Lögberg - 25.05.1939, Blaðsíða 7

LÖG-BERG, FIMTUDAGINN 25. MAÍ, 1939
7
Merkilegur
fundur
Hinn frægi enski sjógarpur
Sir Francis Drake sigldi um-
hverfis jörðina á árunum 1577
—80.
Veturinn 78—-9 dvaldi hann á
vesturströnd Ameríku, þar sem
nú er KaliforníuríkiS. Setti
hann skip sín þar upp og hreins-
aði af þeim hinn inikla gróður,
sem hafði safnast á þau í ferð
hans norður með meginlandinu.
Er sjórinn á þeim slóðum afar
hlýr og mikið af alls konar lífi/
°g voru sum skip hans orðin svo,
að þau voru alveg gcmgslaus
yegna skeljunganna, sem á þau
höfðu sezt.
Sir Drake leizt vel á sig þarna
og ákvað að helga Englands-
drotningu landið. Hann lét því
útbúa áletraða látúnsplötu með
frásögn um komu sína og dvöl,
og að hann helgaði Englands-
drotningu og niðjum hennar
fandið. Plötuna setti hann svo á
úberandi stað, að því er segir i
Sífisögu hans.
En platan glataðist svo ger-
^amlega, að 'menn vissu ekki fyr-
>r vist hvar hún hafði verið setl.
Flestir álitu samt, að það
befði verið einhvers staðar við
svo kallaðan Drake-fjörð, sem
ir rétt fyrir norðan SanFranciskó
flóann. En enginn vissi neitt
nieð vissu, og sumir sagnfræð-
>ngar voru farnir að efast um
sannleiksgildi sögunnar.
Árið 1933 finnur bilstjóri
nokkur ómerkilega látúnsplötu,
sem liann hirðir og geymir undir
sætinu í bílnum sínum. En þeg-
»r hún var búin að liggja þar
dálítinn- tíma, henti hann henni
burtu sem hverju öðru rusli.
Þremur árutai síðar; sumarið
•936, var annar maður á gangi
»m þessar slóðir og rakst á þessa
plötu. Ilann sér strax, að það
er einhver áletrun á henni, en
bonum tókst ekki að lesa hana
Vegna þess, hve húti var illa
farin. En hann vissi af manni,
sem hafði mikinn áhuga fyrir
svona löguðu. Það var Dr. Her-
bert Bolton, þektur fornfræðing-
»r og sérsta'klega fróður í öllu
Ki, sem við kottt sögu Kali-
forníu.
Þegar þessi hálærði og strang-
sindalegi fræðimaður fór að
leitirnar eftir 375 ár!
Doktor Bolton rannsakaði
plötuna eins nákvætalega og hon-
um var unt, og þegar hann var
alveg sanfærður urn uppruna
hennar, fór hann með hana til
Fornleifafélags Kaliforníu og
sagði þeim frá rannsóknum sín-
um. En þeir háu herrar, sem
þar réðu fyrir ríkjum, voru van-
trúaðir Tómasar, og þó að þeir
þektu Bolton og vissu hversu ná-
kvæmur viáindamaður hann var,
þá þótti þeim sagan næsta ótrú-
leg; þeir höfðu nefnilega oft
komist í kynni við ýrnis konar
“plötuslátt” og voru því hrekkj-
aðir. En af því að þeir höfðu
svo mikið álit á Bolton, þá sendu
þeir plötuna til Colombia-háskól-
ans í New York og sögðu þeim
að rannsaka hana vel og vand-
lega.
Colombiaháskólinn er einhver
þektasta mentastofnun Banda-
ríkjanna og hefir marga af-
bragðs vísindamenn í þjónustu
sinni. Einn af þeim er Dr. Fink,
prófessor í rafmagnsefnafræði
(electrocemistry) og viðurkend-
ur sem meistari í sinni grein.
Honuta' fólu þeir að rannsaka
plötuna.
Dr. Fink er sýnilega einn
þeirra manna, sem hafa litla trú
á því að kasta höndunum til þess
sem þeir gera, því það tók hann
og aðstoðarmenn hans 7 mánuði
að rannsaka plötuskömmina. Á
þessum 7 mánuðum fór platan í
gegnum allar þær þrengingar,
sem nútímavísindi gátu upp
hugsað. Hver einasti stafur var
skoðaður í s'másjá og stækkaður
alt að 200 sinnum. Moldin, sem
platan hafði legið í, var rann-
sökuð til að sjá hvemig hún
verkaði á sams konar efni og
var í plötunni. N ákvæmar lit-
rofsmælingar voru gerðar og alt
eftir þessu. Á plötunni fund-
ust undarlegar rákir milli staf-
anna, sem gátu ekki hafa komið,
þegar verið var að áletra hana.—
Lengi vel voru allir i vand^æð-
um með að útskýra þær, þangað
til isérfræðingar í miðaldaher-
týgjum kom með þá skýringu,
að svona línur hefðu verið al-
gengar á 15. og 16. öld á látúns-
liertýgjuta. Á plötunni voru för,
sem vísindamönnunum kom
saman um að væru eftir Indiána-
exir. Indíánarnir hafa vafalaust
álitið þetta illan anda og reynt
kváðu þeir upp þann úrskurð,
að þetta væri platan, sem Sir
Frances Drake hefði skilið eftir
á vesturströnd Ameríku árið
1579! Hún er engin önnur! j
Nú er hún búin að fá sama-'
stað á forngripasafni í Kali-
forníu og skipar þar þann heið-
urssess, sem hún verðskuldar.
