Lögberg - 24.01.1935, Blaðsíða 5

LÖGBHRG, FIMTUDAGINN 24. JANÚAR, 1935.
5
an og aftan eyðurnar stóð. þá hefir
aðalmáttarstoðum framþróunar-
kenningarinnar hvergi haggað.
Þetta er samróma úrskurður
helztu sérfræðinga, sem hér eiga
hlut að máli.
Á hverju grundvallast nú þessi
staðhæfing þeirra — hvað færa þeir
henni til sönnunar?
Þetta: Á síðastliðnum fimtíu
árum hefir fundist ógrynni stein-
runninna leifa. Afar forn stein-
vopn og steináhöld hafa einnig
fundist. Með þessum fornleifa-
fundum verður saga mannsins
greinilega rakin til ísaldartímabilsins
(Pleistocene). En þetta 250,000
árabil, er að eins eyktamót í fram-
þróunarsögu mannsins. Eg á hér
við hinn merkilega fund Dr. Dubois,
i Java, ofarlega í Pliocene jarðlag-
inu, er lengir mjög fram dvöl
mannsins hér á jörðu. Fundur
þessi. steinrunnar leifar hins svo-
nefnda apa-manns, var efri hlutur
hauskúpunnar; fáeinar tennur og
lærleggur. í sama jarðlagi. á Bret-
landi, hafa og fundist steinvopn og
steináhöld, er benda ótvíræðilega á,
að fyrir meira en fjögur hundruð
þúsund árum hafi mannverur, sem
hjuggu til og hagnýttu þessi gróf-
gerðu áhöld, dvalið langvistum á
þessum stöðvum.
Það var alls ekki kenning Dar-
wins, að maðurinn væri kominn af
apa. heldur að bæði maðurinn og
apinn ættu kyn sitt að rekja til sama
stofns.
Þetta virðist nú óhrekjanlega hafa
sannast við nákvæma rannsókn og
sundurgreiningar hinna seinrunnu
leifa, en með nokkuð öðrum hætti
en búist var við. Framþróunarstig-
in reynast nú að hafa verið miklu
margbrotnari. flóknari og snögg-
legri en nokkurn hafði grunað á
dögum Darwins. Hugmyndin, sem
þá ríkti, var sú, að ummyndanir
þær, sem maðurinn hlyti að hafa
gengið í gegnum á sinu langa fram-
faraskeiði, hefðu verið samfeldar og
hægfara. Búist var við að í jarð-
lögum fyndist hver hlekkurinn á
fætur öðrum í sínum sérstöku jarð-
lagsreitum, er loks. í samskeyttri
heild, mynduðu óslitna festi, er
tengdi manninn við fyrsta dýrið,
sem líktist manni.
Því förum vér oftlega villur veg-
ar í slíkum efnum. að vér gefum
ekki nægan gaum að því, sem næst
oss er.
Darwin og samtíð hans hefði
aldrei farið svona vilt í þessu. hefði
þeim verið jafn augljóst og mönn-
um er nú, að nútíðin er spegill for-
tiðarinnar. Þegar vér lítum í kring-
um oss og athugum hina mörgu og
margbreytilegu kynflokka mann-
kynsins, frábrugðna að sköpulagi og
hörundslit, sjáum vér von bráðar að
enginn einn kynflokkur getur með
sanni kallast ættstofn allra hinna.
Nú vitum vér, samkvæmt síðustu
rannsóknum. að í fyrndinni var
þessi mikli munur jafnvel enn auð-
sýnilegri. Enginn vonast eftir því
nú, að geta rakið uppruna manns-
ins með því að þræða greiðfæra
veginn — veg hlekkjafestarinnar.
