Lögberg - 16.07.1936, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. JÚLl 1936
Sir Gordon og Laurie Stewart
“Já, þcir hafa gert hvað þeir gátu, en eg
hræðist það sem í vændum er. Ef eitthvað
kemur fyrir, hjálpið þér þá konu minni.”
“Það skal eg gera ef eg lifi. Við hvað
eruð þér aðallega hræddur, Iiardross skip-
stjóri?”
“Það er ekki svo hægt að grema frá því
—gat á skipsskrokk framleitt af Santa Anna
klettunum, er mjög er mjög erfitt að bæta til
fulls, en við gerum alt sem í okkar valdi
stendur og við eigum kost á. Við erum áftur
á réttri stefnu — það er nokkur huggun.”
En um miðja nótt í niðamyrkri heyrðust
aftur hamarshöggin. “Það er leitt að skip-
stjórinn skuli láta vinna um nætur, þegar við
eigum að sofa,” sögðu sumir farþegarnir.
þeim var sagt að það væri nauðsynlegt, og þá
tóku þeir það með ró. Allir hafa líklega álitið
að hér væri engin ástæða til að hræðast, þar
eð logn var.
Eg gat ekki sofið og gekk ofan í lestina.
Ú, hve kvíðafullir allir voru, sem unnu þar
niðri. Þeir stóðu í sjónum upp í mitti og alt
af óx hann; ljósberarnir veittu daufa birtu,
við og við heyrðust stuttar skipanir, sem
strax voru framkvæmdar.
Alt í einu lagði gráhærður maður, með
veðurbitið andlit, verkifæri frá sér.
“Þetta er gagnslaust, skipstjóri; því
meira sem við byrgjum af rifunni, þess stærri
verður hún. Engin mannleg hönd getur lok-
að henni.”
Hinir mennimir sögðu hið sama með ör-
vilnunarsvip.
8. Kapítuli.
Dögunin kom, sólin kom upp og breytti
lit sjávarflatarins svo, að hann skein sem
fágað gull; ekkert ský sást á himninum. Santa
Anna eyjan sást nú ekki lengur, en önnur
græn eyja sást í fjarlægð fram undan. Út-
litið var svo friðsamlegt, svo fagurt, svo stór-
kostlegt, að eg glevmdi allri hræðslu og hættu,
þangað til eg hevrði hratt fótatak og sam-
stundis hljóð. A sama augnabliki kom skip-
stjórinn upp; útlit hans sýndi að hann var
mjög kvíðandi.
“Sir Gordon,” sagði hann, “Það er úti
um alt. Skipið er óbætanlega lekt, og stóra
gatið er ekki unt að byrg.ja. Það verður að
sökkva.”
Niður í þetta sólbjarta haf — niður í
þögnina og dauðann. Eg leit framan í hann.
“Það getur naumast verið eins slæmt og
þér ímyndið yður, skipstjóri.”
“Jú, það er, eg ýki alls ekki; eg sé enga
von. Sjórinn í lestinni er nokkur fet á dýpt,
og þrátt fyrir það að dælt er af öllu afli,
dýpkar hann ávalt. Mig langar til að segja
yður nokkuð, meðan eg hefi tíma til þess.
Næstum því állar stúlkurnar á skipinu hafa
einn eða annan til að vernda sig, en kona mín
stendur einmana, þegar hættuna ber að hönd-
um. Þér eigið hvorki konu eða systur —
viljið þér þá gera svo vel að aðstoða hana ?”
Auðvitað lofaði eg því.
“Eg vildi að eg hefði veí-ið dauður áður
en þetta kom fyrir,” sagði hann svo sorgbit-
inn, að eg vorkendi honum.
“Þér getið ekki hafa mist alla von,”
sagði eg. “Bátarnir eru til og duglegir menn
til að róa ]>eim. ”
“Nei, V svaraði hann í örvilnunarróm,
“nóttina, sem voðastormurinn stóð yfir, mist-
um við alla bátana nema einn; eg bannaði að
láta farþegana vita þet.ta. Við höfum aðeins
einn bát, og í hounm verður kona mín að fá
sæti. Þér, Sir Gordon, standið við loforð
yðar, er það ekki ?”
Eg lofaði honum því aftur.
Hann snéri sér frá mér með svo sorgbitið
andlit, að eg hefi aldrei slíkt séð, hvorki fyr
eða síðar.
“Eg kalla á mennina upp á þilfar, svo
þeir geti skifst á við dælurnar.”
