Lögberg - 27.02.1936, Síða 1

49. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 27. FEBRÚAR, 1936
NGMER 9
MANITOBAÞINGIÐ
Umræðurnar um stjórnarboSskap.
inn standa enn yfir. Af stjórnarinn.
ar hálfu, hafa þeir Bracken stjórn-
arformaður og Major dómsmála-
ráðherra, einkum og sérílagi haldið
uppi svörum. Þingleiðtogar mót-
stöðuflokkanna, þeir Evans og
Farmer, hafa haft sitthvað smá-
vægilegt að athuga við gerðir stjórn-
arinnar, en verið næsta mildir í dóm.
um. Er afstaða þeirra slík, eins og
annað dagblaðið hér í borginni
komst að orði um daginn, að ætla
megi að þeir séu orðnir með öllu
úrkula vonar um það, að( flokkar
sínir komist nokkru sinni hærra, en
þeir nú standa; eða með öðrum orð.
um, að þeir haldi áfram að vera
sömu krílisbrotin í andstöðu við nú-
verandi stjórn; þangað komist þeir,
en ekki lengra.
Ekki verður annað sagt en stjórn-
inni hafi farnast vel á árinu, þó átt
hafi hún við ramman reip að draga
viðvíkjandi auknum útgjöldum til
atvinnuleysismálanna. Tekjur hafa
aukist á hinum ýmsu sviðum, og það
beinlínis stórvægilega. Má þar eink.
um til telja tekjurnar af stjórnar-
vínsölunni og starfrækslu simakerf-
isins.
Úlfaþyt nokkurn gerðu þeir
Evans, Farmer og Hyman út af því,
að stjórnin skyldi ekki hafa látið
fara fram aukakosningar í Winní-
peg vegna þeirra þingsæta, er við
það losnuðu, að John T. Haig vai
gerður Senator, en Ralph Maybank
kosinn á Sambandsþing. Mr. Brack.
en svaraði því til, að er tekið væri
tillit til þess hve langt væri liðið á
kjörtímabil stjórnarinnar, hefði sér
fundist lítt viðeigandi að eyða $50,-
000 til slíkra aukakosninga. Mun
meginþorri þingheims hafa litið
svipuðum augum á málið.
ELZTI OG YNGSTI ÞING-
MAÐUR 1 OTTAWA
Elztur þeirra þingmanna, er
sæti eiga á Sambandsþingi um þess-
ar mundir, er Robert S. White, 79
ára að aldri, þingmaður fyrir St.
Antoine . Westmount kjördæmið.
Yngsti þingmaðurinn er Rene Pelle.
tier. 27 ára, fulltrúi Peace River
kjördæmisins í Alberta.
ENDURNÝJAÐ LÁN
U°n. Charles A. Dunning, fjár-
málaráðgjafi sambandsstjórnarinn-
ar, hefir lýst yfir því, að stjórnin-
hafi endurnýjað $3,542,019, er fylk-
isstjórnin í Saskatchewan fékk úr
ríkissjóði i fyrra. Greiddir skulu 4
af hundraði í vöxtu af láni þessu.
þjóðræknishvöt
Sú var tíð þá kappar knáir
knúðu gnoð um svala dröfn.
Fjallatindar fagur bláir
faðminn réttu móti höfn.
Þá var f jör og dáð í drengjum,
dygð og göfgi fljóðum hjá.
Helg frá íslands hjartastrengjum
hreystin vermdi lönd og sjá.
Enn þá feðra andinn lifir
ættarfold þó skilji haf,
lýsir tímans öldum yfir
arfurinn, sem Frónið gaf,
óður, saga, mál og minni
milli landa tengir bönd.
Frægir leið með framtiðinni
fornhelg dáð um vestræn lönd.
íslenzk þjóð í álfu nýrri,
upp með þrótt og huga ljóns.
