Lögberg - 16.01.1936, Page 1

5:
PHONE 86 311
Seven Lines
K1'0'

jSfr*’”
For
Better
Dry Cleaning
and Laundry
49. ÁRGrANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 16. JANÚAR 1936
NÚMER 3
DEILIR A ÞJÓÐBANDA-
LAGIÐ
Sir Roger Keyes, einn af hinum
atkvæöamestu fiotamála foringjum
Breta og þingmaður North Ports-
niouth kjördæmisins, flutti þann g.
K m. ræðu í ungmennafélagi einu
innan vébanda kjördæmis síns, þar
sem hann deildi stranglega á þjóð-
bandalagið fyrir tvíveðrung í al-
þjóðamálum. Komst hann meðal
annars þannig að orði:
“Mér finst bæði ilt og ömurlegt
61 þess að vita, að brezkum æsku-
lýð sé talin trú um að þjóðbanda-
lagið s^óhjákvæmileg aflstöð heims-
friðnum til verndar, með því að slíkt
er einungis hugarburður. Hinar lát-
lausu tilraunir Bandalagsins í þá átt
að fá þjóð vora til þess að draga úr
vopnaviðbúnaði um leið og allar
aðrar þjóðir sýknt og heilagt auka
her sinn og flota, geta auðveldlega
61 þess leitt, að komið verði að oss
að óvörum, og mörgum vorra ágætu
sona, er hin gömlu og úreltu herskip
vor hafa innanborðs, verði fórnað
í þágu falskra friðarkenninga.”
JOIIN GILBERT LjATINN
Þann 9. þessa mánaðar lézt að
heimili sínu í Hollywood í Kali-
forníu, kvikmyndaleikarinn heims-
frægi, John Gilbert, 38 ára að aldri,
fæddur þann 10. janúar 1897 í borg-
inni Utah. Hans rétta nafn var
John Pringle, en Gilberts nafnið
tók hann upp eftir að hann gekk í
þjónustu kvikmyndalistarinnar.
Banamein hans var hjartabilun.
John Gilbert var eigi aðeins frábær
sem leikari, heldur þótti hann í hví-
vetna hinn mesti æfintýramaður.
Fjórum sinnum'hafði hann kvænst
og skilið að lögum við allar konur
sínar; voru þær allar leikkonur; við
þá síðustu skildi hann í síðastliðnum
niaímánuði; höfðu þau verið gift í
tæp tvö ár; dóttur eignuðust þau,
sem nú er níu mánaða gömul, og var
úún falin forsjá móður sinnar, er
skilnaðarmáli foreldra hennar lauk.
FORSETI EFRI MAL-
STOFUNNAR
Símað er frá Ottawa þann 13.
K m., að Senator Walter E. Foster,
fyrrum forsætisráðherra í New
Brunswick hafi verið skipaður for-
séti í efri málstofu sambandsþings-
ins. Tekur hann við af Senator B.
B. Blondin, er Mr. Bennett skipaði
* forsetastöðu að afstöðnum kosn-
’ngum 1930. Mr. Foster veitti for-
ustu fylkisstjórninni í New Bruns-
w,ck frá 19x7 til 1922, en senators-
t>gn hlaut hann árið 1928.
FlMM til sex maltíðir
A DAG
Howard W. Haggard, prófessor
viÖ Yale háskólann, ber auðsjáan-
iega engan kvíðboga fyrir því, að
folk ofeti sig, sem kallað er. Til þess
að vinna sér fé og frama, segir pró.
fessorinn að menn verði að neyta að
uunsta kosti fimm til sex máltíða á
a&- Bað sé vísindalega sannað, að
uienn hugsi skýrast og komi mestu
1 verk fyrstu tvo til þrjá klukkutím-
a,1a eftir hverja máltíð, auk þess
Un ^að séu hinar skaðlegustu firr-
Ur að maginn þarfnist hvíldar.
Ff VISA
t’ ,C? snernina fer á fæur,
með^1 m°rgUm Blutum bætur
me® " SWsiS graur
gotter b6kaSlltaJ
sknfa ljoð í lítið kyer
að öllu fögru gefa ^
gleyma næturdofa,
bágt eiga þeir, sem bjarta 1
sofa.
