Lögberg - 11.07.1935, Blaðsíða 7

LÖGBEflG, FIMTUDAGINL 11. JULÍ, 1935.
7
Fimtugaáta og fyrsta
ársþing
JIÍNS EVANGELISICA LÚTERSKA ICIRKJUFÉL.
ISLENDINGA I VESTURHEIML.
Haldið að Mountain, N D.. og í Winnipeg, Manitoba
19. til 25. júní 1935.
FYRSTl FUNDUR.
HiS fimtugasta og fyrsta ársþing Hins evangeliska lúterska
kirkjufélags íslendinga í Vesturheimi kom saman í kirkju Víkur-
safnaðar, aÖ Mountain, N.D., þ. 19. júní 1935, kl. 8 é. h. ÞingiS
hófst me8 guðsþjónustu og altarisgöngu, eins og venjulegt er.
Prédikun flutti forseti, séra Kristinn K. Ólafson, og hafÖi fyrir
ræÖutexta Matt. 16:28 og Efes. 5:25. Var þingiÖ síðan sett eftir
hinum venjulegu þingsetningarreglum kirkjufélagsins. Aðsókn
að guðsþjónustunni var mikil. Valdir kórsöngvar voru sungnir.
Til undirbúnings alls hafði verið vandaÖ hið bezta. Guðsþjón-
ustan öll með hátíðarblæ.—
.Skrifari las upp þessa skýrslu um embættismenn, presta og
söfnuði kirkjufélagsins:
I. Embœttismenn : — Séra Kristinn K. Ólafsson, forseti;
séra Jóhann Bjarnason, skrifari; herra S. O. Bjerring, féhirðir;
séra Haraldur Sigmar, vara-forseti; séra E. H. Fáfnis, vara-
skrifari; herra A. C. Johnson, vara-féhirðir.
II. Prestar:—N. S. Thorláksson, Björn B. Jónsson, Rún-
ólfur Marteinsson, Pétur Hjálmsson, Kristinn K. Ólafsson, Jóhann
Bjarnason, Guttormur Guttormsson, Sigurður S. Christopherson,
Haraldur Sigmar, Sigurður Ólafsson, Steingrímur Octavíus Thor-
láksson, Valdimar J. Eylands, Carl J. Olson, E. H. Fáfnis, Jóhann
Friðriksson, Guðmundur Páll Johnson, B. Theodore Sigurðsson,
Bjarni A. Bjarnason.
III. Söfnuðir:—í Minnesota: St. PáUs., Lincolns., Vestur-
heimss.—í N. Dakota: Pembinas., Vídalínss., Hallsons., Péturs.,
Víkurs., Fjallas., Garðars., Melanktonss.—í Manitoba: Fyrsti
lút. s., Selkirks. Víðiness., Gimlis., Árness., Breiðuvikurs., Geysiss.,
Árdalss., Bræðras., Víðirs., Mikleyjars., Furudalss., Fríkirkjus.,
Frelsiss., Immanúelss. (Baldur), Glenboros., Brandons., Lundars.,
Lúterss., Jóns Bjarnasonar s., Betaníus., Betelss., Hólas., Skál-
holtss., Herðubreiðars., Strandars., Winnipegosiss., Swan River s,
Guðbrandss.—1 Saskatchewan: Konkordías., Lögbergss., Þing-
vallanýl. s., Isafoldars., Hallgrímss. (Leslie), Elfross., Immanúelss.
(Wynyard), Ágústínusars., Foam Lake s. — í Washington:
Þrenningars., Blaines., Hallgrímss. (Seattle). — 1 British Col-
umbia: Vancouversöfnuður.
Á kirkjuþingi að Mountain, N. Dak., þ. 19. júni 1935.
Jóhann Bjarnason,
Skrifari Kirkjufél.
»
Séra Uaraldur Sigmar, prestur Víkursafnaðar og annara
safnaða í því nágrenni, bauð kirkjuþingsmenn velkomna og árn-
aði kirkjuþingi heilla og hamingju í störfum þess á þessu þingi.
