Lögberg - 28.02.1935, Síða 1
48. 'XRGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMiTUDAGINN 28. FEBRÚAR 1935
---------------------!--------—i----------------
NÚMER 9
ARSÞING ÞJÓÐRÆKNIS-
FÉLAGSINS
Á þriÖjudagsmorguninn síÖast-
liÖinn, var ársþing ÞjóÖræknisfé-
lagsins sett í Goodtemplarahúsinu
hér í borginni að viðstöddu fjöl-
menni. Var margt fulltrúa og gesta
komiS til þings víðsvegar að úr hin-
um dreifðu bygðum Vestur-íslend-
inga.
Forseti félagsins, hr. Jón J. Bíld-
fell setti þingið og las upp yfirlit
yfir starfsemina á liðnu starfsári.
Bar forsetaskýrslan það með sér að
hagur félagsins væri í góðu lagi. Á-
hugi fyrir starfsemi félagsins virð-
ist jafnt og þétt vera að fara i vöxt.
HON. ALBERT
PREFONTAINE
• LATINN
Síðastliðinn fimtudag, þann 21.
yfirstandandi mánaðar, lézt á
Misericordia sjúkrahúsinu hér í
borginni, einn af ráðgjöfum Brack-
en- stjórnarinnar í Manitoba, Hon.
Albert A. Prefontaine, um eitt skeið
fylkisritari og landbúnaðarráðgjafi,
á fjórða ári hins áttunda tugar. Mr.
Prefontaine hafði átt sæti á fylkis-
þingi í frekan fjórðung aldar og
naut almennra vinsælda jafnt utan
þings sem innan. Hann var af
fransk-canadiskum stofni, fæddur í
Quebec-fylki, en fluttist á ungum
aldri til Vesturlandsins, og bjó stór-
búi við St. Pierre hér í fylkinu, auk
þess sem hann gaf sig og nokkuð
við verzlun.
Mr. Prefontaine fylgdi lengi vel
íhaldsflokknum að málum, og var
framan af kosinn á þing sem stuðn-
ingsmaður Roblin-stjórnarinnar. En
er á leið æfina hneigðist hugur hans
meir og meir í sjáffstæðisáttina unz
þar kom að hann gekk inn í fram-
sóknarflokkinn, eða flokk hinna
sameinuðu bænda og var kosinn á
þing sem merkisberi þess flokks í
fyliskosningum 1922. Árið eftir
var Mr. Prefontaine hafinn til ráð-
gjafatignar. Jarðarförin fór fram
í St. Pierre á laugardaginn var, að
viðstöddum flestum ráðgjöfum
fylkisstjórnarinnar og fjölda þing-
manna.
RÝMKUN KOSNINGA-
RÉTTARy
Nefnd sú i bæjarstjórninni
Winnipeg, er með höndum hef
undirbúning löggjafar nýmæla, e?
rettara sagt meiri hluti hennar, hef
íallist á að rýmka svo til um kosi
jngarrétt til bæjarstjórnar, að þe
'búar borgarinnar, er náð hafa 2
ars aldri og brezkra þegnréttinc
njóta, fái greitt atkvæði, án tillits 1
eigna 0g annarar afstöðu. Þá <
íram á það farið að girt veri
t_'"r'r að kjósandi greiði nema eir
sinni atkvæði, þó hann eigi eign
víðar en í einni kjördeild.
Nýmæli þau, sem hér um ræði
eiga rót sína að rekja til stefm
í.rar blns óháða verkamannaflokk
, '* Þess breytingar þessar kotni
' framkvæmd þarf samþykki fylki
þings.
.., ^ert er ráð fyrir að núgildandi
^ v‘eði í sambandi við atkvæða-
greííSsiu um f járveitingar eða láns-
le,mildir haldist óbreytt, eða að þar
eip skattgreiðendur einir atkvæðis-
rett.
FYTIKISÞINGI slitið
Á fimtudaginn þann 21. þ. m.,
ar fylkisþinginu í Saskatchewan
, .]tl .’ ett'r 46 daga setu í alt. Var
þ'ngmu stefnt saman til hálfsmán-
^ !!LUndar ' desembermánuði síð-
asthðnum og frestað því næst tii
ss 8. janúar. Því nær hundrað
agafrumvörp náðu fram að ganga
-a þ,ngi þessu.