Nei, leiðin er ógreiðfærir stígir, er
i'Sgja þvers og langs í allar áttir. |
hverfa, koma aftur í ljós. taka nýj-
ar stefnur, en eftir þvi sem lengra
dregur, nálgast þeir hvern annan,
unz að lokum, að allir stefna að
sömu uppsprettu. Verður því auð-
sætt að ekki er um neitt tímabil að
ræða. þar sem forfaðir mannsins
var api. Vér megum búast við að
finna, þar sem lífsins tréð skaut
fyrst út frjókvistum apagreinanna,
að þær reynist jafn ólíkar hver ann-
ari og chimpanzee. orangutang og
gorilla aparnir eru ólíkir hver öðr-
um; og ekki munu þær hafa breitt
sig yfir víðara svæði en sem svar-
ar hinni afar takmörkuðu útbreiðslu
þessara þriggja tegunda.
Það er fyrst nú, sem oss er far-
ið skiljast, að mannkynsgreinar
hafi einnig vaxið á þessu sama lífs-
tré. og allar mjög ólíkar hver ann-
ari { fyrstunni. Steingjörvinga-
söfnin virðast nú þegar hafa fært
sonnur á þessa skoðun. Sé farið
nokkura tugi þúsunda ára aftur í
timann, verður brátt þess vart. að
mannkynin skiftast nú ekki Iengur
í kynflokka, heldur í tegundir. Og
þegar farið er að skifta hundruðum
þúsunda ára, virðast tegundirnar svo
fjarskyldar, að þeim verður að
skipa í nýja flokka.
Þenna óglögga krákustíg verðum
vér að þræða. og úr steingjörvinga-
beðju horfinna tegunda, rekja ætt-
erni og uppruna mannsins.
Hvar mun helzt að leita fyrsta
mannsins? Öll þau sönnunargögn,
sem oss hefir áskotnast, staðfesta þá
tilgátu Darwins, að fyrsti maður-
inn hafi ekki staðið ofar í dýralífs-
stiganum en chimpanzee apinn, og
að i byrjun Mioctne jarðmyndunar-
tímabilsins hafi hann hafið lífs-
göngu sína. Svo ekki er aldurinn
hár, borinn saman við aldur hinna
fyrstu lifrænu efna. Ef byrjað er
á yzta vaxtarhringnum, ofarlega
á lífsins trénu, og svo talinn hver
af öðrum, unz miljón eru taldir.
búast má við að þar votti fyrir
kvistum—byrjun greina þeirra, er
maðurinn er kominn af.
Þó mikið hafi áunnist i þessuni
efnum síðustu fimtíu árin, 1 á er
langt frá því að fullnaðar sannar.ir
séu enn fengnar. Enn er óíundin
fullveðja mannsmynd, sem er rétt
að skríða úr dýrshamnum. Hvern-
ig stendur þá á því að helztu mann-
fræðingar vorra daga eru sann-
færðir um að slík ummyndun hafi
átt sér stað? Þeir sjá þó flestum
betur það ómælis haf, sem aðskilur
manninn frá dýrinu. Fyrir nokkr-
um árum var uppgötvuð áreiðanleg
og nákvæm aðferð til þess að á-
kveða og skera úr um skyldleika
einnar eður annarar dýrategundar,
með því að bera saman andverkan
blóðs þeirra. Þegar mannsblóð var
borið saman við blóð hinna æðri
apa, reyndist gagnverkun blóðkorn-
anna i öllum tilfellum hér um bil
nákvæmlega hin sama. Því fjar-
skyldari sem apa-tegundin var, hvað
vöxt og sköpulag snerti, þvi minni
varð andverkunin. Gerlafræðingar
fullyrða að sýklar hafi svipuð áhrif
á apategundir þessar, og þeir hafi
á manninn og valdi sömu einkenn-
um. Hin afarmargbrotna samter.g-
ing fósturs, í móðurkviði, við lík-
ama mannlegrar móður, finst hvergi
endurtekin í náttúrunnar ríki að
undanteknum æðri öpum; í þeim er
hún nákvæmlega hin sama. Af-
kvæmi apans er brjóstmylkingur
eins og barnið, og eins og barnið er
það fóstrað og gælt, og eins og barni
er því hampað og i líkömum beggja
finnast öll merki sameiginlegt
steypimóts. Merkin, vitaskuld. eru
ekki öll jafnskýr. Þó flest séu þau
auðsýnileg óvönu auga, eru sum
þeirra svo smáger og hulin, að sér-
fræðingar verða að benda oss á þau.
