Lögberg - 20.02.1936, Side 1
49. ÁRG-ANGUR WINNIPEG, MAN., FIMTUDAUINN 20. FEBRUAR 1936 NÚMER 8
Vinna sér enn til frama
Strathcona Curling Rink, kendur viÖ Johnson bræÖur og þá félaga, er sigraÖi í
Canada samkepninni í Toronto 1934, vann sér enn til frama í nýafstaðinni Curling
samkepni i Winnipeg. — Frá vinstri til hægri: Marino Frederickson, Lincoln
Johnson, J. L. Stewart og Leo Johnson. Vann flokkur þessi Aggregate og Dingwall
verbiaunagripina.
FRA SAMBANDSÞINGI
Umræðunum um stjórnarboð-
■skapinn í sambandsþinginu, lauk á
fimtudagskvöldið, og höfðu tekið
upp margfalt skemri tíma en venja
-er til.
Mr. J. S. Woodsworth, foringi
C. C. F. flokksins, bar fram brevt-
ingartillögu, er í sér fól ákúrur i
garð stjórnarinnar í sambandi við
afstöðu hennar til atvinnumálanna;
með þeirri tillögu, auk frummæl-
anda, mælti Mr. J. Caldwell, C.C.F.
j’ingmaður fyrir Rosetown-Biggar
hjördæmið í Saskatchewan. Kr til
atkvæðagreiðslunnar kom, urðu úr-
slitin þau, að breytingartillagan var
feld með 200 atkvæðum geg 8. Að-
eins C. C. F. þingmennirnir 7, á-
samt Miss Agnesi MacPhail, greiddu
tillögu Mr. Woodsworth atkvæði, en
a móti Liberalar, Conservativar og
Social Credit þingmennirnir frá Al-
berta, steytján að tölu. Að þvi
loknu, var aðaltillagan um að við-
taka stjórnarboðskapinn, eða hásæt-
isræðuna, eins og sumir kalla það,
samþykt án atkvæðagreiðslu.
I megin f járhagsáætlun þeirri,
sem stjórnin leggur fyrir þing, eru
útgjöldin áætluð $384,000,000; er
það $12,000,000 lægri upphæð en í
fyrra. Fjáraukalög verða lögð
fram í þingi áður en langt um líður.
Á föstudaginn tilkynti fjármála-
ráðgjafinn, Mr. Dunning, þinginu
það, að sambandsstjórnin hefði orð-
ið að hlaupa undir bagga með British
Columbia fylki og lána stjórninni
þar f jórar miljónir og þrjú hundruð
þúsundir dala; yrði upphæð þessari
varið til endurgreiðslu á ýmsum lán-
um fylkisins, sem rétt væri í þann
veginn að falla í gjalddaga.
Mr. McGeer, bo'rgarstjóri i Van-
couver og liberal þingmaður fvrir
Vancouver-Burrard kjördæmið,
leiddi athygli þingheims að því, að
í vor sem leið hefði þannig hagað
til í Vancouver-borg, að hinar
reglubundnu hersveitir, sem þar
ættu aðsetur, hefði ekki getað tekið
þátt í skrúðgöngu þeirri, sem fyr-
irhuguð hefði verið i tilefni af
fjórðungsaldar ríkisstjórnarafmæli
konungs, sakir skóleysis; kvað hann
sæmra miklu að leggja niður allan
her, ef stjórnin sæi sér ekki fært að
annast um nauðsynlegan útbúnað
honum tíl handa; núverandi stjórn
yrði vitanlega ekki kent um það,
sem viðgekst í fyrra, sagði Mr. Mc-
Geer; en með það fyrir augum að úr
yrði bætt, kvaðst hann telja það
skyldu sína að vekja máls á þessu
atriði.
VILL AFNEMA AFRÝJUN
MALA TIL HÆZTARÉTT-
AR BRETA
í ræðu, sem J. B. Coyne, K.C.,
flutti í félaginu Native Sons of
Canada (Winnipeg deild), þann 14.
þ. m., hélt hann því fram, að frá
sjálfstjórnarlegu sjónarmiði bæri
nauðsyn til að afnema áfrýjun mála
til hæztaréttar Breta.
ér setjum oss sjálfir lög,” sagði
Mr. Coyne, “og vér framfylgjum
vorum eigin lögum. Því ætti oss
ekki þá jafnframt að leyfast, að láta
vora eigin dómstóla eiga fullnaðar-
ákvæði um það, hvernig lögin beri
ab skilja?”
þrjatiu ÞÚSUND I
ferðakostnað
Fram að þeim tíma, er Bennett-
stjórnin fór frá völdum, hafði hún
a árinu ,sem leið eytt $30,000 í ferða-
kostnað. Einn ráðgjafanna, Mr.
