Lögberg - 27.08.1936, Blaðsíða 7

Lögberg - 27.08.1936, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. AGÚST, 1936 Island, vagga german- skrar menningar Þessvegna vilja Þjóðverjar kynnast landi og þjóð. Þ e g a r ferðamannahópur Norramafélagsins þýzka var hér um daginn, átti blaðið tal um það viS formann félagsins, dr. Ernest Timm, aS hann sendi blaSinu línur eftir heim- sókn þessa. BlaSinu hefir nú borist eftirfarandi grein frá iionum: Sennilega er engin þjóð í heim- inum, sem hefir' Island og íslend- inga í jafn miklum metuim og ÞjóÖ- verjar. ÞaÖ er langt síSan aÖ ÞjóÖverj- ar fóru að veita íslenzkri menningu og íslenzkri sögu mikla athygli; menn vissu og vita enn í Þýzka- landi, aÖ arfur sá sem Eddurnar og sögurnar hafa geymt heiminum eru afrek sem hin islenzka þjóS ein hef- ir unniS, þessar fyrstu germönsku bókmentir hafa veriS kunnar, ekki aSeins meSal faglærSra manna, held- ur meSal allra mentaðra imanna í Þýzkalandi yfirleitt. SamúS sú, sem ÞjóSverjar hafa með íslandi hefir þó hin siðari ár verið allmjög af öSrum rótum runn. in. Nú eru Þjóðverjar sannfærðir um, aS öll hin evrópiska menning eigi rót sína aS rekja til manna og þjóSa af norrænum kynstofnú og sé þeirra verk. En þó flestar þjóSir heimsins hafi tekiS upp og fengið hlutdeild í ytra formi þessarar menningar, þá sé það aðeins fáar þjóSir sem hafa i sér hinn skapandi þrótt til áframhald- andi framfara, Þessar fáu þjóSir og þá fyrst og fremst NorSurlandaþjóSirnar eru, eða ættu að vera, skjól og skjöldur hinna þúsund ára gömlu hugsjóna hins norræna kynstofns. En hug- sjónir NorSurlandabúa eru þessar: HeiSur, frelsi og sjálfstæði þjóð- arinnar, einstaklingsfrelsi og virðing fyrir rétti einsfaklinga, (sem vita- skuld verða að haga sér eftir þjóS- skipulaginu ). En þessum hugsjónum er nú al- varleg hætta búin, fyrir asíatiskum kenningum, sem vilja láta einstakl- ingsfrelsið víkja fyrir kommúnisma, og þjóðfrelsi líða undir lok fyrir harðstjórn. ÞjóSverjar sjá ekki einasta Is- land, sem vöggu hinnar dýrmætustu germönsku menningar, heldur sjá þeir líka hér augljóst dæmi um það hve norrænir menn eru sérlega vel til þess færir aS imynda með sér þjóðfélag, dæmi um það, aS nor- ræn þjóð, ef hún er vakandi, hefir hún ávalt í sér þrótt til sjálfstæSis. Þetta fordæmi sýnir ennfremur að þjóðfrelsi er undirstöSuskilyrði fyr- ir öllutn tnenningarlegum og efna- legum framförum. Þess vegna hafa ÞjóSverjar ekki aðeins áhuga fyrir því að kynnast sögu íslands og fornri menningu, heldur einnig og ekki síður landi og þjóS á líðandi stund. ViS viljum læra að þekkja menningu, atvinnu- vegi og tækni þessa lands. Og okk. ur er þaS ánægja, aS persónuleg kynni, visindaleg samvinna og verzl- unarviSskifti fari vaxandi milli ÞjóSverja og íslendinga, enda erum viS fullvissir urn aS margt gott get- ur af því leitt. Þessi viÖleitni frá hendi ÞjóS- verja er fullkomlega fjarskyld öll- um stjórnmálum. En þaS er á hinn bóginn eSlilegt, aS mönnum í Þýzkalandi þyki það leitt aS barátta sú, >sem Þjóðverjar hafa verið þvingaSir út í, skuli