Austfirsk kona
“Hlín.”
FORSÆTISRAÐGJAFI
DEYR
Hon. Walter M. Lea.
Hinn 10. þ. m., lézt á sjúkrahúsi
í Charlottetown, Hon. Walter M.
Fea, forsætisráðgjafi á Prince Ed-
ward Island, 61 árs að aldri. Haf ði
hann verið næsta heilsuveill síðustu
tvö árin, og stjórnaði kosningahríð
sinni í síðastliðnum júlímánuði, sem
leiðtogi frjálslynda flokksins í fylki
sínu, af sjúk'rabeði. Úrslit þeirra
kosninga urðu sögufræg, með því
að frjálslyndi flokkurinn vann þirig-
sætin ölí, 30 að tölu. Tókst Mr. Lea
þá á hendur stjórnarforustu fylkis-
ins í annað sinn. Nokkurn bata á
heilsu virtist hann fá undir haustið
og frman af vetri; sótti hann meðal
annars hinn nýafstaðna fund í Ot-
tawa rnilli sambandsstjórnarinnar
og stjórnar hinna einstöku fylkja.
En nokksu eftir að heim kom af
þeim fundi, fékk hann þungt kvef,
er snerist upp í lungabólgu, er leiddi
61 bráðs bana.
Mr. Lea var á margan hátt sér-
kennilegur menningarfrömuður, og
ruddi braut mörgum og mikilvægum
umbóta fyrirtækjum innan vébanda
fylkis síns; einkum þó á sviði land-
búnaðarins; stuðlaði mjög að ýmis-
konar samtökum meðal bænda; kom
á fót jarðeplaræktar samlagi og
hlynti að margvíslegri samvinnu
með bændum, er jók á velfarnan
þeirra; sjálfur var hann fyrirmynd-
ar búmaður^ og sóttu þangað marg-
ir hollar leiðbeiningar viðvíkjandi
búnaði.
Mr. Lea var ákafur eljumaður og
hlífði sér lítt, jafnvel þó eigi gengi
hann ávalt heill til verks. Með hon.
um er genginn grafarveg einn af
hinum ágætustu borgurum hinnar
canadisku þjóðar.
MUNAR UM MINNA
Samkvæmt yfiriýsingu verzlunar-
ráðgjafans í Ottawa, seldi hveitisölu-
nefndin nýja undir forystu James
R. Murráy, 60,000,000 mæla af
hveiti fyrsta mánuðinn eftir að hún
tók til starfa. Mest hefir verið um
söluna innan takmarka brezka veld-
isins, þó Bandaríkin hafi einnig
keypt töluverðan slump.
ÞRJÚ HUNDRUÐ MANNA
FARAST
Símað er frá Bogota þann xi. þ.
m., að um þrjú húnlruð manns hafi
farist þann dag í Colombiaríkinu, af
völdum landskjálfta. Stjórnin í
Colombia sendi samstundis læknis-
hjálp og vistir til þeirra héraða, er
harðast voru leikin.
ASGEIR ASGEIRSSON
í bréfi til ritstjóra þessa blaðs, er
þess getið, að hr. Ásgeir Ásgeirsson
fræðslumálastjóri og fyrrum for-
sætisráöherra íslands, hafi nú lokið
fyrirlestrahöldum sínum í Banda-
ríkjunum. Hefir hann ferðast víða,
og getið sér hvarvetna hinn bezta
orðstír; fyrirlestrum hans hefir all.
staðár verið tekið hið bezta, og lofs-
orði lokið-á ljúfmannlega fram-
kornu hans; hefir hann reynst Is-
landi heillavænlegur fulltrú hvar
sem leið hans hefir legið.
Meðan Ásgeir stóð við í höfuð-
borg Bandaríkjanna, átti hann
einkaviðtal við Roosevelt forseta,
auk þess sem ýrnsir ráðgjafanna, svo
sem þeir Cordell Hull, utanríkisráð-
gjafi, Wallace landbúnaðarráðgjafi
og Roper innanríkisráðgjafi, héldu
honurn veizlur. Mun Ásgeir vera í
þann veginn að leggja af stað heitu.
