Lögberg - 04.06.1936, Blaðsíða 6
6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. JÚNÍ, 1936.
.»«—ii n— mi
Helen, eg elska þig
Eftir James T. Farrell.
Þegar ferðinni var lokið fór hann heim,
og þá fékk hann óbótaskammir, af því að hann
hafði gengið niður úr skónum sínum við að
bera út reikningana, og svo eytt á einu kvöldi
öllum peningunum, sem hann vann sér inn.
' Þá gekk nú mikið á í fjölskyldunni en hann
reif bara kjaft og varð svo reiður, að hann
grenjaði eins og smábarn. A eftir settist
hann inn í stofu og grét og bölvaði, af því að
hann var reiður. Það hafði líka verið svo dá-
samlega gaman þetta kvöld! Og fólkið gat
ekki með nokkru móti skilið það. Krakkarnir
í nágrenninu voru vanir að koma á kvöldin
og spjalla saman og leika sér við tröppurnar
hjá honum. Svo kom Helen og þá gaspraði
einhver til hans: Komdu Dan, hún Helen er
hérna! Hann vissi ekki hvað hann gerði, og
svaraði: Eins og mér sé ekki sama.
Eftir þetta leit Ilelen ekki við honum.
Ilann andvarpaði:
Helen, eg elska þig!
II.
Ef eg væri eins mikill ræfill og þú, skyldi
eg reyna að fá mér eitthvað við því, sagði
Dick.
Já. Eg ætla samt ekki að koma til þín.
Ekki það ? Sjáðu nú! Sokkarnir þínir
eru að lyppast niður. Þú getur ekki einu
sinni haldið uppi um þig sokkunum, sagði
Dick.
En þú ert alt af að sjúga upp í nefið og
kant ekki að snýta þér.
Talaðu ekki svona við mig, sagði Dick.
Jæja, tala þú þá ekki heldur svona við
mig.
Bg er ekki hræddur við þig, sagði Dick.
Og eg er ekki liræddur við þig heldur,
sagði Dan.
Viltu slást? sagði Dick.
Ef ])ú vilt slást, þá er eg til. sagði Dan.
En þú vilt það kannske síður, af því að
þú ert skra;fa, sagði Dick og glotti.
Nei, það er eg ekki. Eg er ekki hræddur
við þig.
Og eg er ekki hræddur við þig. Og í dag
í skólanum, þegar Cyrilla kallaði þig upp, þá
varstu ekki einu sinni svo viti borinn að geta
deilt með brotum. Það er sem eg segi, þú
ert ræfill, sagði Dick.
Jæja, ef eg er ræfill, þá veit eg ekki hvað
þú ert, sagði Dan.
Dan Gerði sér aftur í hugarlund, að þeir
væru að slást og að hann væri að berja Dick
til óbóta. Og hann hugsaði sér, að Helen væri
áhorfandi. I sumar, sem leið, eignaðist hann
marga litla, áletraða hatta, og hann gaf henni
einn. Þann dag leið honum vel, af því að
hún var með hattinn frá honum á höfðinu.
Og á hverju kvöldi voru þau í skollaleik, elt-
ingarleik, “salta brauðM og “hverfa fyrir
horn.” Þá labbaði hann um og var ánægður
með lífið, en ef Dick færi nú að slást við
hann og berði hann, ja, þá gæti hann aldreí
framar litið upp á nokkurn mann, og yrði að
, fara huldu höfði á götunni og alstaðar. En
ef hann berði Dick, og Helen sæi það, þá yrði
hann hetjan hennar, og hann yrði einn af
foringjum ræningjaflokksins, og þá færi
henni kannske að lítast á hann aftur, og það
helmingi meir en fyr, og þá færi alt vel, alveg
eins og í sögunum, sem hann las stundum í
Laugardagsútgáfu Kvöldblaðsins.
í sumar, sem leið, las hann “Penrod” og
þá hugsaði hann um Helen, því að hún var
lík Marjorie Jones í bókinni, aðeins miklu
betri og fegurri og skemtilegri, og hún hafði
fallegra hár, því að bókin sagði, að Marjorie
Jones hefði svart hár, en Helen hafði rautt.
Ekki vildi eg vera kallaður skræfa, sagði
Dick.
Eg er engin skræfa, sagði Dan.
Eg vildi ekki vera skræfa, sagði Dick.
0g eg vildi ekki sjúga upp í nefið og hafa
ekki vit á að snýta mér, sagði Dan.