Slim.
—Alþýðublaðið.
NOW “OPEN SEASON” FOR
SLEEPING SICKNESS OF
HOIiSES
(DR. ALFRED SAVAGE, Animal
Pathologist for Manitoba De-
partment of Agriculture.)
According to a press report at
the end of April, it was announced
by the State Veterinarian of
Montana, that cases of sleeping
sickness of horses had occured at
three places in his territory. This
is the first official notice we have
had this year of the disease, and
it came unusually early. Even so,
it means that the season is now
open. More cases may be ex-
pected as soon as warmer wea-
ther sets in.
Twelve months ago this an-
nouncement might have created
considerable alarm. At that time
there had been no extensive field
trials of the preventive “Chick”
vaccine, and horse owners would
have dreaded a probable epidemic
with the loss of animals and
time that the disease always
causes once it breaks out ex-
tensively. But now these need
not be feared. Experience has
shown that under practical condi-
tions, the proper and timely use
of “Chick” vaccine makes horses
proof against encephalo with
almost 100 per cent. certainty. In
other words, there is little or no
excuse for losses from this
disease now and in future.
By means of extensive propa-
ganda, the Departments of Agri-
culture of the prairie provinces
have advocated widespread vac-
cination. There are good reasons
for believing that nearly all horse
owners know what they should
do. But the fact remains that
not all of them have yet acted.
Almost half the horse population
is still unprotected. This would
permit of a sizeable epidemic if
the right conditions prevailed in
the near future.
Clearly, there is only one of
two things to be done. Have the
animals vaccinated at once and
forget about the disease, or delaý
and take chances. In defence of
the first it is repeated that “There
is no substitute for safety.” As
for the second, it must be said
plainly that, while the preven-
tion of the disease has been
highly perfected during the past
year, the actual treatment of
stricken horseflesh has not made
any headway. It is still far from
satisfactory. Horse owners who
are willing to take a chance are
gambling with a remorseless op-
ponent, one that will take and
keep from 20 to 30 per cent. of
their animals once he gets at
them.
The present situation is this:
Danger is on the horizon. It is
not yet too late to avoid it. Soon
it may be. If and when that time
comes, nothing on earth will be
able to save horsemen from the
consequences of having made the
wrong choice—or of having made
the right one at the wrong time.

athuga plötuna, brá honum
Kldur en ekki í brún, því þetta
var platan, sem Sir Francis
örake hafði skilið eftir, komin í
að koma ihonum fyrir kattamef,
en ekki tekist. Að lokum, eftir
að þeir voru búnir að rannsaka
plötuna á allan hugsanlegan hátt.
12 oz. $1.00
25 oz....$2.15
40 oz....$3.25
G&W
OLD RYE
WHISKY
(Gamalt kornbrennmn)
UOODBRHAM & WORTS, LIMITED
Stofnsett 1832
Elzta afenglsgerð 1 C&nada
Thia ailvertiaeinent ia not inaerted by the Government Uiouor Control Com-
ssion. The Commtsslon ia not responsible for statements made as to quaiity of
•hl:
Þr°<ihöt
s advertlsed.
ZIG'ZAG
Orvals pappír í úrvais bók
2 Tegundir
BLÁ KÁPA
“Egyptien” Qrvals, h v 11 u r
vindlinga pappír — brennur
sjálfkrafa — og gerir vindl-
ingana eins og þeir væri
vafðir I verksmiðju, BiðjiS
um
“ZIG-ZAG” Blue Cover
SVÖRT KÁPA
Hinn upprunalegi þ u n n i
vindlinga papplr, sem flestir,
er reykja "Roll Your Own”
nota. Biðjið um
“ZIG-ZAG” Black Cover
;réttir frá Lundar
Það er orðið langt síðan
nokkrar fréttir hafa verið send-
ar Lögbergi héðan, svo það er
réttara að geta einu sinni á ári
um ástand og viðburði héðan.
Mér er ljúft að1 minnast fyrst á
tiðarfarið næstliðið ár, þvi það
hefir verið eitt hið bezta sem
við höfuta lifað, líkt og næsta ár
á undan, og tel eg frá sumardeg-
inum fyrsta í fyrra til sumar-
dagsins fyrsta þetta vor.
Grasvöxtur var góður í fyrra
sumar og hirðing heyja ágæt,
?ví aldrei rigndi hér eftir ágúst-
mánaðarbyrjun til októberloka,
og snjófall var með minsta móti
sem hér þekkist, náði ekki tveim
fetum allan veturinn. svo jörð
er óvanalega þur nú.