Forseti las upp þrjú fagnaðarskeyti til kirkjufélagsins frá
íslandi. Eitt frá prestafélagi íslands, annað frá dómkirkjusöfn-
uðinum í Reykjavik, og hið þriðja frá séra Bjarna Jónssyni, presti
dómkirkjunnar. Var samþykt að þakka fyrir þessar bróðurkveðj-
ur, með því að allir risu úr sætum, samkvæmt tillögu séra Sigurðar
Ólafssonar. ’ Enn fremur lagði hann og til, að forseta og skrifara
sé falið að þakka þessar árnaðaróskir, þeim er sendu, og var það
samþykt.
í kjörbréfanefnd voru skipaðir af forseta þeir séra Jóhann
Bjarnason, Jón J. Vopni og Thos. Halldórsson.
Eftir að forseti hafði minst á ýms attriði um áætlað fyrir-
komulag þessa þings, sem er hátíðarþing, i minning um að kirkju-
félagið hefir lifað og starfað í fimtíu ár, var þessúm fyrsta fundi
þingsins slitið um kl. 10.30 e. h. Annar fundur fyrirhugaður kl.
9 að morgni næsta dag.
ANNAR FUNDUR.
Kl. 9 f. h., þ. 20. júni.—Fundurinn hófst með guðræknis-
stund undir umsjón séra G. Guttormssonar.
Fyrir hönd kjörbréfanefndar lagði þingskrifari fram þessa
skýrslu:
Skýrsla kjörbréfanefndar.
Samkvæmt framlögðum kjörbréfum og skilríkjum er kjör-
bréfanefnd hafa borist, eiga sæti á þessu kirkjuþingi, auk presta
og embættismanna kirkjufélagsins, þessir kirkjuþings erindrekar:
Frá St. Pálssöfnuði: Gunnar B. Björnsson. Frá Vesturheims- ,
söfnuði: J. ,G. ísfeld. Frá Lincolnsöfnuði: Steingrímur ísfeld.
Frá Vídalínssöfnuði: A. M, Ásgrímsson, J. H. Hannesson og
Tryggvi Anderson. Frá Víkursöfnuði: A. F. Björnson og Thos.
Halldórsson. Frá Garðarsöfnuði: S. S. Laxdal, J. Hjörtson og
G. Thorleifsson. Frá Fjallasöfnuði: Herman Bjarnason. Frá
Melanktonssöfnuði: B. T. Bénson, S. S. Einarsson og Mrs. S’. S.
Einarsson. Frá Fyrsta lút. söfnuði: Dr. B. J. Brandson, J. J.
Vopni, Harald Jóhannsson og Ásgeir Bardal. Frá Selkirksöfn-
uði: Klemens Jónasson, Runólfur Benson, Mrs. R. S. Benson
og Mrs. E. J. Hinrikson. Frá Gimlisöfnuði: C. P. Paulson og
Mrs. C. P. Paulson Frá Víðinessöfnuði: Thorvaldur Sveinsson.
Frá Árnessöfnuði: Mrs. John E. O’Hare. Frá Árdalssöfnuði:
Gestur Oddleifsson, Jónas H. Johnson og Thór Fjeldsted. Frá
Bræðrasöfnuði: H. J. Austman, Sigtr. H. Briem og Mrs. S^ H.
Briem. Frá Geysissöfnuði: Jón Pálsson. Frá Víðirnessöfnuði:
Franklin Peterson. Frá Fríkirkjusöfnuði: Th. Hallgrímsson og
Óli Stefánsson. Frá Frelsissöfnuði: B. S. Johnson og Stefán
Sigmar. Frá Immanúelssöfnuði að Baldur: Óli Anderson og
Eiríkur A. Anderson. Frá Glenborosöfnuði: G. J. Oleson og
Albert Sigmar. Frá Lundarsöfnuði: Jón Halldórsson og D. J.
Lindal. Frá Guðbrandssöfnuði: Th. J. Gíslason. Frá Konkordia-
söfnuði: G. G. Helgason og Jón Gíslason. Frá Herðubreiðar-
söfnuði: Jón Thordarson og Bljörn Bjarnason. Frá Lúterssöfn-
uði: Miss Rósa Johnson. Frá Péturssöfnuði: C. A. Thompson.