Víg þinn anda vorhvöt dýrri,
vafurlogum móður fróns;
regin gildi stofninn sterki
styrkinn þínum taugum gaf.
til að hef ja manndóms merki,
mátt og völd um tímans haf.
M. Markússon.
Herinn í Japan nœr
stjórninni í hendur
sínar
Símað er frá Tokyo þann 26. þ.
m., að stjórnarbylting sé nýfarin
fram í Japan með þeim hætti, að
herinn hafi náð stjórninni á vald
sitt. Þeir Okada forsætisráðgjafi,
Takahashi f jármálaráðgjafi og
Fumio Goto inanríkisráðgjafi, hafi
allir verið myrtir. Hirohita keisari
kvaddi þegar Mineo Osumi aðmírál
á fund sinn, og fal honum á hendar
myndun nýs ráðuneytis.
IIUNDRAÐ OG FIMM ÁRA
GAMALL
Maður að nafni Murdock Mc-
Lean, búsettur að Moosomin i Sas-
katchewan fylki, átti 105 ára afmæli
þann 20. þ. m., og nýtur enn hinnar
beztu heilsu. Hann er fæddur á
Skotlandi, og var sex ára gamall
þegar Victoria drotning kom til
valda. Mr. Murdock les gleraugna-
laust, og heldur enn ósködduðum
öllum tönnum sínum. Hann var elzti
maðurinn í Saskatchewan, sem á
kjörskrá var þar í síðustu sambands-
kosningum, og lét ekki undir höfuð
leggjast að koma á kjörstaðinn í
tæka tíð.
TIELDUR ÁRSFUND SINN
Félagsskapur sá, er Industrial
Development Board of Manitoba
nefnist. hélt ársfund sinn hér í borg.
inni siðastliðið miðvikudagskvöld.
Forsetinn, Mr. Theodore Kipp,
hafði búið undir ársskýrslu sína, en
Mr. E. T. Leech, K.C., las hana.
Félagsskapur þessi hefir það verk-
efni einkum og sérílagi með hönd-
um, að beina hingað nýjum iðnaði
og auka með því atvinnu í borginni;
hefir honum þó nokkuð unnist á í
þessa átt. Nú hefir forstöðunefnd-
in gefið út vandaða bók, Buyers
Guide 1936, eða skrá yfir þær iðn-
aðartegundir, sem framleiddar eru í
Manitoba og Saskatchewan. Bókin
er prentuð hjá Columbia Press, Ltd.
Skrifari þessarar nýtu stofnunar, er
Mr. J. M. Davidson, ötull áhuga-
maður.
SENATOR
JOIIN McCORMICK
LÁTINN
Þann 22. þ. m., lézt að heimili
sinu í bænum Sydney Mines í Nova
Scotia, Senator John McCormick,
78 ára að aldri. Hann átti um hríð
sæti á fylkisþingi. I fimm Sam-
bandskosningum, 1904, 1906, 1908,
1911 og 1917 bauð hann sig fram í
Cape Breton North-Victoria kjör-
dæminu, en beið ávalt lægra hlut.
En árið 1921 hlaut hann Senators
útnefningu.
LAUNASKATTUR
Af skýrslum. sem fram hafa lagð-
ar verið í Manitoba þinginu, má sjá
að launaskattur fylkisstjórnarinnar
á síðastliðnu fjárhagsári hefir num-
ið $1,674,800.
Drotningin “fótalausa.”
Þegar Margrét frá Austurríki,
drotning Filippusar 3., kom til
Spánar árið 1599, ferðaðist hún um
borg eina, sem fræg var fyrir fram-
leiðslu sina á silkisokkum. Yfirvöld-
in vildu koma sér í mjúkinn hjá
drotningunni og sendu henni dýrind-
is silkisokka. Gjöfin var afþökkuð
og sendimönnunum, sem komu með
sokkana trúað fyrir því, að Spánar.
drotning hefði enga fætur. Síðan
er það að orðtæki haft þar í landi,
að opinberlega hafi Spánardrotning
enga fætur!
