Lögberg - 13.08.1936, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. ÁGÚST, 1936.
3
Samþykt var aÖ veita báðum skýrslum féhirðis og ráðs-
tnanns Sameiningarinnar viðtöku af þinginu.
Að því búnu lágu fyrir skýrslur frá föstum nefndum.
Fyrir hönd stjórnarnefndar Betel lagði dr. B. B. Jónsson
fram þessa skýrslu:
Til Kirkjufélagsins, 1936:
Það er ánægjuefni að geta skýrt frá því að starfræksla elli-
heimilisins Betel hefir gengið vel á hinu liðna ári. '
Heimilið er alskipað eins og fyr, og um 30 manns eru skrá-
settir, sem bíða inngöngu. Sjö vistmenn hafa dáið á árinu og hafa
pláss þeirra verið jafnóðum fylt. f
Gjafir frá almenningi hafa verið mun minni á hínu liðna ári
en á árinu næst á undan. Aðal tekjugrein stofnunarinnar eru
gjöld vistmanna. Þrír af fjórum vistmanna borga fyrir veru sína
á heimilinu. Vextir af lánum og veðbréfum fara lækkkandi og
eru því tekjur af styrktarsjóði nú minni en áður. Engar aðrar
gjafir hafa komið aðrar en $100 úr dánarbúi Teodórs Jóhanns-
sonar, í þann sjóð á árinu, og eru menn mintir á að framtíð heim-
ilisins getur verið undir því komin að sá sjóður vaxi. Ýmsar radd-
ir hafa komið fram hvetjandi þess að heimilið sé stækkað. Nefndin
sér engin ráð til þess, að framkvæma slíkt. Bygging heimilisins
er þannig löguð að við hana er ekki hægt að bæta nema með örn-
um kostnaði. Að yfirgefa hana og byggja nýtt hús, sem rúmaði
þriðjungi eða helmingi fleiri vistmenn komi til þess að kosta í
minsta lagi $100,000. Um slíka f járupphæð er ekki að ræða. Líka
má búast við, að aðsókn fari nú frekar þverrandi en vaxandi.
Menn verða þessvegna að gjöra sig ánægða með stofnunina eins
og hún er nú, þótt æskilegt væri að hún væri stærri.
Enginn eíi er á því, að Betel á nú fleiri vini á meðal fólks
vors en nokkru sinni fyr, og er það aðallega að þakka húsmóður-
inni þar, Miss Ingu Johnson, sem stjórnar heimilinu með dæma-
fárri ráðdeild og dugnaði. Líka á vinnufólk heimilisins þakkir
skilið fyrir vel unnið verk, sem oft er erfiðara viðfangs en al-
menningur ef til vill gjörir sér hugmynd um.
Þakka vill nefndin öllum vinum og stuðningsmönnum f jær og
nær og vonar að þeim fjölgi en ekki fækki, eftir því sem árin
líða.
B. J. Brandson,
forseti stjórnarnefndar Betel.
16. júní, 1936.
Sömuleiðis lagði dr. Björn fram þessa f járhagsskýrslu Betel:
Skýrsla féhirðis — elliheimilið “Betel”, Gimli, Man.
(Tekjur og útgjöld 10. júní, 1935 til 31. maí 1936.)
Tekjur—
1 sjóði hjá héhirði í Winnipeg 10. júní 1935.$ 195.08
1 sjóði hjá féhirði í Wiinnipeg 10. maí 1035. ..... 316.4Ó
Gjöld vistmanna.................................... 7,412.34
Gjafir frá almenningi til féhirðis .......... 157.00
Gjafir frá almenningi á Betel .................. 638.50
Vertir á veðbréfum og verðbréfum.............. 1,054.48
Bankavextir....................................... 6.88
Smá inntektir af ýmsu tagi ...................... 89.23
$ 9,869.97
Útgjöld—
Vinnúlaun ....................................$ 2,824.25
Matvara ........................................ 3,360.86
Viðhald og viðgerðir á byggingu................... 725.14
Viðhald innanhússmuna............................. 231.08
Eldiviður ........................................ 569.86
Læknishjálp og meðöl .............................. 39-43
Innanhússmunir keyptir.......................... 128.13
Prestlaun (Séra Jóhann Bjarnason) ................ 350.00
Skattur á fasteignum............................... 48.41
Eldsábyrgð ........................................ 46.10
Ljós ............................................. 137.60
Talsími ........................................... 23.69
Flutningsgjald á matvöru o. s. frv................. 50.00
Útfararkostnaður ..............■.....,........ 9Í.30
Kýr keypt á árinu ............................... 40.00
Fært í Minningarsjóð Brautryðjenda................. 41.64
Prentanir og auglýsingar .......................... 40.36
Ýmislegt ......................................... 180.61
í sjóði á Betel 31. maí 1936...................... 388.37
í sjóði hjá féhirði í Winnipeg 31. maí 1936....... 553-14
$ 9,869.97
Yfirskoðað í Winnipeg 12. júní 1936.
