Lögberg - 09.02.1939, Blaðsíða 2

2
LÖGrBERGr, FIMTUDAGtINN 9. FEBBÚAR 1939
Islensk frímerki
25 mismunandi, islenzk írímerki .........$0.30
50 mismunandi, íslenzk frímerki ........ 0.75
100 mismunandi, íslenzk frímerki.......... 2.50
125 mismunandi, íslenzk frimerki ......... 4.00
150 mismunandi, íslenzk frimerki ......... 6.00
Greiðsla, óskast send með pöntun.
Ef yður vantar íslenzk frimerki þá sendið mér
vöntunarlista yðar, sem verður afgreiddur um hæl.
GISIA SIGURBJÖRNSSON
Frímerkjaverzlun, Reykjavík, Iceland
KAUPIÐ ÁVALT
LUMBER
THE EMPIRE SASH^& DOOR CO. LTD.
HENRY AVENUE and ARGYLESTREET
Winnipeg, Man. - Phone 95 551
Fréttabréf
að heiman
til herra Víglmidar Vig-
fússonar, 559 Furby St.,
Winnipeg, er góðfúslega
lét Lögbergi það í té til
birtingar.
♦ ♦
Hjálmsstöðum í Eaugardal
8. desemlber 1938
Kæri trygðavinur Víglundur!
Eg hálf skammast mín hve
lengi hefir dregist að senda þér
línu; verður fyrst fyrir að þakka
þér prýðilegt bréf s.l. vor svo og
allar Lögbergs sendingarnar, sem
við Böðvar höfum skifst bróð-
urlega á milli okkar til aflesturs.
Hægt ætti að vera að fylla
eina eða tvær arkir af einhverj-
um samtíning, sem þú vildir
heyra, því altaf ber eitthvað við
með hverjum ársfjórðung, sem
máli skiftir. Sumarið var frem-
ur gott og heynýting í góðu lagi,
grasspretta í meðallagi, en garða-
uppskera víða mislukkuð vegna
frostnótta snemma í júlí.—
Veturinn síðastliðinp var góð-
ur og eins vorið, um fénaðarhöld
er öðru máli að gegna, hin ill-
ræmda Deildartunguveiki í sauð-
fé er hér í bygðarlagi; fer hún
afar misjafnt að, sumstaðar hefir
hún drepið einn þriðja til helm-
ing af f járeign bænda, sumstaðar
lítið og á nokkrutn bæjum ekk-
ert. Annars fer hún vægara að
hér í sýslu en Borgarfjarðar- og
H únavatnssýslum.
Á þessum bæ hefir hún ekki
verið með versta móti; í hálft
annað ár, sem hún hefir verið
hér, hefir hún drepið kringum
30 fjár, en aftur hefir sauðíé
fækkað hröðum fetum af völdum
hennar og ótta fyrir að missa
féð.
Veturinn 1936-37 var hér hátt
á fjórða hundrað fjár en nú tæp
200 og nú er eg sauðlaus, sem eg
hefi ekki fyr verið i minni bú-
skapartíð; aftur hefir fjölgað
allmikið nautpeningi og kúm og
búa flestir Árnesingar nú að
mjólkursölu, en til okkar Ivaug-
dæla nær það ekki nema að litlu
leyti. í hinu stóra mjólkursam-
lagi Flóamanna við Ölfusá er
unnið daglega úr 30-40,000 lítr-
um. En við hér Langdælir selj-
um mjólk í Laugarvatnsskólann
á veturna.
Afkoma bænda er allsæmileg
enn sem komið er; dýrtið er
mjög nniikil í landi voru, skuldir
ríkis, bæja og einstaklinga úr
liófi fram, skattar, tollar og á-
lögur meirj en gjaldþoli svarar
og erfiðleikar á ýrrtsa vegu.
Aftur hafa framfarir í jarðrækt,
húsabyggingum, vegum, síma-
lagningum, brúarsmíði og fl.
verið afar stórstígt hinn síðasta
áratug.
Þú hefit sennilega séð í blöð-
unuiirt flest af þessum stærri tíð-
indum, sem hér gerast heima, fer
eg þvi fljótt yfir sögu frá al-
mennu sjónarmiði.
Eg verð þó aðeins að stikla á
stærstu punktunum úr Bændaför-
inni í vor. Sú ferð verður okk-
ur öllum, sem hana fóru ógleyrn-
anleg. Kólkið var um 140 fvrir
utan bílstjóra, af því voru um
30 konur og meyjar. Fólkið var
óvalið af handahófi eftir því sem
geta og aðstaða leyfði, var því
að eðlilegheitum “sitisjafn sauður
imörgu fé,” en til þessa leið-
angurs var að mörgu leyti vel
vandað, ágætir bílar og valdir
bílstjórar, tjöld og útbúnaður í
bezta lagi, og fararstjóri Stein-
grímur Steinþórsson búnaðar-
málastjóri ágætur maður í for-
mannssæti.
Lagt var á stað frá Ölfusá 14.
júní á 9 bilum; veður var
drungalegt og rigning; fyrsta
áning var á Korpúlfsstöðum á
stórbýli Thor Jensens, þar er
6,000 hesta tún og hlöður yfir
10,000 hesta af heyi, fjós fyrir
300 nautgripi.
Næst var stoppað á Brúarlandi,
samkomuhús Mosfellinga; vor -
um við þar í boði Búnaðarsam-
bands Kjalnesinga, voru þar
ræðuhöld og veitingar hinar
prýðilegustu; þaðan héldum við
rakleitt uml Kjalarnes, fyrir
Hvalfjörð, vestur Hvalfjarðar-
strönd um Leirár og Melasveit.
inn með Borgarfirði að austan,
að höfuðbólinu Hvanneyri, gist-
um við þar um nóttina, við hina
mestu risnu og höfðjngsskap.
Eins og þér er kunnugt, hefir
verið þar bændaskóli um langt
skeið, eru þar mjög stórfeldar
jarða- og húsabætur og mörg
býli lögð undir Hvanneyri, skóli
og búskapur er rekinn af því
opinbera, um það hefi eg annars-
staðar sagt: “Hér vann ekki
dauðlúinn einyrki að, en ísland,
sem menningar þjóð.”
Að morgni var árla risið úr
rekkjum og skoðað það mark-
verðasta þar. Enn var duimib-
ungur í lofti og Skarðsheiði og
hin fögru fjöll Borgarf jarðar
hulin gráum þokuhetti, var svo
lagt upp kl. 8. Ekki þurfti að
leggja hnakka á klárana eða taka
til reiðinganna, eins og við gerð-
um á okkar yngri árum; nei, nú
voru það hílar, blésu og hvæstu
og af stað.
Fyrsta áning var í Reykholti
hinu fræga, býli Snorra Sturlu-
sonar, þar er mjög fallegur hér-
aðsskóli og vel húsaður staður;
borðuðum við þar glænýjan lax
meðal annars góðmetis; komu
þar saman flestir bændur úr
Reykholtsdal, eru þar margir
ágætismenn glæsilegir og göfugir
í orðsins bezta skilningi, var þar
mannfagnaður ágætur, töfðumst
við þar dálítið lengur en ætlað
var vegna gestrisni þeirra og
höfðingsskapar.
Þaðan var haldið eins og leið
liggur umi hin fallegu bygðarlög
Borgarf jarðar norður Holta-
vörðuheiði, um Hrútafjörð og
stanzað á Melstað í Miðfirði.
Þar er prestur Jóhann Steindórs-
son Briem frá Hruna; þar sem
annarsstaðar var okkur sýndur
hinn mesti sómi, veitingar hinar
beztu og1 mannfagnaður, um 200
manns höfðu safnast þar saman,
menn og konur, voru þar ræðu-
höld, söngur og samkoman hin
ánægjulegasta. Þaðan var hald-
ið austur Húnavatnssýslu inn í
Vatnsda!; er það eitt hið feg-
ursta bygðarlag norðanlands, þar
í botni hins rómaða Vatnsdals er
samikomuhús, voru þar sainan
komin 4-500 manns til að taka
á móti okkur Snnnlendingunum ;
eg hefi tæplega orð yfir viðtök-
urnar þar, alt hugsanlegt var
uppfundið til gleði og skemtun-
ar.
Húnvetningar hafa orðið mjög
fyrir áföllum af völdum mæði-
veikinnar, flestir mist frá helm-
ing og niður í 3/5 af fjáreign
sinni, en þetta kvöld sá enginn
deyfð eða drunga yfir bændum
og búaliði, fólkið var í sólskins-
skapi, vel búið og prýðilegt í
alla staði; svona hafa íslending-
ar verið frá öndverðu, æðrulaus-
ir og glaðir á ytra borði þó eitt-
hvað hafi á móti blásið, og ekki
síður imá heimfæra það á Vestur-
íslendingana. Úr vatnsdalnum
fórum við á ákveðinn gististað
okkar, Blönduós, var klukkan
4.30 að morgni er við komum á
gististaðinn; þrátt fyrir þessa
skekkju á áætluninni var okkur
tekið þar hið bezta.
Þessa nótt sváfu flestir lítið,
því tíðlega var lagt upp að
morgni. Nú loksins var sól og
sunnanvindur, var því ferðafólk-
ið glatt og kátt og altaf tilhlökk-
un að sjá eitthvað nýtt með nýj-
um degi. Vegurinn liggur eftir
Langadal, eru þar margar vel
upp bygðar stórjarðir svo sem
Geitaskarð, Auðólfsstaðir, Æsu-
staðir, Holtastaðir o. fl., auk
smærri býla. Fegursta jörðin er
austast í dalnum, Bólstaðarhlíð,
ein af fallegustu jörðum er eg
hefi séð á Norðurlandi. Þaðan
jer lagt á Stóra-Vatnsskarð, sem
er stuttur fjallvegur imálli Húna-
vatns- og Skagaf jarðarsýslna.
Þegar komið er austur á hæð
eina, sem heitir Arnarstapi skamt
fyrir vestan höfuðbólið Víði-
mýri, getur að lita yfir Hólminn
svonefnda, er liggur á milli Ilér-
aðsvatna og hin háreistu og
tigulegu BlönduhMðarf jöll. I
Hólminum eru 14 stórjarðir. Af
Arnarstapa er því eitt það feg-
ursta útsýni sem landið okkar á
til og á það þó miarga staði
fagra. Þarna á Arnarstapa er
annað, sem ferðamaðurinn lítur
undrandi á, sem sé eyðibýli með
niðurföllninat, litlum tóftarbrot-
um og túni viðlika og í Hvítár-
tungu. Þetta eyðibýli hét á
sinni tíð Kirkjuhóll og á þessu
smábýli var stórskáklið Stephan
G. Stephansson fæddur og mun
nafn hans geymast meðan íslenzk
tunga er töluð, allskamt þaðan
eru Ix-itarhúsin frá Brekku; í
þeim andaðist stórskáldið og
fræðimaðurinn Bólu-Hjálmar.
Svona hafa margir góðir og
göfugir íslendingar fæðst og
dáið í þröngum og dimmuim
kofakytrum, sem enginn hefir
nefnt og öllum eru gleymdar, að
vísu eru þessir menn er eg
nefndi, vitar, sem lýsa lengra en
allur fjöldinn, yfir aldirnar.
Á Arnarstapa, þessum víðsýna
stað, höfðu Skagfirzkir bændur
og annað fólk safnast saman til
að heilsa upp á sunnlenzka fólk-
ið; var okkur heilsað þar með
ræðuhöldum, söng og mannfagn-
aði. Að því loknu fylgdi flokk-
urinn okkur að Varmahlíð,
skamt frá Víðimýri, er þar sam-
komuhús og væntanlegt héraðs-
skólasetur Skagfifðinga. Þar er
jarðhiti og hinn fegursti staður.
Þar drukkum við kaffi m. fl.