vera misskilin á NorSurlönduim vegna þess hve menn á óskiljanlegan hátt blanda saman nationalsósíalisma og fascisma. MeS þetta í huga og þessu áliti á landi og þjóð tóku 600 ÞjóÖverjar sig upp og lögÖu í ferS Norræna- félagsins með Milwaukee til íslands, Hugmyndir þessdra manna gerSu þá ekki vonsvikna er til landsins kom. ViS lærSum aS þekkja land, þar sem mikilfengleg náttúra og bjart fjar- sýni var í hinu bezta samræmi vi'Ö stórvirki þjóðarinnar, er gáfu ti! kynna af hvaSa bergi hún er brotin. Allir ferÖafélagarnir voru sam- ! mála um, aS viÖstaÖan í landinu hefSi veriS alt of stutt. Tel eg nauSsyn á því, aS gerSur verði samningur milli þjóðanna, sem geri þýzkum ferSamönnum mögulegt aS hafa þar lengri viðdvöl. Norræna félagiS, sem hefir þaÖ hlutverk, að útbreiða og auka þekk- ingu og velvild til Islands meSal þýzku þjóðarinnar, imun geta séS fyrir því, aS ÞjóSverjar noti sér þá möguleika til fulls, sem gerðir verSa á þvi, að slikar ferðir verSi farnar. Gæti þetta orðiS til þess aS auka skipasamgöngur milli íslands og Hamborgar. ÞjóSverjar eru þeirrar skoSunar, aS dýrmætasta eign hverrar þjóðar séu sérkenni hennar. ÞaS má því ekki taka það illa upp fyrir mér, þó eg rétt minnist á, aS nokkur vonbrigði voru þaS okkur Þjóðverjuim er vér sáum, aS í hin- um hröðu framförum landsins virS- ist sem komiS hafi yfir þjóSina, og þó einkum höfuSstaðarbúa, nokkur amerískur blær, sem dragi úr þjóS- ar sérkennunum. Vitaskuld sjáum viS ÞjóSverjar nauSsyn tekniskra framfara og vita- skuld höfum viS trú á hinum miklu möguleikum landsins, sem enn eru ónotaSir. En viS höfum sjálfir fengiS að kenna á hættunni sem af því stafar, er tækni og borgarlíf kippir fólkinu út úr hinu þjóSlega umhverfi og get- um því haft ástæðu til aS óttast að svo geti fariS á íslandi. En sennilega er þetta álit eða ótti hvað íslendinga snertir sprottinn af því, hve viðkynning okkar viS þjóS- ina var stutt, og með meiri viðkynn- ingu lærði maSur aS þekkja þá rót- festu og þann styrkleika sem í þjó'S- inni býr, því aS öðrum kosti væri afrek nútíima íslendinga óskiljanleg á sviði málaralistar, likamsmenning- -ar, bókmenta, tækni og atvinnuvega. Margir ferSamannahópar koma á ári hverju til Islands. Varla nokkur þeirra mun hafa eins mikinn skiln- ing á þjóð og þjóSarhögum, eins mikla þörf fyrir aS kynnast landi og þjóð persónulega eins og hinir 600 ferðamenn, sem komu meS Mil- waukee á vegum Norræna félagsins. Þessir 600 vinir þjóðarinnar hafa nú horfiS frá landinu. Norræna félagiS mun halda áfram aS koma slikurn ferSum á, og vonast jafn- framt eftir, að sem flestir Islending- ar komi til Þýzkalands. Norræna félagiS hefir 30 skrif- stofur víSsveg^r um Þýzkaland. Mun félagiS meS ánægju leiSbeina öllum íslendingum er til þess leita og greiSa götu þeirra til þess aS kynnast menningu. vísindum, at- vinnuvegum og tækni ÞjóSverja eftir því sem hver og einn óskar. —Mbl. 28. júlí. STJARNI ÞaS var aS vorlagi, að Stjarni kom í okkar eigu. Hann var þá illa undan vetri genginn, magur og skáldaÖur. Einnig var hann fóta- veikur og veill í lungum. Hann var þá tíu vetra. MaSurinn minn hafði heyrt um kosti hans sem “konu-hests” og þeir brugðust ekki. Eftir aS viS eign- uðuimst Stjarna átti hann góða daga og komst aldrei í kynni viS hungur eða þreytu. En veilan í lungum og fótum skildi aldrei viS hann aS fullu. Eg veit ekki, hvort Stjarni var nokkur afburða vit-hestur, en hann var hugljúfi, sem ekki er unt aS gleyma. Stjarni var skeiÖhestur, þýður og dúnmjúkur. MaSurinn minn hafði oft orS á því viS mig, aS Stjarni færi aldrei nema hálfa ferS hjá mér. Og hann hafði rétt aÖ mæla. ÞaS sá eg bezt þegar hann isettist sjálfur á bak honum. Þá færðist Stjarni i aukana og sýndi, hvaS í honum bjó: SkapiS mikiS og flýtir meS ágætum. Hann fann það, klárinn minn, aS þeim kostum var bezt aS stilla í hóf, þegar eg átti í hlut. Stjarni tók miklu ástfóstri viS brúnan reiShest, sem maðurinn minn átti, mikinn grip og gamm- vakran, og varS honuim mjög fylgi- spakur. Enda áttu þeir oft samleiÖ og voru jafnokar um margt Einu sinni sem oftar, fylgdi eg manni mínum vestur aS Öxnadals- heiði, þegar hann var að fara í póst- ferS. ReiS eg Stjarna. Þegar eg á heimleiSinni var komin ofan fyr- ir Bægisá, fór eg fram hjá þremur útlendingum, sem áðu þar í gildragi. Hélt eg áfram, en hafði skamt fariS, er eg varð þess vör, að þeir .voru komnir á hæla mér. BlakaSi eg þá viS Stjarna og tók hann hraða skeiÖ- sprett. Dró þá skjótt i sundur. Þannig gekk ferðin niður Þelamörk og suður KræklingahlíS. Stjarni brá sér alt af á hlemmiskeiS, þegar imennirnir voru komnir all-nærri. Þegar komið var á móts viS Ásláks- staði beygði eg af þjóÖveginum og á veginn, sem liggur þangaS heim. Leit eg þá til baka og sá, aS þessir ferSalangar höfðu stigið af hestum sínum og horfðu eftir okkur Stjarna, sem nú fórum í hægðum okkar. Þeir höfðu lítið af samfylgd okkar að segja. Stjarni sá um þaS. —Margs hefi eg aS minnast um samveru okkar Stjarna, þótt þess verði ekki hér getiÖ. Það er haustdagur. Stjarni er á túninu. Hann hefir ekki tekið eflár póstlestinni, sem kemur neðan veginn. Þegar hún er komin heim i hlaS, lítur hann snögt upp. Hann setur sig í kuð- ung og fer á harÖa spretti upp bratt túnið og hlaÖvarpann. ÞaS gljáir á sívalan skrokkinn og hann er léttur í spori og liðugur eins og ungviði. Eg horfi á Stjarna og fæ sting í hjartað . . . Eftir fáa daga á hann aS deyja. Einu sinni dreymdi mig Stjarna eftir aS hann féll frá: Eg þykist stödd á víÖáttu-miklum völlum, grösugum og iSjagrænum. Mér verSur litiS í suður-átt. Sé eg þá hvar hestur er á fleygiferS og stefnir i átt til mín. Þegar hann nálgast, hægir hann á sér, og þekki eg þar Stjarna minn. Hann geng- ur til mín og íeggur höfuSiS upp viS brjóst mitt. Og eg strýk honum og klappa um brjóst og háls..... Mér þykir vænt um þennan draum og eg veit hann rætist. Eg hitti hann aftur, blessaðan klárinn minn ! Guðrún Jóhannsdóttir, frá ÁsláksstöÖum. —Dýraverndarinn. ur, nemendur hjálpar skólans. Allir Islendingar ættu að innrita börn sín í Jóns Bjarnasonar skóla, ef mögu- íegt er. Eg óska skólanum alls góSs. Roy H. Ruth, B.A. ENSK IIEFÐARKONA GEFUR ÞINGEYINGUM STÓRMERKA BÖKAGJÖF Bókasafn Þingeyinga í HúsaVÍk hefir liýlegá fengiS aS gjöf frá enskri konu, Miss May Morris, yfir 400 bindi ágætra bóka. Benedikt bókavörSur Jónsson i Húsavík skýrir þannig frá tildrög- um aS gjöfinni og verSmæti henn- ar: Margir hér á landi munu kann- ast viS hina ensku hefSarkonu, Miss May Morris, dóttur enska lista- mannsins og íslandsvinarins Wil- liam Morris. Miss Morris hefir dvalið og ferS- ast hér á landi, og fyrir nokkrum árum kom hún til Húsavíkur ásamt vinkonu sinni Miss Vivian Lobb. SkoSuSu þær sýslubókasafniS hér, og undraðist Miss Morris, er hún sá þar bækur eftir föður sinn og fíeiri landa hennar, og mest undr- aSist hún þó er hún varS þess vör, aS bókavörÖurinn hafSi séS föSur hennar og talaS viS hann, þá er hann ferÖaSist hér á landi og gisti aS Þverá í Laxárdal hjá föSur boka- varÖarins, sem þá var ungur maður heiima. Nú nýlega hefir Miss Morris sent sýslubókasafninu mikla og stór- merkilega bókagjöf, rúmlega 4100 bindi, flest í skrautbandi. Eru í þess- um bókum ritsöfn fjölmargra enskra skálda og rithöfunda, alt frá Shake. speare til nútíma höfunda, ýmisleg merkileg ritsöfn, alfræðibækur og bækur í ölluim helztu fræðagreinuín og listagreinum.—Mbl. 28. júlí. JÖNS BJARNASONAR SKÓLl Margt hefir veriÖ ritaS um Jóns Bjarnasonar skóla. Sumir hafa veriS skólanum vinveittir en aSrir óvinveittir. Mér dettur ekki i hug að deila um þaÖ málefni. Eg ætla aSeins aS segja frá því, sem skól- inn hefir gjört fyrir mig. Eg hefi verið hvorttveggja, nem- andi og kennari i Jóns Bjarnasonar skóla. HaustiS 1927 innritaSist eg, sem nemandi, i skólann og stundaSi nám þar þangaÖ til um vorið 1930, aS eg útskrifaðist. Eg lauk f jórum bekkjum (Grades 9 to 12) á þremur árum og hefi mikiS aS þakka skól- anum fyrir þau ár. Eftir að eg fór frá Jóns Bjarnasonar skóla stundaÖi eg nám i háskóla Manitoba-fylkis og kennaraskólanum og útskrifaSist úr báSum þessum mentastofnunum. Fór eg þá aS leita að kennara-em- bætti og var þá Jóns Bjarnasonar skóli aftur mér til hjálpar. Eg fékk kennaraembætti i skólanum síðast- liðið ár. Nýlega sagSi eg lausri þessari stöSu vegna þess aS mér bauSst miðskóla-embætti í stærri skóla. Eg er Jóns Bjarnasonar skóla þakklátur fyrir aS fá tækifæri þar til aS kenna og einnig fyrir námsár min i þeirri stofnun. Jóns Bjarnasonar skóli hefir hjálpaS fjölda ungmenna, íslenzkra og hérlendra. Skólinn hefir gefiS mörgum íslenzkum kennurum æf- ingu sem er svo dýmæt. Eg er ekki sá eini, sem hefi gott aS þakka skól- anum. Skólinn er enn í dag aS vinna þetta verk. SkólaáriS byrjar í september og njóta þá, eins og áð- Er œttarkjarna sveita- fólksins hœttá búin? (Framh. frá bls. 3) bætt launakjör yfirleitt í kauptún- um og kaupstöðum framar því, sem í sveitum getur orðiS greitt — alt þetta hefir leitt til þess, aÖ efnis- mesta fólkiÖ, sem upp vex í sveit- unum, sogast sjálfrátt og ósjálfrátt þangaÖ, sein meiri virðist von vegs og frama, og kemur ekki i sveitirnar aftur, né afkomendur þeirra. "ÞungamiSja þjóSlífsins,” sem á- valt hefir verið í sveitum landsins, er þannig smámsaman aS færast þaSan í kauptún og kaupstaSi, og þá einkum til Reykjavikur. Þetta útsog úr sveitum i bæi og borgir er ekkert sérstakt fyrirbrigði fyrir ísland, né heldur hitt, að sá hluti æskufólks sveitanna, sem fjöl- hæfustum gáfum sé búinn, leiti þaS- an burtu öðru fremur. ÞjóSfélags- fræðingar í ýmsum löndum hafa þrásinnis kveÖið fast aS orði um það, aS borgirnar þurfi alt af aS fá “nýtt blóS” úr sveitunum, ef menn- ing þeirra eigi aS halda horfi. En hitt er einkennilegt, að samhliða því sem menn hafa komiS auga á þessa reynslu, skuli ekki hafa bólaS á ótta um, aS eÖliskostir sveitafólksins gengi til rýrðar, við sífeldan útflutn- ing úrvalsins af fólki þeirra. AS sjálfsögSu ber aS kannast viS, aS þaS er ekki nema litill hluti þess fólks, sem úr sveitunum flytur, er heitið getur úrval, en þaS raskar ekki hinu, sem i þessu sambandi skiftir öllu máli, aS meS núverandi atvinnuháttum og þjóÖskipulagi getur sveitunum ekki haldist á nema litlu broti af kostamesta fólkinu, sem þar vex upp — enda hefir borgun- um fyrir þaS orSiS menningarlegur styrkur aS “nýju blóSi” úr sveitun- um, aS þær hafa dregiS til sín ríf- legan hluta af blóma kynstofnsins þar. En hvaS veldur því, ef borgir, sem um áratugi eða aldir hafa sogaS til sín kjarnafólk sveitanna. þurfa í sífellu á “nýju blóSi” þaðan að PHYSICIANS and SURGEONS DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Oífice timar 2-3 Heimili 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 Winnipeg, Manitoba DR. B. H. OLSON Phones: 35 076 906 047 Consultation by Appointment Only Heimili: 5 ST. JA/MES PLACE Winnipeg, Manitoba DR. J. STEFANSSON 216-220 Medical Arts Bldg. Talsími 26 688 Stundar augna, eyrna, neí og kverka sjúkdóma.—Er a6 hitta kl. 2.30 til 5.30 e. h. Heimili: 638 McMILLAN AVE Talslmi 42 691 Dr. P. H. T. Thorlakson 206 Medlcal Arta Bldg. Cor. Graham og Kennedy Bta. Phonea 21 211—21 144 Res. 114 GRENFELL BLVD. Phone 62 200 Dr. S. J. Johannesson ViBtalstlmi 3—5 e. h. 218 Sherburn St.—Sími 30 877 C. W. MAGNUSSON NuddlœfcnW 41 FURBY STREET Phone 36 137 Slml8 og semjiB um samtalstlna BARRISTERS, SOLICITORS, ETC. H. A. BERGMAN, K.C. lalenxkur löolrœBingur Skrifstofa: Room 811 McArthur Building, Portage Ave. P.O. Box 16 56 PHONES 95 052 og 39 04$ J. T. THORSON, K.C. tslenekur löpfracBinour 800 GREAT WEST PERM. BLD. Phone 94 668 BUSINESS CARDS DR. A. V. JOHNSON tsienzkur Tannlœknir 212 CURRY BLDG., WINNIPEG Gegnt pósthúsinu Slmi 96 210 Helmilis 33 321 Drs. H. R. & H. W. TWEED Tannlœknar 406 TORONTO GENERAL TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith 8t. PHONE 26 545 WINNIPEG CorntoaU Ijottl Sérstakt verB á viku fyrir námu- og fiskimenn. KomiB eins og þér eruB klæddlr. J. F. MAHONEY, framkvæmdarstj. MAIN & RUPERT WINNIPEO DR. T. GREENBERG Dentist Hours 10 a. m. to 9 p.m. PHONES: Office 36 196 Res. 51 466 Ste. 4 Norman Apts. 814 Sargent Ave., Wlnnipeg A. S. BARDAL 848 SHERBROOKE ST. Selur llkkistur og annast um út- farir. Ailur