Lögberg - 16.01.1936, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. JANÚAR 1936
7
Óveðrið
14. desember gerði mikinn usla.
Síðdegis i gær gerði hér aftaka-
veður af íiorðri með allmikilli snjó-
komu. en lægði. er leið á kvöldið.
\ indhraði varð hér mestur 11 vind-
stig, en mun hafa verið eitthvað
niinni á Norðurlandi. Óveðrið kom
ekki á Austurlandi.
Bátar hœtt komnir á höfninni.
Veðrið var svo mikið i gær, að
35 tonna bát, “Marz”, eign Stefáns
Ólafssonar, hrakti fyrir akkeri utan
af höfn og að Zimsensbryggjunni.
Þegar eigandinn fór. ásamt lögreglu.
Wóni, til að festa bátinn. hrakti bát-
>nn frá bryggjunni og upp að upu-
fyllingunni. Var Stefán um borð,
cn komst í land með aðstoð lögregl-
unnar. Báturinn mun vera eitthvað
skemdur, en ekki vitað hve mikið.
Annar mótorbátur, “Vonin,” sem
bundinn var við Zimsensbryggjuna,
niun hafa laskast eitthvað, er hann
slóst við.
Margir opnir bátar voru á legunni
fyrir framan Verkamannaskýlið.
Slóust þeir mjög saman í óveðrinu
og þrír þeirra fyltust af sjó og mora
í kafi.
Þegar tiðindamaður blaðsins kom
inn á lögreglustöðina í gærkvöldi,
var honum skýrt frá því. að lög-
reglunni hefði, meðan veðrið var
sem verst, alt af verið að berast
fregnir um að börn og jafnvel full-
orðna vantaði. Flestir voru þó, sem
betur fór, komnir fram litlu síðar.
Viða fuku járnplötur af húsum og
reykháfur fauk um koll á Bergstaða-
stræti 8.
Lögreglan bjargar barni, sem lagst
er fyrir í óveðrinu. ■
Einn lögregluþjónninn fann 8 ára
gamla telpu. sem lögst var fyrir und-
ir garði í Vesturbænum. Hafði hún
mist húfu sína og vetlinga og leið
nijög illa. Eögregluþjónninn bar
telpuna heim til hennar og mun hún
hafa hresst furðu fljótt eftir volkið.
Kvenmaður slasast.
Óveðrið skelti kvenmanni við
Eimskipafélagshúsið bg meiddist
hún í fæti. Drógst hún inn á lög-
reglustöðina. — Lögreglan flutti
hana heim og sótti lækni handa
henni.
Þcgar eldur kom upp á Laugaveg 48.
Tíðindam. blaðsins er í óða önn
að athuga strandgóss óveðursins.
hatta þá og húfur, sem fuku af koll-
um borgaranna í gær, og eru sem
X>skilavarningur í vörzilúm löregl-
unnar. Þar eru falleg og dýr höfuð-
föt og slitin og forn “pottlok.” Nei,
þar hefir ekki verið farið í neinn
mannjöfnuð Allir sæta sömu ör-
lögum í greipum óveðursins — En
alt í einu er tilkynt, að kviknað sé
i húsinu nr 48 við' Laugaveg. Og
fyrir sérstaka náð fæf tíðindamað-
ur blaðsins að verða samferða lög-
regluþjónunum, sem fara á bruna-
staðinn. Bifreiðin þýtur inn eftir
Hverfisgötu í náttmyrkrinu. Ear-
þegarnir eru gripnir óljósri eftir-
væntingu og ugg. Þegar komið er
á brunastaðinn veitir maður fyrst
athygli óttaslegnum íbúum hins í-
kviknaða húss og næstu húsa, kon-
um með flaksandi hár og körlum á
skyrtunum. Slökkviliðið er að brjót-
ast inn í kjallara hússins, þar sem
kviknað hefir i kjötgeymslu. Von
bráðar tekst að slökkva eldinn. en
ekki mun hafa mátt tæpara standa
að húsið brynni, og jafnvel næstu
hús. — En þegar búið er að sigrast
á hættunni gengur alt sinn vana
gang að nýju.
