Lögberg - 21.05.1936, Blaðsíða 4

4
LÖGBERGr, FIMTUDAGINN 21. MAÍ, 1936.
V
Hogbeng
Gefið út hvern fimtudag af
THE COLVMBIA PRESS LIMITED
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN. -
Verö <3.00 um árið—Borgist fyrirfram
Thfc "Lögberg” is printed and published by The Columbia
Press, Limlced. 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba.
PHONE 86 327
Málmvinsla nútímans
Öld sú, er vér nú lifum á má með fullum
’-étti nefnast öld hinnar stórfenglegu málra-
vinslu; atál, járn, nikkel, kopar og gull, eru
þeir málmar, er til mestrar nvtssmdar verða
taldir viðvíkjandi efnalegri afkomu og verk-
legri velgengni flestra þjóða heims; er cana-
diska þjóðin engin undantekning á þessu
sviði; muu jafnvel óhætt að telja hana meðal
forgönguþjóða hvað málmvinslu ahrærir.—
Málmvínsla í Manitohafylki er nú að
komast á það stig, að hún er að verða ein
megin tekjugreinin og á hún vafalaust eftir
að færa mjög út kvíarnar í nálægri framtíð.
Útdráttur sá úr ræðu eftir náttúrufríðinda
ráðgjafa fylkisstjórnarinnar, Hon. J. S. Mc-
Diarmid, er hér fer á eftir, varpar nokkru
ljósi á þetta mál:
“Til eru þeir menn vor á meðal, er svo
einhliða líta á málmvinslu fylkisins, að þeir
jafnvel láta hafa það eftir sér, að þegar alt
komi til alls, þá séu þaÖ einungis tiltölulega
fáir hlutabréfaprangarar, er raki saman fé á
námugreftri á kostnað almennings. Þetta
er hvorki meira né minna en há^kaleg kór-
villa, sem kveða verður niður.
Vaxandi áhugi manna á meðal fyrir gildi
málmvinslunnar er talandi vottur þess hve
skilningurinn er góðu heilli jafnt og þétt að
aukast. ]\Ianitobafylki er á hröðu þroska-
skeiði að því er viðkemur málmvinslu, sem
glegst má ráða af því, hve útflutningur
ýmissa málmtegunda héðan fer árlega í vöxt.
Kynslóð sú, sem nú er uppi, horfist í
augu við stórfeldari málmvinsluöld en nokk-
ur kynslóð liðinna alda nokkru sinni gerði.
]\[eðal annars geta skýrslur um það, að á ár-
inu sem leið, hafi eitt bílaframleiðslufélag
búið til og selt freka miljón bíla. Þar hefir
ekkert smáræði af stáli komiÖ að góðu haldi-
Og nú alveg fyrir skemstu hefir Bretland hið
mikla hleypt af stokkum þeim voldugasta og
stærsta stáldreka, sem klofið hefir hin breiðu
höf. Allar þjóÖir Norðurálfunnar smíða ár
eftir ár þúsundir flugvéla og annara véla úr
stáli, og hið sama gera þær þjóðir er megin-
land Norður-Ameríku byggja. Stál það og
aÖrir málmar, er notast við samgöngutæki
nútímans, er svo yfirgripsmikiÖ að verðgildi,
að tölur ná tæpast yfir.
A þessari ströngu samkepnisöld má svo
að orði kveða að gullið sé eini málmurinn, er
selur sig sjálfur. A því er kaupgetan bygð
eða tækifærin til þess að afla sér þeirra marg-
víslegu nauðsynja, er nútímamenningin
krefur. Við það miða þjóðirnar greiðslu-
jöfnuð sinn.
Öll þau auðæfi, sem vinnast úr iðrum
jarÖar, eru ný auðæfi. Vinsla þeirra eykur
og nýskapar atvinnu, og gerir með því þús-
undum og tugum þúsunda manna kleift að sjá
sér og sínum farborða. Leitin að nytsömum
og verðmætum málmum tekur aldrei enda;
hún er jafngömul mannkyninu, ef svo mætti
segja og verÖur því samferða um allan aldur.
Námuvinna er ein hin stööugasta atvinna
sem hugsast. getur; er venjulegast unnið í
námunum allan sólarhringinn út; aðeins
skift um flokka starfsmanna; vinnulaun
verða þar þessvegna reglubundin og drjúg. ,
Auk silfurs ög gulls, framleiðir Mani-
toba meðal annars feiknin öll af kopar, zinki,
blýi, tellurium, selenium og cadmium.
