Lögberg - 07.05.1936, Síða 1

PHONE 86 311
Seven Lines
, J U^í0
For
Service
and Satisfaction

PHONE 86 311
Seven Lines
R*1?.
d
d
UÍ*5rC
For
k' f£>^XX Better
tií>*flO>lí Dry Cleaning
and Laundry
49. ABGANGUR
I
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 7. ]\IAt, 1936.
NÚMER 19
Ethiópíumenn gefast upp—Haile Sel-
assie keisari flýr úr landi og
leitar landsvistar í Palestínu
Þau tíðiiuli hafa gersjt, að Italir hafa unnið fullnaðar
sigur á EJthiópíumönnum, og keisarinn liefir flúið land
ásamt f jölskyldu sinni. Er þess vænst að úr þessu komi
Mussolini þar á fót bráðabirgðar stjórn nær sem véra
vill. Samkvæmt yfirlýsingu í brezka þinginu frá Anthony
Eden utanríkisráðgjafa, hefir stjórn Breta fallist á að
veita iíinum útlæga keisara Ethiópíumanna landvist í
Palestínu gegn því skilyrði, að hann hafi engin afskifti
af opinberum málum.
Úrslit þessi í Afríkustríðinu hafa af eðlilegum ástæð-
um veikt til muna álit og afstöðu Þjóðbandalagsins út á
við, þar sem allar tilraunir þess til samkomulags og sátta
fóru gersamlega út um þúfur.
Frá Islandi
« ÚTVARP «
Almenningi í íslenzkwn bygðum er tilkynt, að
íslenzkri guðsþjónustu verður útvarpað 'frá
Fyrstu lútersku kirkju í Winnipeg sunnudag-
inn 17. maí, kl. 7 e. h.
STÓRT HÆNSNABO
BRENNUR
í fyrrinótt brann til kaldra kola
hænsnabú við Langholtsveg 12 og
fórust þar 12—14 hundruð hænsn,
bæði ungar og fullorðið, og þrem
kúm var með naumindum bjargað.
Bílstjóri, sem staddur var hjá Ár.
bæ ásamt tveimur mönnum öðrum
kl. tæpl. 3 um nóttina kom íyrstur
manna auga á eldinn og ók þangað í
skyndi. Var hænsnahúsið mikið
farið að brenna og eldur mestur
austur af miðju húsinu.
Eigandi hússins og húsdýranna,
Högni Halldórsson verkstjóri hjá
Mjólkurfél. Rvíkur,, sem býr rétt
hiá hænsnabúinu, var þegar vakinn.
Með aðstoð aðkomumanna tókst
meíi naumindum að bjarga þrem
kúm, er hafðar' voru í fjósi áföstu
við hænsnahúsið. Alt annað brann
til kaldra kola, og slökkviliðið, sem
kom að um kl. 3, gat ekkert að gert.
Þarna brunnu inni 5—6 hundruð
hænsn fullorðin og 7—8 hundruð
ungar, þeir elztu tveggja mánaða
gamlir, en þeir yngstu skriðu úr
egginij í fyrradag. Húsið, sem
brann, var skúrbygging 33x5^4 m.
að stærð, bygt úr timbri og járn-
varið. Tvær útungunarvélar voru
í húsinu og þrjár fósturmæður, sem
hitaðar voru með oliulömpum, en
húsið var raflýst.
Ekkert verður vitað um það, með
hverjum hætti eldurinn hefir komið
upp, og varð einskis vart, er síðast
var gengið um húsið, um miðnætti.
Þótt húsið og hænsnin væru vá-
trygt mun eigandinn hafa beðið til-
finnanlegt tjón.
—N. dagbl. 8. apríl.
# * #
KRISTLEIFUR A
STÓRA-KROPPI 75 ARA
I dag er hinn góðkunni fræði-
maður, bændaöldungurinn, Krist-
leifur á Stóra-Kroppi 75 ára. Krist-
leifur á yfir að líta langa og* starí-
sama æfi. Sem bóndi befir hann
alla tíð verið sómi stéttar sinnar.
ötull og framtakssamur, en þó gæt-
inn og forsjáll. Eins og að líkindum
lætur hafa öldur etfiðleikanna oft
risið hátt, ekki sízt á frumbýlings-
árunum, er börnin voru mörg í ó-
megð — þá er mörg búmannsraun.
En ávalt var þó sigur unninn.