Bilanir á sím-a- og raflögnum.
Víða urðu í gær bilanir á símalín-
um út um land. Sökum veðurvonzk.
unnar var ókleift að fá nákvæma
vitneskju um skemdirnar.
Ennfremur urðu talsverðar bilan.
ir á raflögnum innanbæjar og annari
háspennulínunni til bæjarins.
' • INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS , / >
■ ' • Amaranth, Man B. G. Kjartanson
Akra, N. Dakota
Árborg, Man
Árnes, Man
Baldur, Man
Bantry, N. Dakota....
Bellingham, Wash....
ölaine, Wash
Bredenbury, Sask
Brown, Man J. S. Gillis
Cavalier, N. Daketa...
Churchbridge, Sask.. .
Cypress River, Man...
Dafoe, Sask J. G. Stephanson
Edinburg, N. Dakota.
Elfros, Sask
Foam Lake, Sask ... J. J. Sveinbjörnsson
Garðar, N. Dakota.... Jónas S. Bergmann
Gerald, Sask
Geysir, Man
Gimli, Man
Glenboro, Man
Hallson, N. Dakota ..
Ilayland, P.O., Man. .
Hecla, Man
Hensel, N. Dakota. . ..
Hnausa, Man
Ivanhoe, Minn
Kandahar, Sask J. G. Stephanson
Langruth, Man
Leslie, Sask
Lundar, Man
" Markerville, Alta
Minneota, Minn
Mountain, N. Dak. ... S. J. Hallgrimson
Mozart, Sask
Oak Point, Man
Oakview, Man
Otto, Man
Pembina, N. Dak ....
Point Roberts, Wash..
Red Deer, Alta
Revkjavík, Man
Riverton, Man
Seattle. Wash J. I. Midda!
Selkirk, Man W. Nordal
Siglunes, P.O., Man. .
Silver Bay, Man
Svold, N. Dakota
Tantallon, Sask
Upham. N. Dakota... .
Víðir, Man i'
Vogar, Man .... V ’l
Westbourne, Man..
Wmmpegosis, Man....
Wynyard, Sask
VOÐALEGT MANNTJÓN
Um 20 manns hafa farist í of-
viðrinu á laugardaginn. Óvíst
er um 10 manns.
í fyrradag og gær bárust hingað
fréttir um mörg stórslys. sem orðið
höfðu á Vestur- og Norðurlandi i
ofviðrinu á laugardaginn.
Að minsta kosti má telja nærri
fullvíst að 19. manns hafi látið lífiö
í ofviðrinu, og auk þess er tiu
manna saknað, sem voru á sjó þenn-
an dag. Einnig hafa borist fréttir
um fjárskaða og meiri og minni
skemdir á eignum.
Sjö menn farast af Sauðárkróki.
Mann skaðarnir, sem er fullvíst
um. eru þessir:
Bátarnir tveir, sem skýrt var frá
á sunnudaginn að vantaði frá Sauð-
árkróki. hafa báðir farist. Annar
þeirra, Aldan. fanst rekinn í Brim-
neskrók í gærmorgun, og lík allra
bátsverja eru fundin. Þeir voru
þessir:
Björn Sigurðsson. formaður, um
þrítugt, lætur eftir sig konu og tvö
börn.
Björn Sigurðsson, ungur maður,
ókvæntur. Báðir þessir menn voru
af Sauðárkróki.
Magnús Hálfdánarson frá Hól-
koti á Reykjaströnd; ungur maður.
ókværitur.
Ásgrímur Sigmundsson frá
Fagranesi, miðaldra maður, ókvænt.
ur.
Á hinum bátnum, Nirði, sem rek-
io hafa úr ýmsir munir, voru þessir
menn:
Sigurjón Pétursson, formaður.
ungur maður, ókvæntur.
Sveinn Þorvaldsson. ókvæntur.
Margeir Benediktsson, ókvæntur,
en sá fyrir gamalli fósturmóður
sinni.
Tveir menn drukna við Elliðaey.