Arið sem leið nam málmfram leiðsla
Manitobafylkis freklega $10,000,000. Yfir
$5,000,000 gengu í vinnulaun, auk þess sem
$3,000,000 skiftust niÖur í gróðahlutdeild
hluthafa.
Eins og gefur að skilja þurfa þær námur
sem starfræktar eru, að flytja mestallar lífs-
nauðynjar aÖ; hefir það leitt til stóraukins
markaðar innanlands fyrir afurðir búnaðar-
ins.—
Félög þau, er námurekstur stunda innan
vébanda fylkisins, verja ár hvert miljónum
dollara til verkfærakaupa og nauðsynlegs út-
búnaðar í sambandi við framleiðslugrein
sína, en flutningur úr námunum eftir ám og
vötnum, með járnbrautum og loftskipum,
nemur miljónum smálesta. Gullframleiðsla
fvlkisins nam á síðastliðnu ári nokkru meira
en $5,000,000. Um það verður því ekki vilst,
áð málmyinsian sé ein af veigaitiestu máttal1
fetóðfiin '"6fnaha^te^i¥ir#'áfRomu fylkisbúa.
Það er því sízt að undra þó ungir og fram-
gjárnir athafnamenn mæni þangað björtum
vonaraugum sem námuiðnaðurinn er.”
Þeim, sem með völdin fara er nú farið
að skiljast það æ betur og betur, hve mikils
það er um vert fyrir velfarnan þjóðarinnar,
að lögð sé öll hugsanleg rækt'við námuiðnað
landsmanna. Þessvegna er meÖal annars
það, hve miklu fé er árlega varið til sam-
göngubóta um námuhéröðin og inn í þau. Er
slíkt vel og viturlega gert, með því aJÖ um
hundraðfaldan árangur getur á skömmum
tíma orðið að ræða.
Kornið fyllir mælirinn
Lögberg hefir í undanförnum blöðum
vikið að því, hve viðeigandi það væri, og í
rauninni sjálfsagt, að Islendingar stuðluðu
að því.aÖ keypt yrði eitthvert af málverkum
Emile Walters, og þá helzt málverkið
“Glacial Blink,” handa listasafni Winnipeg-
borgar, og það því fremur sem listamaðurinn
væri þar borinn og barnfæddur. Samskot í
þessa átt hafa þegar verið hafin; eigi aðeins
meÖal íslendinga, heldur og manna af öðrum
þjóðflokkum, er sumir hverjir jafnvel riðu
fyrst á vaðið, eða vöktu máls á því að þessu
yrði hrundið í framkvæmd.
Víst er um það, að á yfirstandandi
krepputíð hafa flestir í mörg horn að líta frá
fjárhagslegu sjónarmiði séð. Þessvegna er
þess heldur ekki vænta að hver og einn leggi
fram stóra fjárhæð í þessu tilliti. En í þessu
tilfelli sem oftar sanng,st hið fomkveðna, að
margt smátt gerir eitt stórt, og að kornið
fyllir mælirinn. Mörg smátillög geta nægt
til þess að takmarkinu viÖvíkjandi kaupum á
hinu áminsta málverki Emile Walters, verði
á skömmum tíma náð.
MacKenzie King
MAÐURINN OG AFREKfíVERK HANS.
Eftir John Lewis.
I
(Sig. Júl. Jóhannesson þýddi)
Canadiskur rithöfundur, sem Main John-
son heitir sagði einhverju sinni að King hefði
oft átt um það að velja að taka stöðu, sem
auður og sællífi fylgdi eða halda áfram að
starfa og stríða í baráttunni um þjóðheilla-
mál; en hann hefði æfinlega kosið hið síðar-
nefnda.
Þegar hann var 25 ára gamall, varð hann
að velja á milli þess að verða kennari við
Harvard liáskólann eða aÖstoðarverkamála-
ráðherra í Ottawa. Hann kaus hið síðara og
þótt það væri í sjálfu sér ekki beinlínis póli-
tísk staða þá leiddi hún hann inn á pólitískar
brautir.
Þegar hann lét það embætti af höndum
eftir ósigurinn við kosningamar 1911, tókst
hann á hendur rannsóknir og ráðleggingar í
mannfélagsmálum. Var hann aldrei svo
bundinn að hann hefði ekki frjálsar hendur
til þess að taka þátt í stjórnmálum í Canada
þegar honum sýndist. Því var það að hann
beitti sér hlífðarlaust við kosningarnar 1917.
