Lögberg - 13.02.1936, Blaðsíða 2

LÖGBERG, FIMTUDAGIN-N 13. FEBRtrAE, 1936
Baróninn á Hvítár-
völlum
Framh.
Eins og margir Frakkar haf'ði
baróninn næmt auga fyrir feg-
uið. Honum mun hafa fundist
að fslendingar væri all skeyting-
arlausir uni alt það, sem augað
gleður og Berurjóðurslegt víðast.
Byrjaði hann þess vegna þegar
á J>vi, er hann var kominn að
Hvitárvöllum, að koma þar upp
skrúðgörðum, og voru þeir orðn-
ir fagrir er hann féll l'i-á. Nú
munu ]>etta vera kartöflugarðar.
En meö þessari viðleitni sinni að
fegra landið, vakti hann aðra til
umhugsunar um það, og af hans
dáðum má þakka það, að nú erti
til skrúðgarðar víða í Borgar-
firði, og ber þó í'yrst og fremst
að nefna hinn fagra skrúðgarð
Sigurðar Fjeldsted í Ferjukoti,
sem áreiðanlega er endur minn-
ing um dvól barónsins á Hvítár-
völlum, og kynningu þeirra Sig-
urðar.
GróOahagur
Það var í haróninum mikill
gróðahagur. Hann hugsaði ekki
um annað en hvcrnig hann gæti j
orðið rikur á stuttum tíma. Þess |
vegna keypti hann Hvítárvelli og
kom upp kúabúi í Reykjavik.
Tahli hann sig myndi geta orðið
stórríkan á búskapnum. En bú-
skapurinn bar sig ekki, sem varla
var von. Og þá var hann með
allskonar heilabrot.
Eimi sinni datt honum það í
hug að setja á fót stórt hrossa-
bú. Hafði hann reiknað úl hvað
marga hesta hann gæti selt á ári,
og hvað hann græddi á þeim. —
Þegar hann har þessa áætlun
undir Sigurð, sá Sigurður þegar
að hann hafði gleymt kostnaðar-
hliðinni, Og benti honuni á, að
hann þyrfti að afla heyja handa
hrossunum; annars myndu þau
falla úr hor, og þá yrði nú gróð-
inn h'till. Þá hvarf baróninn frá
þeirri hugmynd.
ÞegaV hann kom að Hvitár-
völlum, átti jörðin veiðirétt í
Grímsá, en hann hafði verið leigð-
ur Englendingum. Var baróninn
hjá þeim öllum stundum þegar
þeir voru að veiða. Svo er það
einu sinni að hann segir við Sig-
urð að hann vilji kaupa Blunds-
vatn.
Sigurður spurði hvað han'n ætl-
aði að gera við það.
Jú, hann ætlaði að byggja þar
höll og hafa skemtihát á vatninu;
myndi hægt að Ieigja Englend-
ingum vatnið og höllina.
Daginn eftir reið svo Sigurður
með honum og keyptu þeir
Blundsvatnið (ekki jörðina) fyr-
ir 300 krónur. Þar setti harón-
inn tjald og dvaldist þar æði
lengi. En engir hændust þar að,
og ekki er höllin komin enn i
dag, enda var vatnið ónýtt sem
veiðivatn, og er nú að mestu horf-
ið.
Þá keypti baróninn veiðirétt í
Langadalsvatni af Borgarhrepp.
Lét hann reisa þar sumarbústað
og dvaldist þar tímum saman.
Það hús stendur enn.
Þannig var baróninn. Hann
ið til að græða hér á íslandi, væri
útgerð, ekki skútuútgerð, eða
smábátaútgerð, heldur togaraút-
gerð.
Koin honuin þá til hugar að
stofna félag með 16—20 enskum
togurum og fá leyfi fyrir þá að
veiða í landhelgi alla leið frá
Ingólfshöfða að Reykjanesi, gegn
því að Faxaflói yrði friðaður fyr-
ir togurum.
Ritaði hann langa grein um
þetta inál í "ísafold" vorið 1901.
