Lögberg - 04.04.1935, Blaðsíða 2

9
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. APRIL, 1935.
Athuganir séra Sigurð-
ar Christophersonar
um útlendingahatiir og
skólamál.
í janúarblaði “Sameiningarinn-
ar” ritaði eg stutta grein, sem eg
nefndi “Útlendingahatur.” Það
meinlausa erindi hefir orðið starfs-
bróður mínum, ofannefndum, öldu-
æsir, og það hafrót kemur fram í
grein eftir hann í Lögbergi frá 28.
febrúar. Fáorður má eg vera um
“útlendingahatrið,” því það er auð-
sjáanlega ekki aðalatriðið, heldur
aðeins átylla til að komast að hinu,
sem honum liggur á hjarta, hvað
verði gert við Jóns Bjarnasonar
skóla. Það skal samt sagt, að fyrir
GEFINS
Blóma og matjurta frœ
ÚTVEGIÐ EINN NÝJAN KAUPANDA AÐ BLAÐ-
INU, EÐA BORGIÐ YÐAR EIGIÐ ASKRIFTAR-
GJALD FYRIRFRAM.
Frœið er nákvœmlega rannsakað og ábyrgst að öllu leyti
WiK'
TAKIÐ ÞESSU KOSTABOÐI!
Hver gamall kaupandi, sem borgar blaðið fyrirfram, $3.00 áskrift-
argjald til 1. janúar, 1936, fær að velja 2 söfnin af þremur númerum,
1., 2. og 3 (I hverju safni eru ótal tegundir af fræi eins og auglýsingin
ber með sérf.
Hver, sem sendir tvö endurnýjuð áskriftargjöld, $6.00 borgaða
fyrirfram, getur valið tvö söfnin af þremur, nr. 1., 2, og 3, og fær nr. 4
þar að auki.
Hver, sem útvegar einn nýjan kaupanda og sendir áskriftargjald
hans, $3.00, fær að veija tvö söfnin úr nr. 1., 2. og 3., og fær nr. 4 þar
að auki. Hinn nýi kaupandi fær einnig að velja tvö söfnin nr. 1., 2. og
3., og fær nr. 4. þar að auki.
Allir pakkar sendir móttakanda að kostnaðarlausu.
No. 1 COLLECTION—Vegetables, 15 Packets
BEETS, Dctroit Dark Red. The best all round Beet. Sufficient
seed for 20 feet of row.
CABBACE, Enkhuizen. Good all round variety. Packet will grow
1,000 lbs. of cabbage.
CARIiOTS, Haif long Chantenay. The best all round Carrot.
Enough seed for 40 to 50 íeet of row.
CCCl'MBER, Early Fortune. Pickles, sweet or sour, add zest to
any meal. This packet will sow 10 to 12 hills.
BETTUCE, Grand Rapids. Loose Leaf variety. Cool, crisp, green
lettuce. This packet will sow 20 to 25 feet of row.
LETTUCE, Hanson, Head. Ready after the Leaf Lettuce.
OXIOX, Yellow Globe Danvers. A splendid winter keeper.
ONION, White Portugal. A popular white onion for cooking or
pickles. Packet will sow 15 to 20 feet of drill.
PARSNIP, Half Long Guernsey. Sufficient to sow 40 to 50 feet of
drill.
PUMPKIN, Sugar. Packet will sow 10 to 15 hilis.
RADISH, French Breakfast. Cool, crisp, quick-growing variety.
This packet will sow 26 to 30 feet of drill.
TOMATO, Eariiana. The standard early variety. This packet will
produce 75 to 100 plants.
TURNIP, VVIiite Snmmer Tahle. Early, quick-growing. Packet
will sow 25 to 30 feet of drill.
FLOWER GARDEN, Surprise Flower Vlixture. Easily grown
annual flowers blended for a suecession of bloom.
SPAGHETTI, Malabar Melon or Angel’s Hair. Boil and cut off the
top and the edible contents resemble spaghetti.
