Lögberg - 16.07.1936, Qupperneq 7
I
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. JÚLl 1936
7
Útdráttur
Framh. frá bls. 3
er í algleymingi, og ekki virðist unt
að sneiða hjá sem stendur, Á árinu
hefir enn þrengst um markaði fyrir
útflutningsafurðir vorar, en reynt
hefir verið með samningum, að
tryggja möguleika fyrir útflutningi,
eftir því sem unt var. Gerður var á
árinu viðskiftasamuingur við ítalíu
og var íslandi með honum trygður
innflutningur á alt að ioooo tonnum
af saltfiski, og er það um helmingur
af því, sem útflutningur þangað hef-
ir numið undanfarin ár. Á móti kom
skuldbinding frá íslands hálfu um
að kaupa italskar vörur fyrir 1.2
milj. kr. og veita gjaldeyrisleyfi
fyrir o.8 rtíilj. kr. að auki, ef um
væri beðið. Gerður var og viðskifta-
samningur við Danmörku, er miðar
að aukningu á sölu síldarmjöls, síld-
arlýsis og kryddsíldar þar í landi, og
auk þess inniheldur samkomulag um
ýms atriði, er varða verzlun Dana
með saltfisk. Við Þýzkaland voru
endurnýjaðir fyrra árs samningar,
þó þannig, að ísfiskkaup þess voru
nokkuð aukin. Við Pólland voru
og endurnýjaðir samningar með
nokkuð auknu magni. Má ísland
nú flytja þangað um 48000 tunnur
af síld.
Útfluttar vörur námu á síðasta ári
43.9 milj. kr., en aðfluttar vörur
42.6 milj. kr. Samanborið við bráða.
birgðaskýrslurnar árið áður, hefir
útflutningurinn minkað um 0.9 milj.
kr. eða 2%, en innflutningurinn um
5.9 milj. kr. eða 12%. Útflutning-
urinn er 1.3 milj. kr. meiri en inn-
flutningurinn, en þegar tekið er tillit
til allra hinna annara þungu liða i
greiðslujöfnuðinum, sem eru land-
inu í óhag, hefir þó orðið töluverð
skuldasöfnun við útlönd á árinu. Að
vísu munu tölur þessar, bæði fyrir
innflutning og útflutning, hækka
töluvert þegar endanlegar verzlun-
arskýrslur koma, en hlutfallið mun
þó ekki breytast verulega. Af út-
fluttum vörum námu sjávarafurðir
37.9 milj. kr. (1934: 40.6 milj. kr.),
en landafurðir 5.5 milj. kr. (1934:
3.6 milj. kr.). Síðan 1913 hefir inn-
flutningurinn og útflutningurinn
numið því sem hér segir:
Aðflutt Útflutt
Ár milj. kr. milj. kr
1913 .., 16.7 19.1
1914 .. 18.1 20.8
r9T5 V' 26.3 39.6
1916 ... 39-2 40.1
1917 ... 43-5 29.7
1918 ... 41.0 36.9
1919 ... 75-o
1920 ... 82.3 60.5
1921 ... 46.1 47-5
1922 ... 52.0 50.6
1923 ... 50.7 S8.0
1924 ... 63.8 86.3
1925 ... 70.2 78.2
1926 ... 510 48.0
1927 ■•• 53-2 63.2
1928 ... 64.4 80.0
1929 ... 77-0 74.2
1930 ... 60.1
1931 ••• 48.0
1932 ... 37-4 47-8
1933 ••• 48.8 51.8
1934 ... 51-7 47-9
1935 42.6 43-9
Fjárhagur ríkisins.
' Tekjur rikissjóðs voru á árinu
15.8 milj. kr., en gjöldin 15.3 milj.
kr. Var því 0.5 milj. kr. tekjuaf-
gangur á rekstursreikningi ríkisins.
Miðað við bráðabirgðatölurnar árið
áður, hafa tekjurnar hækkað um
11%, en gjöldin lækkað um 5%.
Tekjur og gjöld samkvæmt rekst-
urs reikningi ríkisins hafa ,síðustu
5 árin nurnið þessu:
Tekjur Gjöld
milj. kr. milj. kr.
4935 ••• 15.8 15-3
T934 ••• J4-3 16.2
J933 ••• 13-5 13.6
1932 ... 12.4
r93i ••• 15-0 157
En eignahreyfingar á sjóðsyfir-
liti voru:
Tekin 1 lán, seldar Afborganir og
eignir 0. fl. eignaaukningar
milj. kr. niilj. kr.
