Lögberg - 07.05.1936, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 7. MAÍ, 193G.
Mannorðsdómur
Eftir Johanne Vogt.
“Já, í orðum.”
“1 orðum — sem þér höfðuð ekki verð-
skuldað ?’ ’
“Nei, það veit Guð,’’ svaraði hún og
horfði óhikað í augu hans.
“Þið sitjið hér tvö ein og pískrið,’ ’ sagði
Frich rétt hjá þeim. “Má eg drekka leifarn-
ar úr þessu glasi ?” llann tók glasið úr hendi
Ellu og tæmdi það.
“Ætli það sé það fyrsta?” sagði Viktor.
“Kemur það þér við, þo . . .”
“Hvað meinarðu?” sagði Viktor og stóð
upp.
Þeir horfðu livor í annars augu.
“Eg lofaði Lovum að hitta liann hjá
söngpallinum,” sagði Elín fljótt, og gekk á
milli þeirra. “Er enginn aðgangur að saln-
um, læknir, nema gegnum dimma ganginn ?”
“Jú, gegnum þessar dyr, ungfrú. Eg
ætla að dansa við konu hans — þenna dans
líka — já, nú byrjar hljóðfæraslátturinn —
má eg fylgja yður til Lovum?”
Allir gengu inn í salinn. Frich sat einn
eftir.
“Ó, Frich — eruð þér liérna?” sagði
Petra. “Viljið þér ekki dansa þenna dans
við mig?”
“Með mestu ánægju.” Hann þaut á fæt-
ur og gekk inn í salinn með Petru.
Svo byrjaði dansinn og stóð lengi yfir.
Að lionum loknum þutu mennirnir inn í borð-
salinn og útveguðu stúlkum sínum rautt og
hvítt vín. Að því búnu byrjaði samtalið.
Það var komið fram yfir miðnætti þegar
eftirmatnum ’var lokið, og víndrykkjan byrj-
aði. Unga fólkið var hætt að dansa og sat
hingað og þangað, en eldra fólkið fór í þess
stað að dansa.
Bak við kínverska skýlu úr hárauðu silki
sátu þau Sagen læknir, kennarinn og Ella.
“Jæja, guðfaðir,” sagði Ella spaugandi.
“Hvað varð af danspiltunum þínum?”
“Nei, þegar eg sá að þú byrjaðir dans-
inn með hundatemjaranum, lét eg þann fugl
fljúga. En, ERa, tókstu ekki eftir því að eg
var með í pólska dansinum?”
“Jú, og þú dansaðir ágætlega.”
“Með gömlu frú Vibe? Síður en svo.
Hefði frúin gefið okkur gömlu mönnunum
ungar stúlkur, og gömlu mönnunum ungar
stúlkur, og gömlu konunum unga menn að
dansa við, það hefði farið betur. T. d. þú
og eg, Ellen? Við hefðum átt saman; er það
ekki, Viktor?”
“Jú — fj..........fjarri mér,” sagði
Viktor.
“Þér eruð ekki hræddur við að blóta,
læknir; það er gamaldags, held eg. Mamma
sagði að í æsku hennar hafi allir karlmenn
blótað.”
“ Já, þarna sjáið þér aftur einn af mínum
göllum, sem á upptök af skorti á umgengni
við kvenfólk. 1 minni deild er hjúkrunarmær
með hræðsluleg dúfuaugu; hún álítur mig
glataðan þegay eg blóta af því eg hefi gleymt
einhverju. Næsta skifti sém eg freistast, skal
eg muna að það er ung stúlka, sem hefir beðið
mig að hætta við þenna ljóta vana. ’ ’
“Það hefði unga stúlkan aldrei þorað.
Hún benti aðeins á sannreynd.”
“Þér eruð fj .... rökréttar.”
“Nú aftur, læknir,” sagði Ella hlæjandi.
“Það er um of. Geta ekki hræddu dúfu-
augun lagað þetta neitt. Karlmönnum geðj-
ast vanalega vel að þeim.”
“Ekki mér. Lííil, ljósblá, hræðsluleg
augu ná engu valdi yfir mér. Það fer svo
vel um okkur hér — eg skal í fáum orðum
segja ykkur hvernig eg læknaðist af ö&rum
ljótum vana og öðlaðist vináttu gamallar
konu.”
“Já, segið þér okkur það,” sagði kenn-
arinn. “Eg stalst frá spilahorðinu. Það
voru reglulegir spilaræningjar sem við mig
spiluðu. Hugsaðu þér Viktor—”
“Nei, guðfaðir, fyrst sögu læknisins.”
