Lögberg - 09.07.1936, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. JÚLÍ, 1936
Fréttir
af alheimsþingi kvenna í
Washitigton, D.C., 31. inaí til 6. júní
Eftir frú Andreu Johnson.
(Framh.)
Seinni fundurinn var ekki eins
fróSlegur, þar sem flest löndin
höfðu nokkurn veginn sama stríÖið
og hér er í Manitoba. Fólk úr bæj-
unum sent út á land meÖ fáeinar
skepnur og ögn af peningum til aÖ
kaupa matvöru fyrir. Eg held aÖ
ef landblettur væri lagÖur til handa
þeim þá kanske gengi þetta betur,
þau myndu vera stolt af aÖ gjöra
sem mestar umbætur til aÖ gjöra
litla heimiliÖ sitt vistlegra og fram-
tíÖ barna sinna svolítiÖ bjartari.
Einum erindreka frá hverju landi
og var'þess vegna engin íslenzk
kveöja. Eg var áreiÖanlega eina is-
lenzka konan á þessum mikla fundi
og hefÖi mér verið ánægja aÖ fá aÖ
ávarpa mina íslenzku vini, en fyrir
þessar kringumstæÖur var þaÖ ekki
gert.
Næsta dag voru lesnar skýrslur
frá tilheyrandi félögum og voru þau
mörg og mismunandi. The Women’s
Institute i stórkostlegum meirihluta
hjá öllumi þjóÖum. Það var ósköp
skemtilegt aÖ heyra aÖ öll þessi fé-
lög voru aÖ starfa aÖ því sama og
viÖ erum hér í Manitoba. Heilsu-
far, sérstaklega barna, er efst á dag-
skrá hjá öllum. Vestur-Ástralía
hefir sérstakan sjóÖ til þess aÖ geta
tekið á móti börnum utan af landi,
sem hafa verið á sjúkrahúsi og mega
fara út úr spítalanum en ekki heim
í bráð.
Konurnar þar láta sér ant um
brautir og tré, þær skilja þörfina á
að hafa fólkið kyrt á landinu og
gjöra þess vegna alt til þess að fólk.
ið sé ánægt og geti liðið vel. Þær
hafa sérstakar unglingadeildir eins
og við U.F.M. gerum.
Eg kyntist Lady Eleanor Cole frá
Austur-Afriku, er hún ekkja og
hefir 2 bújarðir, 80,000 ekrur, sem
hún stýrir sjálf. Hún segir að Aust-
ur-Afríka sé nokkuð lík Ameríku,
afurðir landsins seljist fyrir hálft
verð, eins og hér, og svo hafi þar
verið 5 þurkaár með moldryki, eins
og hér. Hún sagðist ætla að reyna
að læra á meðan hún væri hér,
hvernig hægt sé að koma í veg fyrir
“dust stonms’’ og “erosions. Hún
hefir 30,000 kindur og eitthvað af
kúm. Hún er að reyna að hjálpa til
þess að menta heimaþjóðina og
Evrópu unglingana, sem eru að vaxa
upp. Hún segist ekki vera hrædd
að vera ein heima þó ekkert nema
Afríkufólk sé í kring og 25 mílur til
næsta þorps.
Þýskaland hefir “Reichsnahr.
stand” sem allir karlar og konur, sem
vinna að landbúnaði, heyra til. Voru
konurnar þaðan, Baroness Thronder
og Comtess Keyserlingk fyrir hönd
systra sinna heima, er stuðla
að því að vinahönd og um-
burðarlyndi geti komist á milli
allra þjóðanna í gegnum starf A.C.
W.W., og með því stofnað heims-
frið. Countess Keyserlingk sýndi
hreyfimynd, sem sýndi með hvaða
hætti þar væri verið að kenna stúlk.
um landbúnað og öll störf því við-
víkjandi. Þetta er alt fritt fyrir
vinnulausar stúlkur og þeim gefnir
nokkrir aurar í hverri viku fyrir
störf sín. Myndin var mjög fróð-
leg. Stúlkur, sem eru að mentast
eru skyldaðar að taka þessa grein.
Ceylon plantaði ávaxtatrjám í
sumar sem leið til minningar um
MinningarhátiÖ konungsins sáluga.
