Lögberg - 02.03.1939, Blaðsíða 1

PHONE 86 311
Seven I jines

N°
V®^- Servloe
anrt Satlsfactlon
PHONE 86 311
Seven Tánes

^VN
f'or
Better
Dry Cleanlns
and Iiaundry
52. ABGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. MARZ 1939
NÚM EfR 9
Spánarstríðinu um það
að vera lokið
Bretar og Frakka ríða á va^ið með
að viðurkenna General Franco sem
löglegan drottnara Spánar; aðrar
þjóðir feta í fótspor þeirra.
Þau stórtíðindi gerðust síðastliðinn mánudag, að
stjórnir Breta og Frakka viðurkendu General Franco
sem löglegan drottnara Spánar, og er spænska lýðríkið
þá úr sögunni. Fráfarandi forseti lýðríkisins, Azana, hefir
gert þjóðum heims það heyrinkunnugt, að vegna síðustu
atburða, viðurkenningar stórveldanna á Franco, telji
hann sig óhjákvæmilega leystan frá embættisábyrgð;
hyggur hann á bráðabirgða landsvist innan landamjöra
Frakklands. Negrin forsætisráðherra hefir, að því er
símfregnir herma, ekki talið sig eiga annars úrkosta,
en leggja niður völd, og ganga að skilmálum Breta og
Frakka um vopnahlé. Aætlað er, að borgarastvrjöldin
á Spáni hafi kostað um miljón mannslíf. Franco á sigur
sinn að þakka ítölum, Þjóðverjum og hinni svokölluðu
hlutleysisnefnd, og nú á Norðurálfan einu Fasistaríkinu
fleira.
Frú Guðrún FF
Finnsdóttir
kjörin heiðursfélagi Þjóð-
rœknisfélagsins vegna bók-
mentastarf'semi sinnar
Á lokafundi nýafstaÖins ÞjóÖ-
ræknisþings, var frú Guðrún 'H.
Finnsdóttir kjörin heiðunsfélagi |
Þjóðræknisfélags íslendinga i
Vesturheimi samkvæimt einróma
meðmælum framkvæmdarnefnd-
_ar. Dr. Richard Beck kynti frú
Guðrúnu samkomugestum, fór
um leið nokkrum lofsamlegum
orðuíiii um bókmentastarfsemi
hennar og mintist þess hve smá-
sagnabók hennar, “Hillingalönd”
hefði verið vel fagnað austan
háfs og vestan; var vali frú
Guðrúnar til þessarar maklegu
sæmdar tekið með fögnuði, af
öllum þingheimi; hinir mörgu
vinir frú Guðrúnar bíða með
óþreyju eftir næstu bók hennar.
Þjóðrœknisfélagið
Til að brúa Atlants ál
enn er stefnt til þinga,
þar sem hugur, hönd og mál
hyllir íslendinga;
vermir brjóstin viðkvæm þrá
virða jafnt sem kvenna,
enn þá hjarta Frónsins frá
fránir eldar brenna.
Þótt oss bæri Fróni frá
fley að Vínlands ströndum,
lifir minning heit oss hjá
helgum vafin böndum.
Þar er okkar móður mál
ment og fræða snilli,
sem að brúar breiðan ál
bræðra sveita milli.
Fylgjumst vel með táp og trygð
tengdir landi nýju,
vígjum starfið. bæ og bygð
bræðraþeli hlýju.
Geymum ættar gullfn bezt.
göfgj norræns anda,
þá er ment og farsæld fest
framtíð beggja landa.
M. Markússon.
iniACKEN í OTTAWA
Hön. John Bracken forsætis-
ráðherra fór til Ottawa á föstu-
daginn var til fundar við sam-
handsstjórn vegna kornsölumáls-
his; áður en Mr. Bracken lagði
af stað, höfðu allir flokksfor-
'úgjar í fyJkigþinginu tjáð sig
sammála honum urn þær kröfur,
er gera skyldi, en þær voru áð-
allega fólgnar í því, að krefjast
f'jy&riugar um áframhaldandi
higmarksverð hveitis, sem og
það, að kornsölunefnd héldist
við lýði eins og í undanfarin
ar. Vesturlandið er einhuga um
þessar kröfur og því ætti það
ekkj að fá þeini framgengt?
STAKA
I iöfuðsmenn til heilla snúa
háska og vanda, báðum eins;
Islendingum atlivarf búa
imdir regnhlíf Chamberlains
P. G.
Á krossgötum
Samkvæmt bréfi frá Birni
Bjarnarsyni i Grafarholti, töldu
49 landbúendur í Mosfellssveit
fram vorið 1937. Var þá gripa-
eign sem hér segir: Nautgripir
837, sauðkindur 2727, hross 182,
svín 8, hænsn 2164, aðrir ali-
fuglar 70, refir 76, merðir 3.