“ Jæja, eg skal segja þér mína sögu í rúm-
inu, Viktor.”
“Þegar eg fyrir fjórum árum síðan var
skipaður bæjarlæknir, var eg eitt sumarkvöld
kallaður til sjúkrar konu. Gömul þerna vitj-
aði mín, en hún var svo hrædd að eg fékk með
naumindum að heyra húsnúmerið. Eg fann
þó húsið og þar eð dyrunum var aðeins hallað
aftur og enginn til staðar, gekk eg inn. Alt
var þögult og eg leit í kringum mig í stofunni.
Svo opnaði eg dyrnar að næsta herbergi,
blæjur voru fvrir gluggunum þar svo að dimt
var, en í rúmi með grænum tjöldum sá eg grá-
hærða konu liggja með umbúðir um ennið, og
vissi eg þegar að augu hennar höfðu verið
skorin upp. Þar eð út leit fyrir að hun svæfi.
gekk eg nær og leit á umbúðirnar, og þekti
undir eins að einn af helztu augnalæknum
okkar hafði bundið þær . En alt í einu sezt
hún upp. “Sei, en sú lykt af munntóbaki.
Er það læknirinn? Marin, Marin, hvar ertu?
Þetta er viðbjóðsleg manneskja.”
“Augnabliki síðar var eg staddur
. fj-ammi í litlu eldhúsi og skolaði úr mér allar
mínar syndir — jafn sneypulegur og hund-
ur—”
“Þegar eg kom inn aftur, bað eg hana
fyrirgefningar, en hún fór að gráta, og sagð-
ist gráta af því hve æst hún hefði orðið.
Ilún fékk uppsölu og ígerðin, sem byrjuð var
áður en eg kom, óx með hraða; eg sendi
Marin eftir ís, vakti alla nóttina yfir henni og
skifti um ísumbúðirnar fimtu hverja mínútu.
Hún hélt sjón á öðru auganu — eg varð vin-
ur hennar — og hefi aldrei smakkað munn-
tóbíik síðan.”
“Já, munntóbak er óræsti,” sagði kenn-
arinn. “Enda þó eg smakki það við og við.”
Elín sat alveg hreyfingarlaus. 1 huga
hennar skeði þetta alt saman aftur. Hún sá
gömlu konuna með umbúðirnar og litlu stof-
una. Hún varð að leita hennar og tala við
hana.
Alt í einu rankaði hún við sér, og vissi að
orsökin til þessara hugsana var sú, að hún
elskaði. Aftur fór hugur hennar á sveim.
Hún sá sjálfa sig sitjandi á bekknum, höfuð
hennar hallaðist aftur á bak — blóm láu í
kjöltu henpar, og niður að henni laut —
Viktor, sem horfði dökku, fögru augunum
sínum í hennar augu.
Hún hrökk við.
“Hvað er að, ungfrú Elín?” Það voru
sömu dökku augun sem nú litu í hennar.
“Þér lituð út eins og þér væruð í öðrum
heimi, langt frá okkur.”
“Ella hefir sofið,” sagði kennarinn.
“Dreymdi þig ekki, Ella?”
“ Jú, mig dreymdi------”
“Sjáðu, Viktor; það hefir verið mínútu-
svefn.”
“Hér eru þau,” sagði skrækhljóða rödd.
Það var frú Börresen, sem inn kom, ásamt
syni sínum og Frich. “Ungfrú Kirkner. Nú
er dansaður vals með hvíldum. Hvað viljið
þér, “bjart á undan” eða “dimt á eftir?”
“Bjart á undan,” svaraði Elín og sneri
sér hugsandi að lautinantinum.
“Nei, nú er það eg sem á að lýsa fyrir
yður, ungfrú,” sagði Frich.
“Jæja, eg ætla ekki að dansa, Friðrik.
Eg set mig hér hjá kennaranum,” sagði
frúin.
“Og eg ætla að dansa við Petru,” sagði
Viktor og fylgdi þeim út, talandi við EIlu.
Frich var ágætur dansari, og þó bauð
Ellu við að lát hann snerta sig. Þegar þau
höfðu dansað um stund, sagði Elín: ,
“Þúsund þakkir, eg get ekki meira, eg er
svo þreytt-”
Frich lét sem hann heyrði ekki, hélt henni
fast svo hún gat ekki losað sig.