Á þingi eru staddir þeir séra H. B. Thorgrímsen, lengi prest-
ur kirkjufélagsins og einn af hinum allra helztu mönnum er geng-
ust fyrir stofnun þess, og dr. Richard Beck, er nýlega hefir lokið
við að skrifa sögu kirkjufélagsins; leggjum vér til að þeim sé
báðum veitt málfrelsi á þinginu.
Á kirkjuþingi að Mountain N. D., þ. 20 júní 1935.
Jóhann Bjarnason John J. Vopni
Thomas Halldórson.
Var skýrslan samþykt i e. hlj. og skrifuðu kirkjuþingsmenn
því næst undir hina venjulegu játningu þingsins.
Þá lá fyrir að leggja fram skýrslur embættismanna og fastra
nefnda.
Lagði þá forseti fram þessa skýrslu:
ARSSKÝRSLA FORSETA 1935.
Allmerkilegum sögulegum áfanga er náð í sambandi við fímtíu
ára afmæli kirkjufélags vors. Stofnun kirkjufélagsins og við-
hald hafa verið örlagaþrungin atriði, ekki einungis fyrir sögu
Vestur Islendinga, heldur einnig fyrir íslenzka kristni heima á
ættjörðinni. Skal að þessu vikið nokkuð nánar.
Brot af íslenzkri kristni hverfur hiifgað til Vesturheims. Það
er slitið upp og fráskilið þeim stofni, er það hefir nærst við, og
við því hefði vel mátt búast að það ætti fyrir sér lítið annað en að
visna upp pog deyja. Fólk þetta kemur úr lögbundinni ríkis-
kirkju, þar sem hið ytra viðhald kirkju og kristni var á vegum
ríkisvaldsins og litlar kröfur voru til þess gerðar að einstaklings-
framtakssemi gæti notið sín eða borið árangur í verulegri kristi-
legri samvinnu. En um leið og stoðir og aðhald ríkiskirkjunnar
er horfið úr lífi þessa fólks, kemur það fyrir, að i stað þess að nú
dofni yfir öllum áhuga um þessi mál, brýst fram þróttmikill hugur
og ötul framkvæmd að því augnamiði að varðveita í frjálsum
félagsskap þau kristilegu verðmæti, ræktarsemi og hugsjónir, sein
kirkjan hafði táknað og viðhaldið í lifi þeirra áður. Kemur hér
fram sá lífræni máttur er kirkja íslands hafði látið i té meðlimum
sinum og gefið hinum útflutta lýð í veganesti. Undir nýjuin
skilyrðum kemur í ljós að hann er áhrifamikill og megnugur að
skapa sér ný tæki, hrinda af stað framkvæmduin og reynast sterk-
asta aflið til samheldni í dreyfðum bygðum frumbyggjanna og af-
komenda þeirra.
Þessi saga gat ekki gerst nema að áhrif þess yrðu mikil innan
kirkjunnar á ættjörðinni. Hún sér uppvaxa í erlendum ríkjum
meið af sínum eigin stofni, sem þolir næðinga mótdrægrar reynslu
og erfiðleika án þess það verði honum að tjóni og ber auk þess
ávexti í ýmsu tilliti frábrugðna ]>vi, er áður liafði tíðkast í íslenzkri
kristni—og margt af því ávextir er engu síður var þörf á íslandi
en hér í dreifingunni. Þetta hlaut að vekja innan íslenzkrar kristni
endurnýjaða meðvitund um gildi þess, er hún átti í fórum sínum
og aukinn áhuga fyrir og samtök um að varðveita það og efla,
þó það væri fjarstæða ein að ætla að rekja til vestur-íslenzkrar
kirkju flest eða öll þau áhrif er síðan í landnámstið vorri hafa
rutt leið nýjum og heillavænlegum straumum inn á svið kristni
Islands henni til viðreisnar, þá væri það jafn fráleitt að ganga
framhjá þeirri staðreynd að eitt mikilvægt atriði í þvi að færa
ný áhrif og vekjandi kirkju íslands til handa eru athafnir og at-
burðir íslenzkrar kristni í Vesturheimi. Svo einhliða áherzla hefir
oft verið lögð á áhrifin að heiman, sem að sjálfsögðu hafa verið
mikil fyrir kristni og líf Vestur-íslendinga yfirleitt, að hitt er að
mestu leyti ósnortinn þáttur menningarsögunnar að þræða með
nákvæmni þau áhrif öll, sem borist hafa héðan að vestan heim til
ættjarðarinnar og það einnig frá kirkjuKfi því og kristni, sem
hér hefir þroskast, Úr því verður eflaust unnið á sínum tíma af
einhverjum hæfum manni. Að í þvi efni komi til greina að mikl-
um mun kirkjufélag vort, elzti og fjölmennasti alsherjar félags-
skapur meðal Vestur-íslendinga, fær varla dulist nokkrum, sem
hleypidómalaust vilja líta á málið.