Aðstoðarlaust sjáum vér hinn mikla
stærðarmun heilabúsins. En vér
sjáum ekki að hinn litli apaheili
samanstendur af öldungis sam-
kynja taugahnútum og taugakomp-
um og heili mannsins; frummyndin
er hvervetna auðsýnileg þeim, sem
skyn bera áslík efni. í apa-heilan-
um finst ekkert það, sem ekki einn-
ig finst i mannsheilanum; og hins-
vegar verður hvergi þeirrar myndar
vart í lieila matinsins, sem ekki er
einnig i heila gorilla og chimpanzee
apanna. . . . Hið eina aðgreinanlega
einkenni mannsheilans er stærðar-
munurinn.” (Þetta er ályktunar-
dómur hins fræga lífeðlisfræðings,
próf. Elliot Smith.) En mikilvægi
þessa stærðarmunar verður ekki
neitað. Það er framþróun heilans.
en ekki framþróun líkamans, sem
hefir gert manninum möguleg að
framkvæma þau verk, sem eftir
hann liggja og sem hefir hafið hann
yfir allar aðrar skepnur. Margra
ára rannsóknir frægustu sérfræð-
inga benda allar í sömu átt. Það
skiftir engu hverja rannsóknarleið-
ina vér kjósum — leið fósturfræð-
innar. líffræðinnar eða sálarfræð-
innar—allar bera að sama brunni,
niðurstaðan hefir ávalt orðið hin
sama, sem sé: æðsta líffæri manns-
ins er framvöxtur smærri heila—
heila fyrsta dýrsins, sem lýsti manr...
eðliseinkennum ; og á framþróunar-
skeiði heilans hafi engin ný vaxtar-
einkenni komið í ljós. né nokkur
nýr hæfileiki bæst við.
Oss er enn með öllu hulið hvaða
náttúrulögmáli breytiþróunin hlýddi
og hvað henni lá til grundvallar, sem
og það, hvernig stendur á því að
frábærar vitsmunagáfur koma fram
í sumuin ættum, en ekki í öðrum;
og hvað veldur þeim mikla gáfna-
mun. sem auðkennir æðstu og lægstu
mannkynin; eða því heili mannsins
tók svona stórkostlegum framför-
um. en heili gorilla-apans, sem hef-
ir sömu einkennin. dróst svona
geipilega langt aftur úr.
Þess ber að gæta, að forfeður
mannsins voru ekki þeir einu, er
nutu þess láns. að heili þeirra
stækkaði; samtimis þvi—snemma á
Miocene tímabilinu, átti hið sama
sér stað meðal stærri spendýranm«.
Er því auðsætt, að lögmálið, sem
stjórnaði heilastækkun mannsins,
náði einnig til óæðri dýra.
Nú skulum vér víkja frá sögu-
legu atburðunum og athuga við-
fangsefnið frá öðru sjónarmiði.
Hversu margt og mikið sem oss
kann að óskotnast á komandi árum,
við framhaldandi jarðfræðilegar
rannsóknir, er auðsætt að aðalúr-
lausnin verður að koma úr alt ann-
ari átt. Hafi þessar miklu breyt-
inar átt sér stað, eins og virðist.
samkvæmt forsendum þeim, sem nú
hefir verið vitnað til, er þá ekki
hugsanlegt að þessi sömu öfl séu
starfandi enn.
Það virðist litlum efa bundið, áð
| allar sköpulagsbreytingar eigi ttpp-
tök sín og framgang í móðurkviði
—í egginu. Sé þetta rétt, hvaða öfl
eru það þá, sem þessu ráða og
stjórna?
