Lögberg - 26.03.1936, Blaðsíða 1

49. ARG-ANGUR
l
WINNIPEG, MAN., FIMTTIDAGINN 26. MARZ 1936.
NÚMER 13
Hrikalegasta tjón af völdum vatna
vaxta í sögu Bandaríkjaþjóðarinnar
Sambandsþingið
Eins og frá var skýrt í síðasta
blaði, tóku umræðurnar um viö-
skiftasamninginn milli Canada og
Bandaríkjanna upp mestan tíma
þings. Síðastliðið mánudagskvöld
lauk umræðum um þetta mál í neðri
málstofunni með því að samning-
arnir voru samþyktir þar meÖ miklu
afli atkvæða, og var málinu þar með
vísað til efri málstofunnar. Tals-
vert höfðu umræðurnar orðið heitar
með köflum. Mr. Bennett var all
orðhvass annað veifið, þó hann á
hinn bóginn viðurkendi, að samning-
arnir hefðu ýmsa kosti, sem líklegir
væru til þess að létta. undir með
bændum, timburframleiðendum og
þeim mönnum einkum, er nautgripa.
rækt stunduðu. En þetta alt kvað
hann of dýru verði keypt, er tillit
væri tekið til þess hnekkis, er verk-
smiðjuiðnaðurinn óhjákvæmilega
yrði fyrir.
Fjármálaráðgjafinn, Mr. Dun-
ning, hafði síðasta orðið samningum
þessum viðvikjandi. “Eg er sann-
færður um það,” sagði Mr. Dun-
ning, “að samningar þessir reynist
veruleg lyftistöng fyrir hina cana-
disku þjóð. Og þeir verða báðum
aðiljum til blessunar,” bætti hann
við.
í lok ræðu sinnar lét Mr. Dunning
svo um mælt, að í febrúarmánuði
síðastliðnum, hefðu viðskifti cana-
disku þjóðarinnar við Bandaríkin
aukist um $6,500.000.
MUSSOLINI AFNEMUR
ÞJÓÐÞINGIÐ
Símað er, frá Róm þann 23. þ. m.
að Mussolini hafi um óákveðinn
tíma afnumið þjóðþing ítalíu og
stofnað í stað þess einhvers konar
samkundu, er nefnist “Chamber of
Eascist and Corporations.” Hefir
hann jafnframt tekið alla stóriðju
í sínar hendur, eða stjórnarinnar.
Lætur hann svo um mælt, að þess
verði ekki langt að bíða að allar hin-
ar stærri verksmiðjur verði teknar í
þjónustu vopnaframleiðsluninar.
Halldór Vigfússon
dáinn 13. marz, 1936.
m
Oft var döpur æfileið,
ofar hrygð en gleði;
græska lieims og hræsni sveið
hrekk.jalausu geði.
Viðkvæmnin er veik og sein
villu lífs að bæta.
Enn mun hollust harkan ein
heimsins ertni að mæta.
Þeir, sem blöskrar blíðu-rof,
búa á sorgarströndum.
Þér var tamt að treysta um of
trygða og vina böndum.
Lít eg kaldan legstað þinn,
lostinn trega sárum.
Vil þó ekki, vinur minn,
vökva leiðið tárum.
Ekki telur trúin mín
tár, í eigu sinni,
hún sér bezt, að bíða þín
betri heimakynni.
Gegnum dauðans dularhlið
dagsins geislar skína.
Þú berð inn á æðra svið
aleiguna þína:
Trygt og hjálpfúst hugarfar,
hreinsað í kærleiks eldi.
Enginn maður betri bar
byrði lieim, að kveldi.
Kristján S. Pálsson.
HON. J. S. McDIARMID
náttúrufríðindaráðgjafi Bracken-
stjórnarinnar. Hefir námuiðnaður.
inn tekið slíkum framförum i stjórn.
artíð hans, að árið 1935 nam fram-
leiðslan $12,000.000.
GUÐBJÖRG EINARSDÓTTIR
SEYÐFJÖRÐ
Það á ætíð við og ekki sízt nú, að
minnast með hlýleika hinna eldri
manna og kvenna, sem enn standa
uppi meðal okkar. Dagarnir þeirra
eru mjög bráðlega að kvöldi komnir,
eins og aftanskin horfinnar tíðar.
Og þó margir þeirra hinna eldri
hvili ef til vill í gleymdri gröf, fer
þó ekki hjá því að orð skáldsins
reynist sannmæli: “Sólin skín samt
á þá daga.” En nú eru þeir að
hverfa frá oss meir og meir og að
síðustu verður enginn eftir. Með
djúpum söknuði horfum við eftir
þeim, sem enn stöndum að fullu í
styrjöld æfinnar.
