Lögberg - 09.04.1936, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 9. APRIL, 1936
Ixrgberg
Gefi8 tlt hvern fimtudag af
TUE COLUMBIA PRE88 LIMITED
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
Verd t3.00 urn áriö—Borgist fýrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia
Press, Limited, 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba.
PHONE 86 327
1 vikunni helgu
(Ræða á PálmasunnuHag 1936)
Eftir dr. theol. Björn B. Jónsson.
Á pálmasunnudag kemur Kristur til
borgarinnar. Eiftir pálmasunnudaginn kemur
“vikan helga.” Eftir vikuna helgu kemur
sigurhátíðin — páskarnir.
Síðan Kristur kom til borgar hins jarð-
neska mannlífs eru liðnar 19 aldir. Nú a;tti
því að vera komið all-langt fram í 'vxkuna
helgu — viku þess hins nýja og endurbætta
mannlífs, sem liér á jörðu byrjaði með komu
Krists í heiminn og ná verður fullkomnun
áður kemur sú hin mikla sigurhátíð, þá allur
heimur verður Guðsríki. Annan tilgang gat
Guð ekki hafa haft með sköpun mannkynsm-s
né sending frelsarans, en ]>ann, að börn lians
hér á jörðu fengi þroskast til fullkomins lífs
og farsældar.
Allur undirbúningur minn undir ])essa
prédikun hef'ir verið tilraun til þess að gera
sjálfum mér grein fyrir því, hversu langt vér
mennirnir, sem nú lifum á jörðinni, séum
komnir fram í vikuna helgu, inn í það mann-
lífs-ástand, sem Kristur stofnaði til; eða þá
hvort sú helga vika, sem byrja átti með komu
Krists, sé alls ekki komin, komi aldrei, og
þetta sé tóm vitleysa, sem Kristur kendi um
Guðsríki hér á jörðu og páskasigur lífsins að
lokum hér í heimi. Nú þegar skal eg taka það
fram, að við samanbufð liðins tíma og núlegs
og við athugun viðhorfs alls hefi eg ekki get-
að annað en sannfærst um, að vér nútíðar
Guðs- og mannkyns-börn séum, þrátt fyrir
alt, sem skyggir á, komin all-langt inn í vik-
una helgu, og þessvegna megum vér vona það,
að einhverntíma, ef til vill áður en mjög langt
líður fram í ókomnar aldir, komi páskarnir,
sigurhátíð lífsins og gleðinnar á jörðu.
1 þeim orðum, sem við yður eru töluð í
kvöld, þýðir pálmasunnudagurinn sama sem
koma Krists í heiminn, og “vikan helga” þá
kristnu tíð, sem síðan er liðin.
Nú veit eg það, að ekki er allskostar auð-
velt að halda þeirri sannfæringu, að mann-
lífið sé komið fram í “vikuna helguý’ sé að
batna og færast nær settu takmarki fullkomn-
unar sinnar. Það er margt sorglegt og svart
nú í lífi manna og þjóða. Og oss hættir víst
flestum við því, að vera jafnaðarlega svart-
sýnir, ekki sízt á dögum þeim, sem nú eru
yfir oss að líða. En vanþekkingu eða þá van-
trú er þáð að kenna, ef vér ekki sjáum, hve
óumræðilega miklu betra það er að lifa nú,
heldur en það var jafnvel ekki lengra til baka
en á dögum foreldra vorra, hvað þá þar á
undan. Og drög allra umbóta, allrar jarð-
neskrar blessunar, sem svo miklu meiri er nú,
en í fortíðinni, má rekja til pálmadagsins, til
dagsins, sem Kristur kom í borg mannlífsins
og lagði undirstöðu Guðsríkis á jörðinni. Með
komu Krists byrjaði “vikan helga” hér í
heimi.
Það er víst ekk á neins manns færi að
segja hvað langt fram í vikuna helgu að nú
er komið. Mér finst líkast því sem komið sé
nú fram í miðja vikuna, komið fast að bæna-
dögunum. Mér virðist að mörgu leyti líkast
því, að mannsaldramir næstliðnu og yfir-
standandi og næstkomandi séu skirdagur.
Skírdagurinn í páskavikunr.i heitir því nafni
af því dagur sá var hafður til þess að hreinsa,
þvo og fegra bústaðina fyrir páskahelgina.