Hver er að sjúga upp í nefið? spurði
Dick ákafur.
Nú, af hverju snýtirðu þér ekki?
Af hverju ertu svona mikill ræfill? sagði
Dick.
Eg er ekki meiri ræfill en þú, sagði Dan.
Éf eg væri eins mikill ræfill og þú, skyldi
eg hætta að lifa, sagði Dick.
“Já, og ef eg væri líkur þér, skyldi eg
drekkja mér, sagði Dan.
Af hverju gerirðu það ekki, því að þú ert
sá mesti ræfill, sem eg þekki, sagði Dick.
“Eg? sagði Dan.
Já, sagði Dick.
Jæja! sagði Dan.
Og eg ætla að láta þig vita það, að eg er
ekki hræddur við þig og þína líka, sagði Dick.
Bg ekki heldur. Byrjaðu bara, og svo
skulum við sjá, shgði Dan.
Eg er til, eg vil bara ekki skíta mig út á
að berja ræfiL Ef þú værir ekki hræddur við
mjg, þá myndir þú ekki standa þarna og láta
mig segja, að þú sért ræfill.
Nú, eg er líka að segja, að þú sért ræfill,
áagði Dan.
Eg gæti ekki verið eins og þú, sagði Dick.
Og mér væri ómögulegt að vera eins mik-
ill bjáni og þú ert, sagði Dan.
Þú ert svo mikill ræfill, að eg gæti ekki
látið sjá mig með þér, sagði Dick.
Vertu þá ekki með mér, sagði Dan.
Eg er ekki með þér. Bg var hérna á
undan, sagði Dick.
Eg á heima í þessu stræti, sagði Dan.
Eg átti heima í nágrenninu, löngu áður
en þú komst, sagði Dick.
Eg á heima í þessu stræti, og ef þú ert
óánægður með það, skaltu berja það, sagði
Dan.
Þú ert ræfill, og þú ættir að vera á leti-
garðinum. Fólkið þitt eru tómir ræflar.
Pabbi sagði, að eg skvldi ekkert hafa saman
við þig að sælda, af því að það er svo mikill
ræfilsskapur í ættinni þinni.
Já, en pabbi minn og frændi vita nú ýmis-
legt um pabba þinn, sagði Dan.
Jæja, sjáðu þá um, að þeir segi það ekki
svo pabbi heyri, því að hann væri vís til að
sýna þeim í tvo heimana, sagði Dick.
Láttu liann koma. Pabbi er ekki hrædd-
ur við neitt, sagði Dan.
Ekki það? Vertu ekki með þessa vit-
leysu. Pabbi minn gæti tekið í lurginn á hon-
um, þó áð hann væri með bundið fyrir augun.
Heldurðu það ? En pabbi minn gæti
slegið pabba þinn í rot með litla fingrinum, •
sem hann hjó af sér, sagði Dan.
Eg ætla að láta þig vita, að þó að hend-
urnar á honum pabba væru bundnar fyrir
aftan bak, þá myndi pabbi þinn hlaupa skít-
hræddur niður alla götu, sagði Dick.
Láttu hann þá bara reyna, sagði Dan.
Ef hann gerir það einhverntíma, þá kenni
eg í brjósti um pabba þinn aumingjann, sagði
Dick.
Það er alveg óþarfi fyrir þig, sagði Dan.
Pabbi minn er sterkur og hann segir. að
eg ætli að sækja það til sín, sagði Dick.
Þú? sagði Dan.
Já, sagði Dick.
Þú? sagði Dan.
Asni! sagði Dick.
Fífl! sagði Dan.
Þeir litu hvor á annan þrjózkufullir á
svipinn. Þeir heltu skömmum og háðsyrðum
hvor yfir annan. Dick smelti með fingrunum
og sagði: Þetta mátt þú eiga!
Dan setti stút á munninn, blés út um nef-
ið og sagði: Og þú þetta !
Ef þetta er strætið, sem þú átt heima í,
þá get eg ekki verið að hanga hér lengur, því
að það er sama fýlan af því og þár, sagði Dick.
Það er af því að þú stendur á því, sagði
Dan.
Eg er farinn, af því að eg vil ekki láta
nokkurn mann vita, að eg þekki svona ræfil
eins og þig.
Feginn er eg að losna við þig. sagði Dan.
* | Ef þú værir ekki svona mikill ræfill, þá
skyldi eg lumbra á þér með litla fingri, sagði
Dick.