Vorið eftir, 1938, töldu þeir
fram 803 nautgripi, 2288 sauð-
kindur, 180 hross, 23 svin, 1414
hænsni, 26 aðra alifugla, 72
refi og 6 merði. Þrír búendur
alförguðu fé sínu og tvö fugla-
bú og eitt refabú lögðust niÖur
á milli fraimltala þessara ára.
Fækkun nautpeningsins stafaði
af óþurkunum um sumarið og
óhægindum með fóðurbæti.
Samkvæmt haustframtali þessara
ára, var töðufengur hreppsbúa
Í937, 23275 hestburðir, útheys-
afli 3375 hestburðir, kartöflu-
uppskera 1193 tunnur, rófur 207
tunnur og mótekja 100 hest-
burðir. S'íðastliðið sumar var
taðan 28215 hestburðir, úthey
2960 hestburðir, kornuppskera
14 tunnur, kartöflur 1808 tunn-
ur, rófur 420 tunnur og mótekja
190 hestburðir. Var vöxtur og
nýting jarðargróða miklu betri
síðara árið. Vermiskála til rækt-
unar grænmetis og blóma hafa
átta búentjur, og einn við raf-
magnshitun frá einkastöð. Margir
bændur eru í skuldum vegna of
mikilla framkvæmda um og eftir
1920 og fær búskapur eigi nógu
vel risið undir því, þrátt fyrir
hæga markaðsaðstöðu. — Árið
1937 lagðist niður ábúð á einni
fornri bújörð og tveim nýbýl-
um. Sumarhúsum, kaupstaðarbúa
fjölgar árlega í bygðarlaginu og
éru nú rúmlega 80 alls. Engin
torfhús eru lengur til ’ibúðar i
sveitinni. íbúarnir cru rúmlega
400.
Tíðindamaður Tiimans hefir
átt tal við Sigurbjörn Snjólfsson
bónda í Giisárteigi á Fljótsdals-
héraði og spurzt fregna þaðan.
Á 'síðastliðnu sumri var unnið
með dráttarvélum á vegum bún-
aðarfélaganna á Héraði, í Eiða-
og Hjialtastaðaþinghá, og verð-
ur þeim jarðabótum haldið á-
fram á komanda sumri. Mest
er sléttað af þýfðum túnum, en
samt dálitið brotið af óræktar-
landi. Telja bændur flestir hag-
feldara, að túnin séu vel ræktuð
og slétt, heldur en stór yfirferð-
ar.
+
Fénaðarhöldin hafa verið stór-
um miun betri siðari árin heldur
en var um langt skeið áður. Er
þá breytingu að rekja til orma-
lyfs Níelsar Dungals, sem nú er
alment notað. Nokkur uggur er
þó í mönnum vegna hinnar nýju
fjárpestar á Útnyrðingsstöðum á
Völlurn, en vænta þess samt, að
svo röggsamlega verðj átekið, að
hún nái ekki útbreiðslu.
+
Byggingar lí sveitinni hafa ver-
ið nokkrar á síðustu árum. Hafa
á tiu árum verið reist átta íbúð-
arhús þar, fjögur úr steinsteypu.
Á næsta áratug þarf að endur-
byggja tíu bæi, auk þeirra ný-
býla, er reisa þarf, til þess að
fólk neyðist ekki af þeim ástæð-
uin til að flytja burtu úr bygð-
arlaginu.
+
Það hefir lengi verið siðvenja
í sveitum á Héraði, að bjarg-
álna fólk hjálpi þeim með frjáls-
um samskotum, er hart hafa
orðið úti efnalega, af einhverjum
ástæðum. Hefir með þeim
hætti mörgum verið forðað frá
að þiggja sveitarstyrk, sem allir
þar um s'lóðir vilja hjá kormast
í lengstu lög. Gefst þetta yfir-
leitt vel og var þessi aðferð
BENEDIKT JÓNSSON
FRA AUÐNUM
Þann 1. febrúar s'iðastliðinn
lézt á Húsavik fræðimaðurinn
þjóðkunni, Benedikt Jónsson frá
Auðnum, 93 ára að aldri; dóttir
hans er Hulda skáldkona.
síðast viðhöfð í Hjaltastaðaþing-
há í vor með góðum árangri. Er
þessi hjálparstarfsemi orðin svo
viðurkend, að nú mun enginn
búandi maður á föstu sveitar-
framfæri á Fljótsdalshéraði.
+
Eggert Ólafsson á Þorvalds-
eyri undir Austur-Eyjaf jöllum
hefir skrifað Timanum ítarlegt
bréf. Tíð hefir verið ágæt þar
i sveitinni i haust og lengst af
þíðviðri og svo milt veður, að
grænka tók í lautum. Eftir jól-
in brá til frosta, 3—7 stig flesta
daga.
•Bænclur undir Eyjafjölhtm
gera mikið að engjasléttun.
Skera þeir þúfurnar af með
JÚfnaskera og aka þeim brott.
Gróa flögin, sem myndast fljót-
lega, tiðast á tveinnur eða þrem-
ttr árum. Eru margir bændur
langt komnir að slétta slægju-
lönd sin með þessum hætti, svo
að þeir geta beitt vélum við hey-
skapinn.
+
Ærið hvassviðrasamt er stund-
um undir fjöllunum og verður
það oft að tjóni. Á sumrin er
það altítt, að bændur verða að
sjá á eftir grænni töðunni út í
vindinn. Valda þessir storma-
sveipir meira tjóni en ella myndi,
vegna þess að þeir eru algeng-
astir eftir langa votviðrakafla,
þegar mikil hey eru oft úti hjá
mönnum. Oft bíður garðræktin
einnig mikla hnekki vegna
storma, — 27. nóvember gerði
mi'kið rok .af austri og feykti
þá tveggja smál. vörubifreið
með járnklæddum grindum af
veginum neðan við Hvoltungu,
þar sem hún stóð, og yfir lækj-
arfarveg, alls un\ fiimitán metra
vegalengd. Yfirbygging ónýttist
alveg Qg auk þess laskaðist bif-
reiðin að öðru leyti. Eigandi
hennar er Ragnar Eyjólfsson i
Steinum.
—Tírninn 31. janúar.
NÝR DOKTOR,
Síðaistliðinin fimtudag ;varði
séra Eiríkur A'lbertsson á Hesti
doktorsritgerð sína um Magnús
Eiríksson, við Guðfræðideild
Háskólans.
And’mælendur voru Magnús
Jónsson prófessor og Sigurður
Einarsson dósent. Stóðu um-
ræður lengi og lauk með þvi, að
doktorsvörn séra Eiriks var tek-
in gild.
Er hann fyrsti maður, sem
lýkur doktorsvörn við guðfræði-
deild ITáskólans.
—Tíminn 31. janúar.
slenzku
jarnasöngflokkarnir
Winnipeg
Barnasöngflokkar þeir, er R.
H. Ragnar hefir æft undanfarna
mánuði gefa hljómleika föstu-
daginn 17. marz n.k. í lútersku
kirkjunni á Victor St. Eru
söngflokkarnir tveir og eru um
24 börn i öðrum en nær 30 í
hinum. Munu flokkarnir syngja
um 25 lög öll islenzk. Með
söngnum leikur strengjahljóm-
sveit Pálma Pálmasonar og á
píanó Gunnar Erlendsson. Að-
gangur er 35 cent fyrir fullorðið
fólk, 25 cent fyrir börn. Að-
göngumiðar til sölu hjá meðlim-
um barnaf’lokkanna, Carl Thor-
láksson “Watch Shop”, Stein-
clór Jakobsson, "West End Food
Market” og meðlimum “Karla-
kórs. íslendinga í Winnipeg. Sam-
koma þessi verður nánar auglýst
i næstu blöðum.
AUKIN FLOTAÚTfíJÖLD
Flotamálaráðuneytið brezka
fer frain á við þingið, að veitt
verði til flotans á yfirstandandi
ári upphæð, sem nemi 153,666,-
6S1 sterlingspund; er það sú
langmesta fjárhæð, sem krafist
er til flotamála í sögu hinnar
brezku þjóÖar. Næsta misjafn-
lega mælist þetta fyrir i þing-
inu, þó liklegt þyki að stjórnin
knýi veitinguna fram.
Úr borg og bygð
Föstudaginn 3. marz heldur
, rUngmennafélagið að Kristnesi
skemtisamkomu 1 skólahúsinu
kl. 8 e. h.
Jón Sigurdson Chapter, I.O.
D.E., heldur fund að heimili
Mrs. P. J. Sivertson, 497 Telfer
St., á þriðjudagskveldið 7. marz,
kl. 8. Mrs. Gísli Johnson f'lytur
erindi •
-f -♦
Mr. Chris Thomasson útgerð-
armaður frá Hecla, Man., kom
til borgarinnar á þriðjudaginn á-
samt Marino syni sínurn^
+ -f
Stjórnarnefnd Þjóðræknisfé-
lags Islendinga í Vesturheimi er
óbreytt frá því sem hún síðast
var, að öðru leyti en því, að
séra Valdimar J. Eylands var
kosinn vara-forseti í stað B. E.
Johnson.
-f -f
Merkisbóndinn Jónas Helgason
frá Baldur, Man. liggur á Al-
menna sjúkrahúsinu hér í borg-
inni vegna áfalls, er hann fyrir
skömmu sætti. Mr. Helgason er
vinmargur maður, og er vinum
lians það mikiÖ fagnáðarefni að
vita hann á góðum batavegi.