Lögberg - 15.10.1936, Qupperneq 1

PHONE 86 311
Seven Lines
v^co*
ioti
v>
'yS**-*
vftt+xX*0 For
"V Better
Dry Cleaning
and Laundry
49. ABGANGUH
--------—f
Árásarherinn á Spáni
vinnur jafnt og þétt á
Samkvæmt símfregnum frá Spáni
síÖastliðinn .mánudagsmorgun, sæk.
ir árásarherinn, undir forustu Gen-
eral Francisco Francos, að höfuð-
horginni Madrid úr öllum áttum, og
á ekki ófarnar nema liðugar 30 míl.
ur til borgarmúranna. Á sunnudag.
inn höfðu uppreisnarmenn náð á
vald sitt bæ einum um 35 mílur frá
Madrid, þar sem orkustöðvar höf-
uðborgarinnar eru, og getur þetta
flýtt mjög fyrir falli borgarinnar.
Annars staðhæfa foringjar upp.
reisnarmanna, að innan tíu daga, eða
svo, hafi þeir Madrid á valdi sinu
og með því verði borgarastyrjöldinni
að sjálfsögðu lokið. Stjórnin, og
þær hersveitir, er hún hefir umrráð
yfir, lýsa jafnframt yfir því, að
Madrid verði varin meðan nokkur
vígfær maður innan borgarmúranna
sé uppistandandi.
Frá Islandi
Þegar “Pourquoi pas’’ fórst
Tuttugu og tvö lik voru í gær-
kvöldi fundin í fjörum fyrir Álfta-
ness- og Straumfjarðarlandi. Þar
af eru 18 lík skipverja og 4 lik vís-
indamanna, m. a. lík dr. Charcots,
eins og áður hefir verið frá skýrt.
Eru líkin flest ósködduð, enda
voru í fyrradag 20—30 menn við-
búnir i f jörunum til að bjarga þeim
og sum voru tekin á floti.
Um birtingu í gærmorgun var
gengið um f jörurnar og fanst þá eitt
lík.
Líkin voru fyrst flutt að Straum.
firði ,en 1 vélbáturinn Æjgir frá
Akranesi flytur þau hingað árdegis
í dag. Verða þau síðan flutt með
viðhöfn á Landakotsspítalann og lát-
in standa þar uppi þar til ákveðið
verður um greftrun þeirra.
Mikið áf lausu braki úr skipinu
hefir rekið á fjörurnar við Straum-
fjörð.
Nýja dagblaðið átti tal við
Straumfjörð í gærkvöldi og fékk
þar frásögn stýrimannsins á Pour-
quoi pas um þetta hörmulega sjó-
slys og hrakninga hans sjálfs. Hann
var sem kunnugt er eini maðurinn,
er komst lífs af.
Þegar skipið var komið fyrir
Skaga um kl. 6 á þriðjudagskvöldið,
var gefin skipun um að snúa við
vegna óveðurs og mun hafa verið
ætlunin að halda til Reykjavíkur.
Um kl. 4 um nóttina fór stýrimað-
urinn frá störfum og lagðist til
svefns og vissi eigi fyrri til en að um
kl. 5 um morguninn var skipið kom.
ið í skerjaklasann. Tók það litlu
síðar niðri, sjór reið yfir það og í
ljós kom, að skipsvélin var biluð.
Hálftíma seinna tók skipið aftur
niðri á öðru skeri (Hnokka). Senni-
lega hefir þá brotnað stefni skipsins.
Voru björgunarbátar settir út og
mönnum, sem kvaddir höfðu verið á
þilfar og fengið höfðu björgunar-
belti, sagt að bjarga sér eins og bezt
þeir gætu. En vegna þess hve sjó-
gangur var mikill, brotnuðu bátarn.
ir við skipshliðina.
Það vissi stýrimaður síðast, að dr.
Charcot og skipstjórinn stóðu á
stjórnpalli og höfðu þá staðið þar
vörð frá því er skipið sneri við eða
um dægur.