En hvað mér leið ilja. Að lítllli stundu
liðinni voru flestir hás(]tamir komnir upp.
Þá skildi eg hvað það er að vera duglegur
sjómaður. Skipst.jóri gaf skipanir sínar með
svo kjarkmikilli ró, að engin hræðsla sást á
svip hans. Andlit hans var nú ekki fölt, aug-
un fjörleg og göngulagið fast. Hann leit út
sem maður, er vildi standa aleinn á þilfar-
inu meðan skipið sökk undir honum. Þessi
maður, sem nú kom fram sem hetja, var sami
maðurinn, sem hafði barið konu sína í reiði
smm.
Nær get eg gleymt því, sem nú fór fram?
Kvenandlitin komu föl og ðttaslegin, livert á
fætur öðru, til okkar. Frú Chaplin hvíslaði
að mér:
“Eg er enginn heigull, Sir Gordon; þér
getið sagt mér sannleikann; er nokkur hætta
á ferðum?”
“Skipstjóri er hræddur um að það sé,”
svaraði eg með varkárni.
Eðallynda andlitið hennar varð náfölt.
“Ó, börnin mín—draumurinn minn,”
hrópaði hún,' “aldrei fæ eg aftur að sjá elsk-
uðu börnin mín.”
Við verðum að ala von á meðan við lif-
um,” sagði eg, en hún sló höndum saman af
ofurharmi.
“Það er engin von, mig hefir lengi grun-
að það—skipið hlýtur að sökkva. Ó, börnin
mín,”
Rödd hennar lækkaði niður í kveinandi
eymdarvíl, sem var sorglegt að lieyra. Ilún
gekk að hástokknum og leit niður á hið sól-
bjarta haf.
“Dælurnar gera ekki mikið gagn,” sagði
majór Stanton, sem hafði athugað ástandið,
“ Það hækkar ávalt sjórinn í lestinni.” Varir
lians titruðu meðan hann talaði; eg vissi að
það var ekki af hræðslu; en hann horfði á
konu sína og börn. Eitt barnið huldi andlit
sitt við brjóst móðurinnar, annað hélt fast í
kjólinn hennar. Hún leit til mín með brosi,
sem mér sárnaði mjög.
“Blessaðir litlu krakkaúnir mínir qru
hræddir,” sagði hún; “þeir heyra þennan ó-
vanalega hávaða, og þess vegna hefi eg þau
hjá mér.”
“Taktu smælingjana með þér, Edith, og
láttu þá fá teið sitt,” sagði hann, og hún gekk
róleg ofan.
Næsti farþeginn, sem eg sá, var Charley
Leslie; hann var mjög fölur og hræðslan sást
í augum hans.
“Er það satt?” spurði hann ákafur. “Ó,
guð minn, vesalings unga, elskulega konan
mín. ”
Lítil hvít hendi snerti nú mína; eg leit
upp, það var kona skipstjórans, sorgþnmgin
mjög.
“Sir Gordon,” sagði hún með skjálfandi
vörum, “eg er sannfærð um að hætta er í að-
sigi, maðurinn minn hefir verið meira en 30
stundir á þilfarinu hvíldarlaust, og hann er
mjög kvíðandi. Hvað er það sem að er ?”
Ilún hefir hlotið að lesa svarið á andliti
mínu, því hún hljóðaði alt í einu: “Þessi
grimmi, svikuli falski sjór! Hvað ilt ætlar
hann að gera okkur? Mig tælir hann ekki með
sínu hæga gjálfri. Ó, hinn voðalegi, hryllilegi
sjór. ” Hún sló höndum saman og starði út á
hafið.
“Ó, himneski guð, hvað getum við gert!”
hrópaði hún.
Hlustið þér á mig, frú Hardross,” sagði
eg. “Yður þætti víst vænt nm að sjá heimili
yðar einu sinni enn. Þér munduð meta mikils
að standa í skugganum undir laufríku trján-
um, og hlusta á kirkjuklukkurnar hringja, að
sjá grænu akrana og engjarnar — yður lang-
ar til að sjá England einu sinni enn, er það
ekki?”
Dökku augun hennar horfðu í mín.
“ Jú, í sannleika, það vil eg,” sagði hún.
“Hlustið þér þá á mig. Það er hætta í
nánd, maðurinn yðar hefir sagt mér það.