“Eg get ekki meira,” sagði Elín aftur.
“Sleppið mér, hr. Frich.”
Þau voru nú komin neðst í salinn, þar
sem Viktor og Petra sátu.
“Sleppið þér mér,” sagði Elín hörku-
lega.
Til þess að þér dekrið við Viktor?
Aldrei! Heldur en það---------”
“Þér eruð svívirðilegur,” sagði hún;
“mig sundlar og eg get ekkert séð.”
Á sama augabliki datt Elín á ofninn, sem
til allrar lukku var kaldur. Hvort hún reif
sig lausa, eða Frich slepti henni alt í einu, gat
enginn vitað með vissu. Ilún lá í yfirliði á
gólfinu og mjó blóðrák rann niður kinnina.
‘ ‘ Lyftu Iienni upp, Petra. Taktu í fæt-
urna, flýttu þér. Eg veit ])ú ert sterk.”
Það var Viktor sem talaði. Bak við þau
voru opnar dyrn og forstofan mannlaus.
“Ilérna er gestaherbergið rétt hjá; láttu
mig komast á undan, Viktor — en hvað Ella
er föl — hún er þó ekki dáin?”
“Nei, aðeins rispa á augnabrúninni; eig-
um við ekki að fara hér inn?”
“Jú, taktu hana, svo skal eg opna dyrn-
ar.”
Það var ljós í herberginu *og hlýtt þar
inni.
Viktor bar hana inn og lagði hana á
rúmið.
“Opnaðu kjólinn hennar.”
Petra þreifaði eftir silkihandinu á bak-
inu. “Eg get ekki fundið hnútinn,” sagði
hún. Etx Viktor opnaði hnífinn sinn og skar
bandið í sundur, og Elín dróg langt andartak.
“Findu sjal, henni verður kalt þegar hún
vaknar. ’ ’
Petra sá hvergi sjal, og Viktor tók eftir
því.
“Komdu hingað. Eg lyfti henni upp;
dragðu ábreiðuna burt. Þú þarft að læra
hjúkrun.”
“Eg þarf svo margt að Iæra,” tautaði J
Petra; en ábreiðuna tók hún strax og 'Viktor
breiddi hana ofan á Ellu.
“Augabrúnin er klofin,” sagði hann og
leit inn í sárið. “Eg skal sauma það laglega
saman. Nú vaknar hún, talaðu við hana,
Petra.”
“Góða Blla. Það er engin hætta á ferð-
um. Eg held að yfir þig hafi liðið — var það
ekki?”
Ella brosti ofurlítið.
“Blæðir mér?” spurði hún og settist upp
til hálfs.
“Já, yður blæðir ögn,” sagði Viktor,
“en þetta er aðeins lítið. Þegar yður skánar
skal eg sauma sárið saman og ekkert ör verð-
ur sjáanlegt. ”
Elín lokaði augunum, hana svimaði.
Viktor vætti vasaklútinn og lagði hann á sár-
ið.
“Það var gott að það var ekki nefið,”
sagði Viktor.
Ella hló. “Nefið,” sagði hún. “Nú er
eg betri. Eg er farin að sjá ykkur, Petra,
og spegilinn þarna.”
“Ilvernig' atvikaðist þetta?” spurði
Viktor, meðan hann var að sýsla með töskuna
sína.
“Eg veit það ekki glögt. Mig svimaði,
])oli ekki að dansa svona lengi í einu; en
Frich liélt áfram gagnstætt vilja mínum. Eg
bað hann að sleppa mér — liann slepti mér
loksins — nei, slengdi mér frá sér, held eg.
Petra, lofaðu mér þvi að láta ekki Frich aka
okkur heim í kvöld.”
“Eg skal aka yður og Petru heim að
hálfuim tíma liðnum,” sagði Viktor strax.
Aður en klukkan er 3 skuluð þér vera komnar
í rixmið. Eg læt Stellu fvrir sleðann, og liún
verður ekki lengi á leiðinni heim.”
“Þökk fyrir. ”
,“Þarna kemur Lovum læknir. Nú megið
])ér ekki vera hræddar. Munið þér að eg
sagði að í danssal vrði maður líka að vera
læknir ?”
“Já, en eg liélt ekki að það yrði eg, sem
þyrfti læknishjálp. Stattu fast við mig,
Petra. ’ ’
“Já, vertu óhrædd.”
“Það var gott að þú hafðir áhöldin með
þér; eg gleymdi mínum,” hvíslaði Lovum.