Stýrimaður kastaði sér í flat-
bytnu ásamt tveim félögum sínum,
en báturinn eyðilagðist strax. Náði
hann þá í “landganginn,” bjargaði
öðrum félaga sínum á hann með sér,
en hann fór í sjóinn áður en langt
um leið.
Stýrimaðurinn reyndi eftir megni
að halda sér í stigann. Mun hann
hafa verið meðvitundarlaus mestan
tímann meðan hann hraktist þannig,
sennilega á þriðju klukkustund.
Stýrimanninn bar þar að landi, er
nefnist Helluver, skamt frá bænum
Straumfirði. Er fjaran þar stór-
grýtt mjög, og aftaka brim. Er því
engin von að skipbrotsmaðurinn
hefði bjargast hjálparlaust. En svo
vel vildi til, að nærstaddur var 18
ára piltur, Kristján Þórólfsson í
Straumfirði, og tókst honum að
bjarga hinum sjóhrakta manni. Hélt
hann þá svo fast um “landganginn,”
að beita varð afli til að losa hann.
Eftir þetta var farið með stýri-
manninn, sem var að þrotum kom-
inn, heim að Straumfirði og honum
hjúkrað sem bezt. Náði hann sér
furðufljótt eftir hrakningana og
tekur kringumstæðum sínum og hin-
um hörmulega atburði, með karl-
mensku.
Frakkneski konsúllinn hér kom að
Straumfirði í gær og ræddi við skip-
brotsmanninn. Héldu þeir áleiðis
hingað í gær og eru væntanlegir í
dag.
Ingólfur Gíslason læknir í Borg-
arnesi, sem athugaði hin sjóreknu
lík, skýrir frá því, að líkin hafi öll
verið flutt í grasbrekku hjá Straum-
firði og er tjaldað yfir þau.
Enn hafa eigi fundist 17 lík.
Ennfremur segir Ingólfur að
fjörurnar hjá Álftanesi, hafi allar
verið þaktar rekaldi, er hann kom
þangað. Mun þá skipið þegar' hafa
verið allmjög brotið.
Frakkar setida herskip eftir líkum
hinna druknuðu.
Þar sem til hefir frézt í nálægum
löndum, hefir strand Pourquoi pas
og hið mikla manntjón, er þar varð,
vakið' djúpa samhygð og sorg.
Minnast stórblöðin í ítarlegum
greinum þeirra mörgu visindaleið-
angra og rannsóknarstarfa, er skip-
ið, undir ágætri forystu dr. Char-
cots, hafði farið norður í höf.
Fer sorgarathöfn fram í Kaup-
mannahöfn í tilefni af slysinu og
hefir sendiherra Frakka borist f jöldi
samúðarskeyta.
Stauning forsætisráðherra hefir
látið svo um mælt, að Danmörk
muni ávalt varðveita minninguna um
hið mikla starf dr. Charcot. Þeir
Ejnar Mikkelsen skipstjóri, dr.
Niels Nielen, Amdrup varasjóliðs-
foringi og fjöldi annara visinda-
manna og landkönnuða, harma mjög
þann mikla missi, sem vísindin hafa
hér orðið fyrir.
Forseti enska landfræðifélagsins
telur dr. Charcot hafa verið einhvern
hinn göfugasta heimskautakönnuð,
sem heimurinn hafi átt.
Frá París kemur sú fregn, að tíð-
indin um slysið hafi þar vakið hina
dýpstu hrygð og ennfremur, að her-
skip hafi nú verið sent af stað til
Réykjavíkur til þess að veita aðstoð
við leitina að líkum hinna druknuðu,
ef þess verður þörf, og flytja þau
heim.—Nýja dagbl. 18. sept.
# * #
56 menn farast
við strendur íslands
Fjórir bátar, er leituðu að vél-
bátnum Þorkeli Mána, eru nú hætt-
ir leitinni. Urðu bátarnir einskis
varir á 130 milna svæði norðaustur
áf Siglunesi og er báturinn með 6
mönnum talinn af.