GENGUR 1 ÞJÓNUSTU
NEW YORK LIFE
]. IV. JOHANNSON
Jónas Walter Jóhannson er sonur
þeirra merkishjónanna Ásmundar
Pr Jóhannssonar byggingameistara
og frú Sigríðar Jóhannsson, sem
fyrir skömmu er látin.
Walter, eins og vinir hans alment
kalla hann, er fæddur í Winnipeg
þann 26. dag júnímánaðar árið 1901.
Að loknu barnaskólanámi innritað-
ist Walter við Jóns Bjarnasonar
skóla og útskrifaðist þaðan vorið
1920 með góðum vitnisbúrði. Gekk
hann því næst á Success verzlunar-
skólann og lauk þar prófi 1922. Litlu
síðar tók hann að gefa sig við korn-
verzlun á kornmiðlarahöllinni í
Winnipeg, og rak þann starfa fram
til skamms tíma. Hann er kvæntur
Kristínu Thorvardson og eiga þau
eina dóttur barna.
Nú alveg nýverið hefir Walter
gengið í þjónustu New York lífsá-
byrgðarfélagsins, sem íslendingum
er að góðu kunnugt í háa herrans
tíð. Gera má ráð fyrir að starf
hans þar verði þannig vaxið, að
hann eigi allmikil mök við íslend-
inga, og er 'það vel. Hann er góður
og trúr íslendingur og hefir tekið
drjúgan þátt x íslenzkum mannfé-
lagsmálum. Walter er vinsæll mað-
ur og ábyggilegur sem hann á kyn
til.
KOMST TIL ARA SINNA
Kona ein, Angelica F. Gooslaw
að nafni, fædd og uppalin í Rauð-
árdalnum, lézt í bænum St. Vincent,
Minn., þann 20. þessa mánaðar, no
ára að aldri.
TEKIÐ MEÐ KOSTUM OG
KYNJUM
Síðastliðinn fimtudag kom hing-
að til borgarinnar ritari commúnista
flokksins í Canada, Tim Buck, í
þeim tilgangi að flytja hér pólitíska
ræðu. Létu dagblöðin þess getið,
að um hálft þriðja þúsund manns
hefði fagnað honum á C.P.R. járn-
brautarstöðinni. Þess var jafnframt
getið að Mr. Buck yrði boðið, af
hálfu flokks sins, að leita kosning-
ar til sambandsþings í Norður-
Winnipeg kjördæminu, og nú hefir
hann hlotið útnefningu þar.
RAÐA SÉR BANA MEÐ
EINKENNILEGUM HÆTTI
Tvær ungar systur, dætur alræð-
ismanns Bandaríkjanna í borginni
Neapel á ítalíu, réðu sér bana í vik.
unni sem leið, með þeim hætti að
kasta sér út úr f lugbát í 1500 feta
hæð, á flugi yfir Essex-héraði á
Englandi. Af bréfi til föður þeirra,
er systur þessar létu eftir sig, má
ráða að þær hafi í ofboði gripið til
þessa örþrifaráðs út af flugslysi, er
fyrir skömmu varð í Messina á
Sikiley, þar sem tveir flugkappar,
ekki ósennilega elskhugar þeirra,
létu lífið. Stúlkur þessar voru um
tvítugs aldur.
Or borg og bygð
Mr. Oli Anderson frá Baldur var
staddur í borginni í fyrri viku.
Mr. Sigurður Sigurðsson frá
Hecla P.O. var gestkomandi í bæn-
um í vikunni sem leið.
Mr. F. O. Lyngdal, kaupmaður á
Gimli, kom til borgarinnar um miðja
fyrri viku.
Frú Valgerður Sigurðsson frá
Riverton dvelur í borginni þessa
dagana í gistivináttu tengdasystur
sinnar, Mrs. J. Sigurðsson að 492
Dominion Street.
Mrs. S. V. Sigurðsson fiskikaup-
maður frá Riverton leit inn á skrif-
stofu Lögbergs á mánudaginn.
Fremur lét hann dauft yfir fiski-
veiðum á Winnipegvatni á yfir-
standandi vetrarvertíð.
Mrs. Ásmundur Lfjptsson frá
Bredenbury, Sask., dvelur i borg-
inni um þessar mundir.
Mr. Magnús Hinriksson frá
Churchbridge, Sask., dvaldi í borg-
inni nokkra undanfama daga.
Mr. Thorsteinn Sveinsson frá
Churchbridge, Sask., dvaldi í borg-
inni um síðustu helgi.
