Lögberg - 29.06.1939, Page 3

LÖGBEBG, FIMTUDAGINN 29. JÚNl 1939
3
Þekkingarneistar
Islenzkað af
Jakobína J. Stefánsson
NA TTOR UFRÆÐl
^Eftir þeirri niðurstöðu sem
vísindamenn hafa komist að, þá
ýmist hækkar eða lækkar yfir-
horð jarðarinnar fyrir áhrif
tunglsins. Tvisvar i sólarhring
hækkar — og lækkar svo aftur
— hver borg í þessu landi
(Canada) eins og annarsstaðar:
hvert þorp, öll bændabýli, jörðin
óll um sem svarar niu þumlung-
um.
-f
Prófessor Albert Einstein,
hinti lieimsfrægi vísindamaður,
hefir nýverið tilkynt, eða lýst
að nokkru viðleitni sinni til úr-
lausnar á ráðgátum þyngdarlög-
'náisins.
Einstein kveðst í litlum vafa
Um að niðurstaða ,sú. sem hann
hafi nú komist að, geti orðið
lykill að hinni langþreyðu þekk-
>ngu á og fullvissu um, hvert það
vinfalda eðlislögmál sé, sem—
nái menn að skilja það — niundi
gera auðráðna og skiljanlega
hina miklu ráðgátu um, hvers
eðlis sá kraftur sé, sem heldur
hnattakerfinu i gangi, ors^kaði
niyndun þess, og skipulag, muni
Um leið upplýsa leyndardótma
alls efnis og útgeislana.
Þyngdarlögmálið var-----og er
^-erfiðasta úrlausnarefnið. Segj-
ast vísindamenn munu geta skilið
I hinar aðrar ráðgátur sólkerfisins,
sé hægt að komast að sannleik-
atium um uppruna þyngdarlög-
| málsins.
Vísindalegar rannsóknir ltafa
sannað það, að fast efni er úr
sundurleitum tegundum, sem
virðist vera raforka í. Einnig
vita menn að rafmagn fer jafnt
kegnuími autt rúm sem fast efni.
Þekt staðreynd er það einnig,
| að þar sem er rafurmagn, þar
j kennir segulafls. Fullsannað er,
að hæði rafurntagn og segulmagn
; ‘er áfram í öldum, eins þó það
v>rðist af efniseindum gert.
Hvorutveggja getur haft ltraða
ijóssins : hvorutveggju hafa fleira
eu eitt auðkenni. Það hefir
Þyngdarlögmálið líka.
Einnig er það á vísindalegan
hátt sannað, að allir geislar,
hvort heldur vanaleg ljós, eða
radio, eða sjálf alheimsbirtan a'
hita meðtöldum, eru í raun o;
veru itara raf- eða segulmagns
bldur.
Með fágætum vísindatækjur
hefir það sannast, að geislarni
&eta breyzt í fast efni, Þanni;
er hægt að gera skiljanlegar ráð
Satur efnis og orku. En þá e
eftir þyngdarlögmálið. Leyndar
hóma þess fá menn ekki ráðið.
Fyrir ári síðan hélt Próí
•instein ekki með öllu ómöguleg
úrlausn fengist með því mól
skoða hvern hlut úr föst'
Hni sem “tengibrú á skurm
Hftsins.
En þessi niðurstaða reyndist
Sanit ónóg til útskýringar á öllu
efni.
Pyrir tveim árum síðan lét
óvófessor Einstein þess getið í
ók sinni, að hin þekta orka,
ra furmagn, segulmagn og þyngd-
arlögmálið muni vera hinn eiiii
raunveruleik sem til sé. Alt ann-
a , einnig fast efni, sé bara sam-
Safn af áðurnefndum öflum.
Það þarf minni gasolíu fyrir
bila, þar sem er svo láglent, að
ekki ber land hærra en sjávar-
flöt. Bíll með vél sem hefir
ioo hesta afl • þar sem landið
liggur svo lágt, hefir ekki meira
en 82 hesta afl þar sem landið
er 5,000 fet yfir sjávarflöt. Afl
gasolíuvélar þver, eftir því sem
hærra dregur í loft upp. ,
Við Louise-vatn i Klgttafjöll-
um i Canada, hefir, sami bíllinn,
sem á tiltölulega lágu landi hefir
100 hesta afl, aðeins 82 hesta
afl.
•f
Græðslusteinar eru allmjög
notaðir í Asíu og í afskektum
bygðum hálanda Skotlands, enda
kannast margir við nafnið á
þeim. 1 þeim er raforka nokkur,
þannig, að þeir draga að sér
sjúkdóma mannslíkamans, þess.
sem ber þá á sér, og bati fæst.
