Lögberg - 13.08.1936, Blaðsíða 7

7
LÖŒBERG, FIMTUDAGINN 13. AGÚST, 1936.
Bullið í Kaldbak og
vottorða-farganið
Ýmsa mun reka minni til, a<5 liafa
séð skammavaðal nokkurn, eftir J.
S. frá Kaldbak, í Hkr., fyrir ekki
mjög löngu síðan, og þar með tals-
verða syrpu af vottorðum, frá viss-
um mönnum í Riverton og víðar að.
Þegar greinin kom út — þetta
endemis bull sem hún var — datt
mér i hug, a<5 full nauðsyn væri á,
að binda enda á þessa deilu okkar
Kaldbaks, því það væri ekki van-
virðulaust, að sjá svo ljótan sam-
setning í vestur-islenzkum blöðum,
eins og nærri allar deilugreinar
Kaldbaks hafa verið.
Tók eg því það ráð, að eg skrif-
aði stutta og meinlausa kvittun fyrir
greinar-ómyndinni og sömuleiðis
fyrir vottorðunum er fylgdu. Fór
eg hinum vægustu og minst særandi
orðum um greinina. Og að vottorð-
unum fann eg ekki neitt. Tók þeim
vinsamlega, þó eg um leið benti á,
að vottorðin Ihefðu það eina gildi, að
gefa til kynna persónulegt álit höf-
undanna, því það sem einum þykir
gott þykir öðrum óhafandi, en hver
og einn hefir fullan rétt á sinni eigin
skoðun og verður ekki um það deilt.
Þessari smágrein minni, eða kvitt-
un, var engin ástæða til að svara
einu einasta orði. Kaldbak var bú-
inn að hafa seinasta orðið í deilunni
og þeir, sem nú voru farnir að
styðja hann að verki. Þá var málið
búið. Eða, ef Kaldbak og vinir hans,
hefðu endilega viljað segja eitthvað
um þessa meinlausu kvittun mina,
þá hefði legið beinast við, að segja
eitthvað sæmilega kurteist um hana,
og var þá málið líka þar með búið.
Eg hefði ekki hreyft þessu framar.
En það var öðru nær en að Kald.
bak litist að vera ánægður með þetta.
Hann rýkur upp, þessi “fígúra,”
öskuvondur. Virðist honum, að nú
eigi að beita sig verulegum rang-
indum, ef til þess sé ætlast, að hann
hætti að rífast. Nú sé hann fyrst
búinn að ná sér á stryk. Nú sé
hann loks vel útbúinn til að berjast.
Vottorðin eru vopnin, er hann hefir
fengið í hendur. Með þeim hyggur
hann, að vegurinn sé beinn til mik-
ils frama.
Auðséð er að Kaldbak leggur
tvennan skilning í vottorðin. Fyrst
þann skilning, að þau sanni alt bull
hans. Segir það raunar berum orð.
um. Þar næst skilur hann, að í
vottorðunum liggi umboð til að
hætta nú ekki, heldur halda áfram
að rífast og jafnvel að herða á rifr-
ildinu.
Með þessum tvöfalda skilningi
hafa vottorðin líkt og sterkur mjöð-
ur, stigið til höfuðs Kaldbaks. Hann
ræður sér ekki fyrir yfirlæti og
mikilmensku. Allir vegir sýnast
honum nú færir. Nú getur hann ^
fyrst verulega hefnt sín á þeim sem
honum er í nöp við og ætlar líka að
gera það rækilega.
Ekki er það sjáanlegt á vottorð-
unum, að í þeim felist umboð til að
endurnýja rifrildið og það með auk-
inni vonzku. Hafi Kaldbak fengið
slikt umboð, þá er það með ein-
hverju öðru móti en í vottorðunum
sjálfum, þvi þau gefa ekkert slikt
til kynna.
Svo vill nú til, að flestir þeir, sem
vottorðin gáfu, eru góðkunningjar
minir. Man ekki til að annað en alt
fremur gott og þægilegt hafi milli
okkar farið á undanförnum árum.
Var og þetta ein ástæðan, meðal
annara, til þess að eg kaus fremur
að gera vottorðin ekki að óánægju-
efni.
Ekkig et eg þó neitað því, að mér
fanst tiltæki þeirra Riverton-manna,
með vottorðum þessum, næsta kyn-
legt. Það mun vera mjög sjald-
gæft, að hópur manna slái sér inn í
deilu, annars vegar, þar sem tveir
hafa áður deilt. Flestir vilja i
lengstu lög sneiða hjá slíku tiltæki.
