Lögberg - 23.03.1939, Síða 1

PHONE 86 311
Seven Tjines
#3

Servloe
and Satisfactlon
PHONE 86 311
Seven Tjines

#

w
.ö, ^
JO.C *'or
6-® sjk° Better
Drj’ Cleaning
and Ijaundry
52- ABGANGUR LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. MARZ 1939 NUMER 12
Konungshjónin brezku
Þessi ágæta, nýja mynd af Georg B.retakonungi og Elízabetu
drotningu, barst Lögbergi í hendur frá Canadian Broadcasting
félaginu. VerSur daglegum fregnum af móttöku og dvöl kon-
ungshjónanna hér í landi útvarpað yfir allar stöðvar Canadian
Broadcasting stofnunarinnar.
A krossgötum
Hreyfilbáturinn Björn riddari
fór frá HafnarfirÖi kl. fjögur á
fimtudaginn áleiÖis til Þorláks-
hafnar, þar sem hann átti að
vera til' sjóróÖra í vetur. Var
á honum fimm manna áhöfn.
Hefir bátsins eigi orðið vart síð-
3n. En til Þorlákshafnar er
átján klukkustunda ferð á slik-
um báti í góðu veðri. Eigandi
bátsins, Gunnlaugur Stefánsson
kaupmaður í Hafnarfirði, sneri
sér í gærmorgun til Slysavarna-
félagsins með lijálparbeiðni og
kl. 3 í gær var lýst eftir bátnum
í útvarpinu. Björgunarskútan
Saebjörg fór á vettvang í gær
og hefir síðan leitað þar sem
bátsins var helzt von, en ekki
hefir sú leit borið árangur, og
er óttast ntjög um afdrif báts-
ins. Eigi hafa bátar frá ver-
stöðvunum á ' Suðurnesjum
heldur orðið hans varir. Veður
var gott, er báturinn lagði af
stað frá Hafarfirði, en tók að
hvessa af suðri um kl. 4 á föstu-
dagsnótt. Hefði hann þá átt að
vera kominn undir Krísuvíkur-
berg eða J>ar um bil, ef alt hefði
verið með feldu.
-f
Guðmundur Gíslasou hefir
undanfarið unnið að rannsókn-
um á útbreiðslujohne’ssýkinnar
1 Hjaltadal. Hefir hann rann-
sakað 1285 fjár á níu bæjum og
af J>ví reyndist 191 kind veik á
átta bæjum. Mest brögð eru að
vekiinni að Hólum. Þar voru
120 kindur veikar af alls 447
fjár. En einnig er veikin að
Hvammi, Hofi, Hrafnhóli, Hlíð,
Víðinesi, Brekkukoti og Efra-
Ási. Guðm. Gíslason heldur enn
áfrant athugunum sínum: nyrðra.
-f
Á fjölmennum þingniálafundi,
sem haldinn var í Marteinstungu
nýlega var samþykt með öllum
greiddum atkvæðum tillaga þess
efnis, að fundurinn óskaði eftir„
að athugaðir yrðu möguleikar á
því að nota atvinnubótaf járveit-
ingar næstu ára að einhverju
leyti til undirbúnings nýræktar
og nýbygginga í Rangárþingi.
lyiggur bak við þessa tillögu óbein
ósk um að hafinn verði í Holt-
Unum undirbúningur að nýrækt
á svipaðan hátt og verið hefir
í Flóanum! undanfarin misseri.
-f
Holtahreppur hinn forni mu,n
á sínum tímahafa verið eitt hið
fjölmennasta hreppsfélag til
sveita á fslandi, um Í40—150
búendur, og sennilega um leið
einn hinn víðlendasti hreppur i
miðju héraði hérlendis. Hann
tók yfir tunguna milli Þjórsár
og Rangár ytri upp undir Snjall-
steinshöfða og Arnessporð um
35 km. frá sjó. En á milli ánna
er um 12—15 km. vegalengd.
Fyrir 40—50 árum var hreppn-
Um skift í Holta- og Asahreppa,
og fyrir þrem árum var svokall-
aður Djúpárhreppur skilinn frá
Ásahreppi, svo að nú eru þrjú
breppsfélög á þessu svæði, en
búendui” alls rúmlega 130 og
hafa til umráða nokkuð á fjórða
hundrað’ ferkilómetra af grónu
landi og gróðursælu yfirleitt.