Hann hefir beðið mig að annast um yður, og
eg get öruggur sagt það, að ef þér eruð hug-
rakkar og kjarkgóðar, þá skal eg með guðs
hjálp bjarga yður. ”
“Ó, þessi grimmþ falski sjór,” kveinaði
hún. “Frelsið þér mig frá honum. ” Hún
greip hendur mínar og hélt þeim fast; tár-
vöta andlitinu sínu lyfti hún upp gagnvart
mínu. “Ó, eg er svo hrædd, Sir Gordon;
maðurinn minn gleymir mér alveg, ef skipið
er í hættu, hann getur ekki gert við því, hann
hefir ekki tíma til að hugsa um mig. ”
“Hann er búinn að hugsa um yður,”
sagði eg.
Hún sagði með lágri rödd:
‘^Eg man núna að eg hefi einu sinni lesið
um viðburð frá tímum frönsku byltingarinn-
ar; það var verið að flytja unga stúlku til
höggstokksins, í næsta vagni við hana sat
hngur maður, sem hún ekki þekti. Hún rétti
honum hendur sínar blátt áfram, og bað hann
að halda í þær meðan hún væri að deyja. Sir
Gordon, það er ekki langt síðan þér voruð
mér ókunnur, ekki grunaði mig að eg ætti
eftir að deyja á sjónum. Sir Gordon, ef mað-
ur minn á of annríkt, ef hann hefir ekki tíma
til að hugsa um mig, leyfið mér þá að vera í
nánd við yður meðan eg dey. ”
Mér lá við að gráta, þegar eg leit á þetta
indada, saklausa andlit; barnslegu varimar
hennar skulfu af angurblíðu.
“Eg hefi lofað að annast um yður,” svar-
aði eg, “og þér megið reiða yður á, að eg efni
það loforð. ”
“Eg er hrædd um að eg verði voðalega
skelkuð,” sagði hún. “Það væri hægra að
deyja, ef hafið væri órólegt, heldur en núna,
]>egar það er spegilslétt. Segið mér livernig
þessi ógad'a orsakaðist?”
Eg sagði henni það, sem eg hafði heyrt.
“Og nær — nær koma leikslokin?”
spurði hún með livítum blóðlausum vörum.
“Það get eg ekki sagt, það veit enginn.
Yið verðum að vona á meðan við getum. Guð
getur hagað því svo að við sökkvum ekki.”
“Grunur minn hefir ra>zt,” sagði hún;
“þegar aorir heyrðu hljóðfærasöng í bvlgju- I
gjálfrinu við skipshliðarnar, lieyrði eg þar
líkfararsöng. Hafið átti að verða okkar
gröf!”
En svo eins og hýrnaði ögn yfir henni,
]>egar hún leit í kringum sig.
“Það eru svo margir menn á skipinu,”
sagði hún, “þeir finna líklega einhver ráð til1
að frelsa það. Kringumstæður okkar geta
ekki verið voníausar. Satt að seg.ja, Sir Gor-
don, enginn mundi trúa ]»ví að nokkur hætta
væri í nánd.”
Þetta var að vissu leyti satt, en svipur
yfirmannanna Var ráðaleysislegur, og við
dælurnar var unnið af kappi.
Hún virtist ætla að taka þessu með ró, en
andlit hennar var þó náfölt.
“Eg hefi oft hugsað um dauðann,” sagði
hún furðu róleg, “að deyja er að vissu levti
eins og að sofna; mig hefir drevmt um gröf,
þakta grænu grasi og blómum, en mig hryllir
við að hugsa til þess, að verða ávalt að liggja
undir þessum órólegu bylgjum. Hvað ætli
móðir mín hefði hugsað, ef einhver hefði sagt
henni, þegar eg var lítið barn, að eg fyndi
gröf mína í Indverska hafinu ? Er það voða-
legur dauði að drukna?? Hvað haldið þér um
það, Si"r Gordon?”
“Menn segja að það sé ekki; þeir segja
að eftir fyrsta stríðið lendi hinn druknandi í
l>ægilegt, dreymandi ásigkomulag, og þá líði
allur hinn liðni tími með öllum liðnum við-
burðum fyrir hug'skotssjónir hans. Eg vona
að það sé satt.”
“Það ætti að gera dauðan þolanlegri,”
stundi hún. Þér lofið því að vera í nánd við
mig, iim leið og bylgjurnar lykja sig yfir okk-
ur?”
A þessu augnabliki kom litla stúlkan
hennar frú Stanton hlaupandi til okkar—öll
börn elskuðu hina alúðlegu frú Hardross.
“Ó, komdu til mömmu,” hrópaði hún.
“Vesalings mamma grætur, og sú litla græt-
ur — góða, komdu til hennar.”