Nothæfustu og margbrotnustu
vélar, sem mannsvit hefir uppfund-
ið, eru einfalt barnaglingur í sam-
! anburði við lifándi verur. Samt
sem áður krefst hver ný endurbót
| vélanna nákvæntrar íhugumr og ut-
1 reiknings; hvern part verður að
| hnitmiða við annan, svo að umbótin
^ verði eitthvað annað en gagnslaust
I óskepi. í verksmiðjum voruni. þar
| sem vélarnar eru búnar til, er öllu
I hagað samkvæmt sérstökum reglum.
1 Hver partur vélanna er smiðaður
eftir fyrirskipun yfirmeistarans. svo
alt fellur í sínar réttu skorður, þeg-
ar smiðinu er lokið, eins og eins
manns hönd hefði unnið verkið.
Öllu er þar ósjálfrátt stjórnað sam-
kvæmt allsherjar náttúrulögmáli,
annars færi alt á ringulreið, og félli
um sjálft sig.
í verksmiðju náttúrunnar, bar
sem almættis hendin stjórnar verki,
fer alt hóglegar og hæglegar fram
og fyrir luktum dyrum. Þangað
liggur enginn fjölfarinn vegur. Að
eins óljósir stigir ósýnilegir flest-
um. Þaðan hefir enginn enn komið
með fullveðja sveinsbréf. En samt,
þótt leyndardómar lífsins séu enn
óráðnir. hefir ofurlitið þokast i átt-
ina.
Alt æðra líf byrjar í frjófguðu
eggi —í hinni undursamlegu verk-
stofu sköpunarinnar, þar sem starf-
fúsir hópar ganga að verki, fleiri
talsins en allur fólksfjöldi jarðar-
innar. Frjókjarninn skiftist fyrst í
tvent, og hvor þeirra helminga aftur
í tvent. og svo koll af kolli. I byrj-
un skiftingunnar eru sellurnar líkar
hver annari, og taka brátt miklum
breytingum að stærð, lögun og efni,
því nú eru þær farnar að leggja
grundvöllinn að hinum mörgu og
margvislegu líffærum fóstursins.
Og þannig vaða sellurnar fram í æ
stærri og stærri hópum. eftir því
sem verkefnin aukast. þar til að
smíðinu er lokið. Eóstrið er þann-
ið afarstórt samsafn lifandi samfé-
laga. liver öðru háð. Hvernig er
þeirra sérstöku þörfum fullnægt,
frjálsræði verndað, eða öllum þeirra
stöðubreytingum svo hagkvæmlega
niðurraðað ? Eða með hvaða hætti
atvikaðist breyting göngulags og
limaburðar mannsins, þar sem ótal
sköpulagsbreytingar áttu sér stað,
sem allar urðu að beinast i rétta átt
og nákvæmlega samræmast hver
annari ?
Þó'tt enginn geti enn leyst úr
þessum spurningum, og þótt þekk-
ing vor nái næsta skamt, hvað öfl
þau snertir, er stjórna þróun fóst-
ursins, þá hefir samt jiekkingu vorri
farið nokkuð fram í þeim greinum.
sem snerta vaxtarstig líkamans frá
barnsaldri til fullþroska aldurs.
Mönnum hefir lengi verið kunr.-
ugt um hvaða áhrif kynkirtlarnir
hafi á líkamsvöxtinn; en ekki fyr en
á síðustu áratugunum hafa læknar
veitt eftirtekt þeim líkamsbreyting
um, sem aðrir kyrtlar orsaka. Þegar
óregla kemst á einn eður annan
þessara kyrtla — pituitary, thyroid,
parathyroid og adrenal kyrtlana,—
geta einstaklingar tekið svo stórum
sköpulagsbreytingum á fáum árum,
að vel mætti ætla þá af öðru þjóð-
arbergi brotna en því, er þeir heyra
til. Líkamsbreytingar þessar eru
nákvæmlega sama eðlis og þær sem
aðgreina einn kynflokkinn frá öðr-
um. Hér virðist því liggja ein, ef
ekki aðalundirrót þess lögmáls er
kynbreytingum hefir valdið.