Cahan frá Montreal, sá er embætti
> íkisritara hafði með höndum settj
ríkissjóði ekkert fyrir ferðalög sín.
Hinir flestir kröfðust álitlegs skild.
mgs, svo sem Mr. Bennett, er fékk
í sinn hlut hátt á fjórða þúsund
dala.
FYR MA NÚ VERA
ANNRÍKIÐ
í vikunni sem leið, fór fram-
kvæmdarnefnd bændasamtakanna i
Alberta fram á það, að eiga viðtal
nokkurt við Aberhart stjórnarfor-
mann, og ráðuneyti hans. Þetta fór
þó einhvern veginn ömurlega út um
þúfur, með því að Mr. Aberhart
tjáðist vera svo önnum kafinn, að
hann gæti ekki með nokkrum hætti
varið neinu af sínum dýrmæta tirna
til viðtals við þessa blessaða bænda-
foringja.
ÚTGJÖLD TIL SENDI-
SVEITA
Samkvæmt skýrslum, sem lagðar
hafa verið fram í sambandsþinginu,
nam kostnaður við canadiskar sendi-
sveitir á árinu sern leið $880,000.
Eru í þessari upphæð innifalin frain-
lög hinnar canadisku þjóðar til
Þj óðabandalagsins, League of Na-
tions. Kostnaðurinn skiftist niður,
sem hér segir: Til London $121,510;
Washigton, $65,610; París, $75,506;
Tokyo, $68,019; skrifstofuhald í
Geneva, $24,851. Laun hinna ýmsu
sendiherra eða erindreka $10,000 á
ári, að undanteknum launum Dr. W.
A. Riddells, er námu $5,400, auk
ferðakostnaðar og skrifstofuhalds.
Framlag stjórnarinnar til Þjóða-
bandalagsins hljóp upp á $205,569,
að viðbættum $10,009, er í sér felur
ferðakostnað erindreka hinnar cana-
disku þjóðar á fundi Bandalagsins í
Geneva, og $3,000 fjárveitingu ti!
League of Nations félagsskaparins í
Canada.
SENDIR EFTIR DOUGLAS
Stjórnarformaður Albertafylkis,
Hon. William Aberhart, hefir gefið
út yfirlýsingu um það, að hann hafi
kvatt Mr. Douglas, föður hinnar
svonefndu Social Credit hreyfingar.
til fundar við sig um miðjan næst-
komandi mánuð. Mr. Douglas er
búsettur i Lundúnum.
KOSNING McDONALDS í
SOURIS KJÖRDÆMI
ÚRSKURÐUÐ GILD
Þeir dómararnir Prendergast og
Richards, er til þess voru valdir af
Áfrýjunarétti Manitobafylkis, að
kveða á.um það, hvorum þeirra Mc-
Donalds eða Willis conservativa,
bæri réttur til sætis á sambandsþingi
fyrir Souris kjördæmið, úrskurðuðu
kosningu McDbnalds gilda með
þriggja atkvæða meirihluta. Óvíst
enn hvort Mr. Willis muni skjóta
málinu til hæztaréttar eða ekki, þó
fremur þyki líklegt, að við svo búið
verði látið standa. Mr. McDonald
hefir þegar tekið sæti á þingi.
TAKA LAN A ENGLANDI
Símað er frá Lundúnum hinn 16.
þ. m., að samningar hafi tekist urn
$200,000,000 lán á Englandi frönsku
stjórninni til handa, milli Neville
Chamberlain, fjármálaráðh. Breta,
og utanríkisráðherra Frakka, er
unnið hefir að undirbúningi lántök-
unnar síðastliðinn mánuð. Lán
þetta er til níu mánaða, og skulu
vextir vera 3 af hundraði. Er þetta
sögð að vera stærsta lántakan, sem
fratn hafi farið á brezkum peninga-
markaði síðan heimsstyrjöldinni
miklu lauk.
DANARAFMÆLIS MINST
Siðastliðinn mánudag voru liðin
seytján ár frá dánardægri stjórn-
málaskörungsins viðfræga, Sir Wil-
frids Laurier. í tilefni af því, var
lagður fagur blómsveigur á fótstall
líkneskis bans á Parliamenf Hill i
Ottawa. Senator Cairine Wilson,
fyrsta kona, sem sæti hlaut í efri
inálstofunni, kom blómsveignum á
sinn stað í viðurvist Kings forsæt-
isráðgjafa, og fjölda þingmanna úr
báðum deildum. 4
Það var Mr. King, er hóf frú
Cairine Wilson til senator-tignar.