Eftirtaldir menn voru á Þorkeli
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 15. ORTÖBER, 1936
NÚMER 42
Mána: Guðmundur Magnússon,
formaður, Ólafsfirði, 48 ára og læt-
ur eftir sig konu og barn, Tryggvi
Ólafsson, vélstjóri, Akureyri, 26 ára,
lætur eftir sig konu og 2 börn, Jón
Stefánsson, háseti, Ártúni, Ólafs-
firði, 63 ára, ókvæntur, Óli Magn-
ússon, háseti, Tungu, Ólafsfirði, 28
ára, lætur eftir sig konu og barn,
Bergvin Jónsson, háseti, Skelja.
brekku, Ólafsfirði, 21 árs, ókvænt-
ur, en vann fyrir öldruðum foreldr-
um, Sigurbjörn Jónsson, háseti,
Hofi, Ólafsfirði, 25 ára, lætur eftir
sig konu og barn.
Auk þessara manna fórust i of-
viðrinu í síðustu viku 3 menn fyrir
Norðurlandi, 3 menn á báti frá
Bildudal, 5 menn á norska Græn-
landsfarinu Reform, og 39 menn á
Pourquoi pas. Hafa því svo vitað
sé farist við strendur landsins alls 56
hraustir menn á einni ofviðrisnótt.
—Nýja dagbl. 22. sept.
# * #
Stórhostlegir heyshaðar
á Norðurlandi
Ofsarokið skall yfir Norðurland
á miðvikudagsnótt, og qlli tilfinnan.
legu tjóni í öllum sýslum. Er ó-
gerningur að gera sér grein fyrir
því, hve tjónið hafi verið mikið, því
fréttir hafa ekki borist úr öllum
sveitum. En mest kveður að því
tjóni, sem orðið hefir á heyjum
manna. Af þeim fregnum, sem
blaðinu bárust í gær, er aðeins hægt
að ráða af dæmum, hve tjónið hafi
verið mikið.
Frá Blönduósi var blaðinu simað :
J ofsarokinu, sem hér geisaði að.
faranótt miðvikudags urðu miklir
heyskaðar víðsvegar um Húnavatns-
sýslu. — Eru engin tök á að afla
sér yfirlits um það enn, hve viða
menn hafa mist hey, eða hve miklu
tjónið hefir numið. En telja má
víst, að það nemi þúsundum hey-
hesta, sem menn hafa mist.
Sumstaðar þar, sem til hefir frézt,
hefir rokið skafið burtu heyflekki
og þeytt föngum, svo ekki sézt urm-
ull af þeim.
Hefir frézt, að tjónið á einum bæ
t. d., Stóru-Giljá, nemi 300 hestum,
og víða er talað um, að menn hafi
mist 100 hesta, eða sem því svarar á
bæ.
Af bólstrum, sem úti stóðu verju.
lausir, er viða ekki annað eftir en
botnarnir.
Veðurofsinn stóð yfir frá kl. 1-4
um nóttina.
/ Skagaf irði
Tíðindamaður blaðsins á Sauðár.
króki hefir svipaða sögu að segja.
Úr Blönduhlið, Hólmi, Seilu.
hreppi, ! Skagaf jarðardölum, berast
fregnir af miklum heysköðum.
Þaðan er og sagt hið sama, að
rokið hafi jafnvel rifið burtu flatt
hey.
Á Mælifelli er talið að tapast hafi
á 3. hundrað hestar. Og tilfinnan-
legt tjón er sagt að orðið hafi t. d.
á Silfrastöðum, Úlfsstöðum og
Miklabæ í Blönduhlíð.
Sama sagan er úr Viðvíkursveit á
Vatnsleysu t. d. Og af Sjávarborg-
arengjum tapaðist mikið hey.
Úr hvorugri sýslunni hefir blaðið
frétt að orðið hafi tilfinnanlegt tjón
á húsum — nema hvað húsaþök
löskuðust víða og járnþök fuku af
hlöðum hér og þar.
/ Eyjafirði
Tíðindamaður blaðsins á Akur-
eyri segir og frá, að þar í sýslu hafi
fokið talsvert af heyi. En eftir því
sem hann hafði frétt í gærkvöldi,
hefir heytjón vart orðið eins víða
þar í sýslu eins og vestar.
Á Utla-Eyrarlandi var talið að
tapast hefðu um 200 hestar í veðr-
inu, á Möðruvöllum í Hörgárdal
annað eins og á Grund í Eyjafirði
um 300.
Bryggjutón.
Frá Blönduósi var blaðinu símað
Reglubundnir póstflutningar loftleiðis
frá strönd til strandar nœsta vor
metnir í þjóðfélagi voru, að þeir
þurfa engra meðmæla við ; allir með
langa æfingu — og kunna að kenna!
VEITID ATHYGLI!
Samgöngumálaráðherra stjórnar.'
innar í Ottawa, Hon. C. D. Hove,
hefir gert heyrinkunnugt, að þann
1. júlí næstkomandi hefjist reglu-
bundnir póstflutningar með loftför.
um milli Vancouver og Montreal.
Tilraunaflug nokkur úm Klettaf jöll.
in fóru fram í sumar, og lánuðust
þau yfir höfuð vel. Flugleiðin frá
Vancouver verður um Crow’s Nest
Frú Euphemia
Jóhannesson látin
Siðastliðið sunnudagskvöld varð
bráðkvödd að heimili sínu í Selkirk,
frú Euphemia, fædd Thorvaldsson,
kona Björgvins úrsmiðs Jóhannes-
sonar þar í bænum; var hún rúmlega
53 ára að aldri. Hingað tiMands
fluttist Euphemia heitin 1889 með
fjölskyldu sinni, og dvaldi framan
af i Brandon. Hún var útskrifuð
af verzlunarskóla og stundaði til
margra ára bókhald og vélritun hér
i borginni, eða fram að þeim tíma
er hún giftist og flutti til Selkirk.
Um hrið gegndi Euphemia bókhald.
ara starfi hjá Columbia Press, Ltd.,
og naut þar sem annarsstaðar virð-
ingar og trausts; enda var hún frá-
bærlega skyldurækin og rösk við
störf; hún tók mikinn þátt í félags.
lífi Islendinga bæði hér í borg og
Seíkirk; söngvin var hún vel, átti
yfir að ráða fallegri söngrödd og
lagði við hana góða rækt.
Með frú Euphemiu er gengin
grafarveg hreinlunduð og hjartagóð
kona, sem fjölmennur vinahópur
kveður með heitum söknuði, þó
þyngstur sá vitanlega kveðinn harm.
urinn að eiginmanni og þeim öðrum,
er næst stóðu.
Auk eiginmanns sins lætur frú
Euphemia eftir sig þessi systkini:
Mrs. A. W. Ingham, Brandon; Mrs.
R. W. MacKeen, Winnipeg; Krist-
ján, Bredenbury, Sask. og Halldór
í Winnipeg.
Útförin fór fram frá kirkju Sel-
kirk safnaðar á miðvikudaginn.
Tveir prestar, þeir séra Carl J. Ol-
son og Dr. Björn B. Jónsson, fluttu
kveðjumál i kirkjunni.
í gærkvöldi, að önnur timburbryggj.
an, sem bygð hefir verið á Skaga-
strönd, hafi stórskemst í rokinu, og
getur svo farið, að mikill hluti
hennar ónýtist með öllu.
Er þetta ytri bryggjan, sem ligg-
ur til austurs frá hafnargarðinum.
Hangir bryggjan uppi á enda-
stöplunum, en stólpamir þar á milli
hafa dregist undan bryggjunni, svo
hún er sliguð niður og liggur undir
áföllum af sjávargangi.
Á bryggjuhausnum var fallhamar
7 tonn að þyngd. En við rask það,
sem á bryggj unni varð, féll hamar
þessi í sjóinn.—Mbl. 17. sept.