—•Visu.
STOFNAÐ TIL FJÖRRÁÐA
Símað er frá Addis Ababa þann
21. þ. m., að uppvíst hafi orðið um
samsæri til þess að koma Haile
Selassie konungi Ethiópiumanna
fyrir kattarnef. Var þetta gert með
þeim hætti að færa svo flugvél hans
úr lagi, að slys hefði orðið óumflýj-
anlegt. Eftir þes&u var þó tekið í
1 tæka tíð til þess að afstýra vandræð.
um.
ALBERT C. RITCHIE
LÁTINN
Á mánudaginn þann 24. þ. m., lézt
af hjartaslagi í Baltimore, Albert C.
Ritchie, fyrrum ríkisstjóri í Mary-
land, því nær sextugur að aldri.
Mr. Ritchie var í tölu hinna mestu
áhrifamanna innan vébanda Demo-
krata flokksins, og barðist hraust-
lega fyrir forsetaútnefningu gegn
Fraklin D. Roosevelt á útnefningar
þinginu í Chicago 1932. Mr. Ritchie
var fjórum sinnum kosinn til ríkis-
stjóra í Maryland. Hann var óvin-
veittur mjög viðreisnarlöggjöf
Roosevelts forseta, og var staðráð-
inn í að beita sér gegn því, að hann
yrði útnefndur í ár.
ÁVARP FRÁ KONUNGI
Hans hátign Edward konungur
hinn VIII., ávarpar þegna sina viðs-
vegar um hið volduga, brezka veldi,
yfir útvarpið þann 1. marz næstkom-
andi, kl. 10 f. h. Central Standard
Time.
TÓLF BILJÓNIR TIL
HERBÚN AÐAR
Sir Edward Grigg, einn af hinr
urn áhrifameiri þingmönnum íhalds-
flokksins í brezka þinginu, flutti
þann 24. þ. m. ræðu í borginni Ply-
mouth á Englandi, þar sem hann
gerði þá staðhæfingu, að síðastliðin
þrjú ár hefðu Þjóðverjar varið 12
biljónum dala til herbúnaðar.
þrír flugmenn FARAST
Símað er frá Kaupmannahöfn
þann 25 þ. m., að þrír danskir flug-
menn hafi farist þar í grend dag-
inn áður. Orsakir þær, er til slyss-
ins leiddu voru þær, að í aftakabyl
þá um daginn heyrðist við flug-
stöðvarnar hljóð, er menn hugðu
vera frá flugvél, er væri í vandræð-
um með að lenda. Þrir menn voru
valdir til þess að reyna að koma
hjálp við, og fórust þeir allir. Við
nánari rannsókn kom það í ljós, að
hugmyndin um nauðlendingar til-
raun var bygð á misskilningi, með
því að engin slík flugvél var þar á
ferð, heldur stafaði hljóðið frá snjó-
þunga, er fallið hafði á símavirana
í hríðinni.
Þröngt í búi.
Þegar séra Eyjólfur Kolbeinsson,
mesti merkisklerkur, síðast prestur
að Eyri í Skutilsfirði, var aðstoðar-
prestur séra Jóns Ormssonar i
Sauðlauksdal, og bjó að Bæ á
Rauðasandi, um og eftir 1800, hafði
hann litlar tekjur og bjó við ærið
þröngan hag. Hann var hinn
mesti dugnaðarmaður, en átti fyrir
mikilli ómegð að sjá. Var þá löng-
um ilt árferði og vandræði milli
manna. — “Svo sagði merkiskonan
Jóhanna Friðrika dóttir hans (kona
Ólafs prófasts Sigurðssonar í Flat-
ey), að ekkert hefði verið til matar
eitt sinn á hvítasunnu hjá foreldrum
sinum, nema selmagi einn, er hafð-
ur var undir lýsi; var hann tekinn i
sundur, skafinn vandlega, steiktur
og síðan etinn. Sagði Jóhanna frá
þessu, eftir að hún var orðin pró-
fastskona í Flatey, og gat engum
þeim, er hana þekti, blandast hugur
um, að frásögn hennar var í alla
staði sönn, enda mun flestar hörm-
ungasögur frá þeim tíma hafa við
gild rök að styðjast.” (Eftir Annál
nítjándu aldar).