Vér lifum á skírdegi tilhreinsunarinnar í
mannfélaginu. Allstaðar er verið að rífa nið-
ur það sem fúið er orðið og feyskt. Svo óvist-
legt sem er í húsum vorum meðan stendur á
lireingerningunni á vorin, og svo forugt sem
er á strætunum í leysingunni, svo er að mörgn
leyti svipað á yfirborðinu í mannlífinu nú.
En vér teljum ekki húshreinsanina illa né
blevtuna á götunum illsvita. Hvorttveggja
er fyrirboði þess, sem hreinna er og hollara.
Svo er með alla skírdaga. Svo er með skír-
daginn, sem nú stendur yfir í heiminum.
Allan skírdaginn í páskavikunni voru læri-
sveinarnir önnum kafnir. Þeir þurftu að
leigja hús og hreinsa það til hátíðarhaldsins,
safna matvælum til borðhaldsins og tilreiða
þau. En svo kom kvöldið. Þá gengu þeir allir
til borðs með Kristi og neyttu heilagrar
kvöhlmáltíðar. Svo mun og koma eftír stríð
og erfiðleika þessa skírdags, sem nú er yfir
heiminn að líða, aftansöngur sáttra manna í
herbergi bræðralagsins, og mennirnir munu
eta brauð og drekka vín af borðum Meistar-
ans mikla. Fer þá á eftir föstudagurinn góði,
þá samin er sátt milli Guðs og manna og
mennirnir, eins og frelsarinn, fela líf sitt og
önd í föðurhendur Guðs. Þá koma páskar.
Um alt erum vér óvissir nema — Guð;
Guð bregst oss aldrei. Öllu kunnum vér að
vantreysta nema — Jesú Kristi; Kristur hef-
ir sagt oss satt: vikan helga er byrjuð. Guðs
ríkið kemur.
Kristi til dýrðar — því það er fyrir komu
hans og áhrif, að þeir hlutir hafa gerst, sem
nefndir verða — skulum vér hugleiða nokkrar
þær umbreytingar, sem orðið hafa síðan
Kristur kom, og orðið hafa öllum heimi til
blessunar.
Það sem verið hefir og er enn hræðileg-
ast af öllu, eru stríð og blóðsúthellingar. Nú
þó ófriðarhneigð manna og þjóða sé enn í dag
hinn sári blettur, eða Akkílesar-hæll mann-
kynsins, þá er þó, Guði sé lof, ólíku saman að
jafna, því sem nú er og því sem var, áður en
Kristur kom, og áður en áhrif kristindómsins
náðu til þjóðanna. Fornaldarsagan er lítið
annað en saga ráns og ofbeldis, stríðs og
blóðsúthellinga. Svo að segja öll veröldin
horfir sem stendur með gremju og vanþókn-
un á landrán Itala í Afríku. En áður var slfkt
athæfi ekki aðeins sjálfsagt, heldur og til
sæmdar haft. Ljóminn skein af Alexander
mikla um víða veröld, af því honum tókst að
fara svo með nær allan heiminn sem Musso-
lini nú vill fara með Blámennina. Á öldinni
næstu á undan pálmgsunnudeginum, höfðu
Saesararnir brotið undir sig allar þjóðir.
Fæðing Krists varð með þeim hætti, að hann
kom í heiminn fjarri heimahúsum foreldra
sinna, af því foreldrarnir voru tilneyddir að
fara til Betlehem til þess að láta skrá sig og
efni sín á eignarbréf keisarans, og var söm
sagan allra manna um löndin öll rómversku.
Hlé var á ófriði þau árin og lokað hof stríðs-
guðsins, af þeirri ástæðu einni, að engin þjóð
fékk lengur strítt gegn Rómverjum. Keisar-
inn Ágústus stóð báðum fótum á hálsi mann-
kynsins, og notaði vopnahléið til þess að láta
skrá mannfólkið og eigur þess, svo hann, hve-
nær sem á þyrfti að halda, gæti á hverjum
stað kallað eftir lífi bg eignum allra til stríðs.
Síðar brustu megingjarðir af manndráps-
bákninu rómverska, og tryltir lýðir Húna,
Gota og Vandala rændu, rupluðu og eyddu
stórveldi það, og gekk svo koll af kolli. —
Eigi þarf heldur svo langt til baka í sögu að
líta, né til ofruvelda veraldarinnar. Lesið
vorar eigin sögur undan kristnitöku vorra
norrænu forfeðra. Ránskapur og manndráp
var stolt þeirra og yndi. Víkinga-aldir, hvort
heldur á Spáni eða Norðurlöndum, voru aldir
ráns og manndrápa. Sjóræningjamir spönsku
og víkingarnir norrænu, hvor sá óaldarflokk-
ur á sinni tíð, fóru um lönd og höf til að ræna
og drepa, oft varnarlaust fólk. “Strandhögg”
var það kallað, er víkjngar gengu á land,
drápu kvikfénað bænda og báru á skip sín.