No. 2 COLLECTION
SPENCER SWEET PEA COLLECTION
8 — REGULAR FULL SIZE PAOKETS — 8
AVALANCHE, Clear White. AUSTEN FREDERICK,
WHAT JOY, Cream. Lavender.
ROSIE, Deep Pink ... , ....
_ . „ , WARRIOR, Maroon.
BARBARA, Salmon.
CHARITY, Crimson. AMETIIYST, Blue.
No. 3 COLLECTION—Flowers, 15 Packets
EDGING BORDER MIXTURE. MATHIOLA. Evening scented
ASTERS, Queen of the Market, stocks.
the earliest b10 0 UUA t MIGNONETTE. Well balanced
BACHELOR S BI TTON. Many mixtured of the old favorite.
new shaaes. ^ . __________
CALENDULA. New Art Shades. NASTURTIT M. Dwarf Tom
CALIFORNIA POPPY. New Thumb. You can never have
Prize Hybrids. to° many Nasturtiums.
CLARKIA. Novelty Mixture. PETUNIA. Choice Mixed Hy-
CLIMBERS. Flowering climb- brids.
ing vines mixed. POPPY. Shirley. Delicate New
COSMaS. New Early Crowned Art Shades.
and Crested.
EVERLASTINGS. Newest shades ZINNIA. Giant Dahlia Flowered.
mixed. Newest Shades.
No. 4—ROOT CROP COLLECTION
Note The Ten Big Oversize Packets
BEETS, Half Long Blood (Large PARSNIPS. Early Short Round
Packet) (Large Packet)
CABBAGE, Enkhuizen (Large RADISII, ....French ... Breakfast
Packet) (Large Packet)
_ . „ „ T TURNIP, Purple Top Strap
CARROT, Chantenay Half Ixing Tx,nf (Large Packet). The
( arge ac e ) early white summer table
ONION, Yellow Globe Danvers, turnip.
(Large Packet) TURNIP, Swede Canadian Gem
LETTUCE, Grand Rapids. This (Large Packet)
packet will sow 20 to 25 feet ONION, White Pickling (Large
of row. Packet)
Sendið áskriftargjald yðar í dag
(Notið þennan seðil)
To THE COLUMBIA PRESS, LIMITED, Winnipeg, Man.
Sendi hér með $.........sem ( ) ára áskriftar-
gjald fyrir “Lögberg.” Sendið póst frítt söfnin Nos.:
Nafn ................................................
Heimilisfang .'......................................
Fylki ................................................
þessa litlu grein í “Sam.” hefi eg
fengið ákveðið þakklæti manna, sem
eg met, hvað dómgreind snertir,
engu minna en séra Sigurð. Og úr
því á þetta er minst, má eg segja
það, að eg er ekki alveg viss um,
að allir Vestur-íslendingar hafi
ætíð haft hið rétta bróðurþel gagn-
vart “útlendingunum” svonefndu í
landinu. Það er ekki'frítt við það,
að eg hafi orðið þess var, að ein-
staka maður hafi viljað gera skólan-
um hneysu með því að segja að hann
sæktu Mið-Evrópu unglingar. í því
fólst tvent: óvild gagnvart skólan-
um og lítilsvirðing á Mið-Evrópu-
mönnum. Hvorugt tel eg rétt. í
grein minni leitaðist eg við að sýna
frarn á það, frá sjónarmiði Gamla
Testamentisins og kristindómsins,
hvernig þjóðflokkarnir í Canada
ættu að vera hver við annan. Eg
hygg að það, sem eg sagði, að minsta
kosti um þá hlið málsins, standi
nokkurnveginn óhaggað.
Ekki gat eg að því gert, þegar eg
las grein séra Sigurðar, um skóla-
málið, að bera andann í henni sam-
an við andann gagnvart stofnuninni,
sem kemur fram lijá þjóðræknis-
deildinni “Frón.” Svo stendur á, að
hún leigir eitt herbergi í skólanum
fyrir lestrarstofu og bókasafn sitt.