Altalað er í Riverton, að Kaldbak
hafi farið ónýtisför, er hann fyrst
leitaði þíir fyrir sér með lofsamleg
vottorð. Vildi hann fyrir alla muni
ná í gott vottorð þar hjá vissum
manni og fór fyrst til hans. Var
hann víst í þann veginn að stynja
upp eiiindinu, er maðurinn sagði
honum að slíkt vottorð dytti sér ekki
í hug að gefa, og bætti því við, að
hann mundi engin vottorð fá. Menn
mundu ógjarna vilja slá sér inn í
þessa deilu. En þar feilaði þeim
gáfaða manni, því að vottorðin fékk
Kaldbak, og þau bæði mörg og vel
útilátin.
Eitthvað svipað þessu mun hafa
komið fyrir í Mikley, þá er speking-
ur þessi var í vottorðaleitinni þar.
Ekki undrar mig neitt þó Kaldbak
dytti i hug þessi vottorða-leið til að
slá sér upp og geta sýnst mikill
maður. Flestir hégómlegir menn
elska sjálfa sig umfram alt annað,
eru eins og fullir af sjálfum sér.
Vegsemd þeirrá verður aldrei of-
mikil. Og ef heill hópur manna fæzt
til að vera þénustu-reiðubúinn að
gefa góð meðmæli, þá nota þessir
menn sér þá greiðvikni oftast ræki-
lega.
Það fyrsta sem mér kom til hugar
við lestur vottorðanna, var það, að
þau væru gefin af brjóstgæðum við
Kaldbak. Hann hefði borið sig
herfilega. Hefði verið í öngum
“Pin Money”
Smart Footwear
Low in Price
Probably you’re well acquainted with the smartness of “Pin
money” shoes—meet them in their new styles and patterns.
One smart-stepping low tie shows suede inserts and cut-outs.
A one-strap style has a grained leather trim. Good-Iook'ng
fashions with wide straps or centre buckles. See these and
other styles before the size range is broken. Cuban or con-
tinental heels. Brown, black, a few navy. Sizes AA to D. 4 to 9.
Pair $3.00
Women’s Shoe Section, Second Floor, Hargrave.
FT. EATON
WINNIPEG CANADA
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO., LTD.
HENRY AVENUE AND ARGYLE STREET
WINNIPEG, MAN. PHONE 95 551
EF ÞÉR KENNIÐ MAGNLEYSIS
NOTIÐ NUGA-TONE
Pau hin ýmsu eiturefni, er setjast að
í líkamanum og frá meltingarleysi stafa,
verða að rýma sæti, er NUGA-TONE
kemur til sögunnar; gildir þetta einnig
um höfuðverk, o. s. frv.
NUGA-TONE visar ðhollum efnum á
dyr, enda eiga miljónir manna og
kvenna því heilsu sína að þakka.
Kaupið aðeins ekta NUGA-TONE I
ábyggilegum lyfjabúðum.
Við hægðaleysi notið UGA-SOL —
bezta lyfið, 50c.
sínum út af öllum slysunum í fræði-
menskunni. Þarna var þá líka ein
ástæðan til þess, að eg vildi siður
þurfa að gera vottorðin að óþægi-
legu umtalsefni. Eg vildi ekki þurfa
að skemma þetta miskunnarVerk'
þeirra þar í Riverton.
Svo vel hefðu þeir Riverton-menn
þó átt að þekkja Kaldbak, að þeir
hefðu átt að vita, að það var ekki
alveg hættulaust að fara að hrósa
honum og það heldur i frekara lagi.
Man eg heldur ekki til að hafa
noltkurn tíma séð svona vottorða-
syrpu í deilumáli fyrri á minni æfi.
Hygg eg að þessi aðferð sé mjög
óvenjuleg, ef ekki sem næst dæma-
laus. Hégómleg áfergja Kaldbaks,
að ná í hrós manna, er vitanlega
skiljanleg. Honum er fyrir öllu að
geta sýnst mikill. En að hópur vel
metinna borgara rjúki til og láti
undan annari eins fáfengilegri á-
leitni, það er ekki svo lítið undrun-
arefni.
“Það þarf sterk bein til að þola
góða daga,” segir gamall málsháttur.
Eitthvað svipað mætti segja um þá
tegund velgengnis þegar mönnum
er hrósað. Sá sem kann að taka lofi
með hógværð, er ekki með öllu
smár. Hann hefir lært að verðleggja
þá vöru eftir hæfilegum reglum.
En þeir, sem eru sí og æ á þönum
að ná í eitthvað sem geti hreykt
þeim upp og látið þá sýnast stóra í
annara augum, þeim er hrósið ekki
hættulaust. Það sannast á aum-
ingja Kaldbak. Hann ræður sér
ekki fyrir mikilmensku. Hefir orð-
ið eins og ærður fyrir hrósið sem
þeir brjóstgóðu menn í Riverton
hafa á hann borið. Hann hefir gert
vottorðin að fargani, þó þau væru
sjálfsagt vel meint í fyrstu.
Sem kunnugt er höfum vér mikið
málfrelsi, ritfrelsi og prentfrelsi hér
í landi. Þó gæti, ef ti.l vill, verið
nokkurt álitamál hvort ritsmíðar
Kaldbaks, í þeim ósæmilega búningi
sem þær eru, eigi nokkurn rétt á sér
birtast á prenti. Sama mætti senni.
lega segja um sum ljóðmæli hans.
Margir hafa undrað sig á, að vísan
ljóta, er byrjar á orðunum: “Þér er
tamt að þenja kjaft, þrælborin í
grunni,” er var í nýársblaði Hkr.,
skykli nokkurs staðar fást prentuð.
Sú vísa hefir oft borist í tal og hefir
viðkvæðið æfinlega verið það sama,
að fólk er alveg ‘forviða á, að hún
skyldi komast á prent. Einn spaug-
samur náungi var svo fyndinn að
segja við mig, að þar hefði Kaldbak
átt að hafa fyrirsögn og setja
“Sjálfslýsing” yfir visuna. Spaug-
ið er napurt, en ekki með öllu ó-
verðskuldað. Og sízt mundi það
sitja á aKldbak að vera svo kvartsár
að fara að væla, eða að vonzkast,
út af skopinu, svo harðleikinn
maður og óvæginn sem hann er.
Með þá grillu í höfði hefir Kald-
bak lengi gengið, að menn séu
hræddir við hann, og þess vegna hafi
hann æfinlega seinasta orðið. Þarna
mun um smávegis misskilning vera
að ræða. Víki menn úr vegi fyrir
honum, þá er það sjálfsagt fremur
fyrir óþefinn sem af honum leggur,
en vegna þess hve mikið og ægilegt
hetjumenni hann sýnist vera. Menn
sem eru sæmilega búnir vilja ó-
gjarna takast á fangbrögðum við
þann, sem kemur útataður í óþokka
upp á höfuð. Þetta þarf Kaldbak að
skilja. Yrðu ritsmíðar hans þá
sennilega ekki út af eins ógeðsleg-
ar eins og þær nú eru.— •
Jóhann Bjarnason.
Minni Canada
i. ÁGÚST 1936.
(Framh.)
í engu landi sem þessu, að undan-
teknum Bandaríkjunum, hefir það
sýnt sig að mannfólkið getur búið
saman í sátt og einingu, þó næma
tilfinningu hafi fyrir sérstæði og
sjálfstæði sínu gagnvart samsveit-
ungum sínum, tali eigi sömu tungu,
en leggi rækt við sögu og bókmentir
sinnar eigin þjóðar og fræði til
munns og handar. Fæst af því fólki
er flutt hefir hingað frá löndum
Norðurálfunnar og komið var til
aldurs, hefir náð neinum verulegum
tökum á enskri tungu. Til engrar
tvídrægni hefir þetta leitt eða skaða
fyrir rákisheildina. Hversu síður
myndi það þá eigi verða, er tímar
liðu fram og hver þjóðflokkurinn
hefði betri kynni af hinum, allir
gætu talað sömu tungu, án þess þó
að hafa mist neitt af sjálfum sér. En
það kalla eg að missa eitthvað af
sjálfum sér, og það ekkert smáræði,
ef maður glatar móðurmáli sinu og
öllum kynnum af sögu og menningu
sinnar eigin þjóðar, — en það fylg-
ist oftast að. Maður tapar hvorki
meira eður minna en sjálfum sér.
Of mikil stund er lögð á það að
afmá öll þjóða einkenni, og að koma
inn hjá sem flestum að þetta sé vel-
ferðarskilyrði. Meiri heimsku getur
naumast. Það er svo þver öfugt við
það að þetta sé velferðar skilyrði að
það er blátt áfram hið mesta gjör-
ræði, gagnvart komandi öldum. Ef
hér á að vaxa upp fjölþætt menn-
ingar og mentalif, ekki eingöngu
meðal mentamannanna heldur og alls
almennings, — en um það eru allir
sammála að svo skuli verða, úr
hverju eiga þeir þættir að vera
spunnir, ef allri þjóðar kunnáttu,
hinna ýmsu þjóðflokka, er kastað á
glæ og ekki er annað eftir en togið
—stritið fyrir munn og maga?
Vér vitum að öllu nýlendu lífi
fylgir viss afturför. Hjá því verð-
ur ekki komist. Tíminn og kraft-
arnir ganga i það að gera sér ný-
bygðinau ndirgefna og at’la saðning-
ar og klæða. Hin eina vörn gegn á-
rásum slíkrar afturfarar er sú lifs-
þekking, kunnátta og listræni er
þjóðirnar hafa öðlast með þúsund
ára reynslu, og gengið hefir i arf til
hvers einstaks manns. Það varð-
veitir sálina. Sé þessu glatað, eða
steypt yfir það huliðshjálmi, hversu
mikið geta þá þjóðbrotin lagt til
hinnar tilvonandi menningar fram-
tíðarinnar ?
í bak við þessa viðleitni að má
burtu hin ýmsu þjóðaeinkenni stend-
ur óttinn við það að ríkisheildinni
sé einhver íhætta búin af þeim. En
hvílík fásinna það er, hefi eg þegar
bent á. Saga landsins mótmælir því,
svo langt sem henni er ennþá koinið.
Að vísu er kannske léttara að
stjórna, að ráða fyrir, þeirri þjóð,
sem dáið hefir andlegum dauða, en
hinni, sem lifir menningarlífi, en
hver óskar að tilkomi það ríki, hér í
Canada ?
Með því að þjóðflokkamir vað-
veiti sjálfstæði sitt og búi með
vinsemd hver við annan, kynnast
þeir, og eftir þvi sem timar líða og
kynningin verður meiri vex virðing
þeirra hver fyrir öðrum og þeir lána
hver hjá öðrum, — hugsjónir, hug-
myndir og smekk fyrir því sem bezt
má fara í hverju einu, og spyrja eigi
hvaðan það sé fengið. Á þann hátt
vex upp hin margþætta menning,
hugsjónarík og tungumálafróð,er vér
óskum til handa Canada. Þeir gefa
mest er af mestu hafa að taka, og
lána minst, hinir lána mest er af litlu
hafa að taka og gefa minst. En til
þess þetta megi takast verður hver
og einn að varðveita sjálfstæði sitt
og fylgja eftir rétti sínum i bróður.
legri samkepni og með fullri vin-
semd.—
Business and Professional Cards |
PUYSICIANS and, SURGEONS
DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og. Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tlmar 2-3 Heimili 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 Winnipeg, Manitoba DR. B. H. OLSON Phones: 35 076 906 047 Consultation by Appointment Only Heimili: 5 ST. JAMES PLACE Winnipeg, Manitoba

DR. J. STEFANSSON 216-220 Medical Arts Bldg. Talsími 26 688 Stundar augna, eyrna, neí og kverka sjúkdóma.—Er a8 hitta kl. 2.30 til 6.30 e. h. Heimili: 638 McMILLAN AVE. Talsími 42 691 J Dr. P. H. T. Thorlakson 20 5 Medlcal Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Bta. Phones 21 21$—21 144 Res. 114 GRENFELL BLVD. Phone 62 200

Dr. S. J. Johannesson G. W. MAGNUSSON
Nuddlœknir
VlBtalstlml 3—5 e. h. 218 Sherburn St.~Simi 30877 41 FURBY STREET Phone 36 137 StmlS og semji8 um eamtalstlma
BARRISTERS, SOLICITORS, ETC.
H. A. BERGMAN, K.C. J. T. THORSON, K.C.
tslenzkur lögfraeOingur
Skrlfstofa: Room 811 McArthur lslenzkur lögfrœOingur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 16 56 800 GREAT WEST PERM. BLD.
PHONES 95 052 og 39 043 Phone 94 668
BUSINESS CARDS
DR. A. V. JOHNSON
tsienzkur Tannlœknir
2X2 CURRY BLDG„ WINNIPEXJ
Gegnt pðathúslnu
Slmi 96 210 Heimllls 33 321
CorntoaU 2?otel
Sérstakt ver8 á. viku fyrir nðmu-
og fiskimenn.
KomiS eins og þér eruB klæddlr.
J. F. MAHONEY,
f ramk væmdarstj.
MAIN A RUPERT WINNIPEO
A. S. BARDAL
848 SHERBROOKE ST.
Selur llkkistur og annast um ðt-
farir. Allur útbúna8ur sá bezU
EnnfrBmur seiur hann allskonar
minnisvarSa og legsteina.
Skrifstofu talsimi: 86 607
Heimilis talsími: 501 562
A. C. JOHNSON
907 CONFEDERATION LIFE
BUILDING, WINNIPEG
Annast um fasteignir manna
Tekur a8 sér a8 ávaxta sparlfé
fólks. Selur eldsábyrgS og blf-
reiBa ábyrgðir Skrlflegum fyrir-
spurnum svarað samstundis.
Skrifst.s. 96 7 57—Heimas. 33 828
Þér vitið að forfeður vorir fundu
V
fyrstir hvítra manna, þetta land og
gerðu tilraun til að nenia það. Þeir
fóru hingað nokkrar landkönnunar
ferðir og gáfu eyjum og og annesj-
um, við austurströndina heiti, er til
kynna gáfu eiginleika þessara lands-
hluta. 1 einni þessari landkönnunar-
ferð gerðist sá atburður, er eg vil
skýra frá, og er einkar merkilegur
sökutn orða þeirra er þá voru mælt.
Eg hefi stundum spurt sjálfan mig
um það, hvort orð þessi hafi verið
spá fyrir síðari tímum og þeim sem
í hönd fara. Frá atburði þessum
er skýrt í Eiríkssögu Rauða og
gerðist hann á heimleið þessara
fyrstu íslenzku vesturfara.
Þorfinnur Karlsefni hafði dvalið
um hrið í Vínlandi með föruneyti
sínu, en varð þá fyrir áhlaupi af
Skrælingjum svo að sló i bardaga.
Voru drepnir af honum tveir menn,
en Skrælingjar hörfuðu undan. Eft-
ir bardagann virtist Þorfinni óráð-
legt að lengja þar dvöl sina, svo að
eftir lítinn tíma sneri hann aftur til
Grænlands. Á norðurleið stanzaði
hann í Straumfirði. Þar hafði liann
haft vetursetu áður, er þeir könnuðu
land á suðurleið. Getur sagan þess,
“at þar voru fyrst alls gnóttir þess
Drs. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GENERAL
TRUSTS BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEQ
DR. T. GREENBERG
DentUt
Hours 10 a. m. to 9 p.m.
PHONES:
Office 36 196 Res. 51 455
Ste. 4 Norman Apta.
814 Sargent Ave„ Winnipeg
J. J. SWANGON & CO.
LIMITED
601 PARIS BLDG„ WINNIPEO
Fasteignasalar. Lelgja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgS af
öllu tægi.
Phone 94 221
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST„ WINNIPEG
paepilecrur og rólegur bústa/lur l
miðbiki borgarinnar.
Herbergl $.2.00 og þar yflr; mei
baðklefa $3.00 og þar yfir.
Ágætar máltlBir 40c—60c
Free Parking for Questt
er þeir þurftu at hafa.” Bjó hann
þar um föruneyti sitt um sumarið,
en sjálfur hélt hann, með fjörutíu
manna • skipshöfn, norður að leita
Þórhalls veiðimanns, er í för var
með honum frá Grænlandi, en snúið
hafði þar aftur við níunda mann
sökum þess að honum gazt ekki að
landinu. Með Þorfinni var Þor-
valdur sonur Eiríks Rauða. Var
hann stýrimaður á skipinu. Fóru
þeir kunnar leiðir, norður fyrir
Kjalarnes, þar sem þeir lestu skip
sitt á suðurleið, og vestur með nes-
inu, þar var skógur mikill og hvergi
rjóður í. Komu þeir þar að á og
lögðu inn i árósinn. Vildi það þá
til einn morgun að ör flýgur úr landi
af bakka þeim er þeir lágu við. Varð
Þorvaldur fyrir skotinu. Dregur
hann út örina og segir: “Gott land
höfum vér fengit kostum, en þó
megurn vér varla njóta.” Andaðist
hann litlu síðar.
Það eru þessi orð Þorvaldar Ei-
ríkssonar og hin raunalegu æfilok
hans, er mér virðast íhugunarverð.
Hann sá og fann að landið var gott
og kostum búið. Hann fann að það
var stórum betra, en landið sem þeir
höfðu komið frá. Þeir höfðu ætlað
(Framh. á bls. 8)