Og eg skyldi blása á þig og velta þér um
koll, sagði Dan.
III.
Dick fór. Dan horfði á eftir honum.
Dick leit ekki aftur. Dan sat á járngrindun-
um og leið vel, af því að hann hafði sannað
sjálfum sér að hann væri ekki hræddur við
Dick. Hann andvarpaði:
Helen, eg elska þig.
Hann sat kyr.
Hann sat kyr og utan við sig í nokkrar
mínútur, stóð svo á fætur og ákvað að labba
eitthvað. Hann óskaði, að hann hefði séð
Helen. Hann gekk niður í Fimtíu-og-átta-
götu og keypti sér kandís fvrir nokkra aura.
Hann kom aftur og settist á járngrindurnar
fyrir framan húsið hennar Helen Scanlan.
Hann var upp undir hálftíma að narta í
kandísinn, vonaði að hún kaimi, skildi ekkert
í, hvar hún gæti verið og óskaði, að hann gæti
gefið henni að smakka á kandísnum. Hann
andvarpaði:
Helen, eg elska þig.
Hann hugsaði um, hvernig hann hélt í
hönd hennar forðum daga á söluvagninum.
Hann hugsaði sér hana horfa á sig, meðan
hann væri að jafna um gúlana á Dick. Hanri
sat kyr.
Þetta var leiðinlegur dagur. Hann ósk-
aði, að það væri dálítið sólskin. Það yrði
samt ekkert leiðinlegur dagnr, ef hún kæmi
og talaði við hann.
Hann fór út í Washington-garðinn og
labbaði þar um. Þar var einmanalegt og hann
sá engann. Vindurinn gnauðaði í trjám og
runnum. Dan lagði hlustirnar við öðru hvoru,
og þá heyrðist honum eins og einhver væri að
gráta raunir sínar. Hann hélt áfram og
vöknaði í fæturnar, en skeytti því ekkert.
Hann nam staðar við tjörnina. Það voru
litlar öldur á henni og hún var óhrein, svört
og ljót. Hanri andvarpaði:
Helen, eg elska þig.
. Hann leit á tjörnina. Hann sagði tjörn-
inni, að hún væri lík honum Dick.
Hann hélt áfram. Já, ef Dick hefði byrj-
að, þá skyldi liann hafa tekið í lurginn á hon-
um. Dick myndi hafa hrint honum, og hann
myndi hafa slegið Dick, svo að hann hefði
fengið vænan “kíki” á sig. Dick myndi hafa
hrint honum aftur og hann myndi hafa slegið
Dick, og Dick myndi hafa fengið blóðnasir-
Hann myndi hafa hörfað aftur á bak og miðað
á Dick með vinstri hendinni, og Dick myndi
hafa borið af sér höggið, og liann myndi hafa
lamið hann með þeirii hægri og Dick mvndi
hafa hnigið niður með nýjan “kíki.” Dick
myndi liafa beðist vægðar og Helen myndi
liafa hrópað upp yfir sig og kannske sagt:
Dan, má eg vera stúlkan þín?
Hann hélt áfram. Hann horfði alt í
kringum sig í garðinum á vott og deyjandi
grasið, og á skuggana, sem voru að færast
yfir garðinn. Birtan var að dvna á himnin-
um og hann kastaði kveðju á hr. Dag. Hon-
um fanst liann vera einmana og hugsaði um,
hvað það væri yndislegt, ef hann bara hefði
einhvern til að tala við. Kanske Helen.
Kannske væri hann og Helen að labba saman
í votu grasinu. Kannske einhver maður
myndi reyna að nema hana burt. Maðurinn
myndi hlaupa af stað með hana æpandi í
fanginu. Og kannske myndi hann taka upp
stóran stein og grýta í manninn, og það myndi
lenda í skallanum á manninum, og hann
myndi sleppa ómeiddur. Annan stein til og
maðurinn væri úr sögunni, alveg eins og
Carnera hefði barið hann, þegar hann var
upp á sitt bezta. Lögreglan myndi koma og
blöðin birta mynd af honum. Hann yrði
reglulega hetja, og Helen myndi segja við
hann:
Dan, eg elska þig og eg ætla alt af að
elska þig.