Mrs. Waithianothan sagði að þær
væru að helga heilbrigðisstarfi og
mentun krafta sína,
Nýja Sjáland hefir sérstök heim-
ili, þar sem mæður og börn geta
komið til að hafa sumarhvild, og öll
meðöl og læknishjálp ókeypis. Þær
og senda þær út um heimilin úti á
landi, semi ekki geta veitt sér þá
hjálp, sem þörf er á, borgar félagið
helming og jafnvel 2-3 af kaupi.
1930 sendu þær hjálp til 1,000
heimila.
Eg hefi hér aðeins komið með
nokkur sýnishorn af starfi kvenfé-
lags, sem dálitið er fráskilið okkar
vanalega starfi, sem er: Health,
Drama, Folk Dancing, Education,
Legislation and Co-operation, and
Peace.
Eg hefi ekki reynt að lýsa bæn-
um Washington að nokkru leyti;
þar sem það tæki alt of langan tíma,
get eg aðeins sagt að fegurri borg
hefi eg aldrei séÖ. ÞaÖ er eins og
hvert stræti og hver bygging hafi
sínar sögulegu endurminningar, og
vafningsrósirnar, sem alstaðar voru
til þess að prýða rauðu steinveggina,
gjörðu alt svo yndislegt. ViÖ kom-
um tvisvar í Hvíta Húsið, fyrst all-
ir erindrekarnir á mánudaginn, í
“Garderý Party” og tók Mrs. Roose-
velt í hendina á öllum útlending-
unum, og voru það allar konur, semi
ekki áttu heima í Bandaríkjunum.
Forsetinn sjálfur áyarpaði okkur
frá veggsvölunum, svo á þriðjudag-
inn voru Canada konurnar boðnar
þangað aftur, og sýndi þá Mrs.
Roösevelt okkur heimilið sjálft og
gerði það með mikilli alúð. Á mið-
vikudaginn var farið til Mount
Vernon til þess að heiðra, ekki
George heldur Mörthu Washington,
með því að leggja blómvönd á leið-
ið hennar, til minningar um hennar
mikla starf fyrir allar konur. Var
okkur leyft að skoða þeirra heim-
kynni eins og þau voru, og eru.
A fimtudaginn voru nokkrar kon-
ur gestir hjá “The Sanka Club” sem
er klúbbur kvenna í Washington,
og eru þar aðeins konur, sem hafa
fengið meðmæli til þess að tilheyra
þeim klúbb, eins og t. d. “The Re-
beccas.” Var okkur boðið að halda
stuttar ræður. Aðal ræðuna flutti
Mrs. Russell, frá Englandi, sem er
kona, sem mikinn þátt hefir tekið
í pólitík heima fyrir, meðal annarS
sagði hún okkur að einn þingmaður
þar hefði sagt sér að “The Associ-
ated Country Women of the World
væri ekki rétta nafnið fyrir þennan
félagsskap, heldur ætti það að vera
“The Unofficial League of Na-
tions. Og er þ%Ö áreiðanlega til-
finning, sem maður hafði allan tim.
ann sem þingið var setið. “AÖ út-
breiða alheims velvild.” Þessi klúbb-
ur styrkir ungar stúlkur, sem vilja
ganga mentabrautina, en hafa ekki
kringumstæður til þess aÖ gjöra
það, með því að lána þeim peninga,
sem borgast eiga til baka.
Þennan sama dag voru Canada
konurnar boðnar til Mr. Wrong,
sem er okkar sendiherra í Banda-
ríkjunum sem stendur, þar til sá
nýi er útnefndur, og voru allir hlut-
ir gerðir þar til þess að gera dvölina
sem skemtilegasta.
Var stór og mikil sýning á hand-
iðnaði og var þar margt sem maðu'r
hafði ánægju af að skoða og læra
hvaða mismunandi handiðn kæmi
frá hverri þjóð. Mrs. Watt sagði
að gaman væri fyrir konur, sem
fyndist að alt ætti að vera tollfrítt að
geta skift á handiðn sinni við kom
ur um allan heim, og var hún viss
Um að allar konurnar hefði ánægju
af að geta hjálpað svo hver upp á
aðra og kent sína sérstöku iðn, hvort
sem væri til heimabrúks eða sölu.