SEXTIU OG FIMM ARA
IIJÓN ABAND
Síðastliðinn laugardag áttu þau
Mr. og Mrs. Frederick Kirkham að
Saltcoats, Sask., 65 ára hjónabands
afmæli. Nefna þau þessi merku
tímamót í lífi sínu “radium jubilee.”
Mælt er að enn njóti þau hinnar
beztu heilsu.
Þing Þjóð. félagsins
Eins og áður hefir verið auglýst i
blöðunum, þá hefst hið seytjánda
ársþing Þjóðræknisfélagsins mánu-
daginn 24. febrúar kl. 9.30 fyrir há-
degi. Það kvöld verður íþróttasýn-
ing og skemtisamkoma er sambands-
deildin “Fálkinn” stendur fyrir.
Séra Philip M. Pétursson flytur
erindi og verður söngur og annað
fleira til skemtunar. Þriðjudaginn
hefjast þingfundir kl. 9.30 að
morgni. Það kvöld vérður hin ár-
Jega miðsvetrarsúmkoma deildar-
innar Frón. Aðal erindið það kvöld
flytur séra Jakob Jónsson. Einnig
verður söngur, hljóðfærasláttur og
dans, og má búast við ágætri skemt-
un bjá deildinni Frón það kvöld.
Þingfundir halda áfram fimtu-
dagsmorgun og fara embættismanna
kosningar fram eftir hádegi þann
dag. Um kvöldið verður almetin
samkoma og enginn aðgangur seld-
ur. Flytur þar erindi séra B. Theo-
dore Sigurðsson. Einnig skemtir
þar með íslenzkum söngvum flokk-
ur af ungu fólki undir stjórn Salome
Halldórson. Flokkar þeir af ung-
um íslendingum er Miss Halldor-
son hefir æft undanfarin ár og kom-
ið hafa fram á þingum Þjóðræknis-
félagsins, hafa áunnið sér þá hylli
að þær samkomur eru æfinlega vel
sóttar. Á Miss Halldórsson þakkir
skilið fyrir hið mikla starf, er hún
hefir unnið meðal hinna yngri í
þessu sambandi. Einnig verður
framsögn, hljóðfærasláttur og frum-
samið kvæði flutt af Dr. Richard
Beck.
Undanfarin ár hafa þingfundir
og samkomur verið ágætlega sóttar
og sýnir það að starf Þjóðræknis-
félagsins er metið.
Vonast er til að margt utanbæjar-
fólk sæki þingið eins og að undan-
förnu og taki þátt í starfi þess
Mörg áríðandi mál liggja fyrir þingi
og er fólk ámint um að sækja þing-
fundi stundvíslega svo störfin geti
gengið greiðlega.
B. E. Johnson,
ritari.
ISLENZKA VIKAN
I LEEDS
Háskólinn í Leeds gekst fyrir því
í haust, að haldin var eins konar
islenzk vika við háskóíann. Hefir
háskólinn fyrir nokkru sent Morg-
unbl. skýrslu um hvernig henni var
háttað og fer hér á eftir útdráttur
úr skýrslunni:
í stóra sal háskólans var haldin
sýning á málverkum eftir Eggert
Guðmundsson. Við opnun sýning-
arinnar hélt Sir James Baille ræðu.
Mintist hann á að margir náms-
menn frá Leeds hefðu stundað nám
á íslandi og einnig að tveir íslenzkir
stúdentar hefðu dvalið lengi við há-
skólann.
Sir James sagði ennfremur að það
væri vel ráðið að sýning þessi væri
haldin undir vernd háskólans, vegna
þess hve margir stúdentar í Leeds
stunduðu islenzk fræði.
Mr. Turville-Petre, lektor i ís-
lenzku, hélt fyrirlestur um menn-
ingarsögu Islands. Bruce Dickins,
prófessor í enskri málfræði og ímr-
rænum fræðum, hélt stutta ræðu.
Hann sagði að enginn háskóli í
Bretlandi hefði vakið eins mikinn
áhuga á íslezkum fræðum, eins og
háskólinn í Leeds. Mintist hann á
að stærsta íslenzka bókasafn sem til
væri í Bretlandi væri í Leeds. I
bókasafni þessu væri nú um 9 þús.
bækur á nútima og eldri íslerizku.
Væri þetta mest íslendingum sjálf-
um að þakka, bæði félögum og ein-
staklingum, sem gefið hefðu safninu
bækur. Sérstaklega mintist ptóf.
Dickins, hve þau hjónin Margrét og
Eiríkur Benedikz hefðu starfað
fyrir safnið á íslandi.
Yfir þúsund manns sóttu rr.ál-
Manitoba-þingið sett
Á þriðjudaginn kl. 3 síðdegis, var
fylkisþiagið sett af hinum nýja
fylkisstjóra, Hon. W. J. Tupper.