Þann tírna, sem Ásgeir hefir
dvalið í New York, hefir hann verið
gestur þeirra Mr. og Mrs. Emile
Walters.
MERKUR BLAÐAMÐUR
LATINN
Síðastliðið mánudagskvöld lézt að
heimili sínu hér í borginni, einn af
nafnkunnustu blaðamönnum hinnar
canadisku þjóðar, Thomas B. Rob-
erton, meðritstjóri dagblaðsins Win-
nipeg Free Press, 56 ára að aldri.
Lesendur Free Press könnuðust
vafalaust bezt við hann af stöfun-
um T. B. R., er stóðu undir flestum
ritgerðum hans; mun rnarga reka
jninni til frásagnar hans af fylkis-
þinginu í Manitoba, er gengu undir
nafninu “Under the Dome.” Var
fyndni hans víða viðbrugðið. Mr.
Roberton var óvenju glöggskygn á
þókmentir; gegndi hann í mörg ár
ritdómarastarfi hjá blaði sínu ; þótti
hann mildur dómari í þeim efnum,
þó skringilega kæmist hann oft og
einatt að orði um það, sem honurn
fanst rithöfundunum vera áfátt í.
Hann var prúður maður og hlýr í
viðmóti og aflaði sér fjölda trúnað-
arvina hvar sem leið hans lá.
REFSISAMTÖK GEGN
ITALIU
Símað er frá Lundúnum þann 14.
þ. m., að líkur séu til að stjórn
Breta beiti sér fyrir því, að hert
verði á refsisamtökunum gegn
ítalíu. Er líklegt talið að hinn nýi
utanrikisráðgjafi, Anthony Eden,
muni \refjast þess að lagt verði
strangt bann við flutningi á olíu inn
yfir itölsk iandamæri.
KIPLING SJÚKUR
Rudyard Kipling, skáldjöfurinn
brezki, var skorinn upp á sjúkra-
húsi í Lundúnum síðastliðinn mánu-
dag, og er talið tvísýnt um líf hans.
Mr. Kipling hélt hátíðlegt sjötugs
afmæli sitt fyrir hálfum mánuði;
kom hann ásamt konu sinni til
Lundúna þann 9. þ. m., og veiktist
þar skömmu síðar. Voru honum
veitt bókmentaverðlaun Nobels árið
1907.
FRA AFRÍKUSTRÍÐINU
Síðustu fregnir af styrjöldinni
milli ítala og Ethiópíumanna láta
þess getið, að hersveitir hinna síðar,
nefndu hafi unnið sigur mikinn á
hinum ítalska árásarher og endur-
numið borgina Makale. Er nú haf-
inn hinn mikli, árlegi rigningakafli
í Ethiópíu, og rná slíkt vel til þess
leiða, að Italir fái ekki haldið áfram
hernaði mánuðum' saman. Er þess
og jafnframt getið til, að til þess
geti auðveldlega komið, að þeir verði
áður en langt urn líður 61 þess
neyddir að semja frið.
PAUL BARDAL.
Mr. Paul Bardal, bæjarfulltrúi,
hefir verið kosinn í einu hljóði for-
maður nefndar þeirrar, er um at-
vinnuleysismálin fjallar fyrir hönd
Winnipegborgar úyfirstandandi ári.
Er þetta virðuleg staða, en jafn-
framt ein hin vandasamasta og á-
byrgðarmesta innan vébanda bæjar-
félagsins eins og nú hagar til.
VERÐUR NEÐRIMAL-
STOFU FORSETI
Simað er frá Ottawa þann 14. þ.
m., að ákveðið sé að King forsætis-
ráðherra tilnefni Pierre Casgrain,
þingmann Charlevoix-Saguanay
kjördæmisins i Quebec sem forseta
r.eðri málstofu Sambandsþingsins,
er þing kernur saman þann 6. febrú-
ar næstkonxandi. Mr. Casgrain hef-
ir átt sæti á þingi siðan 1917.
SOCIAL CREDIT
FLOKKURINN
í Alberta kaupir blað.