Guðbjörg Einarsdóttir Seyðfjörð
heldur enn uppi virðingu hinnar
elÖri kynslóðar. Þ. 14. marz varð
hún níutíu og tveggja ára að aldri.
Hún er fædd að Víðivöllum í Stað
ardal við Steingrímsf jörð í Strand-
arsýslu. Til Canada fluttist Guð-
björg með manni sínum Einari
Seyðfjörð árið 1883 og tóku þátt í
frumbýlingslífi á Big Point í Mani-
toba og í Þingvalla nýlendunni sem
þá kallaðist, sem nú er héraðið við
Churchbridge og Bredenbury. Guð.
björg hefir nú um tíma átt heima
við Lögberg pósthús sem eitt sinn
var. Þau hjón Einar og Guðbjörg
eignuðust nokkur börn, sum dóu i
æsku; er mér ekki kunnugt um nöf n
þeirra og aldur. Guðbjörg misti
mann sinn árið 1922, og er nú til
heimilis í Churchbridge.
Æfidagar Guðbjargar er langir og
merkilegir, og ekki ætið siglt við byr
fyrir henni fremur en öðrum. Ein-
kenni hennar er góðvild í garð allra
manna og málleysingja, enda ekki
dregið af sér að líkna heilum og
vanheilum eftir efnum. Hún er
prýðilega orðhög bæði í bundnu og
óbundnu máli. Uppfræðslu í æsku
mun hún hafa notið að litlu, en með
eiginlegri sjálfsviðleitni hefir henni
tekist að verða vel skrifandi og víð-
lesin, er full af fróðleik og skemt-
unum. Minnið er ágætt. Má segja
um hana eins og Látra“-Björgu:
“Gekk með hlátrum sálin fjörg.”
Enda er Guðbjörð enn frá á fæti
fyrir sinn aldur og ber ellina með
afbrigðum vel.
Þótt hin vanalega skólamentun
Guðbjargar væri af skornum skamti,
hefir hún samt notið ágætrar ment-
unar í skóla lífsins. Guð sjálfur kom
til móts við hana á hinni örðugu
leið, hefir hann reynst henni hjálp-
arhella eina og liðsemd í öllum
þrautum, fer hún ekkert dult með
þá reynslu sína og horfir nú fram
á síðustu sólhvörf örugg og óttalaus,
njótandi ástsemi og virðingar
skyldra og óskyldra, enda hefir hún
gert mörgum gott og verið sérlega
áhugasöm um safnaðarmál og vel-
ferðarmál öll, og tekur drjúgan þátt
i því öílu.
“Bráðum verður sólin sezt,
sunna dagsins langa.
Nú er ekki nema rétt
í næsta hús að ganga.”
Vinir Guðbjargar hinir mörgu og
vandamenn votta henni hjartans
þakkir á tímamótum þessum, og
árna henni farsællar ferðar og heillr.
ar heimkomu til föðurhúsanna blíðu
og friðþægu.
5-. C.
IION. A. B. HUDSON
SKIPAÐUR DÓMARI
í HÆZTARÉTTI
Símað er frá Ottawa þann 24. þ.
m., að Hon. A. B. Hudson fyrver-
andi dómsmálaráðgjafi Norris-
stjórnarinnar í Manitoba, hafi verið
skipaður dómari í hæztarétti Canada
í stað J. H. Lamonts dómara, sem
fyrir skömmu er látinn.