Þetta landflæmi hefir ekki verið
mælt sérstaklega, en samkvæmt
áætlun, bygðri á uppdráttum
danska herforingjaráðsins, skift-
ist landið þannig milli sveita, að
i Þykkvabæ, þar sem búa rúm-
lega þrjátíu bændur, séu rösk-
lega 100 hektarar af graslendi til
jafnaðar á hvern búanda, en um
100 bændur ofan Ósa hafa ti!
jafnaðar um! 270 hektara hver
af því nær algrónu landi. Er
þvij mun meira landrými í Holt-
unum heldur en t. d. á áveitu1
svæðum Árnessýslu, þar sem
stærð jarðanna hefir verið mæld
og reynzt um 175 ha. að meðal-
tali í Flóanum, en litlu meira
á Skeiðutn.
+
Rikið hefir nýlega, samkvæmt
sérstökum' lögum frá haustþing-
inu 1937, keypt jarðeignina
Reykhóla í Reykhólasveit á 46
þúsund krónur. Var salan nú
fyrir skömmu samþykt á skifta-
fundi hlutaðeigandi dánarbús,
þótt enn séu eigi uppfylt ýmis
formsatriði, svo að lögformlega
sé gengið frá kaupunum. í lög-
unum um kaupin á Reykhólum
er svo fyrir mælt, að jarðeignin
sé lögð til samvinnubygðar eða
annara almennra nota, enda sé
bæði nýbýlastjórn og hlutaðeig-
andi sýslunefnd mteðmælt því.
Dágóður afli hefir verið á
verðstöðvunum hér suðvestan-
lands þessa siðustu daga, er á sjó
hefir gefið. Á Akranesi fiskuðu
bátar ágætlega í fyrradag, um 13
bílhlöss þeir, sem bezt öfluðu, og
dável í gær, mest 11—12 bílhlöss
á bát.
—Tíminn 25. febrúar.
Frá Campbell
River, B.C.
(18. marz, 1939)
Herra ritstjóri Lögbergs:—
Þegar eg sit hér við “austur
gluggann” og horfi út á fjörð-
inn hér fram undan, þá er hann
þerman morgun, spegilsléttur, og
“hafið skinandi bjart.” Fiski-
bátar af ýmsum stærðum eru
þar úti á firðinum eins og mý
á mykjuskán. Ef maður lítur
lengra til austurs, þá blasa við
fjöllin á meginlandinu, sem enn-
þá eru hvít af snjó, svo þegar
sólin skin á þau, þá er hér bjart
fyrir augum. í morgun fór
stórt fólksflutningsskip hér
norður fjörðinn, rétt hér fyrir
framan. Var það á leið norður
til Prince Rupert, eða máske til
Alaska. Er hér mikil umferð
af stórum skipum, fram og til
baka.
Eg var hér síðastliðið haust,
seint í nóvember mánuði, og
þegar eg kem hér aftur í marz,
þá er orðin svo mikil breyting
á öllu, að ef það væri ekki fyrir
það fagra útsýni sem hér er, eins
og áður, þá mundi eg elcki hafa
þekt þetta pláss fyrir það sama
sem eg sá hér síðastliðið haust.
Hér er svo mikið meira bygt
með fram allri ströndinni en þá
var, og miklar umbætur gjörðar
á þessu stutta tímabili, að mað-
ur verður að sjá það, til að trúa
því. Það hefir verið unnið að
því i allan vetur, svo nú eru
alstaðar komnir hreinsaðir blett-
ir, þar sem áður var þykkur
skógar og stofnar. Hér hjá
Eiríksons er alt hreinsað og
sléttað, og er til að sá í það
hvenær sem þeim sýnist tími til
þess kominn, og hafa þeir þar
garð fyrir mikið meira en þeir
þurfa fyrir sjálfa sig. Þeir
feðgar komu hingað síðastliðinn
júní og keyptu þá strax tvær
ekrur; eru þeir nú búnir að
hreinsa það alt, byggja sér bezta
íbúðarhúsið í þessu nágrenni og
önnur útihús, eins og skúr fyr-
ir biliiui sinn, reykhús og
geymsluskúr. Nú eru þessar
framfarir beasta sönnunin fyrir
möguleikum hér til að geta kom-
ið þessu landi í rækt.
Vegna þess að hér er svo
mikill innflutningur, og alt land
hér að verða uppselt, þá fór eg
og þeir Eiríksons að finna að
máli eigandann að mestu af því
landi, sem er í grend við Camp-
bell River. Við sögðum honum
að við værum í bréfasambandi
við marga íslendinga í Manitoba.
Saskatchewan og Alberta, sem
hefðu, í huga að flytja hingað á
þessar slóðir, og að okkur væri
ant um það að við gætum verið
sem mest í hóp, þar sem Islend-
ingar hafa sezt hér að. Útkom:-
an af þessu samtali okkar varð
sú,—að við fengum forkaupsrétt
(option) á öllu landi, sem er
óselt í nágrenni við þá Eiríksons
og þá Islendinga, sem hafa keypt
sér þar land; þessi réttindi gilda
aðeins fyrir einn mánuð.