BÆTTAR FJARHAGS-
HORFUR
Samkvæmt yfirlýsingu frá fjár-
málaráðgjafa Sambandsstjórnarinn-
ar, Hon. Charles A. Dunning, eru
miklar likur til, að tekjur yfirstand-
andi árs fari all mjög fram úr því,
er áætlað var á síðustu fjáriögum.
Fyrstu sex mánuðina af f járhagsári
því, er hófst þann 1. apríl síðastlið-
inn, höfðu tekjurnar aukist um því
nær þrjátíu og fimm miljónir doll-
ara.
Pass og Lethbridge. Vitar eða lýsi-
turnar hafa verið reistir á allmörg-
um stöðum, og lendingarstaðir vald.
ir ásamt sextán flughöfnum. Frá
Winnipeg á flugleiðin að liggja um
norðurhluta Ontariofylkis til Coch-
rane; þaðan beygir hún suður á bóg-
inn til Emsdale og skiftist svo í tvær
álmur til Toronto og Montreal.
Kvenfélag Vídalínssafnaðar hefir
ákveðið að halda skemtisamkomu í
1 Akra Hall á fimtudagskvöldið þann
22. þessa mánaðar. Verður þar úr.
! vals söngur, ræða, framsögn, ásamt
meiru og fleiru. Svo og fyrirtaks
, veitingar á takteinum. Vænst er
! eftir fjölmenni, þvi þarna verður um
alveg úrvalsskemtun að ræða. Sam.
koman hefst kl. 8.
Úr borg og bygð
The Junior Ladies’ Aid of the
First Lutheran Church will hold an
open meeting for the purpose of
welcoming new members on Tues-
day, October 20th, at 3 p.m., in the
church parlors. Anyone interested
will be welcome.
Þeir Mr. G. J. Oleson, Mr. Alex.
Johnson og Mr. Thomas Oleson frá
Glenboro, ásamt Tryggva Oleson,
kennara við Jóns Bjarnasonar skóla,
komu til borgarinnar á mánudaginn.
Hinir þrir fyrnefndu brugðu sér
norður til Petersfield og Gimli sam.
dægurs. Hingað komu þeir aftur á
þriðjudaginn.
Mr. og Mrs. J. J. Samson fóru
norður til Eriksdale á laugardaginn
var í heimsókn til dóttur sinnar og
tengdasonar, Mr. og Mrs. Jón Sig-
urðsson. 1 för með þeim var ung
dóttir þeirra og Mr. og Mrs. Walter
Samson. Ferðafólk þetta kom heim
seinnipart mánudagsins.
L'tanáskrift séra Jóhanns Bjarna-
sonar er nú Ste. 14 Glenora Apts.,
774 Toronto St., Winnipeg. Tal-
sími 26218. — Er um þetta getið
hér sökum þess að allmargir sýnast
vera í nokkurri óvissu um hinn nú-
verandi bústað hans.—
Mr. P. N. Johnson frá Elfros,
Sask., lagði af stað heimleiðis síð-
astliðið þriðjudagskvöld. Hefir
hann náð fullri heilsu eftir hættu-
legan uppskurð, sem Dr. Hillsman
gerði á honum fyrir liðugum þrem-
ur vikum á Almenna spítalanum hér
í borginni. Er hinum mörgu vin-
um Mr. Johnsons það .mikið fagn-
aðarefni, að vita hann hafa fengið
fullan bata.
Séra Jón Sveinsson (Nonni), ís-
lenzki Jesúítinn, sem von var á að
kæmi til Winnipeg í september, hef.
ir tafist lengur í New York, en hann
hafði búist við; dvelur hann þar við
Fordham University og hefir flutt
þar fyrirlestra, og viðar, nokkra i
Pennsylvania ríki. Boð um að flytja
fyrirlestra kveðst hann hafa fengið
miklu fleiri en hann hefði búist við
og ekki fyrirsjáanlegt hvað lengi
hann tefðist við það. Ágætar við-
tökur kveðst hann hafa fengið hvar-
vetna.
Fordham háskólinn í New York
er ein af meiriháttar stofnunum
Jesúita hér í álfu; við hann eru um
8,000 nemendur og 480 kennarar.