Um sama leyti sem hann var kosinn leið-
togi frjálslynda flokksins 1919, bauðst honum
hálaunuð staða hjá miljónafélagi og önnur
staða hjá voldugri félagsmálastofnun með
afarháum launum. Bæði þessi félög vom í
Bandaríkjuiium. En hann hafnaði hvoru-
tveggja tilboÖinu til þess að geta látið Can-
ada njóta starfskrafta sinna og hæfileika,
enda þótt þar væri um miklu lægri laun að
ræða og margfalt erfiðari stöðu.
Dagana 7., 8. og 9. ágúst 1919 var flokks-
þing frjálslyndra manna fyrir alla Canada
haldið í Ottawa. Hafði þetta þing verið á-
kveðið meðan Laurier lifði, og átti þar að
semja nýja eða endurbætta stefnuskrá flokks-
ins, sem mætti þörfum og kröfum nýrra tíma
og breyttra kringumstæða.
En dauði Lau.riers, hins vinsæla og mæta
manns, olli því að á þessu flokksþingi varð
einnig að kjósa leiðtoga. I). D. McKenzie
fyrverandi dómari frá Nýja Skotlandi hafði
gegnt leiðtogastöðunni til bráðabirgðar. For-
seti flokksþingsins var Charles Murphy, fyr-
verandi ráðherra í stjórn Lauriers 1911.
Það var eins og lifandi andi hins liðna
leiðtoga legði blessun sína yfir þetta mikla
þing og gagntæki þar hugi manna. Mynd
Lauriers var í hugum allra, þakklæti til hans
fylti hjörtu allra og nafn hans var á vömm
allra. Máluð litmynd af honum í fullri stærð
var reist upp á ræðupallinn að baki þeirra,
sem þar sátu og birtist hún þar í björtu ljósi.
Hvenær sem ræðumennirnir nefndu nafn
hans dundi við hávært lófaklapp. Það var
engu líkara en hann væri andlega staddur á
þessu þingi og stjórnaði þar orðum og gerð-
um manna.
Allmikil klofning hafði átt sér stað í
frjálslynda flokknum á ytríðstímUntím, eu nú
gréru þau sár áð'miklú’ léýti. ÁlIir"frjá'Lfe'-
lyndir forsætisráðherrar í Canada
voru á þinginu (og voru þá frjáls-
lyndar stjórnir í öllum fylkjunum
nema Ontario). Þó höföu flestii
þeirra fylgt samsteypustjórninni að
málum.
Einn þeirra manna, sem rnikið lét
til sin taka var Fielding, einn áhrifa-
mesti maðurinn, sem snúist hafði á
stríðstímunum á móti stefnu
Lauriers ; en hann hafði aldrei geng.
ið í neitt bindandi samband við aft-
urhaldsflokkinn.
Fjórir menn voru útnefndir sem
leiðtogaefni frjálslynda flokksins:
D. D. McKenzie, Fielding, George
Graham fyrverandi ráðherra i
Laurierstjórninni og King. Allir
fengu þeir mörg atkvæði í byrjun,
en King og Fielding hæst, og voru
síðast greidd atkvæði milli þeirra
tveggja ; hlaut þá King 476 en Field-
ing 438.
Fielding varð síðar fjármálaráð-
herra í Kingstjórninni, Graham
járnbrautarráðherra og McKenzie
dómsmálastjóri.
(Frh.)
Ýmislegt fyrir unga
fólkið
HVERNIG QU’APPELLE
DALURINN FÉKK NAFN
SITT
Sögusögnin segir það hafa verið
á þessa leið:
Unnusti stúlku einnar í dalnum
varð að takast á hendur ferð nokkra
áður en hann giftist henni.
En þegar hann kom heimleiðis
aftur úr þessari ferð, að kveldi dags,
þá heyrir hann kallað á sig með
nafni. Hann kallaði á móti og
spurði: “QuAppelle,” en það þýðir
á íslenzku: Hver er þar ? En eng-
inn svaraði, nema bergmálið af hans
eigin rödd. Hann hélt áfram heim,
en þegar þar kom, var heitmey hans
dáin. Hún hafði þegar hún var að
dauða komin, kallað á unnusta sinn.
Af þessum viðburði fékk QuAp-
pelle dalurinn nafn sitt.
# # •
BLINDU MENNIRNIR OG
FILLINN
Til er ein æfagömul indversk
þjóðsaga um blindu mennina, sem
voru að reyna að gera sér grein fyr-
ir hvernig fíllinn væri.
Sá fyrsti lagði hendurnar á siðu
fílsins og hrópaði:
“Nú veit eg hvernig hann er;
hann er eins og veggur!”
Annar lenti á fótlegg fílsins og
sagði: “Ekki er hann eins og vegg-
ur: Hann er eins og eik í lögun.”