Korrtuppskera var góð í fyrra,
en ryðskemdir talsverðar og verð
lágt. Verð á smjöri var afar-
lágt seinni helming ársins, lengst
af 18—19 cent pundið, og er nú
strax kotaið niður í 16 cent,
sem ekki spáir góðu um sumar-
hita veðrið.
Nautgripir voru í lágu verði
næstliðið haust, hérumbil 3)2
cent pundið svona til jafnaðar,
en svín og lömb voru í allgóðu
verði svó og ungkálfar. Sauð-
fjárrækt væri hér eins og á Is-
landi. liklega arðsamasta atvinnu-
greinin ef útrýmt væri úlfinum,
sem gjörir hér mikinn usla og
ónæði fjármönnum. Ef sveita-
stjórnirnar tækju höndum saman
við fylkisstjórn og legði $2.00
til höfuðs hverjutai úlfi; mundu
veiðimenn útrýma honum fljótt
hér, eins og annarsstaðar. Fylk-
isstjórnin hefir boðið að leggja
fram 1 dollar til höfuðs hverj-
um úlfi, ef sveitirnar vildu borga
$1.00, en hreppsnefnd vor hefir
eigi enn séð nauðsyn á að útrýma
úlfsvarginum. Fiskiveiði var góð
hér næstliðinn vetur, en verðið
lágt, t. a. m. var borgað fyrir
pundið af birting 7 cent vetur-
inn 1937, en ekki tneira en 1
cent pundið veturinn 1938 — og
ekki neitt síðan um nýár næstl.
Auðvitað skemmir það markað á
birting, hvað veiðimenn nota
smáan ryðil, svo mikið er af
lélegu smákóði á markaði, eins
og eg gat um í grein minni í
vetur “Fiskurinn hefir fögur
hljóð.”
Heilsufar hefir verið allgott
hér árið sem leið, þó gekk ill-
kynjuð “flú” í vetur, sem lagðist
afarþungt á eldra fólk og deyddi
æðimarga, en þeirra hefir verið
getið í islenzku blöðunum. Slys
hafa eigi orðið mikil á árinu,
hvorki á mönnum, skepnum
fiskiveiðum né fjármunum1.
Afkoma bænda hefir verið í
tæpu meðallagi. Fáir hafa flutt
inn í bygðina næstl. ár, og aðeins
tveir burtu, þeir eru Halldór
Jónsson Halldórssonar, efnilegur
maður með ungri konu, Gunn-
fríði Sigurðardóttur Ólafssonar
við Riverton og Snæbjörn Ein-
arsson, með konu sinni Guðriði
Magnúsdóttur Gíslasonar og 10
efnilegum börnum. Lundarbæ
var eftirsjá að brottför alls þessa
fólks, því það tók gildan þátt í
samkvæmis- og félagslífi bæjar-
ins.
Báðir fluttu þeir til Winnipeg,
tóku stór hús á leigu, sem þeir
aftur leigja út verkamönnum og
gestuta með mjög sanngjörnu
verði, svo eg vil visa íslending-
um sem þurfa að dvelja í borg-
inni, að leita til Snæbjarnar Ein-
arssonar á Edmonton stræti
númer 203, skamt suður af T.
Eaton Block; þar mæta þeir ís-
lenzkum viðtökum.
Góð tíðindi tel eg það að hér
á Lundar var haldið námsskeið
fyrir ungar stúlkur frá 16—30
ára aldurs i 10 vikur, næstlið-
inn vetur, frá byrjun janúar til
20 marz; það efldi fjör og líf
í bænum því margar meyjarnar
voru aðkomandi norðan með
Manitobavatni.
Á þessum skóla voru kendar
margskonar hannyrðir, sauma-
skapur, matreiðsla og einföld
kaupsýslustörf svo sem póstaf-
greiðsla og að stíla lagleg biðils-
bréf, sem hverri mey er nauð-
synlegt að kunna, því það er ekki
liklegt að svona vel mentar
stúlkur verði pipartaeyjar ; einnig
var þeim veitt bókleg tilsögn í
garðrækt, hænsnahirðing og
blóma rækt, sem hverri konu er
nauðsynlegt að vita deili á.
Þegar Liberal-stjórnin komst
til valda 1935, valdi hún nokkrar
vel mentaðar konur, til að ferð-
ast um landið og kynna sér
menningarástand hinnar ungu
kynslóðar og gjöra tillögur um
endurbætur í því efni; af þeim
rótum er runnið þetta þarflega
námsskeið.
Næsta ár er i ráði' að drengj-
um verði gefinn kostur á sams-
konar kenslu.
Ríkissjóður borgar allan kostn-
að við þessa kenslu og helming
af fæði og ferðakostnaði fátækra
stúlkna, sem annars yrðu útilok-
aðar frá svona skóla.
Við uppsögn skólans var höfð
sýning á hannyrðum stúlknanna,
og mátti þar sjá prýðilegt hand-
bragð. Síðdegis , var dans og
söngskemtun, þar sýndu stúlk-
urnar lærdóm sinn í nýtízku
dansi; hann þarf að breytast sem
flest annað, enda höfðu þær auð-
sjáanlega stundað þá list dável.
S. Baldvinsson.