Frá» Elliðaey á Breiðafirði fórst
bátur með tveim mönnum. Þessir
menn voru:
Jón Breiðfjörð Níelsson. formað-
ur, á fertugsaldri. lætur eftir sig
konu og tvö börn.
Davíð Davíðsson frá Dvalarkoti
í Helgafellssveit, 54 ára gamall, læt-
ur eftir sig konu og tvö ung börn,
en átti þrjú uppkomin börn frá fyrra
hjónabandi.
Þrír menn drukna á Hvammsfirði.
Bátur af Fellsströnd fórst með
þremur mönnum. Báturinn var á
leið frm í Seley að sækja kindur.
þegar ofviðrið skall á. Á honum
voru þessir menn:
Valgeir Björnsson, bóndi að Ytra-
felli, á sextugsaldri, kvæntur. Hinir
tveir voru fóstursynir hans.
Guðmundur Magnússon frá Litla-
Múla í Saurbæ, 28 ára, ókvæntur.
Ólafur Jónsson, unglingspiltur.
Maður drukknar í Vestmannaeyjum
Á Vestmannaeyjahöfp hvolfdi bát
með tveimur mönnum og drukknaði
annar þeirra. Guðmundur Guð-
mundsson. 23 ára að aldri. Hann
lætur eftir sig konu og eitt barn.
Maður fellur út af togara og
druknar.
Aðfaranótt sunnudagsins var tog-
arinn Sviði á leið til Aðalvíkur af
fiskimiðum. Gekk þá sjór yfir skip-
ið, og tók út einn skipverjann,
Magnús Guðmitndsson til heimilis
við Reykjavíkurveg 29 í Hafnar-
firði. Hann var um þrítugt og læt-
ur eftir sig konu og tvö börn.
Maður verður bráðkvaddur í
hríðinni.
Björn Þórðarson. bróðir Gunnars
bónda í Grænumýrartungu, fór í
byrjun hríðarinnar, ásamt unglings-
pilti til að gæta f jár. Voru þeir síð_
an fram eftir öllum degi. ásamt fleiri
mönnum. að berjast við að hand-
sama féð og koma því í hús.
Um sexleytið var Björn heima við
íbúðarhúsið og hneig þar niður ör-
endur. Ekki var þess vart áður, að
Björn væri orðinn örmagna.
Björn var 56 ára að aldri, mikill
atorkumaður. Hann var ekkjumað-
ur og á 4 börn uppkomin.
Maður verður úti milli Akureyrar
og Svalbarðseyrar.
Tveir menn fóru í hríðinni áleiðis
frá Varðgjá til Svalbarðseyrar.
Annar þeirra kom að Grund á Sval-
barðseyri kl. 1 um nóttina og hafði
þá skilið hinn manninn, Eið Árna-
son, eftir örendan rétt ofan við bæ-
inn.
Eiður lætur eftir sig konu og
fimm börn.
Slys á Látraströnd.
Tveir feðgar, Sigtryggur Hall-
grímsson og Hallur sonur hans, af
Látraströnd við Eyjafjörð voru á
sjó. þennan dag. Hefir báturinn
fundist og í honum lík Sigtryggs.
Var auðséð á líkinu að því hafði
verið hagrætt og er talið víst, að
Hallur hafi gert það, og síðan freist-
að þess að ná til hygða.
Hans var leitað i gær, en engan
árangur hafði sú leit borið. þegar
síðast fréttist.
Manns saknað í Skagafirði.
Helgi Gunnarsson frá Fagranesi
á Reykjaströnd fór heimleiðis frá
Sauðárkróki á lauardaginn. Lenti
hann í hríðinni og hefir ekki komið
fram síðan, þrátt fyrir mikla leit.
Milli Sauðárkróks og Fagraness eru
8 lcm. leið og hamrabakkar á aðra
leið. Helgi átti í veðrið að sækja.
Óttast um bát frá Akranesi.
Vélbáturinn Kjartan Ólafsson frá
Akranesi fór í róður á föstudaginn
og var væntanlegur aftur síðari
hluta laugardagsins. Sást hann und-
ir lóðum um kl. 3 þá um daginn.