Voru handsaumuðu ábreiðurnar sér.
stakar, þar sem hvert fylki hefir sitt
vissa spor til þess að stinga ábreið-
una, og á það ekki að vera brúkað
nema þar.
Konan, sem mest kvað að á þessu
þingi, var frú Michelet frá Noregi,
hélt eg kanske að það væri sér-
plægni úr mér þar sem hún væri
Skandinavi, en eg hefi frétt síðan eg
kom heim að hinum konunum héðan
fanst það sama. VTar hún erindreki
Noregs, Danmerkur, Sweden og
Finnlands, og er sá félagsskapur
sem hún er forseti fyrir kallaður
“The Northern Legion.” Hún sagði
að á milli þeirra þjóða væri engin
samkepni né afbrýðissemi, því þær
vildú allar hjálpa 'systrum sínum til
þess að vinna að því sama. Hún
sagði mér að þær hefðu hvað eftir
annað reynt að fá íslenzkar konur
til þess að tilheyra þeim félagsskap,
en ekki getað það. Vildi hún að
eg reyndi að fá þær til þess að gera
þar, þar sem það væri svo nauðsyn-
legt fyrir allan félagsskap að hafa
styrk af því að tilheyra öðrum lönd-
um og starfa í einingu í gegnum það
samband. Þær leggja mikla áherzlu
á að hafa ungmennin í félagsskap
þessum, þvi þær vita vel að velferð
framtiðarinnar hvílir á þeirra herð-
um.
.Síðasta athöfn þingsins var mjög
tignarleg, og fór hún fram “at the
Water Gate Arlington Memorial
gate” og var kölluð sólseturskveðja.
Hafði verið reistur ræðupallur í
fjörunni. Söfnuðust allir erindrek-
ar saman uppi á bakkanum, og gengu
í skrúðgöngu á eftir sínum fána nið.
ur tröppurnar, og á meðan var spilað
þjóðlag hvers lands eftir því sem
þau komu af The Army and Navy
Band. Þetta fylti mann lotningu
og virðingu fyrir öllum þessum kon-
um.
Miss Frasinger, sem var forseti
Bandaríkjadeildarinnar setti svo
fundinn og kallaði á frú Marie
Michelet til þess ^ð ávarpa konurn-
ar og gerði hún það með þeim hætti,
að engin kona, sem viðstödd var
mun gleyma þeirri hugvekju. Hún
sagði okkur að fara heim með þá ást,
sem hefði verið veitt í svo fullum
mæli hér, til bænda og fjölskylda,
því ef við gerðum það, mundi gleði
ríkja á heimilinu, og þar sem ást og
gleðDríkti, þar mundi vera friður,
og frá slíku heimili mundi útbreið-
ast friðsamlegt umdæmi og mundi
með þessu móti breiðast smátt og
smátt lengra og lengra og myndi á
endanum umkringja heiminn. Okk-
ur vantar heim þar sem ríkir ást, á-
nægja og friður, því með þeim hætti
væri hægt að stofna guðsríki á jörð-
inni, eins og Frelsarinn hefði boðið
okkur. Hvert spor í þá átt er spor
til stofnunar guðsríkis hér á jörðu.
Við konurnar viljum ekki stríð,
við vitum svo vel hvaða eymd og
sorg það hefir í för með sér. Lát-
um okkur allar tengjast höndum með
innilegri bæn um nýjan kraft, nýjar
hugsjónir og nýtt markmið.
Andrea Johnson.
MU

Verzlunarmentun
Oumflýanleg nú á tímum!
Vaknandi viðskiftalíf krefst vaxandi vinnukrafts. Við-
skiftavenjur nútímans krefjast sérþekkingar á öllum
sviðum. Þessvegna er verzlunarmentun blátt áfram
óumflýjanleg. Enda er nú svo komið, að verzlunar-
skólanám er talið óhjákvæmilegt skilyrði fyrir atvinnu
við skrifstofu- 0g verzlunarstörf.