F. Thordarson T. E. Thorsteinson.
Ennfremur lagði sami maður fram þenna Efnahagsreikning
Betel:
“B etel”—Efnahagsreikningur.
Heimilið Betel virt á................$20,000.00
Lóð norðan við húsið keypt á árinu (Lot
26 range 6) ....................... 150-37 $20,150.37
Áætlað verðfall ................................. 1,150.37
$19,000.00
Húsbúnaður eftir síðustu skýrslur ............... 343-40
Húsmunir keyptir á árinu......................... 128.13
L47I.53
Áætlað verðfall .................................. 147.15
1,324-38
Átta kýr virtar á................................... 250.00
Hænsni virt á........................................ 25.00
Eldiviður, virtur á ................................ 200.00
54 ekrur vestan við Gimli ....................... 1,000.00
(Part S.E. Yi, 17, 19, 4 E)
1 sjóði hjá féhirði í Winnipeg :............... 553.14
I sjóði hjá Betel.................................. 388.37
$22,740.89
T. E. Thorsteinson F. Thordarson
Þá lagði dr. Björn Jónsson fram þessa skýrslu um Minning-
arsjóð Brautryðjenda:
Minningarsjóður Brautryðjenda.
1 sjóði 10. júní 1935 ...;.....................$ 38.52
Afborgun á verðbréfum á árinu................... 613.28
Bankavextir.......................................... 3.58
Dánargjöf, Theodor Johannsson ..................... 100.00
Fært úr Betels reikningi............................ 41.64
$707.02
Lóð norðan við fjósið á Betel, keypt.......... 150.37
í sjóði 31. maí 1936..............................$707.02
T. E. Thorsteinson F. Thordarson
Loks lagði dr. Björn fram þenna Efnahagsreikning Minn-
ingarsjóðs Brautryðjenda:
Efnahagsreikningur Minningarsjóðs Brautryðjenda.
Útistandandi veðbréf ..........................$ 9,603.86
Fasteignir..................................... x,001.00
Verðbréf Dominion of Canada 4)4 % ,
Bond Maturing Oct. 15-44 .......$
Verðbréf Dom. of Canada 3*4 % Bond
Maturing Oct. 15-49 ............
Yerðbréf Can. National 5% Bond
Maturing July • 1-69 ...........
Wpg. Electric Railway 6% Bond
Mat. Oct. 2-54........ . ^......
Verðbréf Eimskipafélag íslands,
Hlustabréf 375 kr., virt á.........
1 sjóði 31. maí 1936...............
T. E. Thorsteinson F. Thordarson
Þá er skýrslur þessar höfðu verið lesnar komu fram ýmsar
fyrirspumir viðvíkjandi Betel, þar á meðal urn IhVe margir væru
nú á biðlista umsækjenda, og um stækkun heimilisins, er minst
hefði verið á oftar en einu sinni. Var því svarað, að nú nxundi
vera á biðlista 27 manns. Um stækkun heimilisins væri ekki að
ræða, sízt eins og sakir nú stæðu, sökum afarmikils kostnaðar, er
slíkt mundi hafa i för með sér. Um leið gat framsögumaður Betel-
nefndar um höfðinglega gjöf, að upphæð $1,000.00, er herra
Guðni Brynjólfsson, Churchbridgíe, Sask., hefði nýlega gefið
Betel. Samþykt var að þingið veiti þessum framlögðu skýrslum
Betel viðtöku.