Siðan hefir bátsins ekki orðið
vart. f gær leituðu hans tveir tog-
arar og nokkrir vélbátar. en árang-
urslaust.
Kjartan Ólafsson er 35 smál. Sjö
menn voru á bátnum.
Bát vantar frá Barðaströnd.
Á föstudaginn fór bátur frá
Arnórsstöðum á Barðaströnd aust-
ur að Hallsteinsnesi. Á laugardag-
I inn sázt til hans fram undan Sveins-
! nesi og var hann þá á heimleið.
Síðan hefir bátsins ekki orðið
vart. Tveir menn voru á bátnum.
Bœr brennur í ofviðrin,u.
Meðan ofviðrið stóð sem hæst
|
j kom upp eldur í íbúðarhúsinu í
j Villingadal á Ingjaldshólssandi og
brann það til kaldra kola. Konan
og börnin, sem voru heima, gátu
bjargast í næsta fjárhús.
Fjárskaðar og skemdir.
í Vestur-Húnavatnssýlu hefir fé
fent víða. en ekki er vitað enn til
fullnustu, hversu miklir fjárskað-
arnir hafa orðið. Á einum bæ,
Vesturhópshólum. hafa fundist 10
kindur dauðar.
Á Húsavik braut tvo báta. Á
Siglufirði mistu bátar rnikið af lóð_
um. í Vestmannaeyjum sukku tveir
bátar á höfninni. Bátur frá Ögur-
nesi við ísaf jarðardjúp varð að
nauðlenda við Eyrarhlið og brotn-
aði i spón. en menn björguðust.
“Kjartan Ólafsson” hefir farist
Ugglaust þykir nú, að vélbáturinn
Kjartan Ólafsson frá Akranesi hafi
farist í mannskaðaveðrinu á laugar-
daginn.
Á bátnum voru þessir menn :
Jón Ólafsson, skipstjóri, kvæntur,
átti þrjú börn uppkomin.
Sonur hans, Alexander, 17 ára.
Georg Ólafsson. kvæntur og átti
þrjú börn.
Þorvaldur Einarsson, ókvæntur,
18 ára.
Báturinn var eign Þórðar As-
mundssonar.
—N. dagbl. 18. des.
GÖMUL BÓK
Ein allra dýrasta bókin í “British
Museum” er biblía frá árinu 1100.
Hún er skrifað ágrip af guðspjöll-
unum f jórum á latínu. Þegar Hinrik
I. sonur Vilhjálms sigursæla var
krýndur lagði hann hönd á þessa
helgu bók. Síðan var hún notuð
við allar krýningar i Englandi til
ársinsv 1509, að María I. tók við
völdum. Bókin er mesta listaverk,
fagurlega rituð með upphleyptri
inynd af Kristi á krossinum á
fremra spjaldi.
Áramót
“Árin líða skjótt og vér erum á
flugi.” Þá er útskrifuð blaðsíðan
Í935. Svo snúum vér við blaðinu
og skrifum með hikandi hendi efst
á blað 1936. Hvað verður skráð hér
á þessu nýbyrjaða ári? Þungbúin
ófriðarský eru lágt á lofti um allan
heim, sem boða að illviðri sé í nánd.
Mannsandinn er óglöggur að sjá
langt inn í framtíðina, hversu kænn
sem hann annars er, nema við það
ljós, sem liðni tíminn lætur oss í té.
Er því ekki úr vegi að líta yfir blað-
síðu 1935. o sjá livað þar hefir ver-
ið skráð á liðna árinu. Hér þarf ekki
langt að lesa, þar til auðsætt er að
hér kennir margra grasa.