Nú er því nauðsynlegt fyrir
alla þá, sem hafa í huga að flytja
hingað vestur, og vilja ná sér í
landblett hér á ströndinni, að
koma á þessu tímabili og festa
kaup í einhverju af þessu landi.
Við koumst að samningum við
eigandann að það mætti borga
eitthvað niður í því landi sem
hver veldi sér, og svo geti þeir
sem æskja þess, fengið borgun-
arfrest á því sem: eftir stæði
eftir samkomulagi. öllu því
landi, sgm hér er um að ræða er
skift í tvo flokka, og er verð á
því fyrir ekruna $125.00 fyrir
það ódýrara og $175.00 fyrir
betri tegundina. Ef einhverjir
væru, sem ekki geta komið sjálf-
ir á þessu tímabili, til að velja
sér land, þá geta þeir fengið
okkur til að velja þeim blett, eða
einhvern annan, sem þeir kunna
að þekkja hér. Þeir þurfa að
senda einhverja peningaupphæð
til að borga niður í eigninni og
segja hvort þeir vilji kaupa af
dýrara eða ódýrara landinu. Það
er ekki mikill munur á gæðum á
landinu í hvorum flokk, svo það
frá sögunefndinni
Frá því var skýrt nýlega í ís-
lenzku blöðunum að 'á nýaf-
stöðnu þjóðræknisþingi hefði
verið kosin níu (9) manna nefnd
til þess að hrynda af stað, ef
mögulegt væri, ritun og útgáfu
landnáms- og lífssögu Islend-
inga í Vesturheimi. Frá því var
einnig skýrt að fyrir sérstök ráð
eins nefndarmannsins, hefði,
nefndin tryggingu fyrir nægilegu
láni, er gerði henni það kleift ao
hefja ■ verkið tafarlaust. Til
starfsins hefir því verið ráðinn
Þ. Þ. Þorsteinsson skáld.
I’etta mál er, ef til vill, stór-
vægilegra en nokkuð annað, sem
Vestur-lslendingar hafa hingað
til færst í fang; ekki einungis
er það umfangsmeira, heldur
einnig hefir það þýðingu fyrir
hvert einasta mannsbarn í Vest-
urheimi, sem af íslenzku bergi
er brotið. Það snertir jafnt lífs
og liðna, og jafnvel þá, sem ó-
bornir eru.
Meira að segja, það er afar-
þýðingarmikið fyrir heimaþjóð-
ina.
Fyrir þeim, sem þetta mál
hafa hugsað, var og er eitt aðal-
atriði nauðsynlegra öllu öðru;
það er fullkomin samvinna og
samtök allra vor. Og svo langt
er né málið komið full trygg-
ing er fengin fyrir þeirri sam-
vinnu. Þeir, sem aðalnefndina
skipa eru þessir:
Séra V J Eylands, formaður;
séra Jakob Jónsson, séra Rún-
ólfur Marteinsson, próf. Richard
Beck, J. K. Jónasson, E. P.
Jónsson, ritstjóri; Soffonías
Tliorkelsson, Sveinn Pálmasos,
Síg. Júl. Jóhannesson, ritari.
Hér sézt að nefndina skipa
menn úr öllum flokkum, og utan
flokka.
í ritnefnd, sem vinna á með
söguritaranum voru nefndir þrír
menn; eru það þeir; Dr. B. J.
Brandson, Dr. Rögnvaldur Pét-
ursson og] H. A. Bergman, K.C.
Fjármálanefnd hefir einnig verið
kosin og er hún skipuð þessum
mönnum; Á. P. Jóhannssyni,
Soffaniasi Thorkelssyni og
Sveini Pálmasyni.
Með þessum starfsmönnum
samvinnandi hlýtur öll íslenzk
alþýða manna að bera fult traust
til fyrirtækisins og verða fús til
.aðstoðar.
Soffonías Thorkelsson er á
förum vestur á Kyrrahafsströnd,
ferðast hann meðfram allri
Strödinni og mun gera sér far
um al afla fyrirtækinu með-
starfsmanna hvar sem hann kem-
ur.
Sig. Júl. Jóhannesson
ritari nefndarinnar.
er ekki vel hægt að gjöra mikinn
mun á því. Þeir, sem fyrstir
gefa sig fram, fá það sem er á-
litið bezt. Þegar sá tími er lið-
inn sem við sömdum við eigand-
ann um að hafa forkaupsrétt á
þessu landi, þá gengur alt það
(Framh. á bls. 8)