif í öxl- ina á mér og sagði: “Bleyðao þín! Þú myrtir Niels Hanson! eg veit að þú myrtir hann!” en alt gull veraldar. Hvíta rósin þarna ber blæ sakleysis og hrein- leika inn í heiminn. Hefirðu ekki i veitt því eftirtekt hve hvítu krónu- blöðin minna á yfirbragð barns- í ins, þegar það hvílir sofandi á Eg þorði ekki að segja eitt ein-] beði sínum? Og ef þú ert skygn, asta orð. sérðu ofurlítinn ljósálf í bikarn- “Kannske þú hafir ekki getað um. Hann stendur á einni blað- gert að því, kvikindið þitt!” bætti tungunni og gægist forvitnislega Dabbi við skyndilega. “Eg bað þér út á milli fræflanna, upp mót ljósi bölbæna fyrir löngu og bölvun og lífi. Og það er kvíði í bláu, þeirra orða hefir fylgt þér eins sakleysislegu augunum. Heimur- og skugginn þinn alla tíð síðan. inn er svo stór—og viðsjáll. Gula Ef til vill hefir einmitt það eyði- rós! Þú ert tákn samtengingar- lagt líf þitt. Og nú verð ég að innar. 1 hofum og á hörgum horf- gera nokkuð, Eyvindur, hversu ; inna kynslóða hefir þú borið frið- nærri mér sem eg tek það; eg | arorð og sátta milli mannanna. verð að friðmælast við þig hérna Og þeir hafa troðið þig undir fót- og bæta fyrir þá bölvun, sem eg um. En þú hefir opnað blöð þín hefi valdið þér.” að nýju og hrært hjörtun til sam- Um leið og hann mælti þessi i úðar um stund. Starf þitt er dýrð- orð, henti hann til mín pyngju eins og þú ert sjálf. Þú fullri af peningum. Eg hélt fyrst lætur ÞÍK heldur ekki vanta, rauða að Dabbi hefði orð.ið brjálaður. r6s! Þarna breiðir þú úr blöðum Samt þorði ég ekki að segja eitt Þínum’ Þu fulltrúi sogarinnar og einasta orð. Hann var í afar- jarðneskra ásta. Þú ert tákn ofsafengnu skapi: “Taktu við 6au6ans- Rauðir blóðdropar þján- þessu!” sagði hann; “og reyndu 1 in»anna dr^úPa af blöðum bínum að lifa dálítið sæmilegu lífi. Og og seil;la um manu allan með ef svo skyldi vera, að bölvuiiarorð barmsins hrollkalda þunga. En mín væru orsök í glæp þinum, þá Þú erf lilca ialin lífsins, því hver skal eg sjálfur líða fyrir hann.”! Wanin^ er undirbúningur ein- — Að þessu mæltu yfirgaf Dabbi hverrar nýrrar fæðingar — ein- mig; hann gekk í burt eins og ein- i hvers nýs lífs. Ástin og sorgln, hver óskiljanlegur andi eða risa-! unaðurinn °g þjáningin, lífið og svipur frá öðrum heimi. Með siálf-1 dauðinn er einkunn þín og aðall. um mér var eg sannfærður um harna úti 1 forsadunni drúPir það, að hann væri bandvitlaus; höfði’ dökka, flauelsmjúka rós, sérstaklega þegar eg frétti hvað tókn bagnarinnar og hljóðleikans. hann gerði á eftir. En frá þessari! Á kyrlátum kvöldum °Pnar hú bina Viiil/lii li n L' VI i ' Vi n 1 rvi I/ TTYA YA 1 voðanótt og fram á þetta kveld hefir líf mitt alt verið eins og steykjandi helviti. Hugsaðu þér það, þegar myrtur ilmandi hlíðum hjöluðu ástvinir , maður starir framan í mann dauð- saman og tíndu bláber; við hina ! um aiigum! Mér er sem ég sjái mildu geisla miðnætursólarinnar Þau einmitt nú — ég sé þau altaf. Ó, það er hræðilegt! Guð minn góður, hvað það gleður mig að fá að deyja!” Undir eins og ég hafði látið fullgera játningarskjölin, flýtti eg sungu svanir unaðsöngva á kryst- allstærum vötnum. Hafið var kyrt og slétt eins og stöðuvatn í logni; þar endurskein klettótt ströndin eins og í geysistórum spegli. Og dimmblá fjöllin há og tignarleg teygðu tinda sína upp ] mér upp í fangelsið. Eg vildi vera til himins, sem allur leiftraði og j fyrsti maðurinn til þess að flytja ljómaði af iðandi norðurljósum. jDabba fréttirnar — Dabba, þessum Eg gladdist við hina stórfeldu! óvenjulega manni. Eg vildi verða fegurð hinnar norðlægu nætur, | fyrstur til þess að taka í sterku og breytt í manndráp í staðinn fyrir þar sem hún blasti við mér í allri! hnúaberu höndina; eg vildi verða ásetningsmorð. Jsinni dýrð. En alt íeinu var eg kall-j fyrstur til þess að gleðjast með Eg heimsótti Dabba oft í fang- ] aður og beðinn að koma á spítal-! honum og jafnvel til þess að elsinu; hann var sorgbitinn og ann. Eyvindur Grímsson hafði , gráta með honum, ef til þess kæmi. fann sárt til þess, að mannorð orðið fyrir slysi. Hann hafði verið , Eg elskaði hann nú eins barnslega, hans Var eyðilagt. Hann hélt fast að hjálpa til þess að afferma kola-1 eins einlæglega eins og eg hafði eins og honum fanst hann eiga'við sögu sína og varð aldrei tví- Jskip; hafði fest í lyftivélinni kast- gert, nóttina voðalegu, þegar hann huldu heima. En í" heimkynni j þagnarinnar er falinn lykillinn að ! vizku alheimsins. Hve undarlega er mönnunum farið! Þeir heyja kapphlaup um ímynduð verðmæti. Þeir fara út um allan heim, borg úr borg, land úr landi, til þess að fræðast um ti’.veruna. En þeir koma heim vonsviknir og ófróðari en þegar þeir lögðu af stað. En við aust- urgluggann í stofunni minni litlu opna ungar rósir bikarana mót ljósi og sól, yfirlætislausar í auð- mýkt sinni, en geyma þó í blöðum sínum meiri fræðslu en freðalög um fjarlægar álfur geta veitt, handa öllum þeim, sem að eins vilja lesa. Sv. S. —Eimr.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.