Þar fórum við út af aðalbraut-
inni og norður á Sauðárkrók,
eru á þeirri leið margir nafn-
frægir bæir, svo sem: Reynistað-
ur, Hafsteinsstaðir, Páfast. og
margir fleiri. Á Sauðárkróki
var okkur tekið með rausn og
sóma, þar borðuðum við meðal
atinars skyr og rjóma, og neytt-
um við; þess hvergi annarsstaðar
í ferðinni. Þaðan fórum við
beint austur fyrir botn Skaga-
fjarðar, yfir Hegranes og Hér-
aðsvötnin á stórbrúm þar sem
þau falla -í sjó. Ferðinni var
þennan dag heitið að hinu forn-
fræga biskupssetri Hólum í
Hjaltadal. Brást okkur.sizt von-
ir þar að koma; fyrst er nú dal-
urinn, stórfallegur og einkenni-
legur, luktur gnæfandi fjöllum
með jökulkollum á þrjá vegu.
Svo ber Hólastaður mi'klu meiri
minjar fornrar frægðar en t. d.
Skálholt, þar er dómkirkjan í
sömu stærð og formi og í tið
Jóns Arasonar biskups, þar er
hið sama steinaltari og þá, þar
er einnig hin sama altarisbrik,
mesta gersemi, sem ísland á af
forngripum, flutt í Hóla frá
Hollandi af Jóni Arasyni, að hún
er til, kemur af því að þegar
Danir rændu, rupluðu og stálu
öllum kirkjugripum landsins eft-
ir hina svokölluðu siðabót sáu
þeir sér ekki fært að færa hana
til skips sakir þyngsla í Hólum
er einnig forkunnar fagur skírn-
arfontur úr steini, gamall, gerð-
ur af bónda í Skagafirði. Það
yrði of langt mál ef eg færi að
lýsa öllu gömlu og /merkilegu,
sem er að sjá á Hólum.
Á Hólum er bændaskóli og
mjög vandaðar og reisulegar
byggingar og umgengni og hrein-
læti betra en á öðrum skólum er
við komum að. Viðtökum þar
ætla eg ekki að lýsa, þær voru
betri en óskir ná; gistuim við þar
um nóttina og að morgni kl. 6
hlýddum við á guðsþjónustu í
dómkirkjunni á Hólum, og minn-
ist eg ekki að hafa fundið ann-
arsstaðar betur að eg væri stadd-
ur í kirkju við messugjörð.
Lögðum við upp að morgni kl.
9 hina sömu leið að Varmahlíð,
og var krókurinn í Hóla um 40
kílómetrar, og horfði víst enginn
í þann snúning fyrir að hafa
komið að Hólum.
Skal nú farið fljótt yfir sögu.
Vegurinn ligur yfir Hólminn og
tvær stórbrýr þar yfir Héraðs-
vötnin, fórum við austur Blöndu-
hlið, afarfallegt bygðarlag, þar
eru mörg nafnfræg stórbýli,
m. a. Flugumýri, Djúpidalur,
Stóruakrar, Miklibær, Víðivellir
o. fl. Austast í hlíðinni er Bóla
þar sem Hjálmar gamli bjó,
þaðan Norðurárdal, er það aust-
asta bygð Skagafjarðar, heldur
leiðinleg, er þá lagt á öxnadals-
heiði, er þar skuggalegur bílveg-
ur sem liggur utan í fjallshlíð
og kolsvört hamragljúfur undir;
þegar þeirri heiði sleppir kemur
Öxnadalur, fjallasveit, ófrjó, þar
er líka Hraun, sem listaskáldið
Jónas er fæddur.
Fremsti bær í Öxnadalnuim er
Bakkasel, þar er bensín og kaffi
til sölu, þaðan eru tæpir 40 km.
til Akureyrar.
Dalurinn víkkar og fríkkar
eftir því sem norðar dregur, um
innrj Bægisá tekur við Hörgár-
dalur og næst Akureyri Krækl-
inga'hlíð.
Á Akureyri var okkur búin
stórveizla af “Ræktunarfélagi
Norðurlands” í bæjarráðshúsi
kauptúnsins og hefi eg ekki séð
í Reykjavík slíkt skrauthýsi;
viðtökur þar voru framúrskar-
andi góðar.
Aukreyri er stærsta kauptún
landsins að fráskildri Reykjavík
og höfuðstaður Norðurlands,
12 oz..$1.00
25 oz. $2.15
40 oz. $3.25
G&W
OLD RYE
WHISKY
(Gamalt kornbrennivín)
OOODERHAM & WOHTS, LIMITED
8tofn»ett 1832
Elzta Éifengrisgerð t Canada