Þar ræðir hann um það, að efna-
leysi fslendinga hái hér öllum
framkvæmdum, en álit sitt sé,
að fsland hljóti að fá frá sjón-
uin sinn fyrsta styrk til viðrétt-
ingar, og að þaðan gæli, ef hyggi-
lega væri að farið, komið svo
fljót og veruleg hjálp til handa
öllum landsbúum, að hér væri
mjðg gagnger hreyting komin á
tíl verklegra framfara að 10 til
20 árum liðnum.
Hann getur þess einnig að fs-
lendingar eigi engum vönum
mönnum á að skipa við togara-
veiðar, en það skilyrði mætti
en hálfum mánuði seinna. Þótti
honum ilt að skilja við vínhirgð-
ir þær, er barónfnn átti. Bauð
hann ])á ýmsum bændum heim
og sátu þeir þarna að sumbli í 2
eða 3 daga. En þá var líka alt
upp drukkið nema nokkuð af
öli.
En það er að segja af þinginu,
að eftir langar umræður var
frumvarpið felt með jöfnum at-
kvæðum, 10 : 10.
Baróninn dvaldist umhríð í
London, en varð ekkert ágengt
og mun, Vidalins útgerðin hér
hal'a spilt fyrir hoHiim. Og svo
lagði hann á stað frá London og
þóttist ætla til Vin. En skamt
fyrir utan London skaut hann
sig í járnbrautarvagninum. Var
hann þá aðeins með eitt penny
á scr, og stórskuldaði gistihús-
inu þar sem hann hafði búið.
Þannig lauk æfi hins eina bar-
óns, sem átl hefir heima á ís-
landi. Hann fylgdi kenningu
sinni um það hvað peningalaus
maður ætti að gera.
Þrotabú
Silíurbrúðkaup
Vancouver,
og mannfagnaður í
B. C.
setja að-svo og svo mörgum yrði I
kent á skipunum og auk þess j Þegar Sigurður Fjeldsted fór
mætti skuldbinda félagið til þcss ; frá baróninum réðist þangað
að veita svo og svo mörgum at- j ráðsmaðnr Þórmundur Vigfús-
vinnu í landi. Reykjavík væri j son, sem nú er í Bæ. Hélt hann
hezt til þess fallin að félagið húinu gangandi til vors, en þá
hefði þar aðalhækistöð sína "auk j var alt selt og var þrotabú, því
þess sem það er langhagfeldast I að haróninn hafði haft þann sið
fyrir landið, að aðalstöðin sé í ; að skulda öllum, sem hann gat
skuldað.
ólafur Davíðsson á Þorgauts-
höfuðstað þess." En liklegt sé
að félagið hvk'i sér aukastöð fyrir
austan. Mun hann hafa haft
Dyrhólaós í huga, þvi að hann
var með það á prjónunum jafn-
f'iamt að hyggja þar höfn.
Hann segir ennfremur, að tog-
arar þeir, sem fái að veiða í land-
helgi muni verja hana fyrir öðr-
um togurum í sjálfs síns þágu,
og með því móti mundi miklu
færri togarar en ella veiða í land-
helgi.
Að lokum segir hann:
"Þess má geta, ð ef þingið
vill ganga að þeim skilyrðum,
sem nauðsynleg eru frá þess
hálfu, þá mun ekki slanda á
stofnun félagsins, með nægum
höfuðstóli, sem auðvitað hlýtur
að nema svo mörgum miljónum
skiftir."
Fékk hann svo Guðlaug Guð-
mundsson til að bera fram frum-
varp á þingi um þetta, og fanst
þá sem alt væri klappað og klárt,
og fór nú að búa sig til utanferð-
ar til þess að stofna félag í Lon-
don, til þess að hagnýta sérleyf-
ið.
Seldi hann nú Miljónafélaginu
gufubátinn "Hvitá." Hét hann
seinna "örninn," og var höggvinn
ii])p nokkrum árum seinna. En
flutningabáturinii hafði farist í
Borgarfirði haustið áður.
Hvað skal gera, þegar peninga
vantar?
Baróninn átti fallega hesta,
sem hann ætlaði nú að selja. Bar
einn þó af. Var það grár brokk-
ari, hinn bezti reiðhestur; hafði
baróninn einu sinni riðið honum
upp að Kolviðarhóli á klukku-
stund. Nú var það maður i Borg-
arfirðinum, sem vildi kaupa
Grána. Baróninn heimtaði 300
krónur fyrir hann, eii maðurinn
hljóp ur einu i annað, en hafði , kvaðst ekki eiga nema 200 kr.
stöðum keypti jörðina af skifta-
ráðenda. en Edinborg keypti f.jós-
ið hér; síðan eignaðist bærinn
það. Gísli Þorbjarnarson keypti
húsið við Laugaveg.