Þó var frægð sú meiri, að ræna borgirnar og
halda heim að hausti með “of-fjár” þannig
fengnu. Var mannfólkið drepið, ef það vildi
rönd við reisa, en kvenfólk hernumið og sví-
virt og hið burtnumda fólk oft selt í þræl-
dóm. Þá var sá hugsunarháttur, að slíkt þótti
heiður og frægð. Nú þykir sleitilega að ver-
ið, ef ekki er hver sá maður fundinn og fang-
aður, sem að næturlagi gerir innbrot í smábúð
eða stelur úr húsi. Þegar sá voðaglæpur er
drýgður nú, sem kallaður er mannaþjófnaður
(kidnapping), veldur það hrylling um alt
land. Áður þótti það ekki tiltökumál, en var
rekið sem atvinna í stórum stíl, fólki stolið
svo skipsförmum skifti og það flutt til annara
landa og selt á opinberum markaði eins og
kvikfé.
Alsstaðar var það áður fyr og fram til síð-
ustu alda, að svo að segja allir menn gengu
vopnaðir hvak sem þeir fóru. Eif orðinu
haggaði var gripið til vopnsins. Hve sú
breyting er alger, sem að því leyti orðin er,
fáum vér merkt m. a. af sumum hæversku-
siðum, sem hjá oss tíðkast. 1 hvert sinn er
vér tökum ofan hver fyrir öðrum úti á götu
eða berum hönd að höfuðfati voru, eða vér
heisumst með handabandi, erum vér á það
mintir, hve vér erum slopnir úr hershöndum.
Ofantakan sem kurteisis-siður er leyfar
}>eirrar athafnar, þá einhver vildi það sjald-
gæfa traust sýna öðrum, að hann tók hjálm-
inn af höfði sér og stóð varnarlaus ef hinn
vildi höggva. Handsalið var tákn um samda
sátt og höndin ber framrétt við þá hátíðlegu
athöfn, svo sjá mætti, að ekki hafði maður
morðtól í hendi. Svona er hið hversdagslega
líf vort daglegur vitnisburður um breyting
þá og blessun, sem til vor er komin fyrir
Jesúm Krist, því, sem síðar mun sýnt, er það
hann — kenning hans og andi, sem breyting-
unum veldur.
Oss finst enn all-mjög vanta á
það, að allir menn njóti jafnréttis í
lífinu, svo sem ætti að vera. En
hve fáum vér þó nógsamlega lofað
Guð fyrir þá bót, sem fengin er.
Lítum til lang-glæsilegustu þjóðar
fornaldarinnar, Grikkja. Svo var
þar þó á gullöldinni, aS 2/3 hlutar
mannfólksins voru þrælar, eign og
óSal hins eina þriSjungsins. Sá ó-
jöfnuSur reiS um síSir Grikkjum
aS fullu. ESa hugsiS um hin fyrri
kjör kvenna, þá konan var aS allra
dómi mannvera á óendanlega lægra
stigi en karlmaSurinn, eiginkonan
ambátt manns síns, sem honum aS
sönnu gat þótt vænt um eins og um
hestinn sinn eSa hundinn. Sú bless-
unarríka breyting, sem orSin er á
kjörum kvenna, veit hver sögufróS-'
ur maSur, aS er kristindóminum aS
þakka, því í kristnu löndunum einum
er sú breyting tilorSin, þó aS nokkru
leyti hafi áhrif úr þeim löndum bor-
ist til heiSinna landa. En hvergi er
þaS enn annarsstaSar en innan vé-
banda kristindómsins, aS konan
hefir til fulls hlotiS frelsi og jafn-
| rétti viS bróSur sinn.