Hvílíkar andstæður ! Hér er eins
og vitskertur maður hafi verið að
verki. Hér er skrifað um'hatur.
ofbeldi og strið. I næstu línu um
ást bræðralag og frið. Svo er skýrt
frá því að nýtt meðal hafi verið
fundið, sem lækni hættulega sjúk-
dóma, svo er sagt frá því að nýtt
eitur “gas” hafi verið uppgötvað
sem sé margfalt sterkara og meira
bráðdrepandi fyrir bæði menn og
skepnur, en áður hafi þekst. Menu
fórna lífi sínu til að hjálpa nauð-
stöddum meðbræðrum sínum, en
aftur aðrir, sem gera það að glæp,
að gefa hungruðum manni bita, til
að seðja hungur sitt. Hér er líka
sagt frá því að hákristin þjóð hafi
sent út herflokka sína, til að herja
á friðsama og-varnarlausa þjóð, sem
ekkert hefir unnið sér til saka, með
þeim eina tilgangi að sölsa undir sig
lönd þeirra og öðöl, sem hafa verið
þeirra eign og heimkynni frá ómuna-
tið.
Hér er skýrt frá því að líknarfé-
lög frá ýmsum þjóðum hafi sett upp
hjúkrunarstöðvar á vígvellinum, til
að liðsinna þeim særðu og sjúku. án
nokkurs tillits til þess, hvaða flokki
þeir liafi tilheyrt, eða hvort þeir séu
hvítir eða dökkir á hörund. Svo er
skýrt frá því, að lofther hafi verið
sendur út frá herbúðum hinna
kristnu árásarmanna til að fljúga
yfir þessar líknarstöðvar og senda
niður á þær óteljandi tundurvélar,
sem drepa og eyðileggja alt. sem
fyrir verður.
Hér gerist^ekki þörf að lesa meira.
því ekki gefur þessi lestur oss nein-
ar glæsilegar vonir um framtíðina.
En mörgum mun koma til hugar
gamla, gríska máltækið: “When the
gods want to destroy, they make
ír.ad.” Hér eru tvö öfl að eigast
við, annað háleitt og göfugt, en hitt
,trylt og djöfullegt. Látum vorar
nýársóskir vera það, að hin góðu og
göfugu öflin í heiminum verði yfir-
sterkari þeim illu og djöfullegu öfl_
um, sem nú í bráðina virðast hafa
yfirhöndina, svo þetta nýbyrjaða ár,
megi færa hinu sárþjáða mannkyni
frið og farsæld.
Á. Guðmundsson. ^
Stundardvöl hjá íslenzk-
um prestum
Eftir scra Sigurð Ólafsson.
Meðan eg dvaldi heima í fyrra
átti eg eitt sinn samtal við séra Frið-
rik A. Friðriksson, er um mörg ár
var prestur hér vestra í þjónustu
Sambandskirkjufélagsins og þjónaði
um hríð í Wynyard, Sask.. en síðar
i Blaine, Wash. Dálitið hafði eg
kynst honum vestra, þá nýkomnum
til þessa lands. sumarið 1922, og á
næstu árum, er hann stundum kom
til Gimli. en þar dvaldi eg þá. Ilann
var nú. er eg rakst á hann i rign-
ingu og dimmviðri ofarlega á Lauga-
vegi, siðla kvölds, í lok ágústmánað-
ar, rétt í þann veginn að fara tim
borð í skip, er flutti hann til Akur-
eyrar.
Viðdvölin og samtalið gat þvi ekki
orðið langt, en gaman var að eiga
tal við séra Friðrik, og glaður var
hann í viðmóti, f jörugur og bróður.
legur og blátt áfrarn, eins og áður
fyr. Séra Friðrik er sóknarprestur
á Húsavík við Skjálfanda; var hann
i erindum við stjórnina. að mig
minnir hann segði, og tilefnið var
bygging eða væntanleg bygging
prestsheimilis á Húsavík.
Sömuleiðis átti eg þá og nokkrum
sinnum tal við cand. theol. Þorgeir
Jónsson. nú prest á Nesi i Norðfirði.
er um nokkur ár var í þjónustu Sam-
bandskirkjufélagsins, bæði í Nýja
íslandi og víðar.
Á Gimli dvöldum við séra Þor-
geir samtímis urn nokkurra ára bil.
Cand. Þorgéir var mér bróðurlegur
og ljúfur og var mér ánægja að
eiga nokkrar samverustundir með
honum, og hefðu þær orðið fleiri.
ef hann hefði dvalið í Reykjavík alt
af rneðan eg var þar. En á þeim
tima var hann i burtu um hrið.