FRÆGUR STJÖRNMÁLA-
MAÐUR LÁTINN 1 PARÍS
A miðvikudaginn þann 18. þ. m.,
lézt i París einn af víðfrægustu
stjórnmálmönnum sinnar samtíðar,
Eleutherios Venizelos hinn gríski,
72 ára að aldri. Við banabeð hans
var kona hans ásamt tveimur sonum
þeirra hjóna. Venizelos réði um
langt skeið lofum og lögum á Grikk_
landi og hafði hvað ofan í annað
ráðuneytisforustu á hendi; hann var
eldheitur lýðveldissinni og þaraf-,
leiðandi ofsóttur af þeim flokki
þjóðbræðra sinna, er hliðhollur var
konungsstjórn. Árið 1933 varð
uppvíst um smasæri til þess að ráða
Venizelos af dögum, þó eigi yrði í
framkvæmd hrundið; afréð hann þá
að draga sig í hlé af sviði stjórn-
málanna og flutti til eyjarinnar Krít,
j þar sem hann var borinn og barn-
fæddur; hafði hann einsett sér að
verja þar því, sem eftir væri æfinnar
og skrásetja endurminningar sinar;
þessi fyrirætlun snerist þó nokkuð
til annars vegar, með því að i marz-
mánuði í fyrra tókst hann á hendur
forustu að nýrri lýðbyltingu á
Grikklandi, er samt sem áður fór
með öllu út um þúfur; sá Venizelos
þá þann kost vænstan að flýja land
og leita sér heimilis i París. Taldi
hann þjóðaratkvæðið síðasta á
Grikklandi um endurreisn konungs-
stjórnarinnar hinn ömurlegasta
skrípaleik, er þjóðina myndi lengi
iðra. t
NORÐURÁLFUMÁLIN
Svo má segja, að á því sviði
hjakki alt í sama farinu, að öðru
leyti en því sem símfregnir herma,
að snurða hafi hlaupið á þráðinn
milli Breta og Frakka, sökum skiftra
skoðana á afstöðunni gagnvart
Þjóðverjum. Hinn ibrezki utan-
ríkisráðgjafi, Anthony Eden, held-
ur því frám, að sjálfsagt sé að ger-
kynna sér tilboð Þjóðverja um sam.
komulag, en Frakkar á hinn bóginn
krefjast þess, að endurnám Þýzka-
lands á Rínarhéruðunum verði taf-
arlaust ógilt. Slikt telur Hilter ekki
koma til nokkurra mála, en tjáist
aftur á móti fús til þess að ræða
við Breta um grundvöll að nýjum
Locarno sáttmála, þar sem þjóð sín
njóti fulls jafnréttis við alla aðra
aðilja. Hafa Þjóðverjar lýst yfir
því, að þeir muni senda Bretastjórn
nýjar uppástungur að friðarsáttmála
þann 31. þ. m.
MUNAR UM MINNA
Hermálanefndin í neðri málstofu
þjóðþingsins i Washington, mælir
með því að Bandarikja stjórnin láti
smíða 4,000 flugför til vígvarna.
Slíkum feikna usla hafa vatna-
vextir valdið i Bandaríkjunum und-
anfarinn vikutima, að einstætt er
talið í sögu þjóðarinnar. Um 280
mannns hafa týnt lífi á flóðsvæðun.
um, en eignatjón er metið á $300,-
000,000. Rammast hefir að flóðun-
um kveðið í Pittsburgh, þessu fræga
heimkynni stáliðnaðarins og kola-
franileiðslunnar; er þess getið í sim_
fregnum, að á sumum stöðum hafi
dýpi flóðanna numið 45 fetum.
Stjórnin hefir í samráði við líknar-
StcÉrsti íslenzki togarinn
Reykjaborg, hinn stóri togari, er
hlutafélagið Mjölnir hefir keypt í
Frakklandi, kom hingað í gær.
Kl. 4 e. h. kom hið myndarlega
skip inn á höfnina og nokkru síðar
lagðist það við bryggju nálægt kola_
krananum. Fjöldi manns fagnaði
skipinu og ruddist um borð til að
svala forvitni sinni, enda er það
engin furða, þvi að þetta er lang-
samlega myndarlegasti togarinn,
sem hingað hefir verið keyptur og
að öllu álitlegúr mjög.
Alit skipstjórans
Rétt í þvi bili, er Guðmundur
Jónsson, sem nú er skipátjóri á
Reykjaborg, en áður var á Skalla-
grimi, var að fara frá borði, náði
tíðindamaður blaðsins sem skjótast
tali alf honum og sþurði frétta.
—Skipið er bygt 1927 og á allan
hátt hið bezta og svo vel bygt, að
enskir sérfræðingar er rannsökuðu
það, sögðu að vart myndi vera bygð.
ir svo sterkir togarar nú. Við fór-
um frá Hull síðastl. miðvikudags-
kvöld, hreptum töluverðan norðan-
storm á leiðinni, en samt fór skipið
ágætlega i sjó.
En það gafst enginn tími til að
ræða við skipstjórann i mannþröng-
inni, og varð tíðindamaðurinn frá
að hverfa við svo búið.