J935 • ■ • 12.8 12.3
j934 ••• 2.9
T933 ••• 2.0
T932 ... 2-3
r93t ... 4-1
Á árinu var tekið lán hjá Ham-
bros Bank Limited, London, að upp-
hæð 11.7 milj. kr. með 4% vöxtum
og útborgunargengi 97. Var það
aðallega notað til greiðslu eldri
skulda. Skuldir ríkissjóðs voru í
árslok 42.3 milj. kr.”
Lœkningar á ríkis-
kostnað
(Framh.)
Grundvallaratriði rússneska fyr-
irkomulagsins' eru ofur einföld.
Rússar hugsa sér heilbrigðismálin á
þessa leið : Heilsa fólksins — þjóð-
arinnar — er málefni, sem ríkinu
heyra til; þau mál eru alls ekki ein-
staklingsmeðfæri; þau eru blátt á-
fram meðal stórmála ríkisins og eft.
ir þeim á að lita svo vel að þau þurfi
á engri liknar- eða betliaðferð að
halda.
Á Rússlandi kostar ríkið allar
lækningastofnanir og launar alla
lækna; öll læknamentun, öll hjúkr-
un, allar lækningar eru fólkinu látin
í té af rikinu án þess að einstakling-
inn kosti það nokkuð.
Fyrirkomulagið í heild simji er
margbrotið og margar heilbrigðis-
stofnanir — sérstaklega til sjúk*
dómsv^arnþ, eru ólíkar J?eám sem
tíðkast eða þekkjast í Vestur-
Evrópu og Ameríku.
Allar ráðstafanir, sem heilsu
manria snerta, eru i höndum alls-
herjar heilbrigðisráðs; er það svo
að segja nokkurs konar stjórn út af
fyrir sig. Svo er landinu skift i
stór heilbrgiðishéruð og þeim aftur í
smærri héruð sem öll vinna óháð
hvert öðru yfirleitt, en þó i félagi
á vissum svæðum, og öll undir yfir.
stjórn heilbrigðisráðsins.
Auk þessa er heilbrigðisráð stofn.
að við hverja verksmiðju og hvert
stjórnarbú; en þau eru afarstór
samvinnubú. Fulltrúar frá öllum
þessum héruðum, verksmiðjum og
búdeildum mynda nokkurs konar
heilbrigðisstjórn undir leiðsögn eða
forustu lieilbrigðisráðherra. Og i
þessari stjórn eru allir læknar.
Læknaskipun, sem hér á sér stað,
er þar svo að segja úr sögunni.
Bórginni Leningrad, sem hefir
hátt á þriðju miljón íbúa, er skift i
i átta heilbrigðishéruð. Eitt hérað-
ið t. d. í miðri borginni, þar sem
mikið er af nýjum verksmiðjum,
hefir 80,000 manns. í miðstjórn
heilbrigðisráðsins eru 145 læknar;
vinna þeir að öllu leýti fyrir ríkið
fyrir sæmleg laun, en ekki há. Auk
þes;s eru í heilbrigðisráðinu miklu
fleiri sérfræðingar i ýmsum grein-
um,' læknunum til aðstoðar. Er
þessu heilbrigðisstarfi skift í með-
aladeild, skurðlækningadeild, x-
geisla deild, tannlækningadeild,
efnafræðisdeild, sóttvarnardeild o. s.
frv.
Sumar þessara deilda vinna í fé-
lagi hverjar við aðra og í félagi við
ýms önnur stjórnarstörf, sem skyld
eru og tengd heilbrigðismálum
landsins.
Þegar komið er inn í aðalstöð
þessara heilbrigðisstofnana, tekur
maður fyrst eftir geysistórum sal
þar sem sjúklingar koma til skoðun.
ar og eftirlits.
Þar eru heilar raðir af lækninga-
stofum, uppskurðastofum og lyfja-
búðum. Sarnt er þetta ekki veru-
legt sjúkrahús; þar eru engin rúm.
Ýmsar ástæður koma fólkinu úr
öllum pörtum héraðsins til þess að
sækja þessa staði. Sumir vita sjálf-
ir að þeir eru ekki heilbrigðir og
koma því til þess að láta skoða sig
og fá bót meina sinna; sumir koma
vegna þess að þeir hafa lesið heik
brigðisrit eða auglýsingar, eða hlust-
að á fyrirlestur um þau efni og látið
sér að kenningu verða; sumir hafa
verið sendir þangað frá öðrum
minni heilbrigðisstöðvum, eða frá
skóla eða verksmiðju. Sjúklingarnir
eru skoðaðir með x-geislum og öll-
um þeim tækjum, sem læknisfræðin
þekkir.
