Lögberg - 27.07.1939, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. JúLf, 1939
------------mgtiers-----------------------
Gefið út hvern fimtudag af
THJE COGUMBIA PKXSSS, LIMITKD
UU5 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOGBERG, 695 Sargent Ave.,
Winnipeg, Man.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið — Borgist fyriri'rarn
v The “Eögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, 695 Sargent Avenue,
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
‘ ‘V estmannadagur ’ ’
Eins og fyrir nokkru var vitað, efndi heimaþjóðin til
veglegs hátíðarhalds á Þingvöllum þann 2. yfirstandandi
mánaðar, er gekk undir nafninu “Vestmannadagur”; var
hátíð, þessi, sem mælt er að verið hafi hin fjölsóttasta á
þessum söguríka stað síðan 1930, er þúsund ára afmælis
Alþingis var þar minst, helguð að öllu íslendingum vestan
hafs í virðingarskyni fyrir nytsamt athafnalif þeirra í
Vesturvegi, ásamt margháttuðum, menningarlegum stuðn-
ingi þeirra við heimaþjóðina og trúmensku við inálstað ís-
lands. Nýkomin blöð að heiman, er fregnir flytja af þess-
ari glæsilegu Vestmannahátíð, eru talandi vottur um það,
hve vel var til undirbúnings vandað, og hve heit alvara lá
að baki þess alls, er á hátíðinni fór fram; alvara, sem
grundvölluð er á glæddum skilningi fyrir því, hve island
hafi stækkað við landnámið vestra, og hve mikils það sé
um vert fyrir báða aðilja, að þau bönd, er sögulega, þjóð-
ernislega og menningarlega tengja þá sainan, inegi sem
haldbezt verða í framtíð, og reynast þeimi hinn vígði þáttur
órjúfandi einingar. Með þessu skapast ný og giftuvænleg
tímamót í sjálfsagðri samstarfssögu íslendinga austan hafs
og vestan. Vel sé þeim, er í þessu efni lögðu fyrstir hönd
á plóginn!
Sigfús Halldórs frá'Höfnum skipaði forsæti á þessari
hinni fyrstu Vestmannahátið austan hafs, og róma Reykja-
víkurblöð það mjög, hve röggsamlega honum hafi sú forysta
úr hendi farið.
Lögberg flytur að þessu sinni nokkur blaðaummæli
um Vestmannahátíðina, þó rúm því miður eigi leyfi, að
allar umsagnir og ræður geti birtar verið í einu.
Hér fer á eftir ræða Dr. Guðmundar Finnbogasonar,
eins hins tryggasta hollvinar Vestur-íslendinga um marga
áratugi:
“Vér minnumst í dag aneð gleði og þakklæti þeirra
manna af íslenzkum ættuin, er í Vesturheimi búa. Mesta
gleðiefnið er oss það, hvernig þeir hafá reynst þar í hinum
nýju fósturlöndum sínuin, Bandaríkjunum og Canada.
Þeir hafa þótt þar liðtækir á öllum sviðum menningar-
innar. Þeir hafa getið sér svo gott orð, að til vor hljómar
af vörum sumra ágætra Vestmanna sá vitnisburður, að
engir betri innflytjendur en íslendingar hafi þangað komið.
Þegar vér, sem eðlilegt er, fögnum þessu og erum þakk-
látir fyrir það, þá má ekki gleyma því, að ekki er nema
hálfsögð sagan. Vér verðum að vísu að ætla, að landar
vorir hafi reynst svona vel fyrst og fremst af því, að þeir
voru af góðum stofni og að sá menningararfur, er þeir
fluttu með sér héðan, var þeim holt veganesti í hinum nýja
heimi, því að vont tré getur ekki borið góðan ávöxt. En
hitt er jafnvíst, að hinir góðu hæfileikar koma því aðeins í
ljós og njóta sín, að þeir fái tækifæri og hvöt til að sýna,
hverju þeir orka.' Hvorttveggja hafa hin nýju fósturlönd
þéirra veitt þeim. Það eru lönd óteljandi úrkosta: “Kosta-
lönd með gull og græna skóga,” eins og eitt íslenzka skáldið
vestan hafs kvað. En landkostir einir skera ekki úr um
það, hve gott er að ílytja til einhvers lands. Stjórnskipulag
getur verið með þeim hætti, að einstaklingarnir fái ekki
notið hæfileika sinna, þrátt fyrir öll landgæði. En Norður-
Ameríka hefir ekki aðeins verið kostaland, hún hefir líka
verið “frelsisins fimbulstorð,” svo sem Matthías kvað.