UNGIR PILTAR og UNGAR STÚLKUR, sem ætla
sér að ganga á verzlunarskóla (Business Gollege) í
Winnipeg, ættu að spyrjast fyrir á skrifstofu Lög-
bergs; það verður þeim til drjúgra hagsmuna.
Komið inn á skrifstofuna, eða skrifið
The Columbia Press Limited
TORONTO og SARGENT, WINNIPEG
r..-,ru-.n.--,n<->n<->o<-->n<->n<--,n<->nf-,n<-,nc->i

var lofað að ávarpa á sínu eigin
máli í útvarpið á mánudaginn. ís-
land hefir ekki gengið í Sambandið
hafa heimili handa unglingum utan
af landi, sem koma í bæina til að
ganga á miðskóla. Svo hafa þær
konur, sem vanar eru hússtörfum
Kaflar úr sögu
hegningarhússins
í Reykjavík
Eftir Arna Óla.
Þeir, sem við þennan þátt koma,
eru fangarnir:
Björn Gíslason, af Kjalarnesi,
dæmdur 1804 til 2 ára hegningar-
hússvinnu, síðan til líkamlegrar
refsingar og æfilangrar þrælkunar á
Brimarhólmi, eins og áður er sagt.
Jón Gíslason, úr Ámessýslu,
dæmdur af yfirrétti í 2 ára tukthús
og refsað þar áður fyrir yfirsjónir
Kjartan Ólafsson, úr Gullbringu-
sýslu, dæmdur í 2 ára fangelsisvist,
er hans getið áður viðvikjandi strok-
tilraun.
Þuriður Nikulásdóttir, úr Vestur-
ísafjarðarsýslu (Þingeyri), dæmd
til fangelsisvistar i 4 ár.
Nikulás Pálsson, úr Snæfellsnes-
sýslu, sem áður hefir verið getið
viðvíkjandi þjófnaði í hegningar-
húsinu.
Guðrún Þórðardóttir, úr Snæ-
fellsnessýslu, sem þá var í þann veg-
inn að sleppa úr hegningarhúsinu.
Gúðrún Egilsdóttir,. úr Snæfells-
nessýslu, hafði verið dæmd í,2 mán-
aða fangelsisvist.
Fyrverandi fangar:
Helga Ásmund'sdóttir, Vigfús Er-
lendsson, Einar stóri Eiríksson,
Guðríður Jónsdóttir.
Af borgurum bæjarins:
Þorsteinn Þorláksson, Nýlendu,
Katrín dóttir hans, Hannes Magn-
ússon i Þingholti, Þuriður Gunnars.
dóttir kona hans, Jón Dúkur í Þing-
i holti, Jón Guðmundsson í Þingholti,
Sesselja Nikulásdóttir i Þingholti,
Þorlákur Grimsson, Stöðlakosti. Jón
lóss í Landakoti. Sigríður húsfrú í
Melkoti. Guðrún Bersadóttir í Mel-
koti. Sigríður í Nýjabæ. Guð-
mundur Þóroddsson, vinnumaður,
Gissur Magnússon.
III.
Þar er nú næst til máls að taka,
að fanginn Björn Gíslason af Kjal-
arnesi, sem áður hefir verið frá sagt,
braust nú öðru sinni út úr hegningar
húsinu um nótt til þess að fremja
innbrot niðri í bæ.
Þetta skeði aðfaranótt 22. októ-
ber 1806. Braust Björn þá inn í
krambúð Hans Matthías Tofte, hið
svonefnda “norska hús” og stal þar
ýmsu. Fór hér eins og áður, þegar
hann braust inn í búð Jóns Laxdals,
að hann mun hafa haft grun um
það, að hús þetta væri mannlaust.
Út af þessu varð mikið mál.
Drógust inn í það ýmsir fangar, sem
voru þá í hegningarhúsinu eða
höfðu verið þar, svo og ýmsir borg-
arar bæjarins.
Þetta var kallað “tóbaksmál” og
sýna yfirheyrslur í því og sanna það
isem áður hefir sagt verið, að fang-
arnir höfðu margskonar viðskifti
innbyrðis, og einnig við fjölda
manna víðsvegar um bæinn.