Hann hélt áfram. Það var orðið því nær
aldimt, og vindurinn lét ömurlega í eyrum,
eins og útburðarvæl. Hann óskaði að hann
væri ekki svona einmana. Hann var eitthvað
svo skrítinn. Hann vissi ekki, hvað hann átti
af sér að gera, og honum fanst fólk vera bak
við hvert tré. Það var bezt fyrir hann að
fara heim. Það var svo einmanalegt í garð-
inum, að hann gat ekki haldist þar við. Og
það var komið að kvöldverðartíma, og hann
myndi fá ilt fyrir að koma seint heim og
kannske löðrung að auki fyrir frammistöð-
una.
Vindurinn blés svo ömurlega. Það var
ekkert tungl og engar stjörnur á himninum.
Ilann vissi ekki, hvað hann óttaðist, en
hann var alveg dauðhræddur.
Það væri yndislegt, ef Helen væri með
honum. Hún myndi líka vera hrædd og hann
gæti verndað hana.
Helen, eg elska þig!
Hann.snéri við og hélt heimleiðis og
hugsaði um, hvað hann hefði gert við Dick,
ef Dick hefði í rauninni farið að slást við
hann. Já, karl minn, hann skyldi hafa tekið
eftirminnilega í lurginn á Dick.
Ilelen, eg elska þig!
Þ. G. þýddi.
Dvöl.
Lilja
Eftir Johannes Jörgensen.
Fyrir hálfri sjöttu öld var í Þykkvabæj-
i arklaustri á Islandi, munkur, sem hét Ey-
steinn Ásgrímsson. Bróðir Eysteinn hafði
verið víðförull mjög og margt hafði borið
honum fyrir augu. Þó að árin færðust yfir
hann, hafði hugur hans jafnan verið ungur
og hjartað þrungið æskukrafti. . . . En nú
var hið dökka hár hans óðum að grána, og
augu hans, sem áður fyr höfðu ætíð horft til
hinna fjarlægustu stranda, voru nú tekin að
daprast. — Nú var tími til þess kominn, að
búa sig undir hina síðustu langferð, sem eng-
inn á afturkvaunt úr.
Þannig dvaldi nú bróðir Bysteinn í
Þykkvabæjarklaustri á Islandi — óravegu frá
öllu því, er hann hafði kynst og unnað í hinni
miklu, fögru veröld, sem hann nú var búinn
að yfirgefa. — Bróðir Eysteinn átti ekki eftir
að sjá neitt af þessu á ný — hér eftir var Is-
land allur heimur hans i— Island — }>að sem
eftir var æfinnar. — Nú var kominn vetur —
hinn langi, íslenzki vetur — árstíð hins mis-
kunnarlausa myrkurs. Á eftir honum myndi
koma sumar — hið langa íslenzka sumar —
árstíð hinnar óendanlegu birtu — og síðan
myndi koma annar yetur og annað sumar og
þannig koll af kolli, þar til lóðin væri sigin
til botns og klukkan hætt að ganga.
Já, mál var til komið. að búast við hinni
miklu stund — jafnvel nú á þessari nóttu.
Gat það svo sem ekki vel komið fyrir, að hún
kæmi meðan hann sæti hér við skrifborðið og
skrifaði kvæði sitt á hvert pergamentblaðið
á fætur öðru? — Þetta kvæði átti að verða
minnisvarði hans. Hann skrifaði — misrit-
aði, tók hníf, skóf villuna út og sléttaði yfir
með steininum. Bróðir Eysteinn þrýsti hönd
að hjarta sér — það sló svo harkalega — ef
það skyldi nú springa alt í einu? Og þegar
hringt væri til tíða og lrinir bræðurnir sökn-
uðu hans, þá myndi einhver þeirra fara upp
til þess að gá að honum, og hann mvndi koma
að honum þar sem liann væri í sæti sínu og
hallaðist fram á borðið, sofandi.-----En það
væri hinn eilífi svefn.------Og svo myndu
þeir bera liann niður í kirkjuna og syngja
yfir honum alla nóttina — syngja fyrir sálu
hans .. . Libera nie, Domine, de morte œterna.
Bróðir Bysteinn sá þetta alt svo greini-
lega — líkbörurnar í miðri klaustur kirkj-
unni — kerti úr dökku vaxi loga með rauðum
bjarma og það snarkar í þeim hvað eftir ann-
að.------Svo gengur ábótinn snöggum skref-
um umhverfis kistuna (en hve hann þekti vel
fótatakið hans), stráir vígðu vatni yfir líkið,
og les faðirvorið í hljóði — nema síðast, þau
orð ber að segja fullum rómi: “og eigi leið
þú oss í freistni!” — og bræðurnir svara:
“heldur frelsa oss frá illu!”