Sé hinn sjúki ekki svo veikur að
hann þurfi nauðsynlega að vera á
spítala, þá eru honum veittar upp-
lýsingar og ráðleggingar og gefin
þau lyf og þær aðgerðir, sem þörf er
á. Sé hann aftur á móti veikari
en svo að það sé talið nægja, þá
er hann sendur á viðeigandi spítala.
(Framh.)
BIG CROWDS ANTICIPATED AT
REGINA EXHIBITION
July 27-August 1
Officials of the Provincial Ex-
hibition at Regina look forward
to a suiistantial increase in at-
tendance this year during the
week of July 27-August 1 and
have planned their attractions ac-
cordingly.
In common with other Class
“A” Fairs of the Western Canada
circuit they have engaged grand-
stand attractions from a new
booking house this year and are
delighted with advance reports
from the scene of the first presen-
tation in Brandon. There the
granjstand attractions were de-
scribed by the Brandon Sun as
“The best ever contracted for on
the Western Canada circuit.”
Midway Neonized
Hitherto believed as impossible
to utilize neon lighting effects
for a portable amusement com-
pany, The R o y a 1 American
Shows, described as the world’s
greatest midwav, have apparent-
lv accomplished the impossible.
The fronts of the 24 tent shows
and 18 riding devices will be il-
luminated at 20,000 feet of deli-
cate neon tubing in colors of red,
yellow, green and blue. From a
series of 80 foot towers, gailv
festooned in the same manner,
powerful battleship searchlights
will provide an illumination
never before anticipated. Fiftv
double length railway cars are re-
quired this year to transport the
midwav with its army of 1,118
employees.
Thousands of F.rhibits
Not for years have the farmers
of the province and business
houses indicated such a keen in-
terest in exhibits and a record
number of exhibits will be at the
Fair this year. Automobile deal-
ers promise the most complete
auto and truck exhihit ever dis-
plaved in the West, farm mach-
inery companies plan an increas-
ed displav in “Million Dollar
Row”. Industrial, livestock,
women’s, school, horticultural
and other departments all indi-
cate an increase in the number
of exhibits.
Dog Show
A dog show will be held on
Tuesdav, Wednesdav and Thurs-
day of Exhibition Week. The
show will he housed in the Dog
Show Building on the grounds.
Radio Rroadcasting
Of particular interest to Ex-
hibition visitors will lie the radio
broadcasting studio in the Con-
federation Building, from which
all programs from CIvCK and
CHWC will he broadcast during
Exhibition Week. The studio
will he so arranged that visitors
will he enabled to witness the
entire pfocedure.
Running Horse Races Every
Afternoon
What a thrill is in store for
the thousands of enthusiastic
visitors who find enjoyment in
the Sport of Kings. Seven or moré
races will be featured everv after-
noon at the ra"ce track for prize
money tdtalling $11,500.00 for
the week. Horses from well-
known Canadian and American
stables will compete.
Special Railway Rates
Whether visitors come for the
horse races, the grandstand en-
tertainment, exhibits or other at-
tractions, thev will welcome the
special rates of round trip for
single fare on all railways during
Exhibition in effect for the first
time since the war.
Gtiðshugmynd nútímans
Frá hls. 5
þau, sein mæld xærða og vegin.
Efnishyggja 19. aldarinnar var
skilgetið afkvæmi þessarar
stefnu. En menn eru nú óðum
að skilja það, að hvorki eru þetta
hinar einu hugsanlegu leiðir til
þekkingar, né nokkurt vit í þvi,
að takmarka Hf mannsins eða al-
heimsins við hin áþreifanlegu
verðmæti. Gildi lífsins liggur
miklu meira utan við hin áþreif-
anlegu verðmæti. Af því leiðir,
að vér verðum að marka reynslu-
grundvöllin miklu breiðari, en
JL
Sérstök yfirlýsing til
ISLENZKRA CANADAMANNA
Hlustið á stöðina CJRM, Regina (540 kc.) á föstudaginn
24. júlí, 6.10 p.m. Mountain Standard Time (7.10 p.m.
Regina Time). Mr. B N. Arnason, kunnur islenzkur
Canadamaður í Regina flytur stutt erindi um þjóðflokka-
daginn í sambandi við Regina sýninguna.
BRING THE ENTIRE FAMILY TO THE FOLK FESTIVAL
íslenzkir Canadíimenn verða meðal þeirra, er þAtt taka í skemtun þjóð-
flokkadagsins á þriðjudaginn þann 2 8. júlí. Komið og hittið vini yðar!
Pjóðsöngvar og þjóðdansar.
SEE THE “PASSING PARADE”
Fallegasta gramlstand sýning. sem þekst
hrfir f Vestur-Canada, fer fram a hvferju
kvöldi í sambandi viíS Regina sýninguna.
FariÖ ekki á mis viö þetta.