Samhliða búsáhyggjum hefir
Kristleifi unnist tóm til að stunda
ritstörf í stóruim stíl og með ágæt-
um árangri. Hver bóndi, sem rækt-
ar og bætir jörð sína, heldur áfram
landnámi forfeðranna. Kristleifur
er einn margra slíkra á seinni árum.
En færri eru þeir, sem hann, er
varðveitt hafa gullkorn sögulegra
minninga úr lífi íslenzkrar alþýðu.
Það starf mun halda nafni hans á
lofti uim langa framtið ,og verða
meira metið eftir þvi, sem lengra
líður.
Á þessum tímamótum æfi sinnar
munu öldungnum á Kroppi og hinni
ágætu konu hans berast margar
hlýjar óskir æftingja og vina. Og
sá hópur er stór, því að engan veit
eg hans öfundarmann né óvin.
Einar Guðnason.
—N. dagbl. ip apríl.
# # #
FJ ARV EITIN GATILLÖGU R
A ALÞINGI
Nefndarálit og tillögur fjárveit-
inganefndar voru lagðar fram á Al.
þingi í gær.
Hækkunartillögur nefndarinnar
við fjárlögin nema 247 þús. kr., en
lækkunartillögur 54 þús. kr. Raun-
veruleg hækkun samkvæmt tillögun.
um er því 193 þús. kr.'
í fjárlagafrv. eru útgjöld ríkis-
sjóðs áætluð 15.7 milj. kr. og tekj-
urnar 15.5 milj. kr. Að viðbættum
tillöguim nefndarinnar yrði um 400
þús. greiðsluhalli á frv.
Nefndin' gerir ráð fyrir í áliti
sínu, að gera við 3. umr. tillögur til
hækkunar á tekjuliðunum þannig
að fjárlögin geti orðið tekjuhalla-
laus.
Hækkunartillögur nefndarinnar
skiftast þannig: Til vega- og hafn-
argerðar 84 þús. kr., til sjúkrahúsa
ríkisins 50 þús. kr., til skólabygg-
inga 25 þús. kr., til embættiskostn-
aðar presta 30 þús. kr. og afgangur
er ýmsir smástyrkir til einstakr3
manna og félaga. Eru nokkrir
þeirra taldir hér á eftir: Til Guð-
mundar Thoroddsen próf. og Gísla
F. Petersen til utanfara vegna rann-
sóknar heilasjúkdóma 3,000 kr., til
Guðmundar Matthíassonar til
hljómlistarnáms 1200 kr., til dr.
Þork. Jóhannessonar til ritstarfa
1,000 kr., til Tómasar Guðmunds-
sonar skálds 1,000 kr., til Sigurðar
Skúlasonar til þess að fullkomna sig
í frásagnarlist 1,000 kr., tH Péturs
Jónssonar söngvara 1,000 kr., til
Eggerts Stefánssonar söngvara
1,000 kr., til Bjarna Björnssonar
gamanleikat^i 1,000 kr„ til Þóru
Borg til leiknáms erlendis 1,000 kr.,
til Jóhanns Sveinssonar til vísna-
söfnunar 600 kr„ hækkun styrks til
Leikfélags Reykjavíkur 4,000 kr„
til útgáfu fransk-íslenzkrar orða-
bókar 2,500 kr. og hækkun styrks til
skóggræðslu 3,200 kr.
—N. dagbl. 5. apríl.
# # #
FISKAFLINN UM
MANAÐAMÓTIN
Hinn 31. marz s. 1. var aflinn
samtals á öllu landinu 7,640 smál.,
miðað við fullverkaðan fisk.
Á sama tíma í fyrra 16,252 smál.,
eða nokkru meiri en helmingi meiri.
Miðað við þennan dag hafði afl-
inn minkað um 4 þús. smál. á ári
síðan 1933, en á þessu ári hefir afl-
inn minkað um fullar 8 þús. smál.
frá því i fyrra.
Þó hefir afli aukist á nokkrum
stöðum á þessari vertið, miðað við
fyrra .ár: Á Eyrarbakka úr 5 smál.
I 68 smál. Stokkseyri úr 84 smál.
í 179 smál., í Þorlákshöfn og Sel-
vogi úr 25 í 110 srnák, í Grindavík
úr 167 smál. í 370 smál.
1 Gerðum og Leiru er aflinn að
kalla jafn nú og í fyrra 257 smál.
En á öllum öðrum stöðum mikið
lægri.
Mestu munar á togaraaflanum.
