Lögberg - 12.01.1939, Blaðsíða 3

LÖŒBERft, FIMTUDAGINN 12. JANÚAB 1939
3
þræÍM, svo sem þegar víkinga
íoringjar létu sér ekki nægja þaÖ
er þeir gátu rænt, heldur sötndu
friö um ákveÖinn tíma til vöru-
skifta; þess verður þó vart, að
ekki sátu þeir af sér ránsfæri
þrátt fyrir friðinn.
Á þeim dögum fór verzlunin
fram með alt öðrum hætti en nú
á tímum, þegar verksmiðjurnar
selja vörur sínar einhverjum á-
kveðnum manni, er svo hleður
skip með þeini og flytur þær
þangað er hann fær hæst verð
fyrir þær. Þá framleiddi sami
til skips, og var svo sjálfur skip-
stjóri. Þá voru engar verzlunar-
skrifstofur, né skipaleigjendur.
Höfðinginn flutti á skipi sinu til
markaðar fiskinn sem húskarlar
hans höfðu aflað, eða loðskinnin
af veiðidýrunum, en komu aftur
með ■ mjöl og þræla, ef hann
þurfti að bæta við sig húskörl
uin, og auk þess skrautleg vopn
og klæði, ef hann vildi búast við
skart í veizlum eða öðrum mann-
funduTn:. Á markaðinum eða
kaupstefnunni, fóru fram vöru-
skiftin í opnum búðartóftum eða
tjöldunum. Þegar kaupstefnu-
tíminn var úti, var staðurinn
eyði. Margir slíkir staðir eru
nefndir í sögunum, en fjölmenn-
astir voru þeir við austur-sjóinn
sem einkum lágu vel við fyrir
samgöngum. Þar risu upp bæir
er urðu nafnkendir á seinni öld
um,
(Framhald í tiœsta blaði)
NUGA TONE ENDURNÝJAR
HEIESUNA
NUGA-TONE styrkir hin ein-
stöku líffæri, eykur matarlyst.
skerpir meltinguna og annaö þar
aÖ lútandi. Veitir vöiSvunum nýtt
starfsþrek og stuölar að almennri
velllðan. Hefir oft hjálpaiS, er ann-
aö brást. Nokkurra daga notkun
veitir bata. NUGA-TONE fæst hjá
lyfsölum. GætiÖ þess aö kaupa aö-
eins ekta NUGA-TONE.
Notiö UGA-SOL vÖ stýflu. petta
úrvals h ægöalyf. 50c.
stríðsárunum, en ofan á það
bætist stórfelt iðjuleysisframfæri.
í Winnipeg, sem hefir rúmlega
300 þúsund íbúa, sagði íslenzkur
maður í fátækranefnd mér, Nað
Tvennskonar
hœttur fyrir
þjóðfrelsi
Tvær meginhættur eru nú á
vegi þjóða, sem búa við full
komið stjórnfrelsi eins og við
fslendingar. Annarsvegar staf
ar frelsi þjóðanna hætta* af
undirróðri frá öðrum ríkjum
svo sem þegar stjórnmálaflokkur
' frjálsu landi er undir stjórn
vaidamanna í öðru rikr og sækir
Þangað fyrirlag um stefnu og og
framkvæmdir og þiggur fé frá
öðru landi til blaða flokksins og
í kostnað við almennan flokks
legan áróður. í mjög mörgum
af smáríkjum heimsins er rek-
inn útlendur áróður á þenna
hátt, og í einu stórveldi, Frakk-
'andi, hefir þessi útlendi áróður
haft megináhrif og lamað þjóð-
ina bæði um innanlandsmál og
erlendar framkvæmdir.
Hin hættan í lýðræðislöndun-
um stafar frá hræðslu stjórn-
málaflokkanna um kjörfylgi.
Hver flokkur býður hærra og
hærra í kjörfylgi. Hæsta boð
er að láta ríki og bæjarfélag
borga fólki kaup og lifsfram-
færi fyrir að gera ekki neitt.
Smátt og smátt stækkar fylking
hinna iðjulausu. Börn, sem
Þannig alast upp, verða nálega
úhæf til allrar áreynslu. Alls-
konar andieg og félagsleg eymd
fylgir í'kjölfar hins verðlaunaða
'ðjuleysis. Stórfeldasta dæmi,
sem sögur fara af er það, þegar
auðugasta og landmesta riki ver-
aldarinnar, Bandaríkin, hafa frá
11—15 miljónir manna á meira
eha minna almennu iðjuleysis-
franifæri ár eftir ár, og við al-
'nenn viðskiftaskilyrði í sæmi-
Nfu lagi. Sama er sagan i
Kanada. Það góða land stynur
undir afarþungri skuldabyrði frá
borgin þyrfti árlega að bæta við
6—9 miljónum króna með lán-
tökum við það sem hægt væri að
leggja á bæjarbúa, vegna fram-
færslutnála. Hann sagðist ekki
búast við að bænum gengi vel að
fá slíkt lán ár eftir ár, því að
lánsstofnanir hefðu minkandi
traust á þessari fjárgæslu. í
Montreal, sem hefir umi eina
miljón ibúa, er ástandið þannig
að bærinn eyðir um 5 milj. króna
mánaðarlega í framfærslu fólks,
sem ekki vinnur fyrir sér.