THOUSANDS OF EXHIBITS
LandbúnaÖur, iönaöur, búpening-ur, útsæöi,
mjólkur-afuröir, alifugla - framleiösla, og
hundruö annarn fræöslusýninga fer fram við
þetta tækifæri.
REGINA SHOPPING WEEK
Sárhver búö f R^gina tekur þátt í “Bargain
Carnival.” Komið til Regina, kaupiö og
sparið! ^
Fljóti tfminn gildir um Regina sýninguna.
WORLD’S GREATEST MIDWAY
Fagrar nýjar sýningar. reiötúrar, 2p,000
feta neon Ijósadýrð. Hrífandi skemianir
af öllu hugsanlegu tæi.
Minna en eitt fargjald fyrir báðar leiðir með öllum járnbrautum.
U
ilulg aifetoAnil*
tíðkast hefir í hinum rétttrúuðu
vísindum fram til þessa, og mætti
sýna fram á það með mörgum
dæmum, að til þessarar niður-
stöðu eru nú ýmsir af hinum
djúpskygnustu visindamönnum
nútímans komnir og hafa þannig
algerlega hafnað hinum ortho-
doxu vísindum efnishyggjunnar.
Nægir í þvi efni að benda á um-
mæli hins fræga enska líffræð-
ings J. B. S. Haldane. Hann seg-
ir: “Mig grunar, að til sé fleiri
hlutir á himni og jörð, en nokk-
urn mann hefir dreymt um, eða
hægt er að láta sig dreyma um
í nokkurri heimspeki. Það virð-
ist geysilega ólíklegt, að hugur
mannsins sé aðeins afleiðing efn-
isins.” Eaðir hans, sem einnig
er frægur vísindamaður, prófes-
sor J. S. Haldane, kveður sterkar
að orði í formála að einni af bók-
um sinum: “Röksemdale.iðsla
þessara fyrirlestra,” segir hann,
“hnígur að því, að sýna fram á,
að efnisheimurinn er ekki hinn
raunverulegi heimur, heldur að-
eins ófullkomin skuggamynd
hans. Hinn raunverulegi heimur
er hinn andlegi heimur gildanna,
en^þessi gildi eru reyndar í hinzta
skilningi ekkert annað en opin
berun hins æðsta andlega veru-
leika, sem á trúarinnar máli
nefnist Guð.” Þannig mætti
halda áfram, ef tími leyfði, að
sýna fram á hvernig fjölda marg-
ir frægustu vísindamenn nútim-
ans eru óðum að hverfa inn á
þessar hugsanarleiðir, enda þótt
þeir hafi ef til vill hafið rann-
sóknir sínar undir þröngu sjón-
arhorn/i raunvísindanna. En þetta
sannar aðeins, að margir gang-
vegir geta legið til sannieikans
og það er ef til vill nauðsvnlegt
að fara þá alla, til þess að Jeiða
hann fullkomlega í ljós. Hér
hefir raunvisamaðurinn tekið
aðra leið, en trúvisindamaðurinn,
er komst þó mjög að hinni sömu
niðurstöðu.
(Framh.)
Opið bréf
Til Kjósenda í Winnipeg
SEM meðmælendur að framboði Hon. W. J. Major, leyf-
um vér oss að skora á almenning að tryggja endur-
kosningu hans svo hann fái haldið framvegis embætti
sinu sem dómsmálaráðgjafi fyikisins; embætti sem hann
i samvizkusemi hefir haft á hendi síðastliðin
Þetta er ekkert flokksmál. Áskorun
vor er einungis bygð á sannmati þessa
ágætis embættismanns, er nýtur óskifts
trausts karla og kvenna í öllum stéttum
og flokkum kjördæmisins.
Er tekið er tillit til þeirra fjölþættu
vandræðamála, er legið hafa fyrir, mun
vandfundinn maður er jafnist á við Mr.
Major í hinu ábyrgðarmikla embætti dóms-
málaráðgjafa. Þetta er almenningi Ijóst,
og því í rauninni óþarft að fara þar um
fleírum orðum; starf hans sem yfirgæzlu-
manns laga og réttar í Manitoba, verður
einn fegursti þátturinn í sögu fylkisins.
Hlutdrægni eða flokksforréttindi komast ekki að í
huga þessa ágæta embættismanns. Sanngirni og réttvísi
hafa ávalt stjórnað ályktunum hans og gerðum. Þegar
hann hefir ráðið við sig hvað rétt sé að gera, hikar hann
ekki við að kveða upp úrskurð og fylgja honum frám.
Published and paid for by the supporters of Hon. W. J. Major
Headquarters: 601 Somerset Buildmg
með stak
níu ár.
HON. W. J. MAJOR