Það eru um þrjátíu ár síðan lög-
málið, sem útlitsbreytingum stjórn-
ar, var fuijdið—lögmál hinna svo-
nefndu kemisku sendiboða (law of
hormones). Uppvötvun þessa má
eflaust telja með fremstu framför-
um lífeðlisfræðinnar. Áður en þetta
lögmál var útþýtt, var flest alt sem
heyrði til kyrtlum líkamans ekki ann
að en ágizkanir einar. Þótt viður-
kent væri að satnfara ýmsum kyrtla-
sjúkdómum bæri á sérstökutn, á-
kveðnum líkamslýtum, þá grunaði
enga að sjálfum kyrtlunum væri um
að kenna. Nú vitum vér að sumir
kyrtlarnir, ef til vill allir, framleiða
í blóðið efni, sem nefnast “hor-
mones” og sem blóðrásin ber svo til
ýmsra parta likamans og stjórnar
þroskun þeirra og starfssviði. Til
dæmis ef ‘pituitary’ kyrtillinn fram.
leiðir ekki hæfilegan skamt af sér-
stöku efni, þá leiðir af þvi afbrigðí-
legan vöxt beinagrindarinnar. Ný-
lega hefir nokkuð bæst við tegunda-
fjölda þessara efna. Árið 1932 fanst
“protectin” tegundin (mjólkurvak-
inn), sem veldur eða vekur fram-
leiðslu mjólkur í spendýrum. Og
tvær nýjar tegundir liættust við ár-
ið 1933-
Eftir þessum vegi liggur úrlausu-
in—að öðlast fullkomna þekkingu
og skilning á eðlisláögmáli manns
og dýra. Verkefnið er yfirgrips-
mikið og sviðið stórt. Og margra
alda starf liggur fyrir höndum. En
að starfinu loknu verður saga
mannsins rakin frá upphafi vegar,
og fullnægjandi grein gerð fyrir
öllum stigum breytiþróunar hans.
Þegar vér rekjum framfarasögu
mannsins, sjáum vér hann í byrjun
sögunnar skýlislausan, með gildan
lurk í hendi, til varnar og atlögu;
svo með stórt kjálkabein; þar næst
steinbrot, reyrt á greinarkrók, og
svo koll af kolli, unz komið er að
hinum veglegu höllum og stórhýsum,
strandvarnarbáknum, bryndrekum,
loftförum, iðnaðaráhöldum og vis-
indalegum tækjum vorrar tíðar. Og
í hjáverkum hefir hann ráðið hvern
leyndardóm náttúrunnar eftir ann-
an; hugsað upp og sannað lögun
jarðarinnar, snúning hennar um
sjálfa sig og umhverfis sólina; stöðu
hennar i sólkerfinu og sólkerfið
sjálft; reiknað út fjarlægð, efnis-
magn. þéttleika og þyngd hverrar
reikistjörnu og sólar, jafnframt þvi
sem hann hefir útskýrt mörg tor-
skilin úrlausnarefni fjarlæðarinnar.
Og alt hefir þetta áunnist með ó-
þreytandi elju og ástundun, og frá-
munalegri dj úpskygni einstakra
manna. Virðist því ekki of djúpt
dvfið i árinni þegar sagt er, að ekk-
ert sé manninum ómögulegt eða of-
vaxið, fái hann nægiltgt tóm ti!
rannsóknar og íhugunar.
Arni S. Mýrdal.
Þórður Sveinsson,
prófessor
Yfirlæknir eldra geðvcikrahælis-
ins á Kleppi, Þórður prófessor
Sveinsson, er sextugur í dag.