Á það kann þó að verða bent af einhverjum, að þegar leið-
togar kirkjufélags vors fyrst létu til sín taka á ritvelli, einkum
þeir séra Jón Bjarnason og séra Friðrik J. Bergman, vöktu skrif
þeirra miklu fremur mótspyrnu og viðsjár margra innan kirkju
íslands en hið gagnstæða. Við þetta má kannast, án þess að það
á nokkurn hátt raski því að framkoma þeirra og hið nýja kirkjulíf,
er þeir voru talsmenn fyrir, hafi hjálpað til þess að koma nauð-
synlegu róti á kirkju íslands. Það var nýtt fyrirbrigði á þeirri
tíð að kirkjulegir leiðtogar tækju að ræða fyrir almenningi í
hispurslausum tón andleg velferðarmál og ástæður, þannig að
menn fyndu sig knúða til athugunar, til andmæla eða samþykkis.
Það var nýtt að isíenzk kirkja ætti sitt eigið inálgagn. Með útgáfu
Sameiningarinnar undir ritstjórn séra Jóns Bjarnasonar var hleypt
af stokkunum því kristilegu útgáfufyrirtæki, sem lengstan hefir
átt aldur í sögu íslenzkrar kristni beggja megin hafsins. Er hún
búin að koma út í hálfa öld um næstu áramót. Þegar eins skarp-
lega var haldið á penna og séra Jóni var tamt, vakti það athygli.
Það fór ekki framhjá mönnum hvort sem menn voru honum sam-
þvkkir eða ekki, hve áhrifamikil gat verið slík útgáfa kristilegs
rits til að kveikja og halda við eldi áhugans í andlegum málum.
Kirkjuf-élag vort reið á vaðið í þesstt efni, og á eftir hefir fylgt
eitt útgáfufyrirtækið af öðru i þarfir islenzkrar kristni og verið
einn öflugasti þátturinn í viðreisnarstarfi þjóðarinnar í kristilega
átt. Án byrjunarinnar hjá kirkjufélagi voru, hefði að sjálfsögðu
að þessu leitt einnig heima eins fyrir því, en þetta er þó hið sögu-
lega samhengi, sem taka þarf fyllilega til greina og meta.
Öpnur dæmi eru til þess að áhrif og athafnir innan kirkju-
félagsins hafi stutt að því að vekja hliðstæðar afleiðingar hjá
kirkju Islands. Þáð er vel kunnugt að séra Jón Bjarnason var
fyrstur til þess í nútíðarkristni íslenzkri að taka alvarlega málstað
erlends trúboðs kristninnar sem sjálfsagðrar kristilegrar starf-
emi, er íslenzk kristni mætti ekki við að leiða hjá sér. Tilefnið
til þess að hann hóf baráttu fyrir þessu máli var ógeðsleg árás á
kristilegt trúboð í riti á Islandi skömmu eftir aldamótin. Með
venjulegri skarpskygni fann hinn ótrauði leiðtogi til þess að kröft-
ugata svarið við þessu væri að vekja innan íslenzkrar kristni auk-
inn skilning á og samhygð með þvi starfi, er vill útbreiða áhrif
Krists til endimarka jarðar. Að þessu starfaði hann ósleitilega, og
þó ekki hafi risið upp nein voldug trúboðsalda i kjölfar áhrifa
hans, ber að meta að upp frá þessu hefir þessi frumhugsjón
kristninnar innreið sína til íslenzkrar kristni bæði hér og á ætt-
jörðinni með meira árangri en kann að virðast í fljótu bragði.