‘ ‘ Eg verð nú að hjálpa til að dæla, ’ ’ sagði
eg, “þegar eg er búinn að því, skal eg koma
til yðar aftur.”
Eg horfði á eftir Laurie og litlu stúlk-
unni, þegar þær gengu burt.
“Er nokkuð nýtt nú?” spurði eg annan
stýrimann, sem hraðaði sér fram h.já mér.
“Það er gagnslaust að dæla,” svaraði
hann, “sjórinn evkst í lestinni á hverri
stundu, hve hart sem dælt er. Skipstjóri er nú
að hugsa um að tala við farþegana.”
“Hver er yðar skoðun?” spurði eg.
“Eg hefi enga, herra minn,” svaraði
hann. “Eg get aðeins sagt: Guð varðveiti
okkur.” Hann var búinn að sleppa allri von.
9. Kapítrdi.
Allan daginn var brennandi heitt sól-
skin, og engin von um björgun kom í l.jós.
Mennirnir unnu við dælumar af miklu kappi,
en það var gangslaust, alt af dýpkaði sjórinn
í lestinni, og loks flaut hann inn í vélaskál-
ann og þá sloknaði eldurinn.
Öll von var úti. Eg sá dauðann pkrifaðan
á sólargeislana, um dauðann gat maður lesið
á yfirborði hafsins, dauðinn faldi sig í hinu
blágræna hyldýpi, hann sveimaði um hið
brennheita lag sjávarins. — Hann var al-
staðar.
Við vorum öll stödd í stóra salnum þeg-
ar skipstjórinn kom inn, til þess að segja okk-
ur frá hættunni sem yfir vofði. Yið vissum
að hann kom til að segja okkur alt eins og var,
og biðum lians angistarfull. Við lieyrðum
hann seg.ja hvað fyrir okkur lægi; en sumt af
okkur tók þessu með djarfri von, og hitt með
vonlausri ró. Enn ]>ann dag í dag sé eg hann
fölan, kjarkgóðan með rólegri óskjálfradd-
aðri raust segja okkur, að alt hefði verið gert
sem mögulegt var til að frelsa okkur og skip-
ið, en það væri ekki hægt — við ættum aðeins
eftir fáar stundir — fáar stundir milli okkar
og dauðans. Hann minti okkur á að allir ættu
einu sinni að deyja, og hvatti okkur til að
mæta honum sem kristnir menn, með ró og
von um eilíft líf. Svo hneigði hann sig og
fór.
Mennirnir gengu nú til kvenna sinna og
barna, fömuðu þau að sér svo innilega, og
báðu guð með háum róm að vera þeim mis-
kunnsamur. Mæðumar þrýstu börnunum að
brjósti sínu biðjandi. Eg sá fyú Leslie leggja
arm sinn um háls manni sínum og segja:
“Eg trúi þessu ekki, Charlie, það getur
ekki verið satt.”
Frú Stanton lagði höfuð sitt, við brjóst
manns síns.
Laurie nálgaðist mig og sagði hvíslandi:
“Þér gleymið ekki því sem þér hafið lof-
að, Sir Gordon — ]»ér leyfið mér að deyja hjá
vður. ”
Nú, þegar hættan var svo nærri, snerti
þessi bæn hennar tilfinningar mínar svo inni-
lega.
Já, eg skal vera við hlið yðar,” var alt
sem eg gat sagt.
Eg má biðja guð að láta mig aldrei sjá
slíkt aftur. Þessi kvein og huggunarorð á
víxl, stóðu yfir næstum heila klukkustund, svo
þagnaði alt, mennirnir og konurnar féllu á
kné og fluttu bænir til guðs almáttugs.
“Þey, góðu börnin mín,” sagði móðiiún.
“Guð tekur okkyr í faðm sinn.” — “Verið
þið hughraustar,” sagði fleiri en einn eigin-
maður við konu sína; “við skulum deyja sam-
an. ”
“Eg fæ að sjá börnin mín,” sagði frú
Chaplin við mig, ‘ ‘ alveg eins og eg sá þau í
draumnum.” Laurie þrýsti sér fast að þess-
ari eðallyndu konu.