Hann er af húnvetnskum bænda-
ættum komínn, fæddur að Geit-
hömrum í Svinadal 20. des. 1874.—
Þ. Sv. gekk i Möðruvallaskóla og
lauk þaðan prófi rúmlega tvitugur,
vorið 1805.—Því næst mun hann
hafa stundað barnakenslu um hríð,
en hóf þá nám í latínuskólanum og
laulc stúdentsprófi vorið toot.—
Hann gekk í læknaskólann þegar
á næsta hausti og lauk embættis-
prófi á mjög skömmum tima (vor-
ið 1905).—Nokkuru síðar fór hann
ZICZAG
NÝ — þægileg bók
í vasa
SJÁLFVIRK
— EITT BLAÐ I EINU —
Pægilegri og betri bók í vasann.
IlundraS blöð fyrir fimm cent.
Zig-Zag cigarettu-blöð eru búin
til úr bezta efni. Neitið öllum
eftirllkingum.
141
utan og tók að kynna sér tauga-
sjúkdóma og geðsjúkdóma. Dvald-
ist erlendis um hríð, bæði í Dan-
mörku og Þýzkalandi og bjó sig
undir að takast á hendur forstöðu
geðveikrahælisins á Kleppi. Það
tók til starfa 1. apríl 1907.
Þeir eru orðnir nokkuð margir
sjúklingarnir, sem dvalist hafa í
gamla sjúkrahúsinu á Kleppi þau
28 árin tæp, sem hælið hefir starf-
að. — Varð aðsókn að hælinu mjög
mikil þegar í upphafi og löngum
mun hafa verið þar svo á skipað
að sumum hefir orðið að neita um
hælisvist. — Þórði lækni var fengið
mikið starf í hendur, er liann var
settur yfir fyrsta geðveikrahæli
landsins, og hann hefir ekki slegið
sliku við í embætti sínu. — Má svo
að orði kveða, að hann hafi ekki
verið að heiman náttlangt, siðan er
hælið var stofnað. Og búið mun
hann hafa við nokkurn ugg og á-
hvggjur allan þennan tíma. Hælið
er úr timbri og mundi fuðra upp á
svipstundu, ef eldur yrði laus. En
þó að eftir öllu sé litið og alls gætt,
sem föng eru til er einatt hætt við
slysi, þar sem margar geðbilaðar
manneskjur eða viti firtar með öllu
eru saman komnar. En alt hefir
þetta blessast og tekist giftusam-
lega. — Má eílaust þakka það að
miklu leyti sífeldri árvekni læknis-
ins og eins hinu, að hann hefir löng-
um verið heppinn í vali hjúkrunar-
liðs og annara starfskrafta í þágu
hælisins.
Þ. Sv. er merkilegur maður á
marga lund og um suma hluti ó-
venjulegur. Hann er gáfaður í
besta lagi, orðheppinn, svo að frá
ber, og skemtinn í viðræðum. —
Hann er einn þeirra fáu manna, sem
alt af er að detta eitthvað gott i hug,
og hann logar allur af áhuga og
kappi, er hann ræðir hugðarmál sín.
Þ. Sv, er alt af að nema. Hann er
sí-lesandi, er hann hefir tóm til, og
eykur þekkingu sína ár frá ári.
meðal annars á latínu og stærð-
fræði. — Og vera mun það harla
fátítt um önnum kafinn embættis-
mann, sem kominn er á efri ár, að
hann hafi sérstakt yndi af því aö
fá heim til sín unga sveina, beiti-
línis í því skyni, að menta þá og
fræða. — En þann veg er háttað
um Þórð Sveinsson. — Og það hafa
kunnugir fyrir satt, að hann muni
vera einn hinn ágætasti kennari. þó
að atvikin hafi hagað því svo. að
hann lenti ekki í kennarasætk
Annað er og mjög óvenjulegt um
Þ. Sv.:—Hann er alt af að yngjast
í andlegum skilningi—Eg hefi þekt
hann um þrjátíu ára skeið eða
lengur, og eg fæ ekki betur séð, en
að sál hans yngist stöðugt með ár-
um og lífsreynslu. Með hrörnan
líkamans blómgast Valt bið irinra,
fágast og fegrast.—
Brej'tingar þær, sem orðið hafa
á andlegu viðhorfi Þ. Sv. eru gey á-
miklar. En mest er þó sú breyt-
ingin, sem veit að hugmyndinni um
sjálfstæða tilveru mannssálarinnar.