Síðan hafa trúboðar af íslenzkum kynstofni tekið upp starf úti á
sviði þessarar alheimshreyfingar, og málefnið notið vaxandi at-
hygli og stuðnings á íslandi. Eftirtektavert í því sambandi, að
meðal þeirra manna, er ekki hvað sízt hafa heillað hugi margra
leiðtoga íslenzkrar kristni á síðari árum, hafa nokkrir hinir helztu
verið starfsmenn og merkisberar kristniboðsins. Má þar til nefna
A. Stanley Jones og Albert Schweitzer, ásamt Toyohiko Kagawa,
hinu dásamlega og einstaka kristna mikilmenni Japana, sem er beinn
ávöxtur kristniboðsins þar. Öllu frábærari talsmenn og starfs-
menn kristninnar er ekki að finna i okkar samtíð. En þar sem
lesin eru af áfergju rit Stanley Jones, hins djúpvitra höfðingja
alls kristniboðs á Indlandi, eins og á sér stað á Islandi, og menn
dá heimspekinginn kristna Albert Schweitzer, sem er tvímælalaust
eitt mesta ofurmenni nútíðar kristninnar, getur varla hjá því farið
að andi þeirra nái nokkurri fótfestu. Hinn síðarnefndi er lækn-
inga trúboði í Suður-Afríku, er yfirgaf kennarastöðu við háskóla
og prestsstöðu i stórum söfnuði til að verja kröftum sínum í anda
Krists til þjónustu í þarfir hinna lítilmótlegustu hjá Skrælingja-
þjóð. Var hann nafntogaður visindamaður og rithöfundur, auk
þess að vera snillingur í hljómfræði, en hann sneri baki við öllu
því er slíkir yfirburðir gátu fært honum heima fyrir, til að undir-
búa sig undir þetta nýja lífsstarf. Telur hann anda slíkrar þjónustu
hina einu viðreisnarvon í menningarlegu tilliti i heiminum, og ver
öllum tómstundum frá starfi sínu til að flytja mönnunum í gull-
vægum ritum grundvöll þeirrar lífsspeki, er hann hefir fundið og
fórnað lifi sínu fyrir. Má það telja til merkisatburða er slíkur
maður sem þessi og hinn fórnfúsi snillingur Kagawa hafa numið
land i íslenzkum hjörtum.
Hvaða viðsjár, sem kunna að hafa verið og eru, hjá íslenzkum
kennimönnum og lýð viðvíkjandi trúboði, verður ekki um það
deilt að það hefir fært frjósöm áhrif inn í íslenzka kristni að gefa
gaum trúboðsstarfi samtíðarinnar. í þessu sambandi ekki heldur
óréttmætt að minnast þess að einhver allra ákveðnasta trúboðs-
viðleitni samtiðarinnar, Oxford hreyfingin nýja, sem telur það
undirrót allrar lifandi kristni að einstaklingar hennar miðli öðrum
af því lífsgildi er þeir hafa fundið, hefir vakið mikla samhygð á
íslandi. En inn á svið þeirra frjóu hreyfinga, er trúboðsandinn
vekur, var íslenzkri kristni beint af ógleymanlegum leiðtoga vorum
séra Jóni Bjamasyni. Hann gekk á undan inn á heillavænlega
leið.
Annað dæmi skal nefnt: Fyrsta líknarstofnun innan íslenzkr-
ar kristni var gamalmennaheimilið Betel, sem er óskabarn kirkju-
félags vors. Var mér tjáð það af einum aðal forvígismanm þess
að koma á stofn gamalmennaheimili í höfuðstað íslands að kynn-
ing hans við starfið á Betel hefði beint verið orsök þess að hann
fékk áhuga á því að koma á samskonar stofnun á ættjörðinni.