Frá Islandi
Harðindi
Sökum dæmafárra harðinda og
fannkyngi, er mjög gengið á fóður-
birgðir bænda í Suður-Þingeyjar-
sýslu og óttast þeir mjög fóðurþrot,
ef eigi breytist tíð til batnaðar innan
skamms.
í gær átti blaðið tal við fréttarit-
ara sinn í Suður-Þingeyjarsýslu, og
sagði hann svo frá:
—Vetur settist óvenju snemma í
garð, og var f^ víðast komið á gjöf
viku fyrir vetur. Má heita, að síðan
hafi verið stöðug innigjöf nema
nokkurn tíma fyrir jólin. Síðan fyr-
ir jól hafa verið stöðug harðindi,
snjókoma og frost mikil, en þó er
veður nokkru betra tvo síðustu dag-
ana.
Fan-nkyngi er með ódæmum mik-
ið, algerð jarðbönn, og það jafnve’
á beztu útbeitarjörðum.
Sökum stöðugra innigjafa eru nú
margir bændur búnir að gefa helm-
ing heyja sinna eða meir, og er það
fágætt. þegar svo skamt er liðið
vetrar. Gerast bændur því mjög
óttaslegnir um fóðurþrot, sem virð-
ast óhjákvæmileg nema að tið breyL
ist mjög til batnaðar innan skamms.
Samgöngur eru mjög strjálar,
enda hefir um lengri tíma ekki ver-
ið hægt að fara bæja á milli nema á
skíðum. Eru það mikil vonhrigði,
því að stöðugar bílferðir hafa lerið
um héraðið undanfarna vetur. —
Nýja dagbl. 31. jan.
Símábilanir
Blaðið átti í gær tal við Guðmund
Hlíðdal póst- og símamálastjóra.
skýrði hann svo frá, að fannkyngi
væri afar mikið á Norður- og Aust-
urlandi. Snjóflóð og krapahriðar
hafa valdið skemdum á símalinum.
I f fyrradag bilaði símalínan milli
Fljóta og Ólafsf jarðar. Símavörður,
sem gekk með línunni, skýrir svo
frá, að snjóflóð hafi fallið á línuna
um y2 km. frá Þrasastöðum, og
sópað burtu tveimur símastaurum.
Einnig hafa slitnað símalínur milli
Hafraness og Fáskrúðsf jarðar.
í gær var víða þíðviðri í bygð,
t. d. 4 stiga hiti á Akureyri, en á
f jöllum mun hiti víða hafa verið um
frostmark og eru símalínur í hættu
vegna ísingar.
Landsímastjóri skýrði að síðuslu
frá því, að snjóflóðahætta væri mik-
il og vaxandi á Norð-austurlandi, og
vegna þess væri simaverðir tregir til
að ganga með símanum. — Nýja
dagbl. 31. jan.
Bœr brennur
Selfossi 30. jan.
Laust eftir kl. 15 í gær brann í-
búðarhús Jónatans Jóhannssonar
bónda á Kotströnd í Ölfusi.
Bóndinn var við gegningar skamt
frá, en aðrir ekki heima. Varð því
eldsins ekki vart fyr en húsið var
alelda. Var þegar brugðið við frá
næstu bæjum, en ekki varð við neitt
ráðið. Var húsið gjörbrunnið eftir
hálftíma og engu bjargað. Talið er
að kviknað hafi í út frá eldavél. Var
eldur í henni þegar skilið var við
húsið. Húsið var lítið einlyft timb-
urhús, eitthvað vátrygt, en munir
allir óvátrygðir og bíður þvi eigand-
in tilfinnanlegt tjón.—Nýja dagbl.
