Lögberg - 16.05.1935, Blaðsíða 5

LÖGBEJRG, FIMTUDAGINN 16. MAl, i935.
5
Til unga fólksins
i.
Gamla, íslenzka fólkinu, sem
fæddist og ólst upp á íslandi fækkar
stöðugt. Flest af því hefir lifað
örðuga baráttu. Þegar það kom til
þessa lands, þurfti það að yfirstíga
fjölda örðguleika, bæði frá hendi
náttúrunnar og mannanna. Það
ruddi skóga, plægði jörðina og
smám saman flutti það sig úr logga-
kofunum, þröngum og fátæklegum,
yfir í þetri híbýli í sveitum og borg-
um. — ITm leið og þessi stórvirki
voru unnin, þurfti líka að berjast
við fordóma og jafnvel litilsvirð-
ingu ókunnra þjóða, sem ekki vissu,
að fslendingar væru menningar-
þjóð. Nú sjást greinar um það i
víðlesnum blöðurn, að íslendingar
séu með beztu borgurum landsins
og hvar sem er njóta þeir fullrar
Virðingar á við aðra menn. En
hverjum og hverju er þetta að
þakka? Sanra fólkinu, sem ruddi
skógana og plægði akrana—það er
gamla fólkinu að þakka. Þó ekki
þeim, sem köstuðu þjóðerni sínu,
máli sínu og bókmentum i ruslakist-
una, heldur hinum, sem stóðu við
það, hvar sem var, að þeir væru ís-
lendingar. Þið eigið ekkert þeim að
þakka, sem skriðu eins og hræddar
mýs inn í allar enskar holur, sem
þeir fundu, til þess að fela sín is-
lenzku séreinkenni. Það eru hinir,
sem lögðu á sig erfiði til þess að
halda uppi íslenzkri starfsemi eða
unnu verk sín af drengskap, hvar
sem þeir voru staddir, undir nafni
íslendingsins—það eru þeir, sem þú
átt að þakka þá aðstöðu, sem þú
sjálfur nýtur í dag.
Við getum fundið ýmsa galla á
starfsemji gþmla fólksins, ef við
kærum okkur um að horfa fyrst
og fremst á þá hliðina. En þegar
við samt virðurn fyrir okkur alt, sem
það hefir komið’ til vegar hljótum
við að spyrja: Hvar fékk það styrk
og stuðning til þessarar þrautseigu
baráttu? Getur yngri kynslóðin átt
'kost á því sama ?
Gamla fólkið fékk stuðning sinn
frá íslenzkri menningu og íslenzkri
kristni. Það hafði kynst þessu i
bernsku sinni og flutti það með sér
yfir um hafið. Það varðveitti þetta
með lestri íslenzkra bóka og útgáfu
blaða, með bréfaskriftum og
lenzkum messum. Og af öllu þessu
urðu foreldrar ykkar meiri menn
en ella hefði orðið.
EMPTY HIS FOUNTAIN PEN Bishop in the St. Louis Star-Times.
En hvað er með ykkur sjálf ?
Mér finst eins og eg heyri ein-
hvern hvísla: Það er öðru máli að
gegna nú, þegar alt er orðið fult
af skólum, senr unga fólkið gengur
á. Nú geta sumir jafnvel lesið
franskar bækur og allir lesið ensk
blöð, skrifast á við svart fólk í Af-
ríku og gult fólk í Asíu og verið á
enskum samkonium og messum.
—Já, þetta er alt-gott og blessað.
Gangið á alla skóla, sem þið eigið
kost á. Lesið bækur og blöð á öll-
um veraldarinnar tungumálum;
skrifist á við fólk með öllum regn-
bogans litum og sitjið ykkur aldrei
úr færi að heyra enskar ræður, ef
ykkur langar til.
En ef. þið getið grætt á þessu,
hví skylduð þið þá ekki geta líka
grætt á því að kynnast íslandi, is-
lenzkum bókum, íslenzkum mönn-
um, og vera í íslenzkum félögum og
íslenzkum kirkjum?
Auðvitað græðið þið á því, og
sem betur fer, er fjöldi ungra
manna og kvenna víðsvegar um
Vesturheim, sem leggur stund á alt
þetta, og enn aðrir, sem hafa öll skil-
yrði til þess, en láta eitthvað draga
úr sér kjarkinn.
II.
Eitt af því, sem ætti að geta frætt
ykkur um ísland og hjálpað ykkur
til að skilja það, sem er islenzkt, er
það, að eiga kunningja á íslandi. En
hvernig á að eignast þá kunningja?
Sumir geta kannske farið heim
sjálfir og kynst þar einhverjum
skemtilegum náungum, sem þeim
likar vel við. En lang-flestum er
þetta ómögulegt, og því verður að
finna önnur ráð handa þeim, t. d.