Einnig á þessu mikilvæga sviði kristilegra framkvæmda hefir því
kirkjufélag vort borið gæfu til þess að ganga á undan og miðla
áhrifum.
Margt fleira mætti telja. Kennimenn, er hingað hafa komið
til starfs frá Islandi og svo horfið heim aftur, hafa að vísu flestir
starfað utan kirkjufélags vors, en eru einn þáttur í kirkjulegum
áhrifum héðan að vestan heim. Vegna þess hér er einkum verið
að ræða um kirkjufélag vort og áhrif þess, skal aðeins sagt að þó
þeim hafi jafnvel fundist margt hjá oss fremur til viðvörunar en
eftirbreytni, eru leiðir áhrifa í lífinu svo einkennilegar að einnig
þannig hafa ýms atriði frá oss vafalitið borist heim. Við þetta
má bæta heimsóknum andlegra leiðtoga að heiman hingað vestur
og héðan að vestan heiin, þannig hafa verið tengd bönd er leiða
áhrif bæði austur og vestur.
En sé hin hálfa öld sögu vorrar ekki ómerk jafnvel fyrir
kristni Islands, ber þó enn þá fremur að hefja það hve þýðingar-
mikill menningarþáttur hún er í sögu Vestur-íslendinga. Kirkju-
félagið hefir reynst‘öflugra til samheldni en nokkur önnur félags-
leg viðleitni hér á vesturslóðum. Að málstaður kirkjufélagsins
hafi meiru ráðið um þetta en það að vér höfum ætíð farið svo
viturlega með málin, má vel við kannast. Þegar svartsýni sækir
að í kristilegum efnum er þörf á að meta að þrátt fyrir margan
veikleika í kristilegri viðleitni, á kristindómurinn og kristilegar
hugsjónir meiri ítök í hjörtum fólks vors en oft kemur fram á
yfirborði. En um leið og hin kristilegu áhrif hafa verið máttug
til samheldni, hafa þau samtvinnuð hinu þjóðernislega verið einn
öflugasti þátturinn til viðhalds þjóðmenningu og tungu. Lengi
vel fór öll kristileg uppfræðsla ungmenna fram á íslenzku og
sömuleiðis allar guðsþjónustur. Þó nú sé orðin nokkur breyting á
þessu einkum hvað uppfræðslu snertir, þá er svo enn að stærra
hlutfall af guðsþjónustum er flutt í kirkjufélagi voru á íslenzku en
tíðkast alment á nokkru skandinavisk máli í deildum lútersku
"kirkjunnar umhverfis oss. Kirkjan hefir aukið festu kynstofnsins
og hún átti meginþátt í því að bjarga þjóðarbrotinu er hingað
fluttist frá því að varpa á glæ menningarverðmætum sínum og
kasta sér þannig inn i straum þjóðlifsins hér að sem allra fyrst
slitnaði sambandið við tungu og arf feðra vorra. Stundum hefir
þetta verið talin blind fastheldni, en vaxandi skilningur og þekk-
ing hafa fært heim sanninn þess að þannig var bezt trygð velferð
innflytjendanna og lika framtíðarheill þjóðlífsins hér. Færustu
mentamenn og sálarfræðingar mæla ekki með því að þrýsta öllum í
sama mótið, heldur að varðveita an.dleg sérkenni og menning-
arviðhorf til eflingar meira alhliða þroska. Að áhrif kirkjunnar
i þessu tilliti hafi komið þvi til leiðar, sem einungis þjóðernisleg
viðleitni hefði aldrei getað áorkað, fær tæpast dulist.
En ekki einungis ber að líta til áhrifa kirkjufélags vors heim
til ættjarðarinnar eða útávið í menningarlegu og kristilegu tilliti
meðal Vestur-lslendinga, heldur líka innávið til þeirra er félags-
skapnum hafa tilheyrt og borið hann uppi. Hið annað, sem nefnt
hefir verið, má fremur teljast til óbeinna afleiðinga af þvi lífi og
þeim andlegu áhrifum er þroskast hafa innan vébanda félags-
skaparins. Þar er i raun réttri þungamiðja þess, sem mestu varð-
ar, þar eru þau verðmæti, sem kirkjufélagið hefir viljað leggja
til og efla í sínum eigin hópi og alstaðar þar sem það nær til.