Mentunin er dýrast jarSneskra
hnossa. Fyrir hana vex mönnunutn
magn til aS notfæra sér æSsta eigin-
leikann, sem skaparinn sæmdi mann.
inn: vitið. Nú er svo langt sem
himininn er hærri en jörSin ment-
unin komin fram yfir þaS, sem áSur
var. Ekki þarf enda langt til baka
aS líta til aS minnast dæmanna um
hungur og þorsta manna eftir ment-
un, sem þó enga svölun fékk. Nú
er ekki í kristnum löndum svo fá-
tækt barn, aS ekki sé því séS fyrir
einhverri ofurlítilli mentun og víS-
ast, og sérstaklega í voru landi, á-
gætir skólar handa öllum. Aftur
má fullyrSa og skal enginn geta á
móti mælt, aS mentun almennings,
þaS hún er komin, er beint runnin
undan rótum kristindómsins. Þarí
eigi annaS en aS horfa á landabréf-
in því til sönnunar, svo björt, aS því
er til alþýSumentunar kemur, aS hin
kristnu lönd eru, en hin svört til
samanburSar. Andi Krists leggur
alla rækt viS mannvitiS.
InnreiS pálnlasunnudags-kon-
ungsins í ríki mannlífsins á jörSu
má segja aS hafi breytt eySimörk í
aldingarS, ef borin skal saman grimd
fortiSar og mannúS nútíSar. Ekki
er með þessu sagt aS mannúSin sé
fullþroskuS meS oss enn sem komiS
er. ÞaS er langt frá því. Fn boriS
saman viS þaS, sem áSur varr cr sem
aS vera saman dag og nótt.
IlugleiSum þaS, sem vér vitum
um meSferS á þörnum á fyrri tíSum.
Þar til kristindómurinn náSi yfir-
hönd, var alsiSa og öllum frjálst aS
bera út börn sín, — ráSa þaS viS
sig, hvort ætti aS láta barniS lifa,
meS jafn-köldu blóSi og þaS, hvort
ætti aS skera kálfinn þegar kýrin
bar. ÚtburSur barna átti sér staS
jafnvel á íslandi í heiSni, þó eigi
væri þar algengur sem í sumum
löndum. Var þaS og eitt af því, sem
kom til greina viS kristnitökuna á
Alþingi og upp frá því sú svívirSing
bönnuS. Nú þó útburður barna
legSist niSur, var lengi, og fram
undir vora tíS, einatt hryllileg meS-
ferS á börnum. ÞaS hefi eg ljótast
lesiS á íslenzka tungu, sem segir frá
meSferS á “sveitabörnum” á íslandi.
Og þeir er þekkja enska sögu og
bókmentir minnast meS hrylling
meSferSarinnar á börnum á Eng-
landi, einkum munaSarleysingjum.
Eru þar ljósastar myndirnar í snild-
arsögum Dickens, sem svo miklu
orkuSu í þá átt að opna augu þjóS-
arinnar.
Hér vinst ekki timi til aS minnast
til muna á hin grimmúSlegu hegn-
ingarlög fyrri daga. Eitt dæmi má
taka. Ekki er meir en ein öld liSin
síSan i gildi voru, og þeim daglega
fullnægt, í Englandi, lög um fang-
elsisvist fyrir hvern þann, er ekki
galt skuld í réttan gjaldaga, hvern-
ig sem á stóS. Má þar enn í hinum
gömlu dýflissum sjá Iangar raSir
sakamanna-klefa, þar sem menn
höfSu veriS hneptir fyrir skuldir svo
árunum skifti. Nú þótt til sanns
vegar megi færa aS glæpsamlegt sé
þaS, aS fara í skuld, nema svo, aS
fulla tryggingu hafi maSur og vissu
um þaS aS geta borgað á réttri stund,
þá er þó mannúS manna þaS langt
komin nú, aS ekki líSst þaS, aS
menn gangi svo miskunnarlaust aS
skuldunautum sínum, aS þeir sé
dregnir út úr húsi og heimili og
þeim varpaS í myrkvastofu þar til
þeir greitt hafa hinn síSasta pening.
ðvist aS vér allir gengum lausir, ef
slik væri lögin og hugsunarháttur-
inn nú.
Yfir oss og meginhluta mann-
kyns ganga nú hin þungu “kreppu”-
ár — harSæri um veröld víSa. Ný
tíSindi eru þaS ekki í sögu mann-
kynsins. Mörgum sinnum hafa þeir
tímar áSur veriS og miklu verri. En
svo var löngum áSur fyr, aS þá upp-
skera brást eSa veiði, ellegar flóS
komu og jarSskjálftar einhversstaS-
ar, þá lá þar ekkert fyrir mannfólk-
inu annaS en hungurdauSi og eru
þær sögur hryllilegar. Smám sam-
an dafnaSi svo mannúSin hjá kristn.