það að útvega þeim kunningja, sem
1S vilja skiftast á bréfum við þá. Þetta
vill nú Þjóðræknisfélagið re\’na og
stjórnarnefnd þess hefir beðið mig
að skrifa um málið og aðstoða við
framkvæmd þess. Þeir, sem því
kynnu að vilja sinna þessu, eru
beðnir að senda mér nafn sitt og
heimilisfang. Utanáskrift mín er:
Wynyard, Saskatchewan.
Gott væri að nokkrar upplýsingar
fylgdu með, helzt þessar:
(i) Aldur.
Nemið brott bólgu og blóðrensli
GYLLINIŒÐAR
(Hæmorrhoids)
Með Zam-Buk Herbal Ointment
Ointment 50c — Medicinal Soap 25c
ÞEGAR SUMARHITINN
FERÍ HÓND
veltur mikið á að
hafa notalega skó
Margra ára sérþekking i verzlun skó-
fatnaðar, hefir aflað búð vorri alinanna
álits.
MacDonald Shoe Store Limited
494 MAIN STREET
(2) Starf, staða eða skólaganga.
(3) Hvort óskað er eftir að
skrifast á við pilt eða stúlku og á
hvaða aldri. Stundum vilja stúlkur
frekar skrifast á við pilta og piltar
við stúlkur, og hreinasti óþarfi að
vera feiminn við að kannast við
slíkt.
(4) Hvort hinn nýi kunningi á
frekar að eiga heima í sveit eða
kaupstað, vera skólanemandi, bóndi,
sjómaður, tilheyta sérstökum fé-
lagsskap, eins og t. d. skátareglu
eða góðtemplarastúku o. s. frv.—
Alt þetta eru góðar bendingar, þótt
kanske sé ekki alt af hægt að fara
eftir þeim. .
(5) Hvort rnenn vilja skrifast á
við menn í einhverjum sérstökum
lan’dshluta.
(6) Hvort bréfaskiftin geta far-
ið að öllu leyti fram á ensku, eða
nota þarf ensku líka. Reynið að
skrifa á íslenzku það sem þið getið.
Það gefur ykkur æfingu. Sé það
alls ekki hægt, gætuð þið skrifað á
ensku, en hin á íslenzku.
Þegar eg fæ nöfn ykkar, sendi eg
þau einhverjum presti, skólastjóra,
félagsformanni eða öðrum, sem eg
treysti til þess að hjálpa okkur, og
svo bíðum við róleg eftir svari.
Eg efast ekki um, að þið hafið
gaman af þessu og gagn líka, og
þegar þið komið til íslands seinna,
verða þar þó alt af einhverjir, sem
þið þekkið. Nokkur nöfn er þegar
búið að senda, og fleiri koma sjálf-
sagt á eftir.
Með beztu kveðjum,
Jakob Jónsson.
Snjóflóðið mikla í
Seyðisfirði
—fyrir 50 árum—
í febrúarmánuði 1885 gekk að
með grenjandi stórhrið um alt Aust.
urland. Hélst hún óslitið í rúmar
fimm vikur og var fannkoma, svo
mikil, að menn mundu ekki aðra
eins. Féllu þá snjóflóð viða og ollu
tjóni, en ógurlegast var snjóflóðið
sem féll á Séyðisfjarðarkaupstað á
Öskudagsmorgun, 18. febr.
í bréfi frá Seyðisfirði, dagsettu
2. marz, segir svo frá:
— Snjóflóðið kom klukkan að
ganga 9 um morguninn, yfir miðja
Ölduna, þ. e. kaupstaðinn við Seyð-
isfjarðarbotn, úr Bjólfinum, öðru
nafni Biýhólstindi, snarbröttu fjalli
fyrir ofan kaupstaðinn, nær 2000
feta háu.
Eg var með þeim fyrstu, sem
komu þar að, og þvílika sjón hefi
eg aldrei á æfi minni séð.
Fjórtán íbúðarhúsum var að
niiklu leyti sópað út á sjó, þótt
meginhluti þeirra liggi annaðhvort
í sjávarmáli eða á grundinni milli
fjalls og fjöru. Svo mjög dimdi
yfir, er snjóflóðið féll, að vel varð
sýnilegt á dagsbirtunni.
Úr öllum áttum heyrðust óp og
vein þéirra, er fyjrir snjóflóðinu
höfðu orðið. Menn komu naktir
hvaðanæfa, vaðandi gegn um snjó
og ís.
Þegar samdægurs voru gerðar
tilraunir að grafa eftir fólki, og
hepnaðist að ná nokkrum með lifi.
Barn eitt, sem náðist, var að sjá
andvana, kalt og hálfstirðnað, en
lifnaði við lífgunartilraunir læknis
vors.