Frá Calgary er sírnað þann 15.
þ. m., að stjórnarflokkurinn í Al-
berta, undir forustu Williams Aber-
harts, hafi keypt blaðið Calgary
Albertan, eina morgunblaðið, sem
gefið er út í Albertafylki. Fram-
kvæmdarstjórn blaðsins verður þrátt
fyrir þetta hin sama og áður.
EFTIRLITSNEFND MEÐ
LANUM
Á fundi þeim, er staðið hefir yfir
í Ottawa undanfarna daga, milli
Sambandsstjórnarinnar og fulltrúa
hinna einstöku fylkja í sambandi
við fjármálin hefir svo talast 61, að
skipuð verði nefnd, er eftirlit hafi
með öllum lánum fyrir hönd sám-
bands og fylkjastjórna, með líku
sniði og nú gengst við í Ástralíu.
Er ráðgert að nefnd þessa skipi
fjármálaráðgjafi Sambandsstjórn.
arinnar og allir fjármálaráðgiafar
fylkjanna. Svo er ennfremur til
ætlast, að forseti Bank of Canada
verði ráðunautur nefndarinnar.
Nefnd þessi skal f jalla um og kveða
á urn sérhverjar þær fjármálalegar
ábyrgðir, sem Sambandsstjórn kann
að ganga i fyrir fylkin.
MYNDAR NÝTT RAÐU-
NEYTI
Hon. Thane A. Campbell, hefir
aflagt embættiseið sem stjórnarfor-
maður á Prince Edward Island, i
stað Walters M. Lea, sern lézt í vik-
unni sem leið. Mr. Campbell gegndi
enxbætti d'ómsmálaráðgjafa frá því
að Mr. Lea myndaði ráðuneyti sitt
í júlimánuði síðastliðnum. Hinn nýi
stjórnarformaður er 40 ára að aldri,
fæddur þann 7. dag ýúlímánaðar ár.
ið 1895. Flestir ráðgjafanna eru
þeir sömu og í Lea-stjórninni, að
undanteknum búnaðarmálaráðgjaf-
anum, Hon. William H. Dannis, sem
eigi hefir áður gegnt ráðgjafaem-
bætti, þó lengi hafi átt sæti á þingi.
Er hann á sjötugasta og öðru ald-
ursári.
REYKJAVÍK — ISLAND
EFTIR 100 AR
Amerískur rithöfundur hefir tek-
ið sér fyrir hendur að lýsa borginni
New York eins og hann hugsar sér
hana eftir 50 ár. Áætlanir sinar
miðar hann við þær framfarir, sem
átt hafa sér stað síðastliðin 50 ár.
Með ámóta hraða í rás viðburð-
anna gerir hann ráð fyrir, að íbúar
borgarinnar muni ekki verða færri
en 50 miljónir. í stað einstakra húsa
muni verða komnar geysistórar
sambyggingar, aðallega úr málmi og
gleri, alt að 250 hæðir. Aðal sam-
göngurnar verði ofan við húsin,
gangstéttir á þökunum, en spor-
brautir og flugleiðir þar fyrir ofan.
Loks álítur hann að allur hraði hafi
þá færst svo mikið i aukana, að nú-
timamanni veittist erfitt að hugsa
sér slíkt.
Ýmsir fleiri rithöfundar og hug-
vitsmenn hafa reynt að skapa sér
mynd af þeirn tíma, sem í hönd fer
eftir tugi ára. En#sumir þeirra eru
svo gætnir að bæta því við, — að ef
61 vill bendi flestar líkur til þess, að
mannkynið hafi tortímt sjálfu sér
með eiturþoku, helgeislum eða öðru
þvíliku innan næstu hundrað ára.
Slikt er e. t. v. nokkuð mikil svart-
sýni , þó að öðru hvoru berist fregn-
ir af nýjum uppgötvunum, sem gera
mönnum kleift að leggja heil land-
svæði í auðn á svipstundu.
Einhver h/ugmyndaríkur Islend-
ingur ætti að koma með mynd af þvi
íslandi og svo sérstaklega þeirri
Reykjavik, sem líkur eru 61 að 61
verði eftir t. d. 50 ár eða 100 ár.