“Viltu ekki láta mig sauma?”
“Eg ætla sjálfur að gera það.”
“Þú ert ekki skjálfhentur ? ”
“Nei,” sagði Viktor og hleypti brúnum.
Áður en hann var alveg búinn, ruddist
frú Börresen inn.
“Hvernig gengur það? Eg fékk fyrst
að vita um þetta óhapp þegar Frich, fremur
dauður en lifandi sagði mér—”
“Hafið þér ekki hátt, kæra frú. Viktor
er að sauma sárið saman. Það er ekki hættu-
lcgt. Mér er sagt að Frich sé fullur. ”
“Frich?” sagði frúin. “Alls ekki. ”
“Svo nú er það búið. Petra, bið þú
Torinius að láta Stellu fyrir sleðann. ”
“Nei, ungfrú Kirkner má hafa þetta her-
bergi í nótt,” sagði frú Börresen.
“Nei. Leyfið mér að fara heim. Eg er
frísk.”
“Hún þarf ofurlitla læknishjálp,” sagði
Viktor.. “Það er bezt hún fari heim. ”
“Þér skuluð ráða, læknir. Eg læt vinnu-
konu fylgja ykkur, til að hjálpa þér, Petra.”
Fimtán mínútum seinna voru þau á heim-
leið. Það var þvkt loft og mikil snjókoma.
“Hvemig líður sjúklingnum mínum?”
sptxrði læknirinn, sem sat aftan á sleðanum.
“Ó, þökk fyrir; eg hefi höfuðverk.”
“Hreina loftið bætir úr því. Það er
betra en í danssalnum. ”
“Sáslu Frich, Viktor? Hann hvarf alt
í einu,” sagði Petra, sem gaf í skyn að hún
hefði verið að hugsa um hann.
“Hann stóð hjá hinum piltunum.”
“Bn Viktor — segðu mér — var nokkuð
að höfðinu á Frich — hann var svo undar-
legur. ”
“Eg man að John kom upp með nokkrar
flöskur af slæmu púnsi, sem Ödegaard fékk
honum. Áhrifin koma eftir á. Hefir ekki
pabbi lykilinn að vmkjallaranum, Petra?”
Petra svaraði ekki.
“Honum mun heldur ekki hafa líkað að
eg flytti ykkur heim,” bætti hann við.
“Heldurðu að það hafi verið ástæðan?”
sagði Petra og hló glaðlega. “ Já, nú skil eg.
Þú ert alt af í veginum, góði bróðir. Vesa-
lings Frich, eg vona að hann hafi fengið
skemtilega stúlku í staðinn fyrir mig. ”
“Hver rækallinn, Petra — það ert þú
sem hefir bundið fvrir augun í kvöld — en
ekki sú sem hjá þér situr.”
“Við hvað á hann, Ella?”
“Að þú hafir fögur, blá augu, en sjáir
ekki annað en Frich, held eg liann meini.”
“Ó, ekki annað,” sagði Petra, sem þótti
vænt um að sér væri strítt með Frich. “Á
morgun tek eg vínkjallarann að mér, Viktor.
Ödegaard er of eyðslusöm. En þú ættir að
gæta betur að John, hann er eflaust hneigður
fyrir kalt púns.“
“Það eru tveir um boðið.”
“Þú ert slæmur.”
“Nú erum við komin á sléttuna, Petra.
Taktu nú við taumunum og láttu Stellu
hlaupa.”
Petra tók við taumunum og ávarpaði
\
Stellu á hestamáli, sem strax fór á harðan
s*prett.
“Lánið þér mér handskýluna yðar í tvær
mínútur, ungfrú Kirkner, eg er að frjósa á
f ingrunum. ’ ’
Ella hallaði sér aftur á bak og lagði
handskýluna á nefið.
“Handsömuð,” sagði hún hreykin.
Viktor greip liana frá henni.
“Sagen læknir — var eg tilgerðarsöm ?”
“Dálítið, lield eg, en---”
“Já, eg' verð að verja mannorð mitt,”
sagði hún spaugandi áður en hann lauk við
setninguna. “Mitt vesalings mannorð. Eg
hefi jafnvel fórnað blóði á altari þess. En
nú skal það enda. Eg fæ líklega ekki of
mjíikan heila af þessari blóðrás, læknir?”
“Nei, þvert á móti,” svaraði hann lilæj-
andi. “Jafn lítill blóðmissir er hentugur
fyrir heilann.”