Eg leit í kring um mig og varð að dást að
þeirri djörfung og hugarró sem landar mínir
sýndu við komu dauðans. Nú var ekki leng-
ur hugsað um jarðneskar kringumstæður;
hver fjölskylda sat út af fyrir sig. Majórinn
hélt á biblíu og las huggandi orð. Eg sá ungt
barn sofa í faðmi móður sinnar—sofa svefni
dauðans með bros á vörum. A meðan var
þessi eini bátur búinn út sem bezt mátti vera,
og nu var kallað á konur og börn, en því ver,
gátu ekki margir komist fyrir í bátnum. Tveir
af hásetunum urðu líka að vera með til að róa
honum, svo ekki gátu fleiri en átta fengið sæti,
auk þeirra. Frú Vann krafðist að vera sú
fyrsta sem í bátinn færi. Það var alveg ó-
heyrt að persóna af “aðalsættum” væri á sjó-
ferð til þess að “drukna eins og hundur.”
Hún fékk líka að vera sá fyrsta í bátinn.
“Ætlið þér ]>á að yfirgefa manninn yðar,
frú Vann,” spurði einhver. Hún leit til hans
gremjulega.
“Manninn minn,” sagði hún. “Ilvað er
hann í samanburði við mitt líf?”
Sú sem næst fór ofan í bátinn, var frú
Chaplin; á eftir henni fóru þrjár ungar stúlk-
ur, og svo fru Leslie. En hvað sú endurminn-
ing hefir náð föstum tökum á mér — augna-
tillitið sem hún sendi manni sínum, þar sem
hann stóð á þilfari hins sökkvandi skips.
“Vertu sæll, elskan mín, -vertu sæll,”
sagði hún.
Nú var hrópað — “kona skipstjórans,”
og Laurie náföl og skjálfandi sagði við mig:
“Munið eftir loforði yðar; þér hafið lof-
að mér að vera í nánd við mig þegar eg dey.”
Eg lauf að henni.
“Eg skal synda á eftir bátnum,” svaraði
eg, “farið þér í bátinn, eg skal vera rétt hjá
yður.”
Hún gekk til skipstjórans.
“Eg á þá að fara, Eliríkur. Vertu sæll.”
Ilann var að hugsa um hina yfirvofandi
hættu. Var það af ást til konu sinnar eða ör-
vilnan, að hann leit ekki á andlit hennar og
afþakkaði að kyssa liana. Hún sneri við og
stundi þungan.
“Látið einhvern annan taka mitt pláss í
bátnum,” sagði hún, “mig langar ekki til að
verða frelsuð.”
En enginn gaf þessum orðum gaum; öll-
um þótti vænt um konu skipstjórans; þeir létu
liana ofan í bátinn, og eg sá hana hníga niður
við fætur frú Chaplin eins og dauða mann-
eskju. í’lleiri gátu komist í bátinn, en hinar
konurnar vildu ekki fara. Eg talaði um það
við frú Stanton, en hún leit á mig angurblíð-
um augum og sagði:
“Yfirgefa manninn minn og börnin, Sir
Gordon? Bn hvað þér haldið að eg sé hug-
laus. Eg ætla að taka börnin mín í faðm
minn, og svo tekur maðurinn minn okkur öll
í sinn faðm. Þannig deyjum við saman í hinu
miskunnarlausa hafi.”
• Eg yfirgaf liana og tár komu út í augu
mín. Nú var báturinn losaður við skipið, og
svo var lionum róið til lands um hábjartan
daginn 'meðan margir báðu guð að veita þeim
frelsun.
“Haldið þér að báturinn komist til
lands?” spurði eg fvrsta stýrimann, sem stóð
og iiorfði á eftir þeim.
“Það held eg naumast,” svaraði hann,
“ eg er hræddur við skerin og rifin, og svo er
ofsabrim við ströndina. Við gelum aðeins
vonað.”
Svo gerðu nokkrir af mönnunum tilaun
til að bjarga sjálfum sér. Eg sá suma af
þeim á flota; skipið sökk dýpra og dýpra.
Dagurinn leið og myrkrið hvíldi yfir hafinu.
Báturinn var horfinn sýn; bardaginn byrjað-
ur, hinn voðalegi bardagi milli lífs og dauða.
Þessi voðasjón hlýtur að hafa svift mig með-
vitundinni. Eg man að tveir sterkir hand-
leggir voru lagðir utan um mig og að fyrsti
stýrimaður sagði: “Skipið sekkur dýpra og
dýpra, Sir Gordon; guð miskunni sig yfir þær
manneskjur, sem eru á því, menn, konur og
börn. Eg get frelsað yður, Sir.” Eins og í
draumi man eg eftir að hafa heyrt sjóinn
fossa inn, hin mörgu angistaróp, sem ómuðu
áður en dauðinn kom; en eftir það man eg
ekkert.