Félagið borgar fyrir þetta umsamda
leigu. Til þess leigan yrði dálítið
hærri bauð einn nefndarmanna að
gefa skólanum dollar á mánuði, og
hefir þegar borgað það fyrir heilt ár.
\uk þess hafa veggir, ásamt lofti
salsins verið fallega málaðir. Þetta
er skólanum gefið. Enn fremur hef-
ir aðalnefnd Þjóðræknisfélagsins
leigt skólann til islenzku-kenslu á
laugardögum. Fer séra Sigurður
lofsverðum orðum um þessa “virð-
ingarverðu viðleitni.” í þessu
sambandi má þá geta þess, að frá
byrjun hafa tveir kennarar Jóns
Bjarnasonar skóla kent i þessum ís-
lenzku skóla, ennfremur, að skóla-
byggingin, að minsta kosti hefir ver-
ið dálítil miðstöð fyrir íslenzkt fé-
lagslíf. Þar hafa, hin síðari ár, ver-
ið haldnir fundir Þjóðræknisfélags-
stjórnarinnar og fslendingadags-
nefndarinnar. Ennfremur hafa
“Fálkarnir” líkamsæfingar þar fyr-
ir drengi í vetur. Alt saman þetta
ber vott um hlýlegt samband skólans
við íslenzka nágranna sina. Eitt
dæmi enn vil eg nefna. Leikflokk-
ur “Sambandssafnaðar” hafði tví-
vegis leikið “Maður og kona,” en
sökum góðrar aðsóknar var á seinni
samkomunni auglýst, að leikritið
yrði leikið í þriðja sinn tiltekið
mánudagskvöld. Það kvöld átti að
vera samkoma í skólanum og til arðs
fyrir hann. Þegar “sambandsmönn.
um” var bent á þetta, frestuðu þeir
leiknum til annars kvölds. Berið
svo ylinn í öllu þessu saman við and-
ann í grein séra Sigurðar.
Höfundinum finst, að hann sé
að vinna göfugt verk með þessari
ritsmíð sinni, “vekja menn til um-
hugsunar um þetta mikla vanda-
mál.” Þetta ætti samt ekki að vera
svo mikið “vandamál.” Það er að-
eins eitt, sem hann vill: skólann
dauðann. Hann talar mikið um það,
hvað margir séu með honum í þessu
fagra ætlunarverki. Þá ætti víst að
vera auðvelt fyrir hann að koma
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO., LTD.
HENRY AVENUE AND ARGYLE STREET
WINNIPEG, MAN. PHONE 95 551
þessu í framkvæmd, og frá hans
sjónarmiði ætti sérstaklega vel við
að láta verða af þessu nú á fimtugs-
afmæli kirkjufélagsins.
Ekki set eg neitt út á það, við
bróður minn, þó hann hafi þessa
hugmynd. Sannfæring sérhvers'
manns er honum heilagt mál, jafn-
vel þó aðrir hafi hjálpað manni lit- [
ilsháttar til að eignast hana. Að- '
finsluverður er enginn maður fyrir
skoðanir sínar, ef þær ekki varða ^
lög eða eru siðpillandi, en þess verð-
ur sanngjarnlega krafist af hverj-
um manni að hann ekki halli réttu
máli. Eti nú er eg ekki alveg viss .
um, að bróðir minn fari rétt með
alt, sem hann segir. Þessvegna virð-
ist mér rétt að athuga sumt af því
sem hann ber á borð fyrir lesendur
sína.
... .”Sem nú er að miklu leyti
orðinn mentastofnun fyrir Mið-
Evrópumenn.” Þetta staðhæfir höf-
undurinn um Jóns Bjarnasonar
skóla. Hvaða hugmynd fær lesand-
inn um þetta? Víst má telja, að all-
ir fái þá hugmynd, að meir en helm-
ingur nemenda að minsta kosti, séu
frá þeim þjóðum. Hver er þá sann-
leikurinn í málinu? Sex munu þeir
hafa verið, þegar þeir unglingar
voru flestir. Hvernig standa sakir
nú? Á þessu ári hafa innritast 76
nemendur, og er þjóðerni þeirra eins
og hér segir:
Brezk-canadiskir........60
al-islenzkir ........... 7
hálf-íslenzkir ......... 3
norskir ................ 3
sænskur ................ 1
t
pólskur................. 1
úkranískur.............. 1
Af þessu sézt að 2 Mið-Evrópu
. unglingar eru í skólanum af 76.