Sá þriðji tók utan um ranann og
mælti: Hann er hvorki eins og vegg-
ur né eik; hann er eins og slanga.”
Sá fjórði tók á eyra fílsins og
sagði: “Ekki er hann eins og þið
segið: Hann er eins og blævæng-
ur.”
Um þetta þrættu þeir og þrættu,
og gátu aldrei orðið á eitt mál sátt-
ir—kannske þræta alt til þessa dags.
Þannig eru ágreiningsmálin.
Málsaðiljar, hvor fyrir sig, hafa oft
eitthvað til síns máls, en engir þeirra
hafa þó, frekar en blindu mennirn-
ir, allan sannleikann.
# # #
ATHYGLISGAFA DRENGSINS
Málarí nokkur, hniginn að aldri,
veitti því eftirtekt að drenghnokki
einn, lítill vexti, hafði svo gaman af
að reyna að gera uppdrætti af
myndagrind og málaratækjum hans,
og sagði þá:
“Drengur þessi verður einhvern-
tíma meiri málari en eg.”
Þetta rættist, því drengurinn,
Michael Angelo, varð siðarmeir einn
af hinum mestu málurum og lista-
mönnum, sem heimurinn hefir
nokkru sinni átt.
# # #
HREYSTIVERK UNNIN
MEÐAL UNGDÓMSINS
Nálægt Biggar í Sask., vann ný-
lega drengur einn 12 ára að aldri,
afreksverk. Þegar bróðir hans, barn
að aldri, datt ofan í nær 50 feta
djúpan brunn, svo ekkert annað en
dauðinn virtist bíða hans, brá
Dpn®.----svo hét bróðir barnsins'—
ýið hfð snarasta, hentist af staðnum
þar sem hann var að leika sér með
einum jafnaldra sínum, að brunnin-
um, þreif brunnfötuna, lét hana síga
á reipinu ofan í brimninn, batt stór-
an hnút á reipið isvo það festist að
ofan, og gat ekki gefið of langt
eftir fötunni. Barnið kom upp i
annað sinn, þegar Domes þreif um
kaðalinn og las sig eftir honum nið-
ur i brunninn.
Hann náði i barnið þegar það kom
upp í þriðja sinn, og gat haldið þvi
svo upp úr, að ekki drykki það
meira vatn, en hélt með annari
hendi í kaðalinn og hélt sjálfum sér
þannig upp úr. Honum tókst að
halla barninu áfram, svo að heldur
gæti vatnið runnið upp úr því,
meðan drengurinn, sem hann hafði
verið að leika sér við, þegar svona
fór, hljóp til næsta bæjar eftir
mannhjálp.
Nágranninn næsti, Abramoff kom
brátt, og náði drengnum og barninu
upp úr brunninum. Var þá barnið
mjög aðframkomið. Eftir að lífg-
unartilraunir höfðu verið gerðar
nokkra stund, raknaði það við aft-
ur og varð síðan albata.
Drengur þessi, sem með þessu fá.
dæma snarræki bar gæfu til að
bjarga mannslífi, er sonur Ernel
Domes, heimkomins hermanns, sem
heima átti örskamt frá Biggar,
Sask., eins og áður er sagt.
# # #
HERSHÖFÐINGJAEFNIÐ var
SNEMMA HARÐGJÖR
í Sviþjóð vildi eitt sinn svo til
fyrir löngu síðan, að drengur einn
datt út um glugga og meiddist all-
mikið. En hann þrýsti þá sem fast-
ast saman vörunum til að hljóða
ekki. Gústaf Adolf, Sviakonungur,
sá þegar drengurinn féll út um
gluggann og tók eftir því hversu
Bein
Sambönd
við
ísland
Reyndir íslenzkir feröcemenn
kjósa hina beinu leið til fs-
lands yfir Skotland. Og þeir
meta einnig hina ágœtu að-
hlynningu, máltíðir og að-
húnað á hinum stóru og
hraðskreiðu Canadian Pacific
skipum.
Reglubundnar ferðir — lág far-
gjöld. Spyrjist fyrir hjá næsta
umboðsmanni eða W. C. CASEY,
General Passenger Agent, C.P.R.
Bldg., Winnipeg Símar 92 456-7.
CANADIAN
PACIFIC
STEAMSHIPS
WORLDS greatest travel system
lítið hann kveinkaði sér, og spáði því
að í honum mundi verða dugur, ef
til mannrauna kæmi. Þetta rættist.
Drengurinn varð síðar frægur hers-
höfðingi. Nafn hans var Bauer.