Jóns Sigurðssonar félagið stofn-
ar til skemtifundar í tilefni af 19.
afmæli sínu að kveldi þess 18. níarz
næstkomandi í fundarsal Sambands-
kirkjunnar kl. 8. Nánar getið
ATFIUGIЗí erfiljóðunum eft-
ir Jón sál. Júlíus, sem birtust í Lög-
bergi þann 21. þ. m. varð þessi
prentvilla í 4 linu 3 versi (um lúða
æfistund), á að lesast samkvæmt
handritinu (Um léða æfistund).
Þetta eru lesendur blaðsins vinsam-
lega beðnir að taka til greina.
M. Markússon.
Dr. Richard Beck, prófessor við
rikisháskólann i North Dakota, kom
til borgarinnar á mánudagskvöldið
til þess að sitja þing Þjóðræknisfé-
lagsjns.
Jón Sigurðssonar félagið heldur
fund á þriðjudagskvöldið þann 5.
niarz næstkomandi að heimili Mrs.
S. Jakobsson, 676 Agnes St., kl. 8.
Mrs. O. S. Arason frá Glenboro,
kom til borgarinnar í vikunni sem
leið.
Mr. Jón Benediktsson frá Lund-
ar, var í borginni fyrir síðustu helgi.
Mr. John Halldórsson frá Lundar
var staddur í borginni yum miðja
fyrri viku.
Mr. Árni G. Eggertsson, lögfræð-
ingur frá Wynyard, Sask., var
staddur í borginni í vikunni sem
leið. '
Mr. Ragnar Eggertsson frá Sas-
katoon, Sask., var staddur i borg-
inni i fyrri viku.
Mr. B. G. Thorvaldson frá Piney,
kom til borgarinnar um miðja fyrri
viku.
Mrs. S. S. Anderson frá Piney,
var stödd Dborginni í vikunni sem
leið.
Mr. Friðlundur Johnson frá Oak
View, Man., er dvalið hefir hér í
borginni um hríð, hélt heimleiðis á
föstudaginn var.
Mr. og Mrs. Hallgrímur G. Sig-
urðsson frá Foam Lake, Sask., voru
stödd í borginni um helgina.
Heimboð
Mrs. Björgvin Jóhannesson frá
Stlkirk, var stödd í borginni í fyrri
viku.
Ungmennafélag íslands, Landssamband kvenna og Félag
Vestur-Islendinga gangast fyrir því, að frú Jakobínu
Johnson verði boðið í heimsókn til íslands nœsta sumar.
Mr. G. J. Oleson frá Glenboro,
var í borginni í fyrri viku.
Mr. G.-Lambertsen frá Glenboro
var í bcxrginni um miðja fyrri viku.
Mrs, S. Johnson frá Glenboro,
var stödd í borginni í vikunni sem
leið.
Miss Margrét Johnson frá Glen-
boro, kom snöggva ferð til borgar-
innar í fyrri viku.
Mrs. Guðrún H. Fredrickson frá
Winnipegosis, Man, pr stödd i
borginni um þessar mundir, sem
erindreki bygðarlags síns á á Þjóð-
ræknisþinginu.
Mr. Rósmundur Árnason frá
Leslie, Sask., er einn þeirra fulltrúa, 1
er um þessar mundir sitja ársþing '
Þjóðræknisfélagsins.
Mr. Backman frá Clarkleigh,
Man., var staddur í borginni í fyrri
viku.
Mr. K. Valdimar Bjiirnsson, rit-
stjóri frá Minneota, Minn., kom til
borgarinnar á sunnudagsmorguninn
til þess að flytja fyrirlestur á Þjóð-
ræknisþinginu.
Mr. Sturlaugur Guðbrandsson frá
Minneota, Minn., kom til borgar-
innar á sunnudaginn var.
Til sölu nú þegar nýr íslenzkur
fáni, úr haldgóðum og fögrum dúk.
Stærð 4x6y2 fet. Upplýsingar veitt-
ar að 706 Home Street hér í borg-
inni.
I grein, sem birtist i Lögbergi
þann 31. janúar síðastliðinn eftir
A. T. Friðgeirsson, komst sú
skekkja, að sagt var að faðir Finns
á Sævarenda í Loðmundarfirði hefði
heitið Eiríkur, en hann hét Einar.