í Reykjavík höfðu togarar aflað
283 smál. á móti 2,806 smál. i fyrra
eða 10. hluta af fyrra árs veiði.
1 Hafnarfirði er veiði togaranna
í marzlok 57 smál. á móti 1573 smál.
á sama tima í fyrra, eða tæplega 27.
hluta fyrra árs veiðar.
Önnur skip í Reykjavík höfðu í
marzlok veitt 352 smál. gegn 1143
smál. árið áður, en önnur skip en
togarar i Hafnarfirði 155 smál. á
móti 481 smál. árið áður.
Af heildaraflanum kemur á:
Sunnlendingaf jórðung 6,734 smál.
Vestfirðingafjórðung 738 smál.
Austfirðingafjórðung 167 smál.
—Nýja Dagbl. 4. apríl.
TEKST A HENDUR
FORUSTU LANDBONAÐAR
RAÐUNEYTISINS
Eins og kunnugt er sagði Donald
McKertzie af sér í haust er leið, em-
bætti landbúnaðarráðgjafa í Bracken
stjórninni, þó hann fyrir þrábeiðn;
Mr. Brackens gengist undir að
gegna því fram í lok síðasta þings.
Nú hefir Mr. McKezie látið af em-
bætti fyrir fult og alt, en Mr.
Bracken tekið það að sér jafnframt
stjórnarforustunni. Sparast við
þetta full ráðgjafalaun.
Mr. McKenzie gengur í þjónustu
United Grain Growers félagsins og
verður varaforseti þess. Er hann í
hvívetna hinn liðtækasti maður ig
eftirsjá að brottför hans úr stjórn
Manitobafylkis.
ÞJÓÐKUNNUR BLAÐA-
MAÐUR LÁTINN
Þann 30. apríl síðstliðinn lézt í
Torontoborg, einn af hinum nafn-
kendustu blaðamönnum canadisku
þjóðarinnar, Harry W. Anderson,
fyrrum ritstjóri Toronto Globe,
sextugur að aldri. Hafði hann fyr-
ir skömmu verið skipaður í þá hina
konunglegu rannsóknarnefnd, er
það verkefni hefir með höndum að
kynna sér starfrækslu hegningar-
húsa í landinu og bera fram tillögur
viðvíkjandi umbótum á því sviði.
FRA FRÖNSKU
KOSNINGUNUM
Nánari fregnir af kosningum
þeim til franska þingsins, er fram
fóru síðastliðinn sunnudag, bera
með sér, að sigur hinna róttækari
vinstri manna hefir orðið stórfeld-
ari en hugað var í fyrstu. Jafnað-
armannaflokkurinn, undir forustu
Leon Blum, er langsterkastur, og
myndar væntanlega ráðuneyti í fé-
lagi við Kommúnista, er hlutu um
80 þingsæti. Þykir líklegt að með
þessu breyti Frakkar mjög til hin=
betra um stefnu sína í utanríkismál-
um, með því að núverandi meiri-
hluta flokkar höfðu Norðurálfu-
friðinn efst á stefnuskrá sinni.
SKIPAÐUR FYLKIS-
STJÓRI
Mr. Eric Wlerge Hamber hefir
verið skipaður fylkisstjóri í British
Columbia. Er hann fæddur i Win-
nipeg þann 21. apríl 1879, sonur
Erics Hamber, er um langt skeið
gegndi skólastjórastöðu við St.
Johns College. Hinn nýi fylkis-
stjóri stundaði bankastörf lengi
framan af æfinni, en tókst á hendur
forstjórastöðu við British Columbia
Mills, Timber & Trading félagið
1912 og hefir haft þann starfa með
höndum jafnan síðan. Árið eftir var
hann kosinn í bankaráð Dominion
bankans. Mr. Hamber hefir mjög
gefið sig við iþróttum, einkum kapp.
róðri.
SKARAR FRAM ÚR
Allan Ilalderson
Þessi kornungi og efnilegi, ís-
lenzki piltur, sem getið var um í
síðasta blaði að unnið hefði í hljóm-
listarsamkepni Manitobafylkis,
Manitoba Music Teachers Trophy,
er sonur þeirra Mr. og Mrs. W.
Halderson, 738 Banning Street.
Hann hefir frá byrjun verið nem-
andi Ragnars H. Ragnars í píanó-
spili.