# # #
“BARNIÐ FLUTTI MAL SITT
VEL”
Þegar Kínverjinn Lee Quong,
sem átti heima i Ashland, O., and-
aðist fyrir skömmu síðan, eftirlét
hann konu isinni lítið annað en börn-
in fjögur að tölu: Tom 9 ára, Tim
8 ára, Trulu 3 ára og Ted 1 árs. Var
nú ekki sýnilegt á hverju konan og
börnin ættu að lifa i framtíðinni.
Vildi þá ekkjan flytja heim til Kína
með börn sin, en þau settu sig svo
eindregið upp á móti þeim burt-
EATON’S
Selected Farm and Garden Seeds
SAIÐ MEIRU AF FÓÐURTEGUNDUM
Sérhvern vetur er fóðurskortur i ýmsum héröðum, er veldur
því að margir bændur verða að kaupa á því verði, sem þeir
standa sig illa við að greiða. Með því að sá í nokkrar ekrur,
Mais, Millet, Sorghum, Sudan Grass og öðrum fóðurtegundum,
má bæta úr fóðurskorti að miklu leyti.
Per Per Per
2 % Bush. Bush. % Bush.
Bag Bag Bag
42P62SO Corn. Extra Early North- western Dent. Crookston Strain. Grade No. 1 9.10 3.75 2.10
42P6290 Corn. Early Northwestern Dent. Canadian grown. Grade No. 1 6.60 2.75 1.60
721*6310 Corn. Abundance Fodder. Grade No. 1 5.40 2.25 1.35
421*6320 Corn. Yellow Fodder. Grade No. 1 4.60 1.95 1.20
Per Per Per
100 lb. 50 lb. 2 5 lb.
Bag Bag Bag
42P6260 Western Rye Grass. Grade No. 1 7.25 4.10 2.30
42P608O Brome & Western Rye Grass. Grade No. 1 Mixture 7.50 4.25 2.35
421*6250 Timothy. Grade No. 1 7.75 4.35 2.45
421*6180 Sudan Grass. Grade N(f. 2.... 5.95 3.45 1.95
421*6200 Sorgltum. Early Amber Sugar Cane. Grade No. 2 4.75 2.85 1.65
421*6190 Soy Beans. Dunfield Yellow. Grade No. 1 4.95 2.95 1.70
421*6110 Gcrnian Millet. Grade No. 1 3.75 2.35 1.40
421*6130 Siberian Millet. Grade No. 1 4.35 2.65 1.55
421*6140 Hungarian & Silterian Miilets. No. 2 Grade. While stock lasts 3.00 1.95 1.25
Please Note—We make no extra charge for bags.
SAFN MATJURTAFRÆS HANDA BÆNDUM
Inniheldur 12 fullrar stærðar pakka, 5 únsur,
og 3 pundsfjórðumgs pakka
Hér ræSir um tuttugu tegundir af matjurtafræi, sem nægir til þess
að fullkomna matjurtagarð yðar. Keyptir út af fyrir sig, þesstr
pakkar mundu kosta yður $1.42, en nú býður Eaton’s yður þá fyrir
aðeins 85c. pér fáið tuttugu pakka af uppáhalds tegundum, og gæði
þeirra eru I samræmi við hámark allra Eaton’s frætegunda. þús-
undir ánægðra viðskiftavina panta þessi fræsöfn ár eftir ár.
I ozs. Beans. Improved Golden Wax.
I oz. Beets. Detroit Dark Red.
1 oz. Carrots. Chantenay Half Long.
1 pkt. Cauliflower. Early SnowbaH.
1 pkt. Cabbage. Copenhagen Market.
I pkt. Celerj'. White Plume.
1 pkt,. Citron. Red Seeded.
4 ozs. Corn. Golden Bantam.
1 pkt. Cuetimber. Long Green.
1 pkt. Lettuee. Grand Rapids Leaf.
1 pkt. Onion. Yellow Globe Danvers.
1 pkt. Onion. White Portugal, for pickling.
I oz. Parsnip. Hollow Crown.
1 pkt. Parsley. Moss curled.
4 ozs. Peas. Homesteader (Lincoln).
I oz. lladish. Early Scarlet Turnip, White Tipped.
1 pkt. Spinaeb. Bloomsdale Early.
1 pkt. Tomato. Earliana.
1 pkt. Turnip. Purple-top White Globe.
1 oz. Tttrnip. Purple-top Swede.
Farmers’ Vegetable Seed Coilection.
Speeiai Priee .........................
Mailing weight about 24 ounces.
42P5000
.85
Send tts your order in your own language. Otler front Winnipeg oniy.
^T. EATON CS
C A N A D A
LIMITED