Samt segir vinur minn, að skólinn
sé að miklu leyti mentastofnun fyrir
Mið-Evrópu-menn. Því segir hann
iþað? Veit hann ekki betur? Ef
I það er tilfellið, ætti hann ekki að
gera staðhæfingar um þetta mál.
: Hann gerir það bersýnilega af þeirri
einu ástæðu, að hann heldur að hann
; sé með þessu að kasta rýrð á skól-
ann. Eg kannast ekki við að það
væri nein rýrð, en sannleikur er
sannleikur, og hann skal segja.
Þegar eg tala um brezk-ranadiska
unglinga á eg við þá, sem fæddir
! eru af enskurn, skozkum, írskum
eða velskum foreldrum. Nærri all-
ir, eða allir, þeir unglingar eru fædd-
ir i Canada. Það er þá Bretinn,
j sem bezt metur skóla vorn. Er það
ekki einkennilegt ? Ekki verður þó
[ sagt, að hörgull sé á brezkum skól-
um í Wjnnipeg-borg eða Manitoba-
víylki. Fram hjá þeim skólum fara
foreldrar þessara unglinga og senda
1 þá í Jóns Bjarnasonar skóla. Mað-
í urinn, sem stýrir radio-flokknum,
I “Round-up Rangers,” kom með son
j sinn í skóla vorn með þeim ummæl-
um, að stofnun vor hefði ágæt með-
mæli (highly recommended) og
ýmsir fleiri hafa tjáð okkur hið
sama. Einn prófessorinn við bún-
aðarskóla fylkisins sendir tvær dæt-
ur í skóla vorn. Skólastjóri í Fort
Garry hefir í fjögur ár sent oss
nemendur, meðal annara dóttur sína.
í fyrra og i ár á hann þrjár dætur í
skóianum. Kennari á Riverbtnd
skólanum hér i borginni, þar sem
sérstaklega safnast saman ríkra
manna dætur, kom með systur sína
í skóla vorn, og hefir hún verið með
oss í allan vetur. “Eg vildi að eg
hefði vitað um þennan skóla áður,”
heyrði eg móður eins nemandans
fyrir skemstu segja. í styrktarfé-
lagi skólans, sem samanstendur af
konum og stofnað var á þessum
vetri, eru nokkurn veginn jafnir
hópar, sá enski og sá íslenzki. Um
það, hvað valdi þessu trausti, sem
Bretinn hefir á oss, skal hér ekkert
sagt; en trúlegt er að það sé ekki
alveg út í bláinn. Og ekki hefir
það verið talin vanvirða hér um
slóðir að éignast meðmæli Bretans.
“Fyrirtæki þetta hefir kostað á
annað hundrað þúsund dollara.”
Þannig farast höfundinum orð. Ekki
veit eg hvernig höfundurinn reiknar.'
Réttmætt er ekki í þessu sambandi
að telja annað en það, sem Vestur-
íslendingar hafa gefið, því hann
segir að þetta sé all-stór upphæð
fyrir Vestur-fslendinga. Ekki get-
ur höfundurinn talið það, sem hinn
stóri hópur Mið-Evrópu-unglinga á
að hafa borgað. Það er ekki rétt að
telja neitt af því sem nemendur hafa
borgað fyrir kenslu. Það fé hefir
skólinn unnið sér inn á sama hátt og
verzlun vinnur sér inn fé með því
að selja vörur.
Hverjir hafa þá gefið skólanum?
Einu sinni gaf kirkjufélagið hon-
um $100 úr sjóði. Ekki veit eg um
annan skóla, sem hefir fengið eins
lítið úr sjóði kirkjufélags síns; en
kirkjufélagsfólk og kirkjuþing hafa
samt oft hlynt frábærlega vel að
skólanum. Síðasta kirkjuþing hljóp
undir bagga með að safna fé og lána
úr kirkjufélagssjóði, til þess að
borga eins árs skatt. Einkennilegt
er það, að eftir því sem erfiðleik-
arnir hafa aukist hefir vinum f jölg-
að.
Á hinum síðari árum hafa Vestur-
íslendingar, bæði innan kirkjufé-
lagsins og utan, gefið skólanum
$2—3000 á ári. Af öllu hjarta er
þakkað fyrir það. Guð blessi alla
þá, sem styrkt hafa skóla vorn. Þær
gjafir hafa verið bornar fram af
góðum hug. í sumum tilfellum hef-
ir komið i ljós hin drengilegasta
fórnfýsi. Það stendur óhaggað það
sem eg hefi áður sagt:
“Ekkert annað fyrirtæki Vestur-
íslendinga hefir átt sannari eða
fórnfúsari vini en Jóns Bjarnason-
ar skóli.”
Athygli skal hér dregin að því,
sem ýmsar félagsdeildir innan
kirkjufélagsins hafa gert til að lið-
sinna skólanum: unglingafélög, trú-
boðsfélög, sunnudagaskólar og mest
af öllum kvenfélögin. Með látlaus-
um kærleika og stöðugri trúmensku
hafa kvenfélögin sent skólanum
gjafir, sum á hverju einasta ári.
Þetta hafa kvenfélögin gert fjær og
nær—engu síður þau, sem eru f jær.
Þakkir séu öllum félögunum, sem
hafa auðsýnt oss hlýleik og hjálp.
Þegar skólinn hóf göngu sína var
til sjóður að upphæð um $8,000.
Að sjálfsögðu telst hann til þeirrar
upphæðar, sem Vestur-íslendingar
hafa gefið þessu máli; en fyrst
framan af var lítið um gjafir til
skólans. Þegar alt er reiknað verð-
ur upphæðin ekkert nálægt þvi, sem
höfundurinn segir. Segjum að
söfnuður hafi átta þúsund doll-
ara útgjöld á ári og að hann hafi
starfað 50 ár. Samtals yrði sú upp-
hæð $400,000. Það sýndist gífur-
leg upphæð, en líklegast myndi eng-
inn segja, að ekki hefði vel verið
unnið fyrir hverjum dollar. Eg held
að það sé einnig tilfellið með það
fé, sem til Jóns Bjarnasonar skóla
hefir komið.
“Jóns Bjarnasonar skóli er alls
ekkert hjáparráð til þess að halda
við íslenzkri tungu og trú, eins og
nú er komið málum hans.” Við-
víkjandi íslenzkunni hefir áður ver-
ið bent á það, að skólinn sé fús, engu
síður nú en áður, að kenna íslenzku.
Einhvern tíma var sagt: “Þú get-
ur farið með hestinn að vatninu, en
þú getur ekki neytt hann til að
drekka.” Vér getum boðið kenslu
í íslenzku, en vér getum ekki neytt
fólk til að nota hana. Verður oss
álasað fyrir það? Segjum að séra
Sigurður Christopherson kæmi í
hús mitt um máltíðarleyti, og eg
byði honum að borða, en hann þver-
neitaði; væri þá rétt af honum að
bannsyngja mér fyrir það, að hafa
ekki gefið sér að borða? En þetta
er nákvæmlega það, sem þeir Vest-
ur-íslendingar gera, er fyrst slá
skólanum högg með því að láta
honum ekki í té unglinga til íslenzku-
náms og svo slá hann annað högg
fyrir að kenna ekki íslenzku. En
því er verið að slá skólann einan?
Eru ekki fleiri, sem koma til greina?