TEKJUSKATTUR EYKST
Við lok nýliðins fjárhagsárs nam
tekjuskattur fylkisstjórnarinnar i
Manitoba $130,000 umfram það, sem
viðgekst árið þar á undan. Persónu-
legur tekjuskattur gaf af sér $821,-
081 en skattur verzlana og fram-
leiðslufyrirtækja hljóp upp á $371,-
751-
FIMTI 1 RÖÐINNl
Sámkvæmt rtýprentaðri skýrslu
frá veðurstofunni í Ottawa, var sið-
astliðinn aprílmánuður hinn fimti
kaldasti í röðinni síðan árið 1880.
SAMBANDSÞINGMAÐUR
LÁTINN
Síðastliðinn sunnudag lézt i Ot-
tawa, Mr. D’Arcy Britton Plunkett,
íhaldsflokks þingmaður fyrir Vic-
toria, B.C., 64 ára að aldri. Er
hann fyrsti neðrimálstofu þingmað-
urinn, sem látist hefir frá því um
síðustu sambandskðsningar.
ÞINGKOSNINGAR Á
EGYPTALANDI
Almennar þingkosningar fóru
fram á Egyptalandi síðastliðinn
föstudag, og lauk þeim með allglæsi.
legum sigri fyrir þjóðernissinna.
Alls eiga sæti í neðri málstofunni
232 þingmenn. Egyptaland fékk
þingræðisstjórn 1923, og voru þetta
fimtu kosningarnar frá þeim tíma.
Sambandsþingið
Þann 1. þ. m., lagði Mr. Dunning
fram fjárlagafrumvarp sitt í Sam-
bandsþinginu og fylgdi því úr hlaði
með langri og ítarlegri ræðu. Ýms-
ar allverulegar breytingar tollög-
gjöfinni viðvíkjandi, hefir frum-
varpið til brunns að bera og ganga
þær langflestar í þá átt að lækka
verndartolla. Alls eru tolllækk-
anirnar 104, en hækkanir í 12 til-
fellum. Söluskattur hækkar um
2%, verður nú 8%. Tekjuskattur
stórfyrirtækja hækkar um M/2% en
einstaklingstekjuskattur helst ó-
breyttur.
Innfluthingstollur af búnaðará-
höldtftn lækkar úr 25% ofan í 7ý4%.
Tollur á gasolíu lækkar ofan í ic á
gallónuna. Samkvæmt ákvæðum
hins nýja gagnskiftasamnings við
Bandaríkin, mega canadiskir ferða.
menn kaupa og flytja inn $100 virði
af Bandaríkjavörum án þess að
borga af þeim toll, og ná hliðstæð
ákvæði til amerískra ferðamanna,
er hingað koma.
Alls gerir f járhagsáætlunin 1936-
37, ráð fyrir $100,000,000 tekju-
halla. Mr. Dunning var alt annað
en myrkur í máli Viðvikjandi efna-
hag þjóðarinnar og hvatti mjög til
sparnaðar. Þó kvað hann ekki
verða um það deilt, að horfurnar
færi batnandi jafnt og þétt.
Þingnefnd sú, undir forustu Mr.
Euler, verzlunarráðgjafa, sem haft
I hefir með höndum rannsókn hveiti-
verzlunarinnar, hefir nú lokið
störfum, og er þess vænst að hún
lcggi fram álit sitt á næstunni. Eor-
stjóri hveitisöluráðsins, Mr. Mur-
ray, telur æskilegt að skipuð verði
konungleg rannsóknarnefnd við-
víkjandi hveitiverzluninni í heild.
Enn er óráðið hvern byr slík uppá-
stunga kann að fá.
Til J. P. P.
2. maí, 1936.
Eg sá það í Lögbergi i gær að þú
hafir haldið ræðu um ísland, fyrir
fullu húsi í Winnipeg, og hefir þetta
skapað þá forvitni hjá mér og öðr-
um hér, að eg treysti því að þú segir
okkur frá ferðalagi þínu í Lögbergi,
ekki sízt þar sem má lesa það á milli
línanna í þessum fréttastúf blaðsins,
að þú rnunir ekki hafa gengið um
landið blindandi.
Það sem þú segir vita allir, sem
þið þekkja, að er rétt og satt. Við
vitum vel hvað góður íslendingur
þú hefir alt af verið, og það er kom-
inn tírni til þess að fólk hér sjái
gamla landið eins og það í rauninni
er, en ekki í gegnum einhverja blá-
móðu fávizkunnar, sem flestir þeir
lifa í, sem hafa ekki séð Tsland í
mörg ár, og sem margir á íslandi
lifa í. Bobby Burns sagði eitthvað
á þá leið að það sé gott að sjá okkur
sjálfa eins og aðrir sjá okkur, og
engum er betur treystandi til þess að
segja rétt og skýrt og satt frá öllu
en þér.