31- 3an-
MiJcill trjárelci í Grímsey
Grímseyingar komu í land til
Húsavíkur 1. þ. m. Sögðu þeir ó-
venjumikinn trjáreka við eyjuna.
Á Miðgarðaf jöru einni voru rek-
in 4 stór tré, er talið að allur rekinn
í eyjunnr sé nær 200 tré.
Gæftir hafa verið litlar en snjó-
koma lítil og veturinn mildur fratnan
af, svo að unnið var við jarðarhæt-
ur á jólaföstu.
Sjómælingar við eyjuna sýna að
sjórinn hefir verið með kaldara
móti. en er nú farinn að hlýna.—
Morgunbl. 4. febr.
Nýr togari “Reykjaborg”
“Reykjaborg” heitir togarinn, semt
þeir Guðmundur Jónsson skipstjóri
og Geir Sigurðsson keyptu í Boul-
ogne nýlega.
Geir Sigurðsson kom heim með
Goðafossi s.l. laugardag, en Guð-
mundur Jónsson kemur væntanlega
með hið nýja skip í næstu viku.
Morgunblaðið átti tal við Geir
Sigurðsson i gær og spurði hann um
togarann.
—Skipið er um 700 smálestir að
stærð. segir Geir. Það hefir gengið
i 6 ár frá Boulogne, aðallega á Ný-
fundnalandsmið og Grænlandsmið.
Guðmundur Jósson skipstj. er nú
að útbúa skipið, og er verið að setja
um borð í það beinamjölsvélar, en
þær fáum við að láni til reynslu i
vetur. Síðan er ráðgert að setja í
það stærri og fleiri vélar, til að vinna
úr lýsi o. þ. h.
—Og nafnið Reykjaborg?
—Þannig stendur á því, er svar
Geirs, að fyrir ofan Reyki i Mos-
felssveit, þar sem Guðmundur Jóns-
son skipstj. hefir bú. eru sléttur,
sem heita Reykjaborgir. Þaðan er
nafn skipsins fengið.—Mbl. 5. febr.
ATVINNULEYSI A SPANI
Fram að þessu hefir Spánn að
jafnaði haft fjölda útlendinga í há-
íaunuðum stöðum, aðallega verk-
fræðinga, en nú hefir verkfræðinga-
félagið spænska, ásamt fleiri félög-
um, hafist handa um að bæta úr
þessu. Hafa félögin sent stjórn-
inni skýrslu um þetta, og segir i
henni. að um 600 af hinum bezt
verkfræðilærðu mönnum landsins
gangi nú atvinnulausir, vegna þess
hve margir Frakkar og Þjóðverjar
hafi þar verkfræðistöður. Auk þess
sé þessum útlendingum greidd miklu
hærri laun, en Spánverjar fengi, ef
þeir væri i stöðunum, t. d. fái einn
þeirra 43,000 dollara laun á ári.
Vinna útlendingarnir aðallega við
járnbrautir, námur og efnaverk-
smiðjur. Útlendingar fá fremur
vinnu en Spánverjar sakir þess. að
þeir eru miklu duglegri og fúsari á
að vinna líkamlega vinnu en Spán-
verjarnir.
Úr borg og bygð
í slandsblöð láta þess getið, að séra
Ragnar E. Kvaran hafi verið skip-
aður leiðbeiningastjóri við Ferða-
skrifstofu hins íslenzka rikis frá 1.
febrúar að telja.
Fimtugasta og þriðja ársþing
Stórstúku Manitoba and North-
west var haldið i Winnipeg dag-
ana 19. og 20. febrúar. Var þing-
ið í alla staði hið ánægjulegasta.