Er það ekki saknæmt að íslenzkir
sunnudagaskólar séu annaðhvort al-
veg hættir eða þá nærri því hættir
að kenna á íslenzku? Og er ekki
háskóli Manitoba-fylkis sekur á
sama hátt? Þar er íslenzkan á
námskrá, en nú eru liðin nokkur ár
síðan einn einasti nemadi í íslenzku
hefir gefið sig þar fram til prófs.
í “hockey” flokk “Fálkanna” leika
nú tveir íslendingar. Hvort sem
mönnum fellur þetta betur eða ver,
er þetta sú “breytiþróun” sem er að
gerast meðal Vestur-íslendinga. Má
vera að eitthvað meira megi gera til
að bæta það sem mönnum finst i
þessu efni öfugt, en það verður
aldrei gert með þeim norðanvindi,
sem blæs gegnum grein séra Sig-
urðar. Ef nokkuð á að lagfæra,
þarf vinsemd og vit. Eins og nú er
komið málum, stendur líklega Þjóð-
ræknisfélagið bezt að vígi með
að skipa leiðsögn i þessu máli. Fær
það þá stuðning allra góðra drengja
meðal Vestur-íslendinga?
Eftirtektarvert er það, að grein-
arhöfundurinn skipar ávalt trúnni á
sama bekk og tungunni. Er það
sjálfsagt, að þær séu ætíð samfara?
Er það fyrirfram ákveðið, að allir
Vestur-íslendingar tapi lúterskri eða
kristinni trú þegar þeir hætta að
mæla á íslenzka tungu? Ef það er
rétt, til hvers er þá alt enska trúar-
starfið í kirkjufélaginu? Kapp höf-
undarins að koma skólanum fyrir
kattarnef verður sannleiksástinni
of jarl. Hann veit undur vel, að það
er alveg eins hægt að lofa Guð á
enskri tungu eins og íslenzkri. Öll-
um sanngjörnum mönnum getur
skilist það, að kristindómur getur
lifað í skólanum þótt engir fáist þar
til að nema íslenzku. Næst þegar
séra Sigurður kemur i borgina býð
eg honum að koma í skólann og vera
við morgunbæn þegar klukkan er
liðugt hálf tíu að morgninum. Eg
held að sá góði maður hafi aldrei
komið í skólann. Má vera að það
sé þessvegna, sem hann hefir svo
mikið um hann að segja. “Þeir
tala mest um Ólaf konung, sem
hvorki hafa heyrt hann eða séð.”
WHAT ONE GIRL WORE
fíy BETTY BROWNLEE.
The present vogue for assembling
one’s own suits for Spring wear is a
positive boon to the business girl and tq
the woman with a limited budget. With
jackets, blouses, sweaters and skirts as
attractive and varied as they are, it’s
a grand opportunity for the smart
woman to express her individuality and
create a distinctive wardrobe at little
cost.
She can start with a jacket and skirt,
first making sure that she has secured
interesting color contrasts and cqlors
which will combine well with other
colors.
Separate jackets are being shown in
all types of tweeds, checks, rough wools
and novelty weaves. Plain skirts are
best for they combine more practically
with vario,us jackets, sweaters and
blouses.
Having started with the contrasting
jacket and skirt, each week or when-
ever the budget allows, a new addition
can be made which will not be too great
a test óf the wearer's ingenuity. An-
other jacket which contrasts with the
skirt may be added, or a different skirt
which harmonizes with the jacket. And
the possibilities with changes of blouses
and sweaters are endless.
Today e illustrate one of these suits
whieh can be just the beginning of an
entire Spring wardrobe. The skirt is
of plain black wool and, in this in-
stance, has a matching blouse.
The jacket is a trig little affair in
gray tweed, beautifully tailored and
featured novel L-shaped pockets at
breast and hips.
This jacket can be worn with any
number of colors, so that changes of
skirts and blo,uses, which need not
necessarily match, make it the perfect
A Smart Suit for Spring Wear Is This
One Com bining a Black. Wool Skirt and
Blouse With a Oray Tweed Blouse.
Changing Skirts to Wear With the
Jacket Makes It a Very Practical Model.
foundation for the assembling of tlie
wardrobe of “separates.”