Tildrög — Kaupagerð
í gærkvöldi náði blaðið tali af
Geir Sigurðssyni skipstjóra, og fara
upplýsingar hans hér á eftir:
“Reykjaborg er eign hlutafélags-
ins “Mjölnir” er hér var stofnað í
byrjun jan. s.l. Hluthafar eru 15—
20, en stjórn félagsins skipa: Björn
Ólafs, Mýrarhúsum, Geir Sigurðs-
son skipstjóri og Jón Björnsson
kaupm.
f fyrstu var ætlun þeirra manna,
er stofnuðu síðar “Mjölni” að kaupa
togara í Englandi, en af því varð
eigi. Þá fengu þeir tilboð frá Frakk.
landi og fóru þeir utan 6. jan. Guð-
mundur Jónsson og Geir Sigurðsson
og Jón Oddsson útgerðarmaður í
Hull slóst í för með þeim til Frakk-
lands. Þeir skoðuðu togara, sem
voru í skipakví i Boulogne sur Mer
á Norður-Frakklandi og ætlaðir
voru til sölu. Ákváðu þeir að kaupa
yngsta skipið og álitlegasta, sem nú
heitir Reykjaborg. Sigldu Geir og
Guðmundur skipinu til Hull, með
aðstoð átta frakkneskra manna. í
Hull fór fram ítarleg rannsókn á
skipinu og komu engir gallar í ljós.
Einnig var það málað og í það keypí
ýms tæki, er þurfa þótti. Síðan va-
það hlaðið kolum, sem útgerðarfél.
“Mjölnir” á, mannað með íslend-
ingum og siglt til Reykjavíkur.
Reykjaborg var bygður 1927.
Frakkneska útgerðarfélagið, sem
átti skipið áður, hélt því að veiðum
við Newfoundland og reyndist það
vel.
Reykjaborg er langsamlega stærsti
íslenzki togarinn. Hann er 689
smálestir brúttó, en 275 smál. nettó
stofnanir ýmsar, átt fult í fangi með
að sjá 221,500 allslausu og húsviltu
íólld i Ohio-dalnum fyrir bráða-
birgða læknishjálp, fæði og skýli
yfir höfuðið.
í austurfylkjum Canada, svo sem
Quebec og New Brunswick, hafa
vatnavextir valdið alltilfinnanlegu
tjóni, þó mælt sé að mesta hættan sé
þar um garð gengin. Einkum hafa
spjöll orðið austur þar á brúm og
öðrum mannvirkjum.
og knúður af 250 hestafla gufuvél.
í honum eru tvær 12 kw. ljósavélar
og er önnur til vara. Ennfremur er
skipið búið fullkomnustu tækjum,
t. d. Marconi senditækjum, miðunar.
stöð, bergmálsdýptarmæli o. fl.
Beinamjölsvél um borð
Auk þess er í skipinu vél, sem á
að geta malað 10 tonn af fiskbein-
um á dag og á þannig að nytja fisk.
úrganginn. Var vél þessi fengin í
Englandi til reynslu og er vélarsmið-
urinn, Kendall, með skipinu til að
sýna hvemig vélin vinnur og kenna
að nota hana.
Rúm fyrir 50 manna ahöfn.
Geir Sigurðsson sagði ennfremur
frá því að skipið væri bygt fyrir 50
manna áhöfn og væri vel séð fyrir
þægindum skipverja.
—Guðmundur Jónsson verður
skipstjóri á Reykjaborg, en Kristján
Schrarn stýrimaður, en annars er
ekki ráðið hve skipshöfn verðui
margmenn, segir Geir Sigurðsson
—Við vænturn þess, að þetta nýja
skip geti átt virkan þátt í að efla ís-
lenzka útgerð og arðsemi hennar.
—Nýja dagbl. 25. febr.
AFRÍKUSTRWIÐ
Símað er frá Addis Ababa þann
25. þ. m., að ítalskir flugmenn hefðu
varpað sprengjum yfir bæinn Jijiga
á þriðjudaginn var, og orsakað með
þeim hætti dauða 100 kvenna og
barna. Annars er fátt að frétta af
heljarslóð ítala og Ethiópiumanna.
Þó er þess getið, að hersveitir hinna
síðarnefndu hafi unnið allmikinn
sigur á norðurvígstöðvunum i vik-
unni sem leið og tekið f jölda ítalskra
hermanna til fanga.
“FORSILFRUД UK
Tveir menn í Los' Angeles hafa
fundið upp aðferð til þess að “for-
silfra” lík. Ýmsa aðra málma er
lika hægt að nota, svo sem ryðfrítt
stál, kopar, nikkel, o. s. frv. Eftir-
spurn kvað vera mikil.