Eg veit að þú hefir vit á þvi að
halda í þér andanum í hvert skifti
sem þú finnur að þú ert kominn út
á hálan ís, sérstaklega hvað menn-
ingu þjóðarinnar snertir, og að þú
berir hana ekki saman við það sem
hér er að finna í því efni, eða gerir
annan samanburð, sem varð séra
Albert að fótakefli. Hann hafði
ekki vit á þvi að halda í sér atid-
anum þegar að því kom að gera
samanburð, og hafa þó víst engir
bríxlað séra Albert um heimsku1
Auðvitað þykist eg vita dálítið um
landið, því þar var eg nýlega. En eg
mundi koma of klumbslega orðum
um þá kurteysi, alúð og vinsemd,
sem eg mætti hjá fólki minu, frænd-
um og vinum, og hjá mörgum ó-
kunnugum, ,og um þá ókurteysi
andúð og fyrirlitningu, sem eg mætti
hjá mörgum öðrum, að það yrði
misskilið af þeim, sem ekkert vita
um ísland, en þykjast þó vita alt,
og færi kanske fyrir mér eins og í
einu húsi, þar sem eg á að hafa
talað svo illa um landið að það leið
yfir konuna. maðurinn ældi 1
“sínkið” og blessuð börnin gufuðu
upp á loft með tárin í augunum.
Og samt sagði eg mikið meira gott
en ilt um alt “heima” þó að eg sé
ekki eins góður íslendingur nú og
eg var áður en eg fór “heim.”
Segðu okkur álit þitt um ísland
—en haltu í þér andanum þegar það
á við! Þú fyrirgefur ráðlegging-
una. G. T. Athelstan.
List of Contributors
towards purchasing “The Glacia!
Blink” a painting by EMILE
WALTERS, to be presented to the
Winnipeg Art Gallery and placed
in the Winnipeg Auditorium. Pur-
chase price $700.00.
Mr. H. Halldorsson ....... $50.00
Dr. B. J. Brandson ....... 25.00
Dr. Jon Stefansson ........ 10.00
Dr. P. H. Thorlaksson ..... 20.00
Mr. Hannes Lindal 25.00
Anonymous .................. 1.00
Hon. W. J. Major ........... 5.00
Ald. Victor B. Artderson ... 5.00
Prof. Richard Beck ......... 5.00
Total ...................$146.00
Kærar þakkir,
THE COLUMBIA PRESS, LTD.
---------------- •
Mr. B. Bjarnason kaupmaður frá
Langruth, var staddur í borginni í
byrjun vikunnar.
Hitin árlegi vor-bazaar Kvenfé-
lags Fyrsta lúterska safnaðar, verð.
ur haldinn í fundarsal kirkjunnar á
þriðjudaginn þann 19. þ. m.
Á sumardaginn fyréla
Það vaknar alt af svefni á sumardaginn fyrsta
og signir sig mót austri og þyrstu brjósti teygar
úr loftsins djúpu skálum þær lífs og kraftaveigar,
sem ljóssins andi veitir á sumardaginn fyrsta.
Og ljóssins andi svífur á sumardaginn fyrsta
á sólskinsmjúkum fjöðrum til smæstu og stærstu heima,
með vængjaf}dli af lífi í gegnum loftsins geima
og gleður alt, sem bærist, á sumardaginn fyrsta.
Hann snertir kaldan svörðinn á sumardaginn fyrsta
og sæng liins minsta frækorns liann endurvermast
lætur;
hann skapar því í moldinni þroskaráð og rætur
og reisir það frá dauðum á sumardaginn fvrsta.
Hver lífræn tunga syngur á sumardaginn fyrsta
í samfagnandi tónum, er viðkvæm liugsun blandar;
og söngnum fylgir kraftur sem berst frá strönd til
strandar
og stígur upp til himins á sumardaginn fyrsta.
Og það er eins og sál vor á sumardaginn fyrsta
ineð sigurvaldi rísi, til æðra skilnings vakni;
sem andi vor sé flevgur sem höft og hnútar rakni
og himininn sé opinn á sumardaginn fyrsta.
Sig. Júl. Jóhannesson.
I