Þar hefir skift svo um, að “hið
garnla er aftnáð” með öllu. Þ. Sv
var um hluta æfinnar—einhver hinn
grimmasti efnishyggjumaður, sem
eg hefi kynst. Og hann lá ekki á
þeim skoðunum sínum, að iifi
mannsins mundi lokið að öllu við
líkamsdauðann hér á jörðu. Hann
varði þær skoðanir af öllu því kappi,
sem honum er lagið. Síðar kon'st
hann að raun um, eftir mikinn lest-
ur og gaumgæfilega íhugun og
reynslu árum saman, að líklega væri
hin gamla skoðun hans um það, að
líkamsdauðinn væri lokaþáttur
mannlegrar tilveru, eintóm vitleysa.
Hann fór sér þó hægt í þessum
efnum og hægara en að vanda. En
þar kom, að hann sannfærðist um,
að mannssálin væri ódauölegs eðlis.
—Lifið hér í heimi væri eins og lítil-
fjörleg áning á langri leið. Hér
væri slegið tjöldum um stund, en því
næst lagt upp í hið mikla ferðalag.
Dauðinn væri ekki annað en það,
að tjaldið hryndi utan af vegfar-
andanum, þegar kallið kæmi. og þá
væri* um að gera, að hafa notað án-
ingarfrestinn vel. — í nýrri tilveru
væri mönnum ætlað, að sækja á
brattann og stefna í sólarátt. —
Mér er kunnugt um það, að þessi
gagngerða breyting—þessi bylting i
hugsanalífi Þ. Sv. gerðist ekki með
skjótum hætti og eþki heldur bar-
áttulaust.
Þ. Sv. er vafalaust einn hinn
mesti búhöldur, sem til er á þessu
landi. — Kleppur var ómerkilegt
kot, er hann kom þangað, túnið lít-
ið, en óræktarmýrar og melholt um-
hverfis. — En hann hóf þegar mikla
ræktunarstarfsemi, án allrar upp-
örfunar til þeirra hluta frá yfir-
boðurum sínum. — Og smám sam-
an breyttust mýrar og melar í slcrúð-
grænan og rennsléttan töðuvöll.
Hefir þessi mikla og merkilega
starfsemi kostað ríkissjóð svo lítið
fé, að undrun sætir. Komu þar í
ljós húhyggindi Þórðar læknis og
löngup til þess að klæða landið —
gera það betra og búsældarlegra. —
Mundi ríkinu mikill hagur, að eiga
slíka menn i sem flestum stöðum.
Þórður Sveinsson er eitt hið mesta
trvgðatröll. sem eg hefi kynst um
dagana, og svo hlýr undir skelinni,
að eiga mun fáa sína líka. — Hann
er og hverjum manni hjálpfúsari og
mega um það vitni fcera ýmsir kun.n-
ingjar hans og aðrir þeir, er Mamm-
on karl hefir lítið hornauga og litlu
viliað miðla. — Og hann er ekld
haldinn því meini, er suma leikur
grátt, að telja sig hafa rétt til að
ráska með sál og samvizku þeirra
manna, setn hann hefir rétt örláta
hönd eða orðið að liði með öðrum
hætti.
Eg veit ekki til þess, að Þórður
(Framh, á bls. 8)
SHEA’S WINNIPEG BREWERYLIMITED