Hvergi í heimi hefir framtaki einstaklingsins, dugnaði og
hyrirhyggju verið búinn jafnfrjáls leikvöllur og þar. Þetta
hefir markað skaplyndi Vestmanna. Náttúrugæðin hafa
blasað við alstaðar, verkefnin óþrjótandi og írjálsræðið til
að reyna mátt sinn og megin öllum boðið. Þess vegna hafa
Vestmenn orðið bjartsýnir atorkumenn, er virtu hvern mann
eftir því, hverju hann áorkaði. Hvergi hefi eg komið þar
sem menn voru vinnureifari en þar, glaðari við framkvæmd-
irnar, fúsarl að viðurkenna keppinaut sinn á hvaða sviði
sem var og dást að honum, ef hann varð hlutskarpari.
Á þennan frjálsa leikvöll allra þjóða, flutti fjórði hluti
hinnar litlu íslenzku þjóðar, sem á þeiin tímum hafði verri
skilyrði til að sýna heima hvað í henni bjó en flestar aðrar
þjóðir heims. Þarna kom tækifærið. Á þessum leikvelli
áttust við menn frá öllum þjóðum veraldar. Þarna gaí
þjóð vor því fyrst fengð alþjóðlegan mælikvarða á syni sína
og dætur. Og vér megum fagna yfir því, að leikstjórarnir
á þessum mikla leikvelli þjóðanna hafa verið og eru af
brezku kyni, frændkyni voru, sem alla tíð hefir kunnað
manna bezt að meta “fagran leik,” “fair play,” og halda
ÚRVALS!
This rare, ofd rye was especially distilled to
please your discriminating taste—try it !
SU/Y7/AI //S///iY 7tí
OLD RYE WHISKY
PRODUCT OF HIRAM WALKER & SONS, CANADA
DISTILLERS OF
HIRAM WALKER'S LONDON DRY GIN
SL^ ;lí
No. 302—12 oz. $1.00 No. 301—25 oz. $2.15
No. 300—40 oz. $3.25
This advertisement is not inserted by the Government Liquor Control Commission. Tho
Commissionis not responsible for statements made astoqualityof productsadvertised.
honum uppi.
Þes«a hafa landar vorir not-
ið í‘hinum nýja heimi. Þeir
hafa þar æ meir mætt þeim
skilningi, samúð og viður-
kenningu, sem er hin bezta
stoð manndáðar og góðra
verka. Þessa minnumst vér í
dag með þakklæti. Vér minn-
umst Vestmanna, sem hafa
reynst löndum vorum góðir
bræður, og óskum og vonum,
að sá skerfur, sem menn af
íslenzkum ættumN leggja til
vestrænnar menningar, megi
ávalt verða hinni miklu fóst-
urþjóð þeirra til gagns og
sæmdar.
Guðm. Finnbogason.”
Fyrsti
Vestmannadagur
á Þingvöllum
Hátíðahöld Vestmannadags-
ins á Þingvöllum siðastl.
sunnudag sóttu hátt á fjórða
þúsund manns. Hefir meiri
inannfjöldi ekki komið saman
á Þingvöllum síðan Alþingií-
hátíðin var haldin.
Þátttaka í hátíðahöldunum
hefði þó vafalaust orðið miklu
meiri, ef veður hefði ekki ver-
ið óhagstætt um helgina. Var
það bæði kalt og hvast og hef-
ir það áreiðanlega aftrað
mörgum frá því að fara að
heiman. Nokkuð bætti það úr,
að sólar naut við mestan hluta
dagsins.
Hátíðahöldin fóru fram í
Hvannagjá, sem að flestra
dómi mun hafa verið bezt til
þeirra fallin. Hafði verið reist
þar viðhafnarstúka, skreytt
islenzkum, kanadiskum og
bandariskum fánum, í stúk-
una höfðu verið fluttir for-
setastóll og tveir ráðherrastól-
ar Alþingis. Framan við stúk-
una var ræðustóll og hljóð-
nemi. Heyrðust því ræðurn-
ar vel um alla gjána. Góðan
spöl aftan við viðhafnarstúk-
una voru nokkur tjöld, þar
sein forstöðunefndin hafði að-
setur sitt og seldar voru veit-
ingar.
Hátíðin hófst kl. 11 fyrir-
hádegi og hafði þá mikill
mannfjöldi safnast saman á
hátíðarsvæðinu, en margir
komu þó síðar, því flutningar
úr bænum gengu treglega.
Sigfús Halldórs frá Höfnum,
sem var forseti dagsins, setti
hátíðina með snjallri ræðu.
Bauð hann alla gesti velkomna
og lýsti þeim tilgangi dífgsins
að skapa traustari vináttu-
bönd milli íslendinga beggja
megin hafsins. Þá skýrði
hann frá Jiví, að Vestur-ís-
lendingar héldu þennan dag á
Gimli fimtngasta fslendinga-
dag sinn í Canada. Hefði
forstöðunefnd Vestmannadags-
ins sent þangað eftirfarandi
skeyti, sem er á þessa leið í
íslenzkri þýðingu:
“Fyrsti Vestmannadagur á
íslandi sendir öllum hátíðar-
gestum á Gimli og öð-rum ís-
lendingum vestanhafs hjartan-
legar hamingjuóskir á 50 ára
afmæli íslendingadagsins í
Canada.