Hvað hafi vakað fyrir og hvernig hafi hepnast að koma því í
framkvæmd, gerir nánasta grein fyrir hinni verulegu sögu. En
þar er um það að ræða, sem erfiðast kann að vera að dæma um
sanngjarnlega, einkum þegar maður sjálfur á hlut að máli.
Þó að kirkjufélág vort sé og hafi verið smávaxið, hefir líf
þess verið snortið af þeim sömu áhrifum að rnestu leyti og kristni
samtíðarinnar í heild sinni. Það hefir verið eins og smámynd
heildarinnar. Það hefir orðið að gera sér grein fyrir trú sinni og
gildi hennar í fjölbreyttum afstöðum lífsins og frábreyttu við-
horfi. Það hefir leitað sér fótfestu þegar svo hefir virst sem los
væri á flestöllu. Því hefir verið nauðsyn bæði á íhaldi og fram-
sóknaranda. 1 anda heilbrigðrar íhaldssemi hefir það viljað varð-
veita sögulegt samhengi og standa gegn niðurrifsstefnum, er ekki
kunna að meta verðmæti liðins tíma. í heilbrigðum framsóknar-
anda hefir það vilja keppa áleiðis til meiri þroska og skilnings.
En þó slíkt jafnvægi hafi vakað fyrir, hefir gengið misjafnlega
að framfylgja hugsjóninni. Hefir það komið fram í samhandi við
starfsmál, en greinilegar þó í sambandi við kenningarafstöðu.
Játningargrundvöllur vor hefir verið notaður stundum, sem laga-
stafur fremur en leiðbeining, einkum þegar út í baráttu hefir verið
y komið. Mótspyrna vor gegn niðurrifsstefnum hefir ekki ætið
verið nægilega glögg á þá hættu, sem stafar frá blindu ihaldi. En
að þessu viðurkendu hefir afstaða kirkjufélags vors færst meir og
meir í það horf að þræða á milli öfga íhalds og róttækni—að bera
ákveðið traust til ritningarinnar sem kenningargrundvallar án þess
að loka augunum fyrir því að hún hefir að geyma vaxandi opin-
berun, sem nær hámarki sinu í Jesú Kristi og kenning hans.
Einnig hefir hjá oss þroskast skilningur á því að maður Verði og
megi kannast við það i auðmýkt og einlægni að ekki sé.leyst úr
öllum vandaspursmálum er snerta hina kristnu opinberun, án þess
að það þurfi á. nokkurn hátt að raska öryggi manns viðvíkjandi
gildi kristinnar trúar og lífs. Vér sjáum að boðskapur nýja testa.
mentisins gerir ráð fyrir óendanlegum þroska og framför.
Alhliða einkenni trúarlífsins hafa komið fram hjá oss, í sögu
vorri, þegar lagt hefir verið út á óþekta stigu, lýsti trúin sem
traust, þegar ráðist var í allsleysi í félagslegar framkvæmdir, birt-
ist hún í áræði og stórhug. Þegar átökin urðu hörð og mikils
þurfti við, kom lnin fram í fórnfýsi. Þegar markið var sett hátt
var hún hugsjón. Undir árásum og atlögum, trúmenska. And-
spænis ranglæti og villu, vandlæting. Þegar menn hafa áttað sig,
i umburðarlyndi og samhygð. Svo víðtæk eru áhrif trúarlifsins.
Við alt þetta má kannast í kirkjusögu vorri og það einnig hve
vandfarin er leið hins rétta. Traust getur orðið blindni, áræðið
ofdirfska, fórnfýsin afvegaleidd, hugsjónir draumórar, trúmensk-
an einhliða, vandlætið deilugirni og umburðarlyndið meiningar-
leysi. Hvert atriði má þræða til eftirdæmis eða viðvörunar í
sögu vorri.