Bróðr Eysteinn stundi þungan — ennþá
sat hann þó hér við skrifborðið — ennþó
skrifaði hann iðinni hönd liina áferðarfögru
skrift — hverja línuna á fætur annari — á hið
slétta, gulleita kálfskinn. Þessar iðnu hend-
ur — já, bróðir Eysteinn horfði á hönd sér—
eins og'hann hefði aldrei séð hana fyr . . . .
kona nokkur hafði einu sinni sagt við hann
— það var á æskuárum hans, hann var þá
staddur einhversstaðar suður í löndum —
honurn hafði fundist liann sjálfur svo lítil-
mótlegur samanborið við hina fögru sonu
sólarlandsins — hún hafði sagt við hann —
ef til vill aðeins til þess að liughreysta liann
(og orð hennar urðu honum til hughreyst-
ingar): En hve þér hafið fagrar hendur,
bróðir Bysteinn! Hann liorfði á hægri hendi
sína — litla, brúnleita hendi — veraldleg
hendi, að því er honum fanst — hendi, er
gjarnan hefði viljað lesa rósir — halda á vín-
bikar, eða klappa konuvanga. — Þessa liendi
notaði hann nú til að skrifa kvæði sitt um
sköpun heimsins, um syndafallið, um guðs
vísdómsfullu ráðstafanir til frelsis liinu glat-
aða mannkyni, um líf Krists, þjáning hans og
dauða — dauðann á krossinum.
Bróðir Eysteinn lítur upp þarna, beint
andspænis honum á nöktum klefaveggnum,
þar hangir krossinn — Kristslíkneskið —
hinn krossfesti á krossinum — og út úr sár-
unum fimm ganga eldfleinar — fimm örvar,
er stinga hin fimm skilningarvit bróður Ey-
teins — reka þau í gegn — vilja deyða þau
—og frá vörum hins dauða, með kvalasvipn-
um, hljóma dómsorðin: dey þú eins og eg —
ef þú vilt komast hjá að deyja hinum eilífa
dauða. Þú skalt deyja fró minningum þínum
og öllum eftirlöngunum, deyja frá lijarta
þínu, sem enn slær alt of sterkum slögum,
deyja eins og eg eða deyja eilífum dauða.
« Bróðir Eysteinn lítur upp — horfir á
krossinn — á manninn á krossinum: Er ekk-
ert annað um að velja, herra? Það er eins
og hið þyrnum krýiuía höfuð hreyfist hægt—
líti til vinstri — líti til hægri — hér er aðeins
um tvent að velja — hinn þrönga veg kross-
ins, eða liinn breiða helveg.
—Enginn annar vegur — og eg er ekki
fær um að ganga hann? Þá er engin hjálp
til fyrir mig, engin björgun, engin náð! Bróð-
ir Eysteinn hefir ekki lengur kjark til að
horfa á líkneskið.
En livað er það sem glampar á þarna á
bænaborðinu, glampar af fögrum litum og
gulli ? Það er litla myndin, sem bróðir Ejy-
steinn keypti nýlega af pílagrím, er kom frá
Jórsölum. . . . Lítil mynd, sem keypt hafði
verið í landinu helga, einni af liinum litlu,
grísku búðum, sem eru við götuna, er liggur
að kirkjunni yfir að hinni helgu gröf. Mynd
á gullfleti, mynd af lienni er engillinn einu
sinni ávarpaði með þessum orðum: Heil
vert þú, er nýtur náðar Guðs! Hún, fyrir
hverrar bænastað frelsarinn breytti einu
sinni vatni í vín. — “Þeir höfðu ekki vín!”
—“Hvað sem hann segir yður, það skuluð
þér gera!”
é
Bróðir Eysteinn er staðinn upp, hann
gengur yfir að bænaborðinu og tekur myrid-
ina í hönd sér. Hvað er ritað hér á grunn-
flöt myndarinnar með stórum, grískum bók-
stöfum? Fyrst Maria — það er auðlesið —
svo kemur annað orð — erfiðara viðureignar
— en verður þó lesið — Hodogetria — “sú,
er veginn vísar ”...
Eftir þessu er annar vegur til ■— og
María þekkir hann — María vísar mönnum
þá leið . . . Bróðir Eysteinn krýpur, bróðir
Eysteinn biður: Þú, fyrir hverrar bænarstað
i