Annað innbrot fangans
Björns Gislasonar
Hinn 14. nóvember hóf stjórn
hegningarhússins yfirheyrslur í máli
þessu. í stjórninni voru þá: Trampe
stiptamtmaður, Geir Vidalin biskup,
Benedikt Gröndal assessor, Goefoed
'sýslumaður og Thomas Klog land-
læknir. Þykir rétt að þræða sem
mest réttarhöldin, eins og þau eru
bókuð í gerðabók hegningarhús-
stjórnarinnar, vegna þess, að af því
má sjá hvað fangarnir hafa verið ó-
bilgjarnir og reynt fram á fremsta
hlunn að hylma yfir hver með öðr-
um, og hinum, sem voru í vitorði
með þeim. Stundum hafa þeir logið
vísvitandi í þessu skyni, jafnvel
reynt að bendla saklausa við málið
svo að það yrði flóknara. En smám
saman skýrist það, og kemur þá
margt einkennilegt fram.
Eins og áður er sagt, var fyrsta
réttarhald í máli þessu 14. nóvem-
ber 1806. Var Björn Gíslason fyrst-
ur kallaður fyrir. Hann var þá um
tvítugt.
Hann viðurkendi það, að hafa
farið út um glugga í hegningarhús-
inu um miðnætti 22. okt. Síðan
kvaðst hann hafa farið til hins svo-
nefnda “norska húss,” þar sem búð
Tofte var og brotist inn um glugga
með páli frá hegningarhúsinu (á
svipaðan hátt og hann braust áður
Guðfríður Guðmundsdóttir Nordal
Þann 7. febrúar síðastl. andaðist á Almenna sjúkrahúsinu
i Selkirk, Guðfríður Guðmundsdóttir Nordal; hún var fædd í
Köldukinn á Álftanesi á Suðurlandi þann 7. september 1876.
Foreldrar hennar vocu hjónin Guðmundur Lárusson og kona
hans Steinunn Sigurðardóttir og munu þau hafa verið ættuð úr
Borgarfirði og bjuggu þau mestan sinn búskap á Álftanesi og
í Reykjavík.
Guðfríður sáluga 'skilur eftir sig tvö börn frá fyrra hjóna-
bandi, Elízabetu og Magnús, er hún gift Jóni Jakob Jónssyni, bú-
sett í Seattle, Wash., en Magnús er búsettur í Reykjavík á ís-
landi. Guðfríður sáluga fluttist vestur um haf frá Islandi árið
1911 og fór hún þá vestur til Saskatchewan og vann þar í fáein
ár; kom svo til Winnipeg aftur og vann á saumaverkstæði þang-
að til hún giftist eftirlifandi manni sínum, Nordal, frá Sel-
kirk, Man., þann 23. apríl 1923, og var Fún eftir það búsett í
Selkirk til dauðadags. Guðfríður-sáluga koim með dóttur sína
að heiman, eins og áður er getið, 1911, og var þá Elizabet 11 ára
gömul, og kom hún henni til menta og gekk hún á Jóns Bjarna-
sonar skóla og Normal, og náði kennaraprófi, og kendi hún hér í
nokkur ár á skólum i Manitoba. Magnús Runólfsson var alinn
upp hjá þeim heiðurshjónum i Reykjavík á íslandi, Kriststeini
Guðmundssyni og konu hans Guðrúnu, og komu þau honum til
menta og er hann nú útskrifaður prestur af prestaskóla Islands.
Llndir eins og Guðfríður kom til Selkirk-bæjar þá inn-
ritaðist hún í íslenzka lúterska safnaðarkvenfélagið og starfaði
í þeim félagsskap af trú og dygð á meðan að kraftar hennar
leyfðu og eignaðist hún þar margar góðar vinkonur. Fyrir
sex árum síðan kendi Guðfriður sáluga fyrst sjúkdóms síns,
sem reyndist að vera hjartveiki, sem sí og æ var að ágerast,
þangað til að enga hjálp var að fá, og fékk hún að síðustu hæ£t
andlát þ. 7. febr. síðastliðinn.