Það gæti orðið bæði fróðlegt og
skenxtilegt — ekki sízt fyrir þá kyn-
slóð, sem nú er óborin, en verður
uppi árið 1985 eða árið 2035 og
langar til að vita hvernig við — for.
feður hennar—höfum hugsað okkur
hina ókomnu tirna.—Dvöl.
FLOTAMALAÞINGIÐ t
LUNDÚNUM
Staðið hefir yfir í Lundúnum
undanfarna viku, og stendur yfir
enn, fimm velda fundur, er það
verkefni hefir með höndurn, að
kveða á um það hvort tiltækilegt sé
að draga að einhverju leyti úr vig-
vörnunx á sjó. Að fundi þessum
standa Bretar, Bandarikjamenn,
Japanir, ítalir og Frakkar.
Eftir síðustu fregnum af stefnu
þessari að dæma, horfist þunglega á
um árangur. Þykja Japanir eink-
um óg sérilagi óþjálir takmörkun
flotans viðvíkjandi, og er jafnvel
talið líklegt að þeir gangi þá og þeg-
ar af fundi og alt lendi í öngþveiti.
HITABELTI
utan við gufuhvolfið.
Nafnkunnur enskur vísindamað-
ur, prófessor Appleton, hefir komist
að því, eftir margra rnánaða rann-
sóknir, að fyrir utan gufuhvolf jarð-
ar er hitabelti, sem ír.enn hafa ekki
haft hugmynd um áður. Þar er svo
mikill hiti, að hann mundi bræða
málma og er loku skotið fyrir
drauma mannanna að geta flogið til
annara hnatta.
Appleton prófessor álítur, að eftir
því sem lengra dragi frá jörðunni,
eftir því verði hitinn meiri, alveg
þveröfugt við það, sem menn hafa
haldið fram áður, að alt af yrði
kaldara og kaldara eftir þvi sem
lengra kæmi út í himingeiminn. At-
huganir hans eru bygðar á nákværn-
um mælingum og sendingu raf-
strauma upp í háloftin.
Stjórn Ethiópíu hefir kært til
Þjóðbandalagsins yfir þvi, að flug-
her ítala hafi varpað sprengjum á
kirkju Blánxanna og orsakað með
því dauða tiu manna, er hlýdd.u á
helgar tíðir.
Þorkell í Hraundal
Eftir Jón Magnússon.
Mér þungt er lífs að þreyja,
er þú ert frá mér dáin.
Til þín mitt klökkva kvæði
eg kalla út í bláinn.
Þú varst mín sorg, minn sigur,
mín sól á liðnum árum,
því okkar harmur, Helga,
var hamingja í sárum.
Við mættumst ein í æsku,
þótt engin hermi saga;
og þig frá þeirri stundu
eg þráði alla daga.
Mér alt varð þá að engu,
sem áður gleði vakti.
Og orðlaus ástir mínar
eg' óf 0g sundur rakti.
Eg reyndi raunir margar,
þinn riddara unga og fríða,
er sá eg sverði gyrðan
um sveitina þvera ríða.
Og svo kom sveinninn annar
og sveik þig, Helga, í trygðum.
Þá fanst mér sólin sortna
og sumarið hverfa úr bygðum.
Þeir börðust beittum sverðum,
uns báðir féllu í valinn.
Þá vaknaði í vafa
mín von í brjósti alin:
Að tjá þér lxug minn, Helga,
þig heim í bæinn leiða,
og umhyggju og ástúð
á allan veg þinn breiða.
Og' loksins, loksins komstu,
og lánið við mér brosti,
því engin íslenzk kona
þér átti fegri kosti.
En þú varst sveipuð sorgum,
og sál þín gljúp af klökkva.
Þín fyrsta ást var eldur,
sem ei var hægt að slökkva.
Og sál mín brann í sárum,
að sjá þig gráta og líða.
Eg veit þær undir allar.
til æfiloka svíða.
Með öðrum helgað hjarta,
þú hneigst að mínum barmi,
og gafst mér aðeins óminn
af -öllum þínum harmi.
—Flúðir.