GOTT “BUSINESS”
Eftirfarandi auglýsing birtist í
amerísku blaði:
Sérstakt tœkifœri
Við erum að stofna bú með 100,-
000 ketti. Hver köttur á að meðal-
tali 12 ketlinga á ári. Kattarskinnin
seljast á 30 cent hvert, 100 menn
geta flegið 5,000 ketti á dag. Dag-
legar tekjur áætlaðar 10,000 dollar.
ar.
Sömuleiðis setjum við á stofn
rottubú með 1,000,000 rottum til
þess að fæða kettina. Rottunum
f jölgar tólf sinnum örar en köttun-
um og við höfum því fjórar rottur
á dag handa hverjum ketti. Einn
kattarskrokkur er nægilegt dagsvið.
urværi handa 10 rottum, rotturnar
fá því kettina eftir að þeir eru flegn.
ir, — fæðið kostar því ekki neitt.—
Hlutir í félagsskapnum seljast á
einn dollar.
Notið tækifærið----Yifirvöld-
in tóku auglýsendurna fasta. Það
var vist “eitthvað bogið” við dæmið.
HERRAMANNSRÉTTUR
Kínverjar þykja góðir matreiðslu-
menn, en ýmsir réttir þeirra falla þó
ekki hvítum mönnum í geð. I brúð_
kaupsveizlum þeirra er einn aðal-
rétturinn fúlegg, sem legið hafa
grafin í jörð svo árum skiftir.
MANNASIÐIR
Aðeins þriðjungur íbúa jarðar-
innar borðar með hnífapörum.
Annar þriðjungur borðar með
prjónum, og afgangurinn með fingr.
unum.
SKAMMSÝNN KAUPANDI
Hinn frægi málari Rembrandt
átti apa, sem honum var mjög kær.
Einhverju sinni var Rembrandt
að mála málverk eftir pöntun. Va:
honurn þá sagt, að apinn væri dauð-
ur. Varð Remibrandt óhuggandi, en
tók til svipaðs ráðs og Egill, er hann
orti Sonatorrek og hóf að mála
mynd af apanum. Kom hann apan-
um fyrir á mynd þeirri, sem hann
var að mála eftir pöntun.
Er kaupandinn sá myndina, varð
hann hinn versti. Kvaðst hann ekk_
ert hafa með apa þennan að gera og
fékk Rembrandt ekki grænan eyri
fyrir myndina.
Nú er þessi mynd í geysi-háu
verði sem önnur verk þessa fræga
snillings.
A VORINNG ÖN GUDA GINN
1936
Ó, velkomið brosandi blessað vor,
sem breiðist um lönd og höf ;
nú vekur líf, veitir lýðunum þor
þessi liknandi náðargjöf.
V. J. Guttormsson.
Ferðalög til útlanda skattlögð í
Hollandi.
Hollenzka stjórnin hefir ákveðið
að leggja fyrir þingið frumvarp um
sérstakan skatt, sem leggist á þá,
sem ferðast til útlanda. Rökstyður
stjórnin þesa fyrirætlun sína með
því að það sé yfirleitt efnaðra fólk_
ið, sem ræðst í slík ferðalög og það
langoftast í því eina augnamiði að
skemta sér. Sé hér þvi um einskon-
ar skemtanaskatt að ræða.
Umferðin yfir Litlabeltisbrúna
Brúin yfir Litlabelti, sundið milli
Fjóns og Jótlands, var vígð og tekin
til afnota 14. mai í vor. Þetta mikla
mannvirki var bygt í trausti þess,
að umferðin myndi aukast svo gif-
urlega yfir sundið, að kostnaðurinn
fengist endurgreiddur á skömmum
tíma.
Vetur
eftir Vasyl Toolivetro,
úr Canadian Overtones
Hjálmar Gislason íslenzkaði.
Þú ísklæddi vetur!
þinn alskíri dagur
er kaldur sem skvldan,
en skínandi fagur.
Skap þitt er frostið,
fannirnar brosið,
ljósinu hreinna
og helgara — en frosið.—
Faðmir þú lífið
það fölnar án tafar;
bróðir þinn, dauðinn,
ber það til grafar.
Þó skjálfandi líf
reyni að skríða í felur,
þinn dóm má ei flýja,
það deyr eða kelur.
Samt ann eg þér, vetur,
þú tigni og trausti!
skapkaldi, skipandi!
skínandi, hrausti!
Veldi þitt, vetur,
mér brennur í beinum,—
en tilbið þig, elska þig,
treysti þér einum.
Frá Islandi