*
Miss RÓSA IIERMANNSSON
Að því var vikið í síðusta blaði,
að Miss Rósa Hermansson hefði á-
ætlað að syngja i Fyrstu lútersku
kirkju á fimtudagskveldið þann 14.
marz næstkomandi, og hefir nú ver-
ið afráðið að svo verði. Mun söng.
skráin verða birt i næsta blaði, á-
samt tilhögun allri söngskemtan
þessari viðvíkjandi. Rósa Her-
mannsson er ágætum sönghæfileik-
um gædd, hefir lagt mikla rækt við
rödd sína undanfarin ár og notið
kenslu ágætra kennara.
Eftirgreind ummæli blaða og list-
dómenda varpa nokkru ljósi á það
góða álit, er Rósa hefir unnið sér,
og hefir Mr. Augustus Brindle
söngdómari stórblaðsins “The To-
ronto Star” meðal annars þetta að
segja:
“Miss Rósa Hermansson, ung,
íslenzk söngkona, hefir vakið á sér
áberandi athygli með raddfegurð
sinni og persónuleik á söngsviði.”
Þetta sama blað kemst á öðrum
stað og tíma, þannig að orði:
“Söngur Rósu Hermansson bar
djarflegan vitnisburð um raddfeg-
urð hennar, hrifnæmi og óútmálan-
legan, lýriskan tónblæ, ásamt list-
rænni einlægni.”
Vitna mætti í margt fleira, er vel
hefir verið sagt í garð þessarar
söngkonu, list hennar viðvíkjandi,
þó þetta verði að nægja að sinni.
Fyrir nokkrum árum var St. G.
St., höfuðskáldi íslendinga fyrir
vestan haf, boðið hingað heim til
íslands í kynnisför. Öllum þeim, er
nutu heimsóknar hans, er óblandin
ánægja að minnast hennar, ekki
vegna þess fyrst og fremst, að' það
var skáld, sem kom í bæinn, heldur
vegna hins, að það var maður, sem
kom. Gestinum var förin líka til
ánægju og örfunar. Um það vitn-
ar kvæðaflokkurinn Heimleiðis, og
þó enn meir Jökulgöngurnar, sem
eru með því bezta, sem ritað hefir
verið á óbundnu íslenzku máli á síð-
ari árum.
Nú hefir U.M.F.Í., Laudssanr-
bancl kvenna og Félag Vestur-ís-
lendinga stofnað til þess, að frú
Jakobínu Johnson verði boðið heim
á sama hátt. Það er vel farið. Frú
Jakobína er ágætt skáld. Þó er ef
til vjll mest um það vert, hvað skáld-
skapur hennar er ríkur af bjart-
sýni og hetjulund gagnvart við-
fangsefnum hversdagslifsins. Okk-
ur hér heima hlýtur að verða mikil
ánægja að heimsókn hennar. Og
vonandi erum við menn til að taka
svo á móti henni, að hún þurfi ekki
að sjá eftir einu sumri okkar á
meðal. Að minsta kosti á landið
okkar til þau hlýindi vordaganna og
þá fegurð haustsins, sem vermir
hvern gest um hjartað' og gefur
honum sýn.
Eins er að minnast með söknuði
um heimsókn St. G. St. Því hefir
ekki fleirum verið boðið heim vest-
an, eftir að það heimboð hafði svo
vel tekist? Við hér heima eigum
að rétta löndum okkar vestra bróð-
urhönd yfir hafið, þó ekki sé til
annars en aukinnar kynningar og
okkur sjálfum til ávinnings.
Fimtungur íslenzku þjóðarinnar
býr fyrir vestan haf. Það var yfir.
leitt áræðnara og * umbrotameira
fólkið, sem vestur fór, og það er
úrvalið úr þvi, sem fastast heldur
trygð við íslenzkt þjóðerni. Þetta 1
fólk er okkur allra manna skyldast.
Það talar um sína reynslu á sama
máli og við, en er þroskað við önn-
LÆTUR TIL SÍN TAKA
Adolf Hitler, alræðismaður Þjóð-
verja, hefir nýverið gefið út laga-
boð, er skyldar til þess banka, eigna-
menn og auðfélög, að lána ríkis-
stjórninni, ef krafist verði, alt það
fé, er eigi verði óhjákvæmilegt tal-
ið til sómasamlegrar lífsframfærslu.
Fyrir þá upphæð, er með þessum
hætti kæmi inn, er ákveðið að kaupa
hráefni víðsvegar að, auk þess sem
nokkrum hluta hennar skal varið til
greiðslu gamalla skulda. Er mælt
að stjórnin muni hafa í hyggju að
afla sér biljón marka láns einhvern-
tíma á næsta sumri með það fyrir
auguni, að geta haldið áfram mann-
virkjum, sem þegar er byrjað á, og
annari viðreisnarstarfsemi.