Voru þar rædd ýins mál er mættu
verða bindindismálinu til efling-
ar. Br. H. Skattfeld, D. I. C. T.,
setti eftirfarandi systkini i em-
bætti fyrir þetta ár:
A. S. Bardal—Gr. C. T.
G. Dann—P.G.C.T.
H. Gíslason—Gr. Coun.
V. Magnússon—Gr. V.T.
Mrs. A. S. Bardal—Gr. Chap.
Mrs. C. Chiswell—G.S.J.W.
S. Eydal—Gr. Sec.
S. Paulson—G.A.S.
.1. T. Beck—Gr. Treas.
C. Thorlakson—Gr. S. El. W.
G. Jóhannsson—Gr. S. Ed. W.
R. Magnússon—Gr. M.
.1. Cooney—Gr. D.M.
Mrs. Erickson—Gr. Mess.
Mrs. S. Backinon—Gr. G.
S. Mathews—Gr. S.
Mr. Oddur Oddson, sem dvalið
hefir um hríð hjá fólki sínu á
Lundar, fór suður til Chicago a
föstudaginn var, þar sem hann
hefir stundað trésmiðar og önn-
ur byggingastörfr undanfarin ár.
Ritstjóri þessa blaðs hitti séra
Jakob Jónsson allra snöggvast að
ináli* fyrri part yfirstandandi
viku; láut samtalið að skáldsögu
þeirri, sem vikið var að í síðasta
blaði að hann hefði i smiðum, og
afráðið að lesa UPP i Sam-
bandskirkjunni hér í borginni.
Saga þessi, sem er all-löng, er að
heita má fullskrifuð, gerist í
íslenzku sjávarþorpi, og er að
öllu levti iir nútíðarlifi íslenzkrar
þjóðar.
Með þvi að oss var ekki full-
kunnugt um fvrri rit séra Jakobs
á þessu sviði, fréttum vér hann í
því sambandi nokkru ger; kvaðst
hann hafa samið þrjár smásögur
á islenzku, sem birtar hefði ver-
ið á prenti, og eina sögu á dönsku,
auk smásagnabálks, óprentaðs, er
gerist í sama þorpinu og þessi
nýja skáldsaga.
Ákveðið hefir verið, að séra
Jakob lesi nokkra þætti úr þess-
ari nýju skáldsögu í Sambands-
kirkjunni á laugardagskveldið þ.
29. þ. m. kl. 8.15. Þeir Pálmi
fiðluleikari Pálmason og Ragnar
H. Ragnar, pianisti, skemta á
undan og á milli þátta. Aðgangur
25 cents. Hluti af ágóðanum
verður gefinn i sjúkrasjóð Good-
templara.
Vafalaust má búast við fjöl-
menni, því bæði les séra Jakob
hið bezta upp jafnframt þvi sem
fólk vitanlega fýsir að kynnast
efni skáldsögunnar.
Dr. B. J. Brandson var einn í
allstórum hópi lækna, er/fór suð-
ur til Minneapolis í vikunni sem
leið í “Goodwill” heimsókn til
læknadeildar Minnesota háskól-
ans. Dr. Brandson kom heim um
helgina.
Sigríður Sólrún Sigfússon
(24. júní 1859 — 24. janúar 1936) .
Hyggjuglæsta gáfukona,
góð var hvíldin þér.
Bitur þjáning þungra nátta
þreytir hvern sem er.
Raunabót að samt um síðir
sól að austan fer.
Fas þitt alt og málfars mildi
miðlaði sjúkum fró.
Söngvinn strengur Islands ættar
í þér grét og liló.
Með þér ást, sem engum gleymist
inn í lífið dó.
Þreytta móðir, vestrænt vakir
vor lijá þinni gröf.
Tveggja lieima liugir flétta
lieilög minniströf.
Ástarkveðjur að þér strevma
austan yfir liöf.
Einar P. Jónsson.
I