Aðrar eignir harónsins voru
boðnar upp og fóru fyrir Htið.
Meðal annars hafði baróninn
átt mikið af málverkum. Þau
keypti Einar skáld Benediktsson
öll fyrir 1,000 krónur. Hafði
Einar oft verið gestur barónsins
á Hvítárvöllum og í einni ferð
hans þangað varð til kvæði hans
"Haugaeldar."
Af Richard er það að seg.ja að
hann var í Bielefeld í Þýzkalandi
þegar hann frctti lát barónsins.
Ætlaði hann að reyna að ná i fé
til þess að hjarga búinu á Hvitár-
völlum. En það tókst ckki. —
Réðist hann þá í siglingar og
flæktist víða um heim. Skrifaði
hann Sigurði Fjeldsted við og við,
cn svo hættu bréfin að koma og
hyggur Sigurður að Richard
muni ]>á hafa látist einhversstað-
ar úti i heimi.
Hér lýkur að segja frá barón-
inum á Hvitárvöllum, einhverj-
um merkilegasta útlending, sem
hingað hel'ir komið. Því miður
farnaðist honum ekki vel, en enn
i dag lifa þær hugsjónir, sem
hann flutti hingað: trúin á
hreyttan landhúnað,.trúin á gróð-
urmagn islenzkrar moldar og
trúin á hafið.—Lesb. Mbl.
ekki úthald til neins. Ef hann
hefði aðeins hugsað um Hvítár-
vellina, hefði hann getað verið
þar enn, og búið blómabúi.
Útgerð
Þegar baróninn sá að hverju
fór með búskapinn, komst hann
að þeirri niðurstöðu, að eina ráð-
"Vitið þcr ekki hvað maður á
að gera þegar mann vantar pen-
inga?" spurði baróninn.
Nei, það vissi hann ekki.
"Þá á maður að stinga byssu
upp í sig og hleypa af."
Skömmu síðar sigldi hann, en
Richard varð eftir og fór ekki fyr
VIÐ BURTFÖE
úr Nýja Islandi í marz 1881.
Ókunnan um æfiveg,
alt af alt af hrekst á bárum;
félaus hingað fluttist eg
fyrir tveimur árum.
Héðan burtu held svo frá
í harla líku standi,
hvorki ást né hatur á
hef eg Ný-íslandi.
Sigurbjörn Guðmundsson
frá Víðirhóli á Fjöllum.
^ltillll[IIUn!l!lll!lllll«l!!!llllll[llll»!l!!llllin!lll!!llllllllllill!ll
'IB
lilllllllll^
1 THOSE WHOM WE SERVE 1
t-i ^ÚLM lozrn
V-\$h
V/'a
' ' .^^H
m r *1É
IN THE FIELD OF COMMERCIAL PRINTING
AND PUBLISHING BECOME LASTING FRIENDS
BECAUSE-
OVER THIRTY YEARS EXPERIENCE IN ENGRAV-
ING, PRINTING AND PUBLISHING IS PART OF
THE SERVICE WE SELL WITH EVERY ORDER
WE DELIVER.
COLUMBIA PRESS LIMITED
Laugardagskveldið 25. janúar
]). á. kl. 8 e.h. var haldið hálið-
U'iít í húsi þelrra hjóna, Sveins
og Guðrúnar Grimsson, að heim-
ili þeirra hér í borginni, No. 992
28th Ave. og Windsor stræti, í
tilefni, að þá voru liðin tuttugu
og fimm ár l'rá giftingardegi
þeirra, scm var 26. janúar, 1911.
Þau voru gef'in saman á heim-
ili Sigurðar bróðir Sveins, sem
er bóndi í Red Deer bygðinni í
Alberta-fylki. Giftinguna fram-
kvæmdi séra Pétur Hjálmsson,
sem ])á var þar þjónandi prest-
ur. Að veizlunni afstaðjnni,
lögðu þau af stað með járn-
braut hmgað til Vancouver, og
settust hér að. og haf'a þvl dvalið
allan sinn búskap hér í borginni,
og eiga hér slórt og fallegt íhúð-
arhús.