um þjóSum, aS fariS var aS hlaupá
undir bagga meS nauSlíSendum, ekki
einungis heima fyrir heldur og er-
lendis. Væri hungursneyS í Kina
eSa hallæri í Indlandi komu kristnir
menn meS fé og matvæli, er kristiS
fólk i Ameríku og Evrópu lagSi fús-
lega fram aS boSi Krists og í anda
hans. í öllum kristnum löndum eru
samtök og skipulag um líkn viS bág.
stadda, lækning sjúkra og forsjá íá-
ráSlinga. “RauSi Krossinn” lét sér
ekki til skammar verSa nú í stór-
flóSunum sySra. Riki og kirkja
takast í hendur, hvar sem neyS ber
að höndum,
Vér kvörtum aS sjálfsögSu og
kveinum undan f járhags-kreppunni,
sem liggur um þessar mundir eins og
mara á flestum mönnum. Eigi aS
síður flýgur mér það í hug, aS ef
til vill hafi aldrei veriS jafn-bjart i
heiminum eins og einmitt nú —
aldrei áður til jafn-mikiS af góðu
sem nú. Hefi eg þar fyrir augum
hjálpfýsina, bræðralagiS, mannúS-
ina, sem ekki þolir þaS, aS nokkur
maður sé látinn vera bjargarlaus.
Eg er þeirrar trúar, að fegursti kapí-
tulinn, sem enn hefir skráður veriS
í sögu mannkynsins, sé saga síSustu
áranna fimm, kapítulinn, sem vel
mætti hafa aS fyrirsögn: “Bjarg-
ráðin miklu.”
Samkvæmt skýrslum landsstjórn.
anna er svo ástatt nú nokkurn veg-
inn jöfnum höndum hér í Canada og
í Bandaríkjum, að tíundi hver maS-
ur og þó rúmlega það, er hjálpar-
þurfi. Hvernig er snúist viS neyS
þessara miljóna fólks? Þann veg,
að ekki nokkur manneskja er látin
líða bjargarskort, enginn svo aum-
ur, að honum ekki sé séS fyrir mat-
björg, klæðnaði og húsnæði, og öll-
um börnum séS fyrir skólavist og
skólabókum. Hér þarf ekki að ræSa
þá misbresti, sem aS sjálfsögðu hafa
verið á ráSstöfunum stjórna og fé-
lagslegum samtökum viS bjargráðin.
Svo nýtt sem þetta ástand er og
þjóðir og yfirvöld þeim óviðbúin,
gegnir líklega furðu, aS enn meiri
misbrestir skuli ekki hafa orðiS.
AuSvitaS létt verk aS finna aS, setja
út á og rangfæra. En hitt yfir-
gnæfir: Drengileg viSleitni aS
bjarga öllum, þolgæði manna og
fúsleiki til aS leggja til af sínu, ým-
ist í beinum sköttúm eða frjálsum
framlögum, þaS alt, er til þess þarf
að bjarga bræðrum sínum, meðan
maður á nokkuS til. ÞaS má velta
þessu frábæra fyrirbrigði samtíSar.
innar fyrir sér á marga vegu, en þaS
skal sannast viS skýra hugsun, aS
hér eru framkomin í verki bein áhrif
pálmasunnudags - konungsins, sem
stofnaði GuSsríkiS á jörðinni —
bræðralag mannanna.
Þó margt fleira mætti tilgreina,
tel eg nú rök fyrir því færS, aS
nokkuS hafi mannlífinu þegar miðað
fram í “vikuna helgu.” Eg hafði
ætlaS mér aS færa og í erindi þessu
söguleg rök fyrir því, aS þaS hiS
marga, sem breyst hefir til batnaðar,
hefir breyst til hins betra fyrir áhrif
Krists á heiminn. Nú vinst mér
ekki timi til að far lengra út í þaS
mál. ÞaS vita líka allir, aS þaS eru
áhrif Krists og kenninga hans, sem
mest hafa breytt og betraS hugarfar
og hegSun vor mannanna. Áhrifin
eru hægfara eins og Kristur sjálfur
sagSi fyrir um þau í dæmisögunni
um súrdeigiS, en þau nema aldrei
staðar. Kristnin er ekki dýrar dóm.
kirkjur né voldug kirkjufélög, held-
ur áhrifavald Krists í hjörtum
mannanna. ÞaS vald eykst og út-
breiSist öld af öld. Konungur
pálmasunnudagsins heldur innreiS-
inni áfram þar til anai hans úefir
sigraS hverja hugar-borg.