Síðan hefir verið haldið áfram
að grafa í snjónum og rústunum
dag éftir dag, þegar fært hefir ver-
ið fyrir illviðri, er staðið hefir nú í
fullar 5 vikur, með þeirri mestu
fannkomu, sem eg hefi séð um
mína daga.
1 þessum 14 íbúðarhúsum bjuggu
á að giska 88 manns; þar af eru
dauðir 24, en auk þess margir
særðir meira og minna, svo sem
handleggsbrotnir, viðbeinsbrotnir
m. m. Eitt likið, kona, var með
skurð voðalegan yfir þvert andlit,
eftir brauðhníf, er hún hefir haft
í hendinni er skriðan skall á.
Var það mikið lán í óláni, er hér
naut læknis við (kand. Bjarna
Jenssonar, er settist að í Seyðisfirði
í haust eftir fjárveitingu síðasta
alþingis), enda hefir hann haft ær-
ið að vinna, sem nærri má geta, og
ekki látið sitt eftir liggja.
Fólkið sem fórst.
I Hotel Island: Henrietta Tho-
strup ungfrú; Geirmundur Guð-
mundsson verslm., Guðríður Ei-
riksdóttir, Bjarni Bjarnason.
I svokölluðu Blöndalshúsi: Valdi-
mar Þorláksson, Blöndal verslun-
arm. og kona hans, Guðrún Bjarna-
dóttir.
í Garðhúsum: Hólmfríður Þórð-
ardóttir.
í Vingolfi (lyf jabúðinni) : Mark-
ús Ásmundsson Johnsen og Ragnh.
Jónsdóttir.
Á Álfhól: Sigurður Þórarinsson,
Ingibjörg Geirmundsdóttir, Guðjón
og Þorsteinn börn þeirra.
Á Grund: Steingrímur Sigurðs-
son, Ingibjörg kona hans, Sigur-
björg vinnukona og Einar Ólafsson
barn.—í öðru húsi þar: Guðný Sig-
urðardóttir og David Petersen
verzlunarstjóri.
í húsi Magnúsar Sigurssonar:
Sveinbjörg kona hans og tvö börn
þeirra.
í Hátúni: Guðrún Jónsdóttir.
á Bjargi: Vilborg Nikulásdóttir.
Sagt er að tala þeirra, er fyrir
flóðinu urðu, en komust af, hafi
verið 64. Björguðust rnargir með
furðulegum hætti, eins og oft vill
verða, þegar slík slys ber að hönd-
um. Þau Thostrup veitíngamaður
og kona hans höfðu svefnherbergi
uppi á lofti í hótelinu og það vildi
þeim til lífs, því að þau gátu skrið-
ið þar út um glugga í því bili er
snjóflóðið var að bera húsið á sjó
út, fram hjá bryggju. Frú Tho-
strup hafði áður lent í snjóflóði (13.
jan. 1882) og barst þá á sjó út.
Flest likin fundust í rústum hús-
anna. Lík Markúsar lyfsala fanst
undir eins, þvi að rúm hans stóð
kyrt, en öll yfirbyggingin hafði
fallið ofan á hann og hefir deytt
hann á einu augnabliki. Sama útlit
var um alla aðra er fundust, að þeir
hefði dáið þegar í stað.
Fólkið, sem af komst, stóð uppi
allslaust, rúið inn að skyrtunni í
orðsins bókstaflegu merkingu, óg
sumt hafði skriðið alls nakið upp
úr snjónum. Varð það að setjast
upp á aðra bæjarbúa.
Eignatjónið var talið 50—60 þús-
undir króna, og mundi það ekki
þykja hátt mat nú á dögum.
Var leitað samskota, og sendi for-
^töðunefnd hállærissamskotanna
Islenfcku í Kaupmannahöfn 10 þús-
und króna virði af samskotum til
Séyðisfjarðar. — Lesb. Mbl.
Kristín Gnnnlaugsdóttir
-1855 -1935—
Mánudaginn 8. apríl þ. á. andað-
ist Kristín Gunnlaugsdóttir á heim-
ili Jóns Jónassonar i grend við
Akra, N. Dak. Hafði hún verið
ráðskona á heimili þessu í fjölda
mörg ár. En nú síðustu mánuði
mjög biluð á heilsu og rúmföst.
Kristín fæddist 15. marz 1855.
Voru foreldrar hennar Gunnlaugur
Gunnlaugsson ættaður úr Eyjafirði
og Ásdís Pálsdóttir ættuð úr Skaga.
firði. Kristín var aðeins 4 ára er
foreldrar hennar dóu. Höfðu þau
búið á Nýjabæ í Hörgárdal í Eyja-
fjarðarsýslu. Fór Kristín þá til afa
Póátið peninga tryggilega
Er þér sendið peninga með pósti,
skuluð þér nota Royal Bank ávís-
anir. Það verður bæði sendanda og
viðtakanda til hagsmuna og þæg-
inda. Kaupa má bankaávísanir í
hverju útibúi bankans í dollurum og
sterlingspundum.
ROYAL BANK
O F C A N A D A
og ömmu sinnar, Gunnlaugs Gunn-
laugssonar og Kristínar Sigurðar-
1 dóttur, og var hjá þeim til 16 ára
aldurs. Þá misti hún ömmu sína.
Tuttugu og tveggja ára að aldri
(1877) giftist Kristin Kristjáni
ívarssyni, ættuðum úr Eyjafirði.
Varð þeim tveggja barna auðið.
Hét sonur þeirra Gunnlaugur, dá-
inn 22. marz 1917. Dóttirin heitir
Kristin. Býr hún hér í bygð og er
gift John Glasspool.
Árið 1905 kom Kristín til Ame-
ríku; settist hún að í íslenzku bygð-
inni í N. Dakota og hefir dvalið
þar mest af og lengstan tíma í grend
við Akra, N.D.
Kristín sál. var gáfuð kona og
bókhneigð. Ilún var einnig kjark-
mikil og bjartsýn. Skyldurækin var
hún ávalt, og stundaði verk sín með
hinni mestu trúmensku. Enda var
hún sérlega vinsæl af þeim, er þektu
hana og mjög vel metin.
Er hún var jarðsungin frá heim-
ili Jóns Jónassonar og Vídalíns
kirkjunni af sóknarprestinum, séra
H. Sigmar fylgdi henni hópur ætt
ingja og vina til grafar. Og var
auðsætt að' hún hafði átt ítök í
hjörtum margra í hópi samferða-
fólksins.
Akureyrarblöðin eru vinsamlega
beðin að taka upp þessa dánarfregn.
H. S.
Erlent trúboð
Þetta er aðeins áminning til
safnaða kirkjufélagsins og félaga og
einstaklinga innan þeirra vébanda,
og annara vina trúboðshugsjónar
og trúboðsstarfs kristninnar, að all-
ar gjafir og tillög til að styðja er-
lent trúboð það, er þau trúboðshjón.
in séra S. O. Thorláksson og kona
hans vinna að í Japan, ættu að
sendast til hr. S. O. Bjerring, fé-
hirðis, 550 Banning St., Winnipeg,
áður en fjárhagsár kirkjufélagsins
endar, þann 10. júní. Kirkjufélag-
ið hefir frá byrjun starfsemi þeirra
lagt nokkurn skerf til þessa erlenda
trúboðs árlega, og síðasta kirkju-
þing endurtók fyrri samþyktir i
þessu efni. Gengur því sú upphæð
sem inn kemur á árinu til erlends
trúboðs til þessarar starfsemi alt
að $1200. Flestir söfnuðir og félög
er styðja þetta málefni jafnaðar-
lega, munu þegar hafa gert ráð-
stafanir að gangast fyrir frjálsum
tillögum einnig á þessu vori. Að
sjálfsögðu má einnig vænta þess að
prestar kirkjufélagsins leitist við að
auka skilning á trúboðshugsjón
kristninnar og áhuga fyrir því að
framfylgja henni. Til þess að
frjáls tillög verði sem almennust
þó getan sé nú víða lítil, þarf mál-
efninu að vera sem bezt haldið vak-
andi. Væri því vel að sem víðast
væri þess minst af prédikunarstól-
um og í kristilegum félögum, sem
oftast. Mjög ber að meta einnig
áhuga þeirra einstaklinga víðsvegar,
sem árlega senda tillög sín. Allir
þessir trúboðsvinir eru þá enn aft-
ur ámintir um þessa hlið vorrar
kristilegu starfsemi. Að sem flestir
séu með, er augnamiðið.
Þeir einir eru kristnir, sem meta
kristindóminn fyrir eigið líf sitt.
En þá hlýtur hann einnig að vera sú
blessun er þeir vilja að sem flestir
aðrir megi eignast hlutdeild í. Ann-
ars verður bræðralagshugsjón
kristninnar fremur veigalítil.
Wynyard, Sask.,
13. maí, 1935.
K. K. Ólafson,
forseti kirkjufél.
Hin vinsœla
leið
TIL
0
Islands
Islendingrar, sem mikiS hafa ferð
ast hafa orðiC þess varir að þæ(í-
indi, þjðnusta og viðurgerningur
á öllum skipum Canadian Pacific
félagsins eru langt fram yfir það
sem þeir höfðu frekast búist við.
BBINAR FERÐIR TIL tSLANDS
Skipaferðir tíðar og reglubundnar frá Montreal. Eftir full-
komnum upplýsingum og bæklingum leitið til næsta um-
boðsmanns eða W. C. CASEY, Steamship Generai Passenger
Agent, C.P.R. Bldg., Winnipeg.—Símar 92 456-7
CANADIAN PACIFIC
STEAMSHIPS