Guðfríður var fríð kona og vel að sér til bókarinnar og las
allar bækur sem að hún náði í og var stálminnug á alt sem að
hún las, og var mesta unun að tala við hana um norræn fræði
og bókmentir. Við útför Guðfríðar sálugu kom það greinilega
í Ijós hvað hún var vel kynt í þeim félagsskap, sem hún var i, og
þótti 'svo vænt um að vera í og styðja af öllurn mætti, sem var
kvenfélagið og söfnuðurinn. Og komu kvenfélagskonur allar,
sem gátu komist, til að kveðja hana með hinni guðdómlegu við-
höfn og lotningu, og var það á við heila prédikun að sjá þær
allar kveðja félagssystur sína í síð^sta sinn, með hjartað fult
af þakklæti til hinnar framliðnu systur fyrir vel unnið starf.
Guðfriður hcitin var jörðuð frá íslenzku lútersku kirkj-
unni í Selkirk þ. 11. febr. af séra B. Theodore Sigurðssyni,
presti Selkirksafnaðar.
Svo bið eg Drottinn að blessa og helga minningu Guðfríðar
sálugu.
Trygðamnur hinnar burtsofnuðu móður.
KVEÐJUORÐ
Selkirk, Man., 11. febr. 1936.
í annað sinn á þessu nýbyrjaða ári, hefir kær félagssystir
verið kölluð heim til síns himneska föður.
Og nú þegar við erum í siðasta sinn að kveðja hana, fyll-
ast hjörtun söknuði, því hún var oss öllum kær.
Hún tilheyrði kvenfélaginu öll þau ár er hún bjó hér, og
var skrifari þess um tíma. Hún sótti ætíð fundi, og við skildum
vel að mikið væri hún lasin, þegar hún kom ekki á fund.
Hún var mjög dygg og skyldurækin félagskona, enda unni
hún þeim kristindómsmálum, sem við viljum hlúa að. Hún var
framúrskarandi kir^jurækin, elskaði skáldskap og fagran
kirkjusöng, og þess vegna viljum við heiðra minningu hennar
með því að leggja smá upphæð í orgelsjóð safnaðarins.
Vér vottum ástvinum hennar innilega hluttekning vora, og
biðjum góðan Guð að blessa og styrkja mann hennar, er eftir
stendur.
Kvcnfélag Selkirk safnaðar,
Stefania Sigurðsson, forscti.
inn í Laxdalsbúð). Þar kvaðst hann
hafa komist yfir 4 pund af brauði,
nokkuð af fikjum, sem fanginn
Kjartan Ólafsson hefði vísað sér á
hvar voru geymdar, rauðan sirsdúk,
flauelsband, púðursykur og nokkra
bláa klúta, sem hann fann i skúffu.
Þetta alt vafði hann innan í tvo
poka, sem þau fangarnir Þuriður
Nikulásdóttir og Kjartan Ólafsson
höfðu lánað honum. Síðan fór hann
inn í Þingholt og út með Arnarhóli
og fól pokana þar á milli steina, og1
sótti þá ekki fyr en í næstu viku.
Þegar hann kom heim til hegn-
ingarliússins um nóttina, að loknu
starfi, beið Kjartan eftir honum og
hjálpaði honum inn um gluggann
aftur. Vissu ekki aðrir af þessu
ferðalagi en þeir Kjartan, Þuriður
Nikulásdóttir og fangarnir Jón
Jónsson ög Jón Gíslason. Hafði
hinn síðastnefndi viljað sammælast
við Björn um innbrotið, en gat ekki
komið því við vegna þess, að hann
hajði verið sendur vestuf að Nesi
við Seltjörn til að vinna þar.
Þegar Björn kom heim með þýfið
í næstu viku, kvaðst hann hafa sýnt
það föngunum Kjartani, Þuríði,
Guðrúnu Egilsdóttur, Nikulási Páls-
syni og Jóni Gíslasyni, og sagt þeim
frá því, hvernig sér hefði áskotnast
þetta. Kjartan hefði fengið nokk-
uð af klútunum og flauelsbandið, en
brauð, fíkjur og sykur kvaðst hann
hafa gefið þeim Þuríði, Nikulási og
Jóni Gíslasyni. Það sem þá var eftir
hefði Þuríður tekið af sér til
geymslu. (Framh.)