Svcinn var fæddur og uppal-
inn í Landakoti á Álptanesi við
Reykjavík og Guðrún á Akrakoti,
næsta bæ. Foreldrar hennar
voru Elías ólafsson og Margrét
Benediktsdóttir.
Til þessa lands fluttu hjón
þessi á sama skipi sumarið 1900,
og lentu i Winnipeg 19. ji'ilí.
Sveinn hélt ferðinni áf'ram suður
til hróðir síns en Guðrún varð
eftir i borginni að leita sér að
atvinnu. Hún gekk í G. T. stúk-
una Heklu ,og tilheyrði henni,
þar til Svcinn, eftir 10 ár, kom að
sækja hana. En svo hefir það
jaf'nan gengið til í öllum riddara-
sögum.
Sveinn og Guðri'm eiga fjögur
mannvænleg börn, 3 drengi ot; 1
dóttir: Elias Benedikt, 23. ára;
Grimur Jóhann, 22 ára; Albert
Maiíus, 19 ára; og ólínu Margrét
ísafold, 17 ára.
Fyrir þessum mannfögnuði
stóð kvenfélagið "Sólskin", með
aðstoð annara vina og ætting.ja
silfur brúðhjónanna, sem eru vel
þekt og vinmörg i ])essum bæ.
Samkvæmið byrjaði mcð þvf,
að silfurbrúðhjónin voru leidd til
síctis í öndvegi með brúðarmeyj-
um og svaramönnum, að fornum
sið. En brúðar-marzinn spilaði
af mikilli list Miss Dorolhea
Saunders, dóttir Guðm. J. Saun-
ders bygg'mgameistara. Og seinna
s p i 1 a ð i hún f I e i r i Jög á
slaghörpuna. Þá stóðu allir á
fætur og sungu "Hvað er svo
glatt," og þar næst biúðarsálm-
Inn' alkunna "Hve gott og fagurt
og indælt er."
Þarnæst ávarpaði Mrs. Stella
Douglas Durkin silfurbrúðhjón-
in og boðsgesti alla með snjallri
ræðu, á íslenzkri tungu, og skýrði
frá ástæðu fyrir þessari heim-
sókn, og óskaði silfurbrúðhjón-
unum til hamingju í framtíðinni
og þakkaði þeim i nafni allra,
scm hcfðu átt samleið með ])cim
í öll þessi 25 ár, og sérstaklcga
húsfrú Guðrúnu, sem er meðlim-
ur kvenfélagsins "Sólskin," og
sem ætið hefir verið reiðuhúin að
lcggja fram lið sitt hvcrjum góð-
um málstað, og islenzkum fclags-
skap og menningu til heilla og
hlessunav.
Þá bað sér hljóðs forseti kven-
fclagsins, Mrs. Guðm. Anderson,
og bað Þórð Kristjánsson að
flytja brúðhjónunum frumort
kvæði, sem hcr með fylgir.
Að því loknu gengu frammi-
stöðukonur kvenfélagsins fram
fyrir brúðhjónin, og færðu þeim
að gjöf prýðilega vandað og
skrautlegt silfur-sett í fimm hlut-
um, sem yoru silfurbakki, kaffi-
kanna, tekanna, sykur og rjóma-
ker, í minningu um silfur-afmæl-
ið og fornar trygðir og vináttu
allra viðstaddra. Sömuleiðis var
þeim afhcnt önnur gjöf i silfri,
frá frændtólki þeirra, í þremur
hlulum, sem var silfurker með
glerskál og silfurspaða (pyrex
plate), mjðg svo skrautlegt. Ní'if'n
gefenda fylgja hér incð: Mr. og
Mrs. Howard, og Mr. og Mrs.