Kvöld eitt var eg á fundi Vestur-
íslendinga félagsins í Reykjavik,
var þar margt manna. eingöngu fólk
er lengur eða skemur hafði dvalið
vestanhafs. Þar, mætti eg séra
Philip Péturssyni frá Winnipeg, er
þá var nýkominn heim. til náms. er
hann stundaði við háskólann, síðast-
liðinn vetur, sem kunnugt er. Hélt
séra Philip aðalræðuna það kvöld,
og tókst mjög vel.—
Símasamtal átti eg og við séra
Takob Jónsson, Og sammæltir vor-
um við frá Reykjavík til Montreal.
En er til kom gat eg ekki farið með
þeirri ferð,—dvaldi tveimur vikum
lengur til að ná samfundi við fjar-
lægan bróður minn.
Hinar stuttu og sundurlaumu
greinar mínar, undir þessu heiti, eru
nú bráðum á enda. — Eg er mér
þess meðvitandi að þær eru ófull-
komnar á marga vegu. Einhliða
munu þær og mega teljast, að því er
það snertir. að þær lýsa nærri ein-
göngu hinni bjartari hlið, á mönn-
um og landinu. eins og hvorttveggja
kom mér fyrir sjónir.
En þessar stuttu greinar eru sann.
ár lýsingar, eins langt og þær ná: á
ástandinu eins og það kom mér yfir-
leitt fyrir sjónir; á mönnum þeirn,
er eg mætti, eins og eg gerði mér
grein fyrir þeim, og þeir komu mér
fyrir sjónir. — Um öll þau ár. er
eg hefi dvalið vestanhafs, hefi eg
lesið öll kirkjulegu ritin. sem út
hafa komið á íslandi. Hefi eg gert
mitt ítrasta til að átta mig á. og
fylgjast með margþættum breyting.
um sem orðið hafá, einkum á and-
lega sviðinu. Eg er nú ekki krítisk-
ur eða gagnrýnandi maður að upp-
lagi til, kýs helzt og langar mjög til
að festa augu mín við hina bjartari
hlið á mönnum og málefnum. Eg
þarfnast þess og allmjög sjálfur,
sem flestir aðrir, að betri hlið mín
sá athuguð öðru fremur.—
Allir, er eg kyntist heima, sýndu
mér kurteisi og vinarþel, vegna þess
að eg var Vestur-íslendingur, og
einnig sökum þess að eg var milli
skyldmenna. frænda og fornkunn-
ingja. Hygg eg að flestir þeir, er
heim koma héðan að vestan. hafi
hina sömu sögu að segja.
Eftir jafn stutta 'dvöl og eg átti
heima, gæti því tæpast átt við, að
eg reyni að gagnrýna stranglega það,
sem fyrir augu min bar. Miklu
heldur er hugur nrinn fullur aðdá-
unar yfir stórfeldum breytingum
þeim er orðið hafa — langflestar,
að eg hygg — til stórbatnaðar. Á
mörum sviðum er um stökk fram-
fara að ræða, eins og þeir orða það
heima. Hugur heimaþjóðarinnar
gagnvart útfluttum samlöndum í
Vesturheimi er að því er mér virt-
ist samúðarfullur og hlýr. Senuslá-
andi dæmi í þá átt get eg ekki látið
hjá liða. að minnast á ummæli í fyr.
irlestri lir. Árna Pálssonar prófes-
sors. er hann flutti í útvarjiið, og
nefndi “Vestur-íslendingar.” Erind.
ið var þrungið af velvild i okkar
garð og glöggur skilningur á stað-
háttum, högum og afstöðu Vestur-
íslendinga, og á vandamálum þeirra.
Með hverju ári sem hjá líður
styrkist þessi samúð og bróðurhug-
ur, og verður hann þess megnugur
að “byggja brú beggja landa á
milli”; auknar samgöngur, vaxandi
heimfarir Vestur-íslendinga, utan-
farir íslenzkra mentamanna til Ame.
riku — og aukin samúð með heima-
þjóðinni og þjóðbrotinu vestra, eru
samvinnandi öfl, í því að tengja
hugi saman og styrkja bræðraband-
ið.