Að líkindum kemur séra Jón til
Winnipeg einhverntíma i desember,
í heimsókn til bróður, er hann á hér
í borginni, áður en hann leggur upp
í hina væntanlegu ferð til Japan,
Kína og Indlands.—F. S.
Kennarar við laugardagsskóla
Þjóðræknisfélagsins verða þessir:
Séra Rúnólfur Marteinsson
Tryggvi Oleson
Miss Vilborg Eyjólfsson
Miss Ingibjörg Bjarnason
Miss Vala Jónasson.
Allir eru þessir kennarar svo vel
Jón Sigurdson Chapter, I.O.D.E.
is planning an evening with Re-
turned (Icelandic) Soldiers and
tiheir w'ives, towards the e.tid of
October, or early in November, it is
therefor their wish that the Icelandic
soldiers veterans of the Great War
kindly send in their name and ad-
dress to the Regent, Mrs. J. B.
Skaptason, 378 Maryland St., Win-
nipeg, just as early as possible. This
is very important for the chapter is
anxious to get in touch with as many
as possible.
VICTOR B. ANDERSON
Af hálfu hins óháða verkamanna.
flokks, hefir Victor B. Anderson,
verið útnefndur á ný sem einn af
merkisberum flokksins í 2. kjördeild
við kosningar þær til bæjarráðs, sem
fram fara þann 27. nóvember næst.
komandi. Kjörtimabil Mr. Ander-
sons rennur út um áramótin.
Victor Anderson hefir jafnt og
þétt vaxið i áliti, því lengur sem
hann hefir setið i bæjarstjórn, og
komið þjóðflokki vorum fram til
sóma. Þarf þvi ekki að «fa að ís-
lendingar muni honum það með at-
kvæði s'rnu, er til kosninganna kem.
ur.—
v Steinn (Stone) Hillman
Einn af þeim Islendingum, sem
sækir uin embætti í Pembina County,
N. Dak., við kosningarnar, sem fram
fara 3. nóvember í haust, er Steinn
(Stone) Hillman. Á hann heima í
Svoldarbygðinni norðvestur af Akra
í Norður Dakota. Mr. Hillman sæk.
ir um “Sheriff”-embættið í sýslunni.
Eins og kunnugt er sótti hann í
“Primary”-kosningunni í sumar, á-
samt mörgum fleirum. Fékk hann
flest atkvæði allra, er sóttu um það
embætti, og er því í vali nú í haust
ásamt með þeim, sem fékk næst flest
atkvæði.
Steinn (Stone) Hillman er fædd-
ur þar sem hann enn á heimilisfang,
í Svoldybygðinni, árið 1884. For-
eldrar hans voru Pétur og Valgerður
Hillman, sem þar bjuggu þá Steinn
giftist fyrir þrjátíu árum, Zenia
Spangelo. Hafa þau eignast 5 mynd.
arleg börn, sem öll eru á lífi. Tvær
elztu dæturnar eru nú giftar og búa
í grend við foreldra sína.
Mr. Hillman er mesti myndarmað-
ur, vel gefinn og talsvert mikið
mentaður utan skóla. Hann hefir
verið vel laginn búmaður og farnast
ágætlega í búskapnum. í bygð sinni
nýtur hann hins bezta álits og er
yfirleitt vinsæll þar sem hann er
þektur. Hann er reglusamur, trú-
verðugur og áreiðanlegur í öllum
viðskiftum. Hjálpfús er hann líka
og hinn bezti nágranni.
Mr. Hillman var þingmaður í rík.
isþinginu um tveggja ára skeið. 1
sveitarstjórn hefir hann oft átt sæti
og einnig í skólastjórn heima fyrir.
Yfirleitt hefir hann verið mikið við
opinber mál riðinn og farist það hið
bezta.
Á því er enginn vafi að Mr. Hill.
man sé vel vaxinn þeirri stöðu, sem
liann nú sækir um og að hann muni
leysa það verk mjög vel af hendi.
H. S.