Þótt vanþakklæti og voSasynd
væri aS lítilsvirSa þá blessun, sem
stafaS hefir af komu Krists og loka
augum fyrir þeim umbótum, sem
þegar eru orSnar og eru aS verSa
fyrir áhrif Krists, þá væri þaS
manni engu minni synd, aS gerast á-
nægSur meS þær umbætur, sem
orSnar eru, eða vantreysta því, aS
áframhald verSi. ÞaS sem vér þeg-
ar höfum séS og reynt, er oss trygg-
ing fyrir því, aS ríki Guðs sé ætlaS
þessum heimi. Og sé svo, að áhrif
Krists hafi náS til vor, þá á þaS að
sjást á því, að vér elskum umbóta-
hugsjónir Krists meS ástriðuþrung-
inni elsku og um fram alt elskum
hann, hinn mikla konung mannrétt-
indanna og bræðralagsins, Jesúm
Krist — mannkynsins frelsara. Því
þaS er einungis í trúnni á hann, að
oss magnast móður til aS trúa á hiS
góSa og sigur þess, trúa á GuS og
ríki GuSs hér í heimi og berjast
fyrir mannlífshugsjónum Krists
skírdaginn til kvölds, eSa þar til all-
ir menn setjast meS Kristi aS kvöld-
máltíSarborSi kærleikans í herbergj-
um bræðralagsins.
Eg vék aS þeirri von áður í þess-
ari ræðu, aS nú væri komiS þaS
fram í vikuna helgu, aS bænadag-
arnir færi í hönd, þeir sem á undan
komu páskunum. Þeir bænadagar
verSa Guðs-vitundin þegar hún fær
fram aS koma með fullum krafti í
huga mannsins og stjórna hvers-
dagslífi manns eins og hún stjórnaði
Kristi. Bænadagarnir i mannlífsins
helgu viku koma þegar vér svo vitk.
umst og vöxum, aS vér getum víss-
vitandi notiS sannrar nálægðar GuSs
og raunveruleg sambúS og samvinna
viS GuS verSur lífs vors æðsta yndi
—en ekki uppgerðin tóm. Þá koma
páskarnir. Þá er tilgangi GuSs og
takmarki mannanna náS. Þá syng-
ur mannkyniS, upprisiS í krafti
Krists:
“SigurhátiS sæl og blíS
ljómar nú og gleði gefur;
GuSs son dauðann sigraS hefir;
nú er blessuS náðartíS.
Nú er fagur dýrðardagur,
Drottins hljómar sigurhrós;
nú vor blómgast náSarhagur,
nú sér trúin eilíft ljós.”
Or fréttabréfi að
heiman
(Framh.)
Hér er nú í byggingu mjög stórt
leikhús á rikiskostnaS, sem á aS
verða mjög fullkomiS; verkiS geng-
ur seint, búið aS vera í smíSum, mig
minnir í 5 ár; vantar fé til að fram-
kvæma verkiS, nema meS mjög
smáum skrefum. Flestir telja þessa
byggingu vanhugsaSa, bæSi hvaS
stærS og íburS snertir.
Is- og frystihús eru komin í öll-
um kaupstöðum og mörgum verzl-
unarstöSum; kuldinn framleiddur
meS vélum, ekki ís, eins og áður
var. í húsunum er fryst síld til
beitu, kjöt til útflutnings og kjöt
og fleira til heimilisnotkunar.
Nú er veriS aS gera tilraun með
aS senda hraðfrystan fisk til NorS-
ur-Ameríku; menn gera sér von um
hagfeldan árangur. Einnig eru send
sýnishorn af saltfiski, verkuðum, til
SuSur-Ameríku, Brazilíu og Argen-
tínu.
Kornrækt er fariS aS stunda í
smáum stil á mörgum stöðum, bæSi
sunnan- og norðanlands. Þær til-
raunir sem gjörSar hafa verið hafa
boriS ágætan árangur, bæði hvaS
rúg, hafra og bygg snertir, en hveiti
lakast, svo margir ala þá von í
brjósti aS landið geti þegar fram í
sækir, framleitt nægtir sínar. Kart-
öfluræktin hefir aukist stórkostlega
á seinni árum; taldar líkur til aS ef
alúS verSur lögS vife þá framleiðslu
að innan 2—4 ára muni verSa fram.
leitt þaS sem viS þurfum til eigin
notkunar.
Mannfjöldi á landinu var í árs-
lok: