Lögberg - 24.09.1936, Side 1

49. ARGANGUR 1 WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 24. SEPTEMBER, 1936 ! NÚMER 39
UM TVC iþúí JUND ISLE .NDINGAR FÖGNUÐU LANDST. JÖF [ANUM a D GIMLI
Avarp til lávarðar Tweedsmuir
YÐAE HÁGÖFGI!
Synir og dætur Islands — borgarar Canada og þegnar
Hans Hátignar — bjóða Yðar Hágöfgi velkominn á þenna
söguríka landnámsstað. Vér fögnum Yður sem fulltrúa
konungs vors og æðsta valdhafa þjóðar vorrar. Vér
fögnum Yður einnig sem rithöfundi og fræðimanni, sem
heimsótt hefir ættjörð vora og gert hefir Yður far um að
kynnast s-ögu og bókmentum hennar, og nú fundið
hvöt til að heimsækja og kynnast oss. Þessa góðvild Yðar,
í garð vor Islendinga, þökkum vér af heilum huga.
Þjóðin íslenzka hefir á afskektu eylandi sínu í meir en
þúsund ár varðveitt, öllum öðrum fremur, anda og eðli,
bókmentir og sögu hins norræna kynstofns.
Yðar Hágöfgi til heiðurs höfum vér sungið hinn mikla
hátíðarsöng vorrar gömlu þjóðar, sem fróðir menn hafa
sagt um, að hátíðlegastur sé allra þjóðsöngva. Þar hafa
tekið höndum saman eitt höfuðskáld þjóðar vorrar og
hennar mesti söngsnillingur til þess að túlka hugarfar og
tilfinningar íslenzkra manna. Megin-tónar þess volduga
söngs er lotningin fyrir Guði almáttugum og fórnfús
kærleikur til þess lands, sem forsjónin hefir gefið þjóðinni.
Með þeim söng höfum vér þá einnig viljað túlka fyrir Yður
hugarfar vort og tilfinningar í dag.
Yðar Hágöfgi er kunnugt um það, að ættjörð vor var
um aldaraðir talin með helztu höfuðbólum frelsis og
menningar. Með Alþingi Islendinga hinu forna náði
lýðræðis-hugsjón mannanna æðstu fullkomnun þeirrar tíðar.
1 meir en þúsund ár hefir Alþingi íslendinga staðið. Er
það elzta löggjafarþing veraldarinnar, sem nú er við lýði,
og má teljast móðir þjióðþinganna. Þetta vísar Yðar
Hágöfgi á þp,nn raunveruleika, að ættfeður vorir voru
hvorttveggja í senn frjálsir menn og löghlýðnir menn.
Þeir unnu frelsinu af hjarta, en einungis því frelsi, sem var
lögum bundið. Þessa arfleifð vora — frelsisást og löghlýðni
— höfum vér canadiskir niðjar þeirra viljað gróðursetja og
varðveita í landi hér.
Þetta er í annað sinn, að fulltrúi Hans Hátignar,
konungsins, sækir oss Islendinga í Canada heim. Landnám
vort í Vestur-Canada hófst árið 1875. Þá er hinir fyrstu
landnemar liöfðu búið hér á vesturströnd Winnipeg-vatns
einungis tvö ár, sýndi landstjórinn, sem þá var, Dufferin
lávarður, nýlendulýðnum hér í óbygðunum þá miklu sæmd
og góðvild að sækja hann heim — á áliðnu sumri 1877.
Var þá öðruvísi umhorfs en nú er. Þá var hérað þetta svo
að kalla fyrir utan lög og rétt. Hér höfðu nýlendumenn í
tvö ár strítt einhver ju því þyngsta stríði, sem landnámssaga
Vestur-Canada hefir »frá að skýra. Dufferin lávarður
hughreysti oss með ljúfmensku sinni og þeim drengilegu
orðum, sem hann mælti til vor og enn eru geymd eftir nær
sextíu ár. Á þeim degi gat hinn göfugi landstjóri þess, að
hann hefði gefið vinum sínum í Canada loforð um það, og
lagt þar við nafn sitt og drengskap, að vér íslenzkir
innflytjendur yrðum Canada-þjóð til gæfu og sæmdar. Sex
tugir ára eru senn liðnir frá þessum atburði Alla þá tíð
höfum vér kappkostað að láta orð landstjórans góða rætast
á oss. Saga landsins verður að segja til um„ hvernig oss
hefir hepnast það.
Þótt staður sá, er stöndum vér á í dag, sé elzta
landnámsstöð vor Islendinga í Vestur-Canada, þá ná nú
bygðir vorar víða um öll vestur-fylki landsins. Allar þær
mörgu bygðir mætast í anda hér í dag og fagna Yðar
Hágöfgi. Um allar bygðir vorar ríkir gleði yfir ættjörðinni
nýju. Hagmr fólks vors hefir blessast og blómgast í þessu
góða landi. Önnur og þriðja kynslóð hafa tekið við af hinni
fyrstu. Canada er ættjörð þeirra. Ekkert fólk í öllu landi
ann Canada meir, en niðjar hinna íslenzku landnema.
Yðar Hágöfgi! Hafið hjartans þakkir fyrir komuna.
Guð lengi lífdaga Yðar og farsæli alt Yðar ráð.
MR. BRACKEN TILKYNNIR
BREYTINGU A SAMSETN-
ÍNG RAÐUNEYTIS SfNS
Fjórir nýir ráðgjafar afleggja
embættiseið.
Síðastliðinn mánudag gerði Hon.
John Bracken það heyrinkunnugt, að
fjórir nýir ráðgjafar hefðu aflagt
embættiseið, og eru þeir þessir:
Stewart S. Garson, f jármálaráðgj.
Ivan Sdniltz, mentamálaráðgj.
D. L. Campbell, landbúnararráðgj.
Saveur Marcoux, án sérstakrar
stjórnardeildar.
Jafnframt þessu lét Mr. Bracken
þess getið, að með tilstyrk Social
Credit þingmanna, myndi stjórnin
sitja til enda hið nýbyrjaða kjör-
tímabil, f jögur og ef til vill fimm' ár.
STAKA
kveðin á ferð um Borgarfjörð
24. júli í sumar:
Bar mig yfir Borgarfjörð
beisla drekinn knái;
þar er græn og gróin jörð,
gull í hverju strái.
Páll á Hjálmsstöðum.
—Lesbók.
Glœsileg fylking einhu^a íslendinga
fagnaði Tweedsmuir lávarði í einmuna
blíðviðri í skemtigarði Gimli
á Mánudaginn
Móttökufagnaður sá, er íslend-
ingar beittu sér fyrir og sameinuðust
um í tilefni af heimsókn Hans Há-
göfgi Tweedsmuir lávarðar til Gimli
á mánudaginn var, lánaðist ákjósan.
lega; það var engu líkara en blíð-
viðrið féllist í faðma við fylkingu
samstiltra sálna um það, að gera hin_
um tigna gesti viðtökurnar sem allra
vingjarnlegastar, sem og þeim hin-
um mikla mannfjölda viðsvegar að,
er þetta söguríka mannamót sótti.
Gimlibær var allur fánum skreytt-
ur, sölubúðum öllum lokað og hlýr
hátíðarblær yfir öllu í hvaða átt, sem
litið var. Hans Hágöfgi, Tweeds-
muir lávarður, kom til skemtigarðs
Gimlibæjar, ásamt þeim Mr. og Mrs.
J. T. Thorson á nákvæmlega til-
teknum tíma, og hófst þá móttöku-
skráin með þvi að syngja þjóðsöng-
inn O, Canada. Glæsileg fylking
skólabarna með fána í höndum,
myndaði heiðursvörð við hliðið.
Bæjarstjórinn Mr. C. P. Paulson,
fagnaði landstjóra, en því næst las
Dr. Björn B. Jónsson hið kröftuga
ávarp frá íslendingum til landstjór-
ans, sem prentað er á öðrum stað
hér í blaðinu. Var það rómað mjög
hve meistaralega Dr. Jónsson flutti
mál sitt. Enska þýðingu af ávarp-
inu las Sveinn Thorvaldson, M.B.E.,
og fórst prýðilega. Þá flutti lands.
stjóri hið drengilega erindi sitt, sem
einnig er birt hér á báðum málunum ;
var það talandi vottur um þá vel-
vild, er hann ber til íslendinga og
virðingu hans fyrir bókmentaverð-
mætum þjóðar vorrar og sögu. Um
Tweedsmuir lávarð má það með
sanni segja, að hann kom;, sá og
sigraði. Að loknu erindi Hans Há-
göfgi, söng blandaður kór frá Win-
nipeg, kafla úr hátíðar-kantötu Jóns
Friðfinnssonar, undir leiðsögn Paul
Bardals, er hljómaði fagurlega þarna
í hinum forna “bústað guðanna”
norður við vatnið, þar sem fyrsti
innflytjendahópurinn íslenzki fyrst
lenti skipi sínu. Guttormur J. Gutt-
ormsson, skáld, hylti landsstjóra og
lýsti hann “drápunnar verðan,” með
því hinum bráðsnjalla kvæði, sem
hér er einnig birt; las hann það af
miklum eldmóði. Jón Laxdal,
skólastjóri, hafði það hlutverk með
höndum, að kynna landstjóra eitt-
hvað um sjötíu gesti; fórst honum
það skörulega og vakti háttlægni
hans almenna athygli. Meðal þeirra,
sem kyntir voru, var Jón Jóhanns-
son, sem kendur er við Bólstað; var
hann fyrsta íslenzka barnið, sem
fæddist í landnámi íslendinga við
Winnipegvatn; fæddur þann 9. dag
nóvembermánaðar árið 1875.
Tveim gjöfum sæmdu Islending-
ar landstjórann; skrautriti af ávarp-
inu, er Dr. Jónsson, fyrir hönd Is-
iendinga las, sem og lagi og ljóði,
“Ó, Guð vors lands,” ásamt þýðingu
frú Jakobínu Johnson af frumtexta
séra Matthíasar. Listamaðurinn, hr.
Friðrik Sveinsson, hafði skrautritað
ávarpið.
Frá nokkrum atburðum í sam-
bandi við þessa yndislegu móttöku-
hátíð á Gimli, verður ger sagt í
næsta blaði; hún var öllum þeim,
er að stóðu, til hinnar mestu sæmd.
ar. Allir þeir, er viðstaddir voru,
munu geyma ljúfar endurminningar
um prúðmannlega og yfirlætislausa
framkomu lávarðar Tweedsmuir,
sem og hin drengilegu ummæli hans
í garð vor Vestur-íslendinga og
hinnar íslenzku þjóðar.
Bæjarstjórinn á Gimli, C. P. Paul-
son og frú hans, buðu landstjóra,
sem og þeim, er í hátíðarskránni
tóku þátt, til dagverðar á hinu prýði-
lega heimili sínu, er dáð var rnjög
fyrir snyrtimensku og alúð.
Tweedsmuir lávarður
Ei rjúfa þrymgjöll þögn í geim
Við þína komu, hvöss og bitur.
Oss sækir þú með hógværð lieim
Og heyrist enginn fálkaþytur.
Stíg heill á Gimli, gestur mæti!
Þér ginnhelg jörð er undir fæti.
Hér hófst vort landnám trygðum treyst
1 trú á þjóðar sæmd og heiður.
Hér var vor fyrsta frumbygð reist.
Hér festi rætur norrænn meiður;
Hann brann, liann kól, hann lifði og lifir
Alt lágt og smátt að gnæfa yfir.
Vér óskum þess að út um mörk,
Sem enn ei rýmdi fyrir plógi,
Hann ilmi líkt sem íslenzk björk
—Ein ung í Hallormsstaðarskógi,
Og af því helzt þú hafir veður,
Ei hryggir oss ef slíkt þig gleður.
Hér nafn þitt, skáld, er skráð á spjöld
Þig, skáld, vér hyllum, Bretlandseyja.
Vér færum þér vor þakkargjöld,
Oss þóknast skáld, sem aldrei deyja.
Og njót þú arfs frá Ara og Snorra
Jafnt oss, hins dýrsta feðra vorra.
Þú Skotlands yngsti óskason,
Frá andans tignar sjónarhóli,
Frá Elfráðs þjóðar Albion
Frá Engla konungs hirð og stóli,
Berst frægð þín vítt um allar álfur,
1 andans höll ert kóngur sjálfur.
Guttormur J. Guttormsson.