Paul frá Seattle (báðar bræður-
dætur Sveins), og ungfrú Krislín
Grímsson, sem er skólakennari á
Point Roberts, og einnig bróður-
Oldest European Discovery Against
Stomach Troubles and Rheumatism
Acclaimed Best by Latest Tests
Since 1799 thousands of people have regained their normal
health after years of suffering from stomach troubles of all
types, such as constipation, indigestion, gas, and sour stomach
which are the basic factors of such maladics as high blood
pressure, rheumatism, periodic headaches, pimples on face and
body, pains in the back, liver, kidney and bladder disorder,
cxhaustion, loss of sleep and appetite. Those sufferers have
not used any man-made injurious chemicals or drugs of any
kind; they have only used a remedy made by Nature. This
marvelous product grows on the highest mountain peaks,
where it absorbs all the healing elements and vitamins from
the sun to aid HUMANITY in distress.
It is composed of 19 kinds of natural leaves, seeds, berries and
flowers scientifically and proportionately mixed and is known
as LION CROSS HERB TEA.
LION CROSS HERB TEA tastes delicious, acts wonderfully.
upon your system, and is safe even for children. Prepare it
fresh lfke any ordinary tea and drink a glassful once a dáy,
hot or cold.
A one dollar treatment accomplishes WONDERS; makes you
look and feel like new born. If you are not as yet familiar
with the beneficial effects of this natural remedy LION
CROSS HERB TEA try it at once and convince yourself. If
not satisfactory money refunded to you. Also in tablet form.
Try it and convince yourself with our money-back guarantee.
One week treamnent §1.00
Six weeks treatment $5.00
In order to avoid mistakes in getting. the genuine LION
CROSS HERB TEA, please fill out the attached coupon.
Lio-Pharmacy,
1180 Second Ave.,
N. Y. City, N. Y.
Gentlemen:
Dept. 9875.
Enclosed find $.................. for which please send me .....
treatments of the famous LION CROSS HERB- TEA.
NAME ..y......................................................
ADDRESS ....................................................
CITY ............................................ STATE
695 SARGENT AVENUE
WINNIPEG
PHONE 86 327
dóttir Svcins, og ennfiemur Dr.
.Iiilius Grímsson og kona hans,
scm er Canadisk. Hann er lækn-
ir í Ladner, R. C, og er sömn-
leiðis hróðursonur Svcins.
Þessu næst vai þeim afhent að
gjöf frá þeim hjónum Jórti Er-
lendssyni og konu hans, sem áð-
ur var ungfrú Rúna Thorste'ms-
^»iiiJii;aiiia;iiiiíiiiiiiMi;;aiiiiiiiiiiiii!iiJiiiJiiiiii
l— son frá Winnipeg, sérstaklega
I
haglega tilbúinn rafkveikju borð-
lampi, ef'tir Jón sjálfan, mcsta
meistarasmíði, enda er Jón smið-
ur góður, og listfengur í bezta
lagi.
Þe'gar hér var komið sögu voru
brúðhjónin nærri búin að fá of-
birtu í augim—frá allri þessari
silfur-dýrð! og svo brúðarkök-
unni, sem stóð þar á borði fyrir
framan þau, mjallhvít cins og
'Esjan' að vetrarlagi, og silfur-
skrcytt, um 2 fet á hæð og þrílyl't,
mcð 25 Ijósum, eins og Dóm-
kirkjuturninn í Reyk.javík, svo
]);iu sáu sinn kost hc/.tan að rísa
úr sætum sinum og þakka l'yrir
gjafirnar og heimsóknina, scm
þau þóttust ekki hafa verðskuld-
að, og ekki vitað að þau ættu
eins marga vini og velunnara hér
í bæ, sem annarsstaðar, eins og
raun vaéri á orðin, því gestkom-
andi var hér f'ólk l'rá Sc;itlle,
Point Roberts, New Westminster,
og Ladner, og máske fleiri bæj-
um úr grendinni, ])ó undirritað-
ur, sökum ókunnugleika, geti
ekki nafngreint íieiri.
Þessu n;cst fóru frain ein-
söngvár (solos) og ættjarðar-
söngvar á báðum málunum, ís-
lenzku og ensku, og var gerður
góður lómiir að söng og hljóð-
færaslætti. Við slaghörpuna var
Mrs. Laura Johnson dóttir Árna
sál. Friðriksson og konu hans, og
söngnum stýrði Miss Marja An-
derson skólakennari og Mrs.
Black og Mrs. Gíslason og Emily
og Áróra, dætur Wm. (sál.) An-
derson. Emily er nú Mrs. Júl-
íus H. Thorson og Auróra Mrs.