Dýpri alvörublær hvíldi yfir þing-
setningunni að þessu sinni, en endr-
arnær, sakir fráfalls hans hátignar,
Georgs hins fimta. Tveir nýir þing-
menn tóku sæti sín á þingi, þeir J.
R. Pitt fyrir Russell og Edmund
Prefontaine, þingmaður Carillon
kjördæmis.
Megin löggjafarnýmæli þau, sem
stjórnarboðskapurinn víkur að eru
þessi:
1. Skipun þingnefndar til þess að
endurskoða þjóðvegalögin og bera
frarn væntanlegar breytingar i þvi
sambandi.
2. Frumvarp til laga, er heimila
skal sveitarstjórnum að framlengja
greiðslufrest ógoldinna skatta.
3. Frumvarp til laga, er að því
lýtur, að gera mýrlendi sem hæfust
til grávöru framleiðslu.
4. Löggjöf, er það hefir að mark.
miði, að hrinda í framkvæmd uppá-
stungum þeim hinum margvíslegu.
er mælt var með á Ottawa-fundinum
síðasta rnilli sambandsstjórnarinnar
og stjórna hinna einstöku fylkja.
5. Breyting á skaðabótalöggjöf
verkamanna.
6. Frumvarp til laga um nýjar
f járhagsráðstafanir viðvíkjandi
framræzlu umdæmum fylkisins.
7. Lagt verður fyrir þing álit
þeirrar nefndar. er það verkefni
hafði með höndum, að rannsaka
brauðframleiðslu borgarinnar, verð-
lag brauða og kjör þess fólks, er i
brauðgerðarverksmiðjunum starfar.
Líklegt þykir að löggjöf þessu við-
víkjandi verði afgreidd á þingi.
8. Breytingar á lögum um barna-
vernd, erfðaskrár, kviðdóma, sam-
göngumál, o. fl.—
verkasýninguna og seldust margar
myndir, þar á meðal keypti háskól-
inn tvær myndir handa íslenzka
bókasafninu.
Blöðin gátu þessarar íslenzku
“viku” af miklum hlýleik og skiln-
ingi.
—Mbl. 24. jar..
HINN ITALSKI ARASAR-
HER VINNUR STÓRSIGUR
A NORÐURVIG
STÖÐVUNUM
Á laugardagjnn var vann hinn
ítalski árásarher sigur mikinn yfir
hersveitum Ethiópiumanna á norð-
ur-vígstöðvunum sem liggja i f jall-
lendi miklu, sem nefnist Ambra
Aradam. Höfðu hinar áköfustu
orustur staðið yfir á svæðum þess-
um í sex daga. Er áætlað að Ethi-
ópiustjórn hafi haft þarna um 80,-
000 vígra manna, en ítalir um 65,-
000. Mannfallið af hálfu hinna fyr.
nefndu er talið að nema hálfu fimta
þúsundi, en sagt að |talir hafi mist
innan við fimm hundruð manns.
Héröð þau, sem ítalir náðu á vald
sitt í þessari orrahríð, nema þrjú-
hundruð fermilum, að því er sím-
fregnir herma.
FLÖSKUSKEYTI REKUR
I KELDUHVERFI
í gær fanst á reka Lóns í Keldu-
hverfi, flöskuskeyti, ritað á rifrildi
af sjókorti, yfir hafið norðan við
Síberíu.
Á kortið voru dregin stryk, sem
virðast eiga að tákna farna leið, eða
ætlaða, og liggja þau meðal annars
inn i sundið milli eyjanna Novaja
Semlja.
Á bakhlið kortsins virðast vera
tvö skeyti, eða bréf á tveim tungu-
málum, sem menn ekki skilja, þó
er haldið að annað málið sé rúss-
neska.—Mbl. 26. jan.
Silfurbrúðkaup
Páls S. Pálssonar, skálds, og
frú ólínu Egilsdóttur. -
Engan vanda veit eg meiri
vanda þeim að liugsa í ljóði;
reyna að meitla úr málsins bergi
mynd, sem yrði nokkrum gróði;
eggja fram úr orðsins stáli
óð, sem hæfði Línu og Páli.
Enga gæfu getur meiri
gæfu lífs að njóta saman;
sjá í ljóðs og lita mvndum
langrar æfi ferðagaman.
Sigurglöð í sátt við alla,
sjá að lokum tjaldið falla.
Engir draumar dýpra standa
draumum þeim, sem ófust heima;
engu því, sem ættjörð pryddi
ykkur reyndist kleift að gleyma;
því varð æfi vkkar beggja
íslandslýsing hjartna tveggja.
Einar P. Jóksson.