Address of Welcome--translation
To His Excellency, Baron Tweedsmuir,
Governor General of Canada:—
The sons and daughters' of Iceland — citizens of
Canada and subjects of His Majesty — welcome your
E'xcellency to this historic spot. We welcome you as the
representative of our King and the highest official of our
nation. We welcome you also as an author and scholar
who has visited the land of our fathers, acquainted himself
with its history and literature and has now been moved to
visit us and make our acquaintance. For this manifestation
of good will towards our race we thank you with all our
hearts.
The Icelandic nation on its solitary island has for over
a thousand years, above all others, preserved the spirit and
characteristics, the literature and history of the Norse race.
In honor of your Excellency we have sung the
impressive national anthem of the Icelandic nation, which
well-informed persons have declared to be the most sublime
of all national anthems. One of the principal poets of our
race and its greatest musical composer have in this anthem
jöined hands in interpreting the national spirit and
sentiments. Tlie main theme of this powerful anthem is
reverence for almighty God and a self-sacrificing love of
the land which Providence has gýven to the nation. By
singing this anthem we have also sought to express to you
our sentiments and feelings today.
Your Excellency is aware that Iceland was for many
centuries regarded as one of the principal abodes of liberty
and culture. In the ancient Icelandic Althing the ideals of
democracy found the most perfect expression then known.
The Icelandic Althing has endured for over one thousand
years. It is the oldest existing parliamentary body in the
world and is the true Mother of Parliaments. This
demonstrates to your Excellency the established fact that
our ancestors were both liberty-loving and law-abiding.
They loved liberty wholeheartedly, but only that form of
liberty which was liberty under the law. This our
inheritance — love of liberty and respect for the law —
we, their Canadian descendants, have sought to cultivate
and perpetuate in this country.
This is the seoond oocasion on which a representative
of His Majesty, the King, visits the Icelanders in Canada.
Our settlement in Western Canada commenced in the year
1875. When the first settlers had resided here on the
West shore of Lake Winnipeg for only two years, Lord
Dufferin, who then was the Governor General of Canada,
showed thé settlers here, in what was then a wilderness, the
great honor and good will of visiting them in the late
summer of 1877. The view presented at that time was
very different from what it is now. Then this district
could be said to be outside the limits of organized law and
government. The settlers here had for two years been
engaged in one of the most strenuous struggles against
adversity in the annals of pioneer life in Western Canada.
Lord Dufferin encouraged us by his urbanity and his
inspiring words, which are still cherished after nearly sixty
years. On that occasion His Excellency stated that he had
pledged his personal credit to his Canadian friends that the
Icelandic settlers would prove to be a valuable accession to
the Canadian nation. Sixty years will soon have passed
since that occasion. During all that time we have striven to
make the predietion of that great and good man come true.
The verdict of history will determine whether we have
sueceeded or not.
Although the spot on which we are gathered today is the
seat of the oldest Icelandic settlement in Western Canada,
our settlements are now to be found in all the provinces of
Western Canada. All these settlements meet here in spirit
to welcome your Excellency. Throughout all these settle-
ments there prevails among our people a spirit of thank-
fulness and satisfaction that we are Canadian citizens. Our
people have suoceeded and prospered in this fair land. The
seoond and third generations have now replaced the first.
No people in the entire oountry love Canada more than the
descendants of the Icelandic pioneers.
Your Exoellency! We thank you sincerely for this
visit. May God give you a long life and prosper you in all
your undertakings.
EINKENNILEGT ÞORP
1 Mexico er þorp, sem heitir An-
coma, og á það vart sinn líka. Það
stendur á 120 metra háum kletti,
sem er eins og sveppur í Iaginu.
Yfirborð klettsins er 28 hektarar,
flatt og þar eru gjár, alt að 100
metra djúpar.
Ancoma er eldgamalt þorp og á
miðöldum talið afbragðs vígi, þvi
að ekki er hægt að komast þangað
upp nema eftir einstigum og stigum.
Ibúamir hafa alt af lifað á jarð-
yrkju en akrar þeirra eru niðri á
jafnsléttu. Þar bjuggu þeir og áð-
ur, en landshomalýður gerði þeim
svo margar skráveifur að þeir fluttu
bygð sína upp á klettinn. Húsin
voru bygð úr steini og þau standa
enn, og eru eins og kastalar.