Var þá sunginn sálnxurinn 175, “Kirkjan er oss kristnum
móðir’’, og fundi siðan slitið kl. 12 á hádegi. Næsti fundur á-
kveðinn kl. 2 e ,h. sama dag.
ÞRIÐJI FUNDUR
Kl. 2 e. h. sama dag.
Sunginn var sálmurinn 182: “Lát þitt ríki, ljóssins herra.’’
Fyrir.lágu skýrslur frá föstum nefndum.
Fyrir hönd skólanefndar Jóns Bjarnasonar skóla lagði J. J.
Vopni frarn þessa skýrslu:
Skýrsla skólanefndar Jóns Bjarnasonar skóla.
Til kirkjuþingsins 1936.
Iiáttvirti herra forseti!
Samkvæmt þingsályktunar samþykt, er gjörð var á síðasta
kirkjuþingi, (Sjá Gjörðabók síðasta þings, bls. 78) lét meiri hluti
þingmanna í ljós, að þeir sæu ekki fært að halda skólanum á-
fram, og var skólaráði Jóns Bjarnasonar skóla “veitt full heimild
til þess að selja skólann með öllu því er honum heyrir til, afhenda
lögformlega eignir hans félögum eða einstaklingum, með því skil-
yrði einu af kirkjufélagsins hálfu, að skuldir þær, sem á skólan-
um hvíla, séu teknar með, ef eigendaskifti verða.”
Ekki reyndist auðvelt að komast að neinum föstum samning-
um í þessu máli. Var skólahúsið boðið nokkrum einstaklingum til
kaups, en að árangurslausu.
Afréð þá skólanefndin að leita aðstoðar og ráða nokkurra
íslendinga í Winnipeg, og var þeim boðið á fund með nefndinni.
Var þar skýrt frá öllum málavöxtum og kom brátt í ljós að jafn-
vel mönnum utan kirkjufélagsins, stóð ekki á sama um endalok
þessa máls. Allmargk fundir voru haldnir, og kom aldrei fram
ein einasta rödd um að skólinn skyldi leggjast niður. Menn fundu
til þess að þetta var íslenzk mentastofnun—eina mentastofnunin,
er Islendingar Ihöfðu reist í landi þessu, er var komið á fót fyrir
göfugar hugsjónir, atorku og fórnfýsi þeirra manna, sem fyrstir
komu hingað frá gamla landinu, og vildu láta eitthvað nýtilegt eftir
sig liggja, er bæri vott um viðleitni til menningar og meiri andlegs
þroska.
Það var því einlæg löngun þessara manna að sjá skólanum
borgið um hríð, og gjöra itarlega tilraun í þá átt.
Tíminn leið fljótt, og brátt kom að því að einlhverja ákvörð-
un varð að taka'í máli þessu. Skólanefndin hafði ekkert umboð
frá kirkjuþinginu til að ráða kennara og halda skólanunx áfram
þetta ár. En ekkert bann til þess heldur. Kirkjuþingið gaf nefnd-
inni engar bendingar um hvað hún ætti að gera ef skólinn seldist
ekki, og engir samningar tækjust. Og engar ráðstafanir voru gerð-
ar af þinginu viðvíkjandi skuldum skólans, ef nefndin yrði að loka
skólanum né heldur óhjákvæmilegu viðhaldi stofnunarinnar.
Nefndin var því í miklum vanda stödd, Skrifaði þá formaður
skólanefndarinnar, J. J. Bíldfell, forseta kirkjufklagsins, séra K.
K. Ólafssyni og skýrði honum frá öllum málavöxtum, og var það
með hans samþykki að skólanum var haldið áfram þetta ár, upp á
væntanlega hjálp þeirra manna, sem voru málinu hlyntir. — Að-
sókn að skólanum í ár hefir verið góð — 78 nemendur þegar
flest var, og hefir skólaverkið gengið vel. En fjármál skólans
reyndust örðug að vanda. Veðlánsfélagið krafðist skuldalúkning-
ar, og að lokum gekk svo hart eftir, að það lögmannafélagi nxálið
til me.ferðar, er hótaði ábyrgðarmönnum skólans málssókn, ef ekki
væri borgað. Leitaði nú skólanefndin til þeirra manna hér í Win-
nipeg, sem áður höfðu tekið málinu vel, og brugðust þeir drengi-
lega við. Var samþykt að reyna að losa skólann við lánsfélagið
ef mögulegt væri. Fyrir frábæra hjálpfýsi og atorku nokkurra
manna og sérstaklega þar á meðal Dr. Rögnvaldar Péturssonar,
hefir þetta tekist, og hefir lánsfélaginu verið borgað upp að fullu.
Þeir utannefndarmenn, sem lögðu fram fé til þessa, eru Dr. Rögn-
valdur Pétursson, Dr. P. H. T. Tlhorlakson, Soffanías Thorkels-
son, W. A. Davidson, Fred Stephenson og G. F. Jónasson.
Hefir nú skólinn með öllu því er honum heyrir til verið lög-
formlega afhentur tveimur af þessum mönnum til bráðabyrgðar,
og stendur skólaeignin i þeirra nafni þar til ráðstafanir verða
gerðar til frekari framkvæmda.
Hefir þá skólanefndin losað kirkjufélagið við alla fjárhags-
ábyrgð skólanum viðvikjandi, eins og henni var falið að gjöra.
Skólinn er þvi ekki lengur kirkjufélagsskóli, en þeir menn,
sem að honum standa nú vilja halda honum áfram á sama grund-
velli og áður, og að hann beri sama nafn. Skólinn má því nú með
réttu teljast skóli allra Vestur-lslendinga, hvaða flokki, sem þeir
heyra til, og æskir samúðar og velvilja Islendinga, Ihvar sem þeir
búa i þessari heimsálfu.
Því hefir verið hreyft alloft, að vér Islendingar hér ættum
að koma á stofn kennaraembætti í íslenzku og norrænum fræðum
við háskóla Manitoba. Og að það mundi verða varanlegasti og
virðulegasti minnisvraðinn er íslendingar gætu reist sér og þjóð
sinni í landi þessu, það er stórt mál og þarf mikinn og langan
undirbúning, svo vel é frá því gengið. En það er hugboð vrot að
þessi hugsjón eigi eftir að rætast. Er það einlæg löngun þeirra
manna, sem nú hafa komið skólanum til hjálpar, að ef eða þegar
1,000.00
2,000.00
7,000.00
3,000.00
1.00
13,001.00'
646.65
24.252.51
sá dagur kernur að skólinn hafi ekki lengur nauðsynlegt verk að
vinna, þá sameinist hann með öllu, sem honum Iheyrir til, hinu
fyrirhugaða kennaraembætti, og á þann hátt varðveiti sæmd Vest-
ur-lslendinga í máli þessu og minning þeirra manna, sem börðust
fyrir skólahugsjóninni í byrjun. Ef þetta kemst i framkvæmd,
sem vér fastlega vonurn, finst oss að vér höfum að miklu leyti séð
borgið hugsjónum íslenzku brautryðjendanna hér, í mentamálum,
og það á virðulegan hátt.
Samvinna þessara manna og skólanefndarinnar hefir verið hin
ákjósanlegasta að öllu leyti, og eiga þeir meiri þakkir skilið fyrir
drengilega hjálp, en orð vor fá lýst. Einnig viljum vér þakka af
alhug kennurum skólans fyrir dyggilega þjónustu, og öllum, svo
sem Ladies’ Guild og öðrurn, sem sent hafa skólanum gjafir eða
sýnt honum velvilja í einhverri rnynd.
Að síðustu langar oss til að votta hr. H. A. Bergman, K.C.
vort alúðarfylsta þakklæti fyrir dásamlega hjálpsemi í öllum okkar
vandamálum. Aldrei hefir hann átt svo annríkt að hann ekki gæti
sint okkar málum, og æfinlega þegar til hans hefir verið leitað, sem
hefir verið mjög oft, hefir hann verið reiðubúinn og fús til að
hjálpa oss og leiðbeina. Ágætari og samvizkusamari ráðunaut er
vart íhægt að hu^sa sér. Frá því fyrsta að skólinn var stofnað-
ur, hefir hann og logmannafélag hans leyst af hendi öll lögmanns-
störf fyrir skólann með öllu endurgjaldslaust. Er það ekki lítið
fé sem hann hefir gefið skólanum á þennan hátt. Skólinn og
kirkjufélagið er því í stórri skuld við þennan nxæta mann, og
viljum vér mælast til þess að kirkjufélagið tjái honum þakklæti
sitt á viðeigandi hátt.
Nefndin þakkar ennfremur öllu kirkjufélagsfólki voru fyrir
hjálpfýsi og góða og góða og bróðurlega samvinnu á liðnum ár-
um, og rnælist til þess að kirkjufélag vort sýni skólanum nú engu
minni hlýhug en áður.
Fyrir hönd skólanefndarinnar,
Jón Stefánsson, ritari.
Winnijxeg 15. júní-1036.
Sömuleiðis lagði J. J. Vopni fram þessa fjárhagsskýrslu
skólans:
Jon Bjarnason Academy
Statement of Cach Receipts and Disbursements for the terrn of
twelve months, ended June i5th, 1936.
Receipts—
Cash on hand June 15, 1936..........$ 27.30
Tuition Fees less refunds............. 3,945.00
Donations............................... 159.25
J. B. A. Ladies’ Guild ................. 150.00
Rentals collected....................... 141.00
h-f Eimskipafélag íslands
(Hlutabréf og arðmiðar) .............. 161.88
Rev. G. Guttormsson..................... 10.00 4,594.43
Old Tuition Fees........................ 192.00
Year Book 1935 ......................... 275.50
Year Book 1936........................... 33-oo 500.50
$5,094.03
Disbursements—
Salaries paid to Teachers to date .... $ 3,335.00
Fuel ................................... 272.50
Insurance Premiums ..................... 128.50
Repairs and Maintenance.................... 7!-93 472-93
Advertising and Printing ............... 108.48
Collection charges ..................... 150.00
Postage, Revenue, Interest and Exch. 25.81
Water and Light......................... 132.85
Telephones ............................. 96.35
Treasurers Remuneration ................ 100.00
Supplies and Sundry Expenses........ 167.62 781.11
4,589-04
Áear Book 1935 ........................... l7AM
Year Book 1936........................... H3-50
Paid teachers on account of past due
salaries ........................... 208.71 496.52
$5,085.56
Balance Cach in Bank................ 9.37
$5,004.93
Cash covering receipts of Donations to be used for payment on
account of Taxes not included in the above Statement. Total of
such Donations received to date is $155.85.
Certified Correct,
T. E. Thorsteinson F. Thordarson
Honorary Auditors.
Ennfremur lagði J. J. Vopni fram þessa skýrslu yfirskoðun-
armanna skólans, sem stíluð er til forseta:
June 18, 1936.
Rev. K. K. Olafson,
President,
Icelandis Evangelical Lutheran Synod of America,
Árborg, Manitboa.
Dear Rev. Olafson:
We have completed an audit of receipts and disbursements of
the Jon Bjarnason Academy for the year ended June 15, 1936,
and enclose certified statement thereof.
“WHEREAS the said Icelandic Evangelical Lutheran Synod
of America held its last annual convention on tihe igth, 20th, 2ist,
22nd, 23rd, 24th and 25Æ days of June, A.D. 1935, and at such
convention decided that it was not feasible to continue to operate
the said. school, and authorized the Board of Directors of “Jon
Bjarnason Academy” to sell the said school with everything be-
gonging thereto, provided that all the liabilities of the said school
were assumed by the purchaser or purchasers.” We have ex-
amined all documents in connection with such sale and found
them, to the best of our knowledge, to be in order. Consequently,
all accounts of the Jon Bjarnason Academy have been closed,
showing no assets or liabilities.
With regard to $400.00 liability of the Academy síhown in
last year’s statement, the Directors of the Academy contend that
this amount was not to be considered as a liability of the Jon
Bjarnason Academy in the event of a sale. In the absence of any
definite instructions in respect thereto from the Directors of the
Synod, we have accepted as correct tiheir contention on the strength
of a report by one of the members of the executive of the Synod
to the Board of Directors of the Academy at their meeting on
June 28, 1935, that the said $400 liability had been definitely dis-
posed of by cancellation at a meeting of the Synod Executive.
May we suggest that, in future, it would be very desirable that
the auditors be furnished with information by your executive that
has any bearing on their work in your behalf.
Yours very sincerely,
T. E. Tliorsteinson F. Thordarson.
Honorary Auditors.