FYRRUM FYLKISRITARI
LATINN
Þann 21. þessa mánaðar, lézt að
heimili sínu í bænum Emerson hér í
fylkinu, Dr. David Henry McFad-
den, fyrrum fylkisritari i stjórnartið
Sir Rodmonds D. Roblin, maður
kominn fast að áttræðu. Var hann
fæddur að Peterboro í Ontariofylki,
og var útskrifaður í dýralækningum
af háskólanum í Toronto. Dr. Mc-
Fadden var fyrst kosinn á fylgis-
þing árið 1893.
ur kjör, meiri auðlegð og meiri
erfiðleika. Af því getum við lært
fjölmargt það, sem okkur ríður
mest á einmitt nú, þegar viðfangs-
efnin, erfiðleikarnir og auðlegðin
fer vaxandi. Það, sem við lærum,
getum við launað með því sem okk-
ur á að vera ljúft, en löndum okkar
vestra er fyrir miklu: angan af ís-
lenzkum gróðri, hlámóðu íslenzkra
fjalla, heiðríkju íslenzks himins.
Sumir bjartsýnir menn vilja bjóða
löndum okkar vestra heim til land-
náms á íslandi. Kreppan er harðari
vestra. Því eiga margir þar erfið-
an kost nú. Nóg er landrýmið hér
heima á íslandi. Og vist er háska-
minna fyrir þjóðerni okkar að fá
sem landnámsmenn landa okkar
vestan en erlenda menn með erlent
tungutak, erlenda hætti og menning.
Þó orkar það heimboð tvímælis.
Tímabundið hlýtur það að vera, að
efnaleg afkoma sé léttari hér á ís-
landi en i Norður-Ameriku. Oft
getur farið um landa okkar véstra
likt og um jurtir, sem einu sinni
hafa áður verið teknar upp með
rótunx, að þær þoli illa að vera færð-
ar aftur i fyrri mold. En við eig-
um sannarlega að finna okkur
vandabundna öllum, er vilja koma
heim og hætta sér austur yfir hafið.
Og heimboð til kynningar orkar
ekki tvímælis. Einkum eigum við
að bjóða heim þeim, er halda uppi
merki íslenzks þjóðernis og ís-
lenzkra menta vestra. Aumir erum
við. ef þeir geta ekki til okkar sótt
nokkurn styrk til sinnar baráttu. En
af þeim getum við þegið það, sem
okkur ríður mjög á nú, trú á þjóð-
erni okkar og mentir, þrautreynda í
alvarlegri baráttu. Og svo fylgir
þeim jafnan heilsusamlegur súgur
þeirrar hreystilundar, sem skapast
hefir við baráttu þeirra vestra, bæði
fyrir þeirra eigin þjóðlegu menn-
ingu og daglegu brauði við hvers-
dagsönn.
Megi heimboð frú Jakobínu
Johnson vel takast! Og fari fleiri
heimboð eftir.
Arnór Sigurjónsson.
—Nýja dagblaðið, 3. febr.
TEKUR TIL STARFA AF
NÝJU
Stofnun sú, er Industrial Devel-
opment Board of Manitoba nefnist,
en legið hefir í dái undanfarna átján
mánuði, sakir ónógs rekstursfjár,
er nú tekin til starfa með fullu f jöri
á ný. Mr. John M. Davidson gegn-
ir þar framkvæmdarstjóra starfi,
eins og áður var. Félag þetta hefir
það hlutverk, einkum og sérílagi
með höndum að ryðja braut nýjum
iðnfyrirtækjum i Manitobafylki.
Einn íslendingur, Mr. Soffonías
Thorkelsson, verksmiðjueigandi, á
sæti í stjórn þessarar stofnunar.
NÝR BORGARSKRIFARI
Mr. G. F. Bentley hefir verið
skipaður borgarskrifari í Winnipeg.
Sú staða losnaði við fráfall Magn-
úsar Peterson. Mr. Bentley hefir
gegnt aðstoðar-skrifara stöðu siðan
1926, en hefir starfað í þjónustu
borgarinnar í þvi nær þrjátíu ár.
FÓLKSTALA t WINNIPEG
Eftir nýjustu skýrslum að dæma,
nam íbúatala Winnipegborgar 223,-
017 við síðustu áramót; hafði ibú-
um fjölgað um 1,775 a árinu sepi
leið.