En ekki er þessu svo varið, nema
í sumum sjúkdómstilfellum. E11
þegar búið er að bera steininn
nokkurn tíma, hverfur þessi
kynlegi kraftur hans, svo ekki er
til neins að bera hann lengur.
Um þetta hefir verið ritað af
skozkum f ræðimanni.
♦ -f
Þegar svartir eða dökkir blett-
ir sjást á sólunni, veit það á
regn. Alt síðan viðvarandi tjón
tók að verða af hinni langvar-
andi þurkatíð, sem verið hefir
mörg undanfarin ár, hafa fræði-
imenn mjög lagt sig fram við
náttúru- og veðurathuganir. Lýs-
ingin á sólblettum er þessi: Það
er vist tímabil, 11 ár, frá því sól-
blettirnir sjást fyrst, og þangað
til þeir smá-hverfa aftur. Að
regnfall fylgi, þegar mikið er af
þeim, er talið víst. Má því til
sönnunar færa fleira en eitt.
Hinn brezki stjörnufræðingur,
J. Jeans, hefir skýrt svo frá, að
alt frá 1896 hafi stöðugar ár-
legar athuganir verið gerðar á
hækkun og lækkun í hinu mikla
Victoria Nyanza viatni í Afríku,
og það var ætíð undantekningar-
laust, hæzt í vatninu, þegar mest
var af sólblettum.
Hið annað dæmi er i sambandi
þar sem stöðugar athuganir fara
fram. Hver “hringur” i trénu
er eins árs vöxtur þess, eftir því
sem hringurinn er breiðari, eftir
þvi hefir vöxtur þtss verið meiri
það árið.
Því rneiri rigning sem er, því
meiri er vöxtur trésins. Um
fjölda ára hafa náttúrufræðing-
ar haldið skýrslur yfir vaxandi
og minkandi sólbletti, og þegar
athuganir mm vöxt trjánna og
skýrslurnar um sólblettina var
borið saman, þá voru ætíð vaxt-
arhringir trjánna breiðastir, þeg-
ar sólblettirnir voru sem mestir.
Eftir útreikningum og athug-
unum/ má telja víst, að sólblett-
irnir verða mestir 1939-40. Fylgi
þá meira regn en vanalega, er
eftir að vita hvort það gengur
þá eins jafnt yfir og æskilegt
væri.
(Framh.)
Yngsta langamma í Danmörku
er 55 ára. Hún heitir frú Sören-
sen.
♦ +
—Mér hefir ekki komið dúr á
auga í alla nótt, læknir. Eg
hefi ekki lokað augunum augna-
blik, hvað þá meira.
—Kæra frú, hvernig haldið
þér að hægt sé að sofna án þe’ss
að loka augunum ?
Sigrún Plummer
1893—1,939
I lennar er sárt saknað af móð-
tirinni, Mrs. O. Sigurðson (Red
Deer, Alta.) og tveim. systkinum
- Mrs. J. S. Johnson og Ed-
waird Christianson, og dóttur,
sem nefnd er að ofan.
Þó hin framliðna væri fædd
og uppalin í Canada, var hún
góður íslendingur, kunni móður-
'i íil sitt, og. gladdist yfir öllu,
sem ættjörðinni var til gengis og
sóma. Sjálf bar hún mörg beztu
einkenrti ættstofnsins gámla, og
v.ar þjóðflokki sinum til mikils
og varanlegs sóma.
Jakobtna Johnson.
—Seattle, 9. júní 1939.
+------------—----------
i3 uömcöú
1 DR. B. H. OLSON
Eins og þegar hefir verið um
getið í islenzku blöðunum, and-
aðist á Holy Cross sjúkrahúsinu
i Calgary, Alberta, kenslukonan
Sigrún PJummer. B.anamein
hennar var langvarándi hjarta-
sjúkdómur. Dauðann bar að þ.
I4.'apríl; jarðarförin 18.
Sigrún sál, var fædd í Winni-
peg-borg árið 1893. Foreldrar
hennar voru Ásmundur Krist-
jánsson (dáinn 1925) og Kristín
Þorsteinsdóttir, bæði af góðu
fólki komin, úr S.-Þingeyjar-
sýslu. Fjölskyldan flutti til Al-
berta nýlendunnar 1901. Þar
ólst Sigrún upp og stundaði al-
þýðuskólanám; en siðar fram-
haldsnám í Edmonton og Cal-
gary. Hún var bæði gáfuð og
ástundunarsöm, og sýndi af sér
mikinn dugnað i að afla sér
mentunar. Ung fór hún að
kenna í alþýðuskólum fylkisins,
og lét það starf framúrskarandi
vel. Þegar frá byrjuti gat hún
sér góðati orðstír, enda unni hún
starfinu og lagði við það stök-
ustu alúð.
Árið 1914 giftist hún Norman
Plummer, manni af skozkum
ættumi. Þeirra satnbúð varð
skammvinn. Þau eignuðust eina
dóttur, Mariati, sem er kenslu-
kona í Blaine, Wash. — Sigrún
tók á ný að gegna sínu sama
starfi og í Calgary-borg kendi
hún síðastliðin 15 ár. Fyrstu 7
árin kendi hún áttunda bekk^ en
síðan var hún Special Teacher
þeirra unglinga, sem eigi geta
fylgst með í því sem til er ætl-
ast við venjulegt nám. Hún
hafði aflað sér nokkurrar sér-
mentunar, en mestu réði hennar
meðfædda lægni, þölinmæði og
stjórnsemi. Fyrir þetta var hún
orðlögð, enda sýna það bréf þau
er móðir hennar fékk frá sam-
verkafólki hennar. Formaður
skólaráðsinsy i Calgary nefnir
hana “an outstanding teadher.”
Og fyrir prúða og kærleiksríka
framkomu við alla fær hún hið
mesta hrós. — Útförin bar þess
einnig vott þar sem alt um kring
var þakið yndislegum blómagjöf-
um.
Hér hafði verið að ve^ki rnerk
kona, sem með hugprýoi vann
snildarverk, þrátt fyrir heilsu-
bilun, og gafst ekki upp fyr en
álla krafta þraut. Bún var
flutt á spítalann tæpum tveim
vikum fyrir andlátið. — Öllum
vildi hún gott gera, og foreldr-
Uni sinum og systkinum hafði
Sigrún sál. verið mjög dygg og
fórnfús.
Phones: 35 076 . 906 047
Consultation by Appointment
Only
•
Heimili: 5 ST. JAMES PLACE
Winnipeg, Manitoba
Dr. P. H. T. Thorlakson |
205 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts. j
Phone 22 866
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 5,45 WINNIPEG
DR. A: V. JOHNSON
Dentist
•
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
CK
Home Telephone 36 888
DR. K. J. AUSTMANN
410 MEDICAL ARTS. BLDG.
Stundar eingöngu, Augna-
Eyrna-, Nef og Háis-
sjúkdðma.
Viðtalstími 10—12 fyrir hádegi
3—5 eftir hádegi
Skrifstofnsím i 80 887
Heimilissími 48 551
________—„„—„„—„„—„„—____
J. T. THORSON, K.C.
íslenzTcur lögfrœðingur
•
800 GREAT WEST PERM. Bldg.
Phone 94 668
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPEG.
•
Fasteignasalar. Leigja hús. Út-
vega peningalán og eldsábyrgð af
öllu tægi.
PHONE 26 821
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST., WINNIPEG
•
Pœgilegur og rólegur bústaður
í miðbiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir.
Ágætar máltíðir 40c—60c
Free Parking for Guests
Svo lengi getru maður haldið
sér utan við, að maður lendi
sjálfur að síðustu fyrir utan.
+
DR. B. J. BRANDSON |
216-220 Medical Arts Bldg. j
Cor. Graham og Kennedy Sts. s
Phone 21 834—Office timar 3-4.30 1
•
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
DR. ROBERT BLACKl
Sérfræðingur i eyrna, augna, nef
og hálssjúkdómum
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy
Viðtalstími — 11 til 1 og 2 til 5
Skrifstofusími 22 251
Heimilissími 401 991
Dr. S. J. Johannesson
272 HOME STREET
STE. 4 THELMA APTS.
á fyrsta gðlfi
Talsími 30 877
e
Viðtalstími 3—5 e. h.
H. A. BERGMAN, K.C.
islenzkur lögfrœðingur
•
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Bóx 1656
Phones 95 052 og 39 043
L.INDAL, BUHR &
STEFANSSON
Barristers, Solicitors, Notaries, etc.
W. J. LINDAL, K.C.
A. BUHR
BJÖRN STEFANSSON
•
Telephone 97 621
Offices: 325 MAIN STREET
THORVALDSON &
EGGERTSON
íslenzkir lögfrœðingar
G. S. THORVALDSON,
B.A., LL.B.
A. G. EGGERTSON, K.C., LL.B.
Skrifstofur:
705-706 Confederation Life Bldg.
SÍMI 97 024
A. S. BARDAL
848 SHERBROOOKE ST.
Selur likkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsími 86 607
Heimilis talsími 501 562