útbúnaBur sá bezti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarBa og legsteina. Skrifstofu talsími: 86 607 Heimilis talsimi: 501 662 J. J. SWANSON & CO. LIMITED 601 PARIS BLDG., WINNIPEQ Fasteignasalar. Lelgja hús. Út- vega peningalán og eldsábyrgB af öllu tægi. Phone 94 221 A. C. JOHNSON 907 CONFEDERATION LIFE BUILDING, WINNIPEG Annast um fasteignir manna Tekur aB sér aB ávaxta sparifí fólks. Selur eldsábyrgS og bif. reiBa ábyrgBir. Skriflegum fyrir- spurnum svaraB samstundls. Skrifst.s. 96 757—Helmas. 33 323 ST. REGIS HOTEL 285 SMITH ST„ WINNIPEG pœoileour 00 róleour bústaBur i miBbiki boroarinnar. Herbergl $.2.00 og þar yfir; meB baBklefa $3.00 og þar yfir. Ágætar málUBir 40c—60c Free Parkino for Ouests halda? Ef alt væri meS feldu, ætti blómi kynstot'nsins aS hafa náS þar öruggri fótfestu, jafnvel hrein- ræktaSri en í dreifbýlinu. Eitt er a. m. k. vist, aS hver sú borg, eða ann- ar staður, sem um langt skeið ‘hefir dregið til sín úrvalsfólkiÖ úr um- hverfinu, hlýtur eftir hlutarins eðli að framleiða bezta efniviðinn, sem sá kynstofn á til. Sé það því algild reynsla, aS borgir þurfi sífelt á inn- streyimi fólks úr sveitum — sem þær þó eru búnar að mergsjúga lengur e'Sa skemur — aS halda, þá getur skýringin ekki verið önnur en sú, að hiS bezta af efniviÖ borganna fari forgörðum, vegna óheppilegra aS- stæðna og áhrifa í uppvexti æsku- lýðsins. Á því, að svo muni vera, eða kunni að vera, er það nokkur skýring, að mörgum þeim, sem á- gætustum andleguim hæfileikum eru búnir frá náttúrunnar hendi, er hættara af freistingum og gengur ver að festa sig í rásinni en algeng- um meðalmönnum. Það er nú einu sinni svo, að fáum er alt gefið og skamt öfganna á milli. Af því sem nú var sagt, er auð- sætt, að því fólki, sem bezt er gert að andíegum eiginleikum, væri að jafnaði hollara að alast upp i .sveita- umhverfi, þar sem freistingar eru færri og störf æskulýðsins ákveðn- ari og rótfastari viS tilgang sinn, heldur en í bæ eSa borg, þar sem gjálífi og glys freistar unglinganna strax og þeir vitkast, og störf eru meira unnin vegna kaups en árang- urs. Persónuleg áhrif foreldra, hversu ágæt sem þau kunna aS vera, eru og eigi lengur það, sem mest mótar unglinga í uppvexti, heldur það umhverfi (milieu), sem þeii' lifa i — skóli, leiksystkin, skemti- staðir, götulif o. s. frv. — Þó hið andlega umhverfi sveitanna hafi 'sina annmarka, þá hlýtur ráðningin á þvi. að bæjum og borguim reynist sérstök uppbygging aS innflutningi sveitafólks, að vera sú, að umhverfi sveitanna smíði betur úr bezta efni- viðnum, sem er í æskulýðnum þar, heldur en að jafnaSi tekst í um- hverfi borga og bæja. Frá þessu.eru vitanlega margar persónulegar und- antekningar á báðar hliÖar, sem geta glapið imönnum yfirsýn um regluna, sem þó stendur óhögguð fyrir þeim. Ummæli þessa kafla eru nálega almenns efnis um málsatriðin. Taka að vísu til þjóðlíf okkar, eins og annara, en þó skal hér nú nánar vikið að sérstakri afstöðu okkar til málavaxta. (Framh.)

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.