Það er einkennilegt, að sami
sjúkdómurinn hrjáir nálega öll
lýðræðislönd. England þolir
veikina einna bezt. Þar eru að
jafnaði um tvær miljónir iðju-
lausra manna á framfæri. En
þjóðiu er rík og stjórnarfarið
gamalt og stöðugt. Hið iðju-
lausa fólk er eins og heirnur
fyrir sig, utan við hið eignlega |
þjóðfélag. f flestum öðrum |
löndum er sýkin meira smitandi.
í einuni íslenzkum kaupstað er
sagt að hinir iðjulausu hafi neit-
að að borða í almenningseldhúsi
nema bæjarstjórnin sæti við enda
háborðsins. í W/innipeg sögðu
góðir og gegnir menn, að þar
hefðu engir eiginlega framfærslu
tryggingu nema þeir iðjulausu,
sem væru á atvinnuleysiskaupi.
Þar settt þjóðfélag eins og
hið unga íslenzka riki, er sótt
frá tveim hliðum, má> segja að
hættan sé nálæg. Hér er tals-
vert stór flokkur, með nokkra
fulltrúa á þingi og í bæjarstjórn,
sem stendur undir stjórn er-
lendra valdhafa. Nýlega fór
einn af aðalmönnum þessa flokks
til stjórnarvalda í fjarlægu landi
til að biðja um fyrirlag um það,
hversu flokkurinn skyldi haga
nafni og stefnu sinni í íslenzkri
þjóðlífsbaráttu. Jafnhliða þessu
fjölgar með hverjum degi fólki,
sem kastar sér á framfæri al-
tnennings bæði ,i bæjum og ríkis.
Ef lýðræðislöndin eiga ekki
að láta frelsi og mannréttindi,
sem barist hefir verið fyrir i
margar aldir, verða óvinum og
fjandtuönnum að bráð, verður að
grípa til varnar og það fljótt.
Hver sá flokkur og hvert það
blað, sem vitanlega er háð stjórn-
arvöldum annara landa, á að
tapa gersamlega öllum áhrifum
á meðferð mák í sínu landi, og
það á þann einfalda hátt, að allir
flokkar sem standa á þjóðlegum
grundvelli, hafi föst samtök um
að láta þjóna hins erlenda valds
vera utangarðs um úrslit allra
mála. Á hinn bóginn verður að
gerbreyta um stefnu i iðjuleysis-
málunum. Flokkar, sem hugsa
svo hátt að vinna að því að þjóð
þeirra haldi frelsi sínu og menn-
ingu, verða að hætta að láta þá
iðjulausu vera hæst.setta i þjóð-
félaginu. t stað þess að ak
fólk upp í iðjuleysi og hlífðar-
lausutn kröfum til annara. verð-
ur að byrja að meta vinnuna og
framleiðsluna ’tnest. Jafnvel
rikasta þjóð heimsins, Banda-
ríkjamenn, horfa með ógn og
skelfingu á hinn vaxandi milj-
ónaher iðjuleysingjanna og vita,
að ef þeir byrja ekki að vinna
og framleiða, þá er hið mikla
frelsisland í hættu með alla sina
framtíð.
Hér, í minsta riki veraldarinn-
ar, er hættan enn meiri. Hér er
vaxandi hópur iðjulausra manna
framfæri. Hér er flokkur
manna undir erlendri stjórn. En
hér eru ’þnír stjórnmálaflokkar,
sem starfa á íslenzkum grund-
velli. Á þeim hvilir sú hlífðar-
lausa skylda, að heiðra 20 ára
fullveldi landsins með því að
starfa saman í fullri alvörii, þrátt
fyrir varanlegan og eðlilegan á-
greining um ýms minni mál,
móti þeiin tveim hættum, sem
setja frelsi og menningu þjóðar-
innar í hættu. Hér á ekki að
þola nokkrum manni eða flokki
manna, að hafa áhrif á úrslit
þjóðmála, ef vitað er að um sé
að ræða af þeirra hálfu þjónustu
við útlendt vald. Og i stað þessa
að setja borgað iðjuleysi i há-
sætið í atvinnumálum, verður
að byrja á því að halda i heiðri
dugnað, ráðdeild og vinnusemi.
Með því eina móti verður full-
veldið trygt.
í J. J.
—Tíminn 3. des
hátíðlega minst í Stokkhólmi hjá
sendiherra íslands og Danmerk-
ur, Engel, og með minningar-
samkomu á Skansen, sem félagið
Svíþjóð-ísknd og íslenzka stú-
dentafélagið í Stokkhólmi geng-
ust fyrir.
Fyrirlestrar voru haldnir og
skuggamyndir sýndar af Sigurði
Þórarinssyni jarðfræðing og
Bergström ritstjóra. íslenzkur
stúdentakór söng við mikinn
fögnuð allra viðstaddra.
Undir borðum flutti Wessen
prófessor ræðu og var íslenzki
tjóðsöngurinn leikinn á eftir.
H. Wedin Skrifstofustjóri flutti
ræðu og hylti fslendinga sem
eina bræðraþjóðina á Norður
löndum.
Áður en samkoman var hald-
in var aðalfundur félagsins hald
Gefið
börnunum
nóg af KIK
5 Stór Glös 8c
inn. Wessen prófessor baðst
undan endurkosningu sem for-
maður, og var Tunberg prófessor
kosinn í hans stað, en skrifari
Sven Jansson lektor. Auk þeirra
voru kosnir í stjórn Ahlman
prófessor og Wedin skrifstofu-
stjóri, sem áður hafði átt sæti
i stjórninni. —Mbl. 5. des.
Business and Professional Cards
Fullveldisafmæii-
sins minst
HÓF ISLENDINGA 1 KHÖFN
425 manns sóttu hóf fslend-
inga í Kaupmannahöfn í gær
Voru þar yfir höfuð saman
komnir allir kunnir menn meðal
íslendinga í Danmörku og
nokkrir Danir.
Krónprinshjónin sátu hófið og
ræddu lengi við ýmsa íslendinga
Yfir borðum talaði Haraldur
Guðmundsson alþingismaður fyr
ir minni íslands; Þorfinnur
Kristjánsson fyrir minni Dan
merkur.
Skeyti voru send til konungs
og Staunings forsætisráðherra og
kom þakkarskeyti frá konungi
áður en hófinu var slitið.
/ LONDON OG BERLIN
Sendiherra Dana í London,
Reventlow greifi, tók á móti ís-
lendingum þar í borg og mælti
hlýlegum orðum um vináttu
Danmerkur og íslands. Ungir
íslendingar í London sungu is-
lenzka söngva við undirleik
Reventlow greifafrúar.
Sendiherra Dana í Berlín,
Zahle tók einnig á móti íslend-
ingum þar í borg. Fluttí hann
ræðu yfir gestum sínum og ósk-
aði ískndi hamingjusamrar
framtíðar.
I NOREGI
í Osló komu íslendingar
saman í heimsókn tií danska
sendiráðsins i tilefni af full-
veldisafmælinu.
“Tidens Tign” skrifar meðal
annars á þá leið, að hin góða vin-
átta jriilli íslendinga og Norð-
manna muni ávalt verða söm og
jöfn, hvort sem ísland kýs að
fara sínar eigin leiðir, eða varð-
veita sambandið við Danmörku.
I SVIÞJÓÐ
Fullveldisafmælis íslands var
DR. B. H.OLSON
Phones: 35 076
906 047
Consultation by Appointment
Only
Heimili: 5 ST. JAMES PLACE
Winnipeg, Manitoba
Dr. P. H. T. Thorlakson
206 Medica! Arts Bldg
Cor. Graham og Kennedy Stg.
Phone 22 866
Res.
114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlæknar
406 TORONTO GENERAL
TRUSTS BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 646 WINNIPBG
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 36 888
J. T. THORSON, K.C.
islemkur lögfrœðinpvr
800 GREAT WEST PERM. BL.IX
Phone 94 668
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
601 PARIS BLDG., WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningal&n og elds&byrgO ai’
öllu tægi.
PHONE 94 221
ST. REGIS HOTEL.
285 SMITH ST„ WINNIPBG
pœoUegur og rólegur bústaöur i
miObiki borgarimnar.
Herbergi $2.00 og þar yfir; m«C
baCklefa $3.00 og þar yfir.
Ágætar mfiltlBir 40c—60c
Free Parking for Qurgtt
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kenned> Sts.
Phone 21 834—Office tlmar 3-4.30
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
DR. ROBERT BLACK
Sérfrœðingur I eyrna, augna, nef
og hélssjúkdömum.
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy
Viðtalstími — 11 til 1 og 2 til 6
Skrifstofuslmi — 22 261
Heimili — 401 991
Dr. S. J. Johannesson
272 HOME ST.
STE. 4 THELMA APTS.
á fyrsta göifi
Talsími 30 877
Viðtalstlmi 3—5 e. h.
H. A. BERGMAN, K.C.
Islenzkur löglrœðingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 165 6
PHONES 95 052 og 39 043
LINDAL, BUHR
& STEFÁNSSON
Barristers, Solicitors,
Notaries, etc.
\\. J. IJndal, K.C., A. Buhr
Björn Stefánsson
Telephone 97 621
Offices:
325 MAIN STUEET
Thorvaldson & Eggertson
Islnzkir lögfrœðinyar
G. S. THORVALDSON,
B.A., LL.B.
A. G. EGGERTSON,
K.C., LL.B.
Skrifstofur:
705-706 Cbnfederatíon Life Blg.
SÍMl 97 024
A.S. BARDAL
84 8 SHERBROOKE ST.
Selur líkkistur og annast um út-
farir Allur'útbúnaður s& bezti.
Ennfremur selur hann allskonai
minnisvarða og legstelna.
Skrifstofii talslmi: 86 607
Heimilis talsimi: 601 562
GIBSON & HALL
Refrigeration Engineers
Öll vinna leyst fljótt og
vel af hendi
290 SHERBROOK ST.
Sími 31 520