“Gott. Því eg þarf að brúka heilann, en
í nótt fær hann að hvíla sig. Eg er voðalega
]>reytt.”
“Eðlilega. Ef þér þurfið hjálp þegar
heilinn byrjar á starfi sínu, minnist þess þá
að eg er læknir vðar. Skipandi læknir og —
hlýðinn aðstoðarmaður. Á það saman?”
“Getur verið.”
“Lítið þér á Petni; nú hefir hún ekki
blíð og blá augu, heldur augu sem hafn-
sögumaður.”
“Þey, þey.”
“Hún livorki heyrir eða sér. Nú erum
við hjá vegarbugðunni, nú, það gekk vfel.
Ilún hefir járnfingur, en ekki úr klaka, eins
og mína, en saumað getur hún ekki. ’ ’
“Nei, silkisaumurinn yðar er fallegri,”
sagði Ella hlæjandi, “en að eg skyldi verða
takmarkið fyrir nettu nálarstungunum yðar,
það liafði mér ekki komið til hugar.”
“Ó, mínar nálarstungur skilja ekkert, ör
eftir, en það gera yðar.”
“Um hvað eruð þið að tala?” spurði
Petra. ‘ ‘ Eg lieyri ekki helminginn af því.
Mér heyrðist þú segja að eg gæti ekki saum-
að saman------”
‘ ‘ Jæja, góða. Eg vildi þú gætir. ’ ’
“Ilamingjan góða, Viktor — þú meinar
líklega ekki að eg—”
‘ ‘ Eg meina ekki neitt. Þú ert systir mín.
En, ungfrú, hvað segið þér um sveitadansinn
okkar?” bætti nann við.
“ Sveitadansinn. Bg liefi aldrei dansað
í slíkum sal nema í höllinni. Er Börresen
ríkur ? ’ ’
“Nei, eg held að þessi dans sé síðasta
trompið, sem þau spila út.”
“Vesalings Friðrik,” sagði Elín. “Eg
heyrði á honum að eitthvað var að.”
“Þér þurfið ekki að vorkenna honum.
Ilann fer út í heiminn sem frjáls maður,
hvernig sem það gengur hoima. Hann var
gramur yfir því að þér meidduð yður, og eg
held liann berjist við Frich þenna morgun.”
“Það var Ellu sjálfri að kenna,” sagði
Petra. Eg sá strax að kjóldragið hennar var
of langt; hún rasaði í því ”
Ella svaraði engu. Litlu seinna nam
Stella staðar við dyrnar heima.
“Eg held eg fari strax upp,” sagði Ella.
“Ilöfuðverkurinn er ekki betri.” ,
“Nei, farið þér úr skjólfötunum hérna
niðri. Það er hlýtt og^ gott, og Ödegaard
hefir kaffi til. Svo lít eg snöggvast á það
sem eg saumaði.”
Ilann ])aut á undan og opnaði.
Elín settist og kápan hennar féll niður af
öxlunum. Victor dró af henni ytri skóna,
en litlir svaxdir silkiskór urðu samferða, og
hún lét hann umvrðalaust láta þá á sig aftur.
Svo leysti hann klxxtinn af enninu og færði
hana nær lampanum. Það lxvíldi yfir lxenni
einhver barnsleg blíða, eins og hún þráði ást,
og væri þakklát fyiir hina minstu ögn af
henni.
“Lofið þér mér að skoða sárið,” sagði
hann.
Hún færði ennið nær honum og hann
]>reifaði hægt á sárinu.
“ Það ætlar að gróa ágætlega.”
Hún leit upp og augu þeirra mættust.
Tlanix roðnaði aftur undir evru.
“Elín,” hvíslaði hann blíðlega — “ung-
frú Elín, hlustið þér á mig-------” en föla
andlitið hennar kom honum til að þagna.
“Eg gleymdi að eg var yðar læknir,”
sagði hann og hló. “Bg ætla ekki að tefja
vður lengur, farið þér upp að hátta og hvíla
vður, þér þurfið þess.”
Hún stóð upp og hann vafði kápunni um
hana, tók Ijósið og lýsti henni upp stigann.
Á annari stigariminni nam hún staðar, benti
á ennið og sagði:
“Þessi hola er ekki eins djúp og á ánni.
Það gildir sannarlega lífið — svart eða
rautt.”
“Þér eruð taugaveikar eins og eðlilegt
er. Eg sendi Petru upp með *lyf- Þér þurfið
að sofna fast og draumlaust.”