Joc Johannsson. Þarna sungu
um 30 nianns, l'ullum hálsi og
margraddað, svo unun var á að
hlýða, því hér eru nógir song-
og samkvauniskraftar—ef fólk al'
islenzku bergi brotið aðcins vildi
viðhalda íslcnzkri tungu og is-
íenzkum ættareinkennum og
fyfgjast hetur með íslenzkuni fél-
agsskap. Því hvað sem enskri
menningu líður og þjóðblöndun,
|)á gctur íslenzkt fólk aldrei orð-
ið annað cn fslcndingar, að
minsta kosti fyrsta og önnur kyn-
slóðin, hvað SVO sem um |)að
málel'ni er sagt! Því íslcnzkir cin-
staklingar eru sem dropi í hal'ið,
í hérlendri þjóðarkássu. Og
vinni þeir sér ckkcrl til fncgðar,
sem fslendingar, gem haldi nðfn-
uin þeirra á lolti, um ókomnar
aldir, ])á er grunur minn að níif'n
flestra þeirra, sem afneita sjáll'-
um sér, og þjóðerni sinu hér i
álfu, eða hvar í Útlöndum sem er,
iiiuiii líða undír lok jal'n sneinma
og þeir falla í valin og hyljasl
hinni grænu torfu—í grafardjúpi
gleymsku og óskráðri æfisögu!
Nú varð hvíld á söng og sam-
ræðum, þvi konurnar fóru að
fara í kring með dúka og diska,
kaffi, te og súkkulaði, "samvizk-
ur" og lauafbrauð af' ýmsu tagi,
svo allir urðu víst vel mettir, og
ánægðir ineð sjálfum sér, og
glaðir að hafa tekið þátt í veizl-
unni. Að ininsta kosti hefir sá
sem þetta ritar aldrei verið í
skemtilegri giflingarveizlu, eða
neinni annari veizlu, og það meir
að segja aldrei í Reykjavik eða
Winnipeg!
Eftir ál og drykkju, skrítlusög-
ur, hros, olnbogaskot og hnijí])-
ingar, fór sumt af fólkinu að
hugsa til heimferðar, því nú var
komið l'ram yfir náttmál (kl. 9)
sem svo var kallað á gamla l'róni.
En margt var samL el'lir ('>sagt og
óg.jört, til dæmis að skcra hrúðar-
kökuna, og útdeila messuvíninu
og drckka sill'iirhrúðhjónunum
skál! ])\í konurnar höfðu, í
góðri meiningu, keyj)t scr '])ela'
til útbýtingar með kökunni.
En meðan þær voru að hella á
staupin, sem voru víst um sjötíu
að t(")lu, ])á hað skólakennarinn,
Miss Griinson (frænka Sveins)
iini örðið, og sagði fiskisögu svo
bráðsmellna og spennandi, að
sumir sem á hlýddu hlógu sig í
mútu. Ungfrúin talaði á cnsku
og kom snildarlega fyrir sig orð-
um, haf'ði ágætap framburð, og
tíguleg á velli, með islenzkan
tofrasvip scm lýsti ósviknum ætt-
arcinkennuin og göfugmensku,
saintvinnaðri C.anadiskri mentun
og líl'sreynslu, i ])Cssu nýja l'óst-
uilandi forcldra sinna og frænda-
liðs.
Þar sem cnn var langur timi
til miðnættis og konurnár þarna
í eldhúsi—að staupa sig ])á l)að
undirritaður um orðið, til þess,
í nafni hrúðhjónanna, að þakka
kvenfélaginu og öllum gestum
|>css og vinum nær og fjær fyrir
hcimsóknina. og þ»r höfðinglegu
gjal'ir og vinsemd sem þeim hefðí
vcrið auðsýnd með þessari af-
mælisgleði, í mat og drykk og
máli. Þegar Þ.K.K. var þagnað-
ur, bað Jón Erlendsson um mál-
frelsi og ávarpaði brúðhjónin
með snjallri ræðu. Af cigin
reynslu sagðist hann geta sagt
]>að með sanni, að þau væru jafn-
an huppieg heim að sækja og
gcstrisin og ajtið reiðubúin til
liðvcizlu i vorum fámcnna fél-
agsskap, og sérstaklega cf um
þjóðræknislegan grundvöll væri