Sigfús Halldórs frá Höfnum.”
Þegar Sigfús lauk máli sínu
söng Karlakór Reykjavíkur
Vestmannasönginn eftir Jón
Magnússon. Hefir Björgvin
Guðmundsson tónskáld samið
mjög fallegt lag við kvæðið
og hefir kórinn sungið það
nokkrum sinnum fyr.
Þar næst flutti Sigurgeir
Sigurðsson biskup guðsþjón-
ustu og inæltist vel. Lýsti
hann yfir því, að íslenzka
kirkjan hefði mikinn áhuga
fyrir samvinnu við kirkjufé-
lög fslendinga vestan hafs.
Guðsþjónustunni lauk með
því, að sunginn var sálmur-
inn: Faðir andanna. Við
guðsþjónustuna aðstoðuðu
Karlakór Reykjavíkur og
Lúðrasveit Reykjavíkur.
Þegar guðsþjónustunni var
lokið gengu Fjallkonan, Miss
Canada og Miss Ameríka til
sæta sinna. Var Fjallkonan í
skautbúningi, en Miss Canada
og Miss Ameríka í hvítum
silkikyrtlum og með gull-
spengur um enni. f gullspöng
Miss Canada var grafið mösur-
lauf, en það er í skjaldar-
merki Kanada. Gullspöng Miss
Ameríku var sett stjörnum
eins* og er í fána Bandarlkj-
anna. í beltum beggja voru
litir þjóðfánanna. Báðar
höfðu bláa flauelsmötla yfir
herðum. — Meðan þær tóku
sæti lék lúðrasveitin nýtt lag
eftir Sigurð Baldvinsson pós't-
meistara við kvæði Guttorms
Guttormssonar: Sandy Bar, en
A. Klahnj jhljómsvditarstjóri
hafði raddsett lagið fyrir
hljómsveit.
Þá flutti ólafur Thors, at-
vinnumálaráðherra, ávarp rík-
isstjórnarinnar og Haraldur
Guðmundsson, forseti samein-
aðs Alþingis, ávarp Alþingis.
Mintust þeir báðir dugnaðar
Vestur-fslendinga í verklegum
og andlegum efnum og þess
aukna orðstírs, sen\ þeir hefðu
aflað íslenzka þjóðstofninum
ineð framkomu sinni.
Þegar þeir höfðu lokið ræð-
um sínum stóð Fjallkonan úr
sæti sínu, gekk að ræðustóln-
um og flutti ávarp það, sem
birt er hér á öðrum stað.
Fórst henni það mjög vel og
var þetta áreiðanlega áhrifa-
ríkasta stnpd hátíðahaldanna.
Þegar hún hafði lokið flutn-
ingi ávarpsins lék lúðrasveit-
in íslenzka Jijóðsönginn.
Næst töluðu Jónas Jónsson
alþm. fyrir minni Bandaríkj-
anna og séra Friðrik Hall-
grímsson fyrir minni Canada.
Mintist Jónas Bandaríkjanna
einkum sem lands frelsisins,
en séra Friðrik rakti það, sem
væri sámeiginlegt með ís-
landi og Canada og gat þess
sérstaklega, að báðar þjóðirn-
ar væru frjálslyndar og fram-
sæknar. Eftir ræðu hvors um
sig lék lúðrasveitin þjóðsöng
hlutaðeigandi þjóðar.
Þá talaði Jakob Kristinsson
fræðslumálastjóri um vestur-
ferðir íslendinga og lagði út
af sögunni um Björn Breið-
víkingakappa, Guðmundur
Finnbogason talaði um Vest-
menn og Sigurður Nordal um
mesta ljóðsltáld Vestur-ís-
lendinga, Stephan G- Stephans-
son. Gat hann þess m. a. að
ýmsir merkir fræðimenn í
Vesturheimi, sem kynst hefðu
skáldskap Stephans, teldu
hann mesta ljóðskáld Vestur-
heims. Stephan, sagði hann,
væri einn glæsilegasti fulltrúi
sjálfsinentunar, sem jafnan
hefði verið undirstaða ís-
lenzkrar menningar, og ljóð
hans væri hin mikla samteng-
ing milli íslendinga austan
hafs og vestan.
Hátíðahöldunum í gjánni
lauk með upplestri Emilíu
Borg á kvæði eftir Steingrím
Arason.
Síðan um daginn flutti
Matthías Þórðarson þjóð-
minjavörður erindi á Lögbergi
um sögustaði á Þingvöllum.
Um kvöldið sungu Stefán
Guðmundsson og Karlakór
Reykjavíkur í Valhöll og síð-
an var stiginn dans.
Hátíðahöldin fóru í alla
staði mjög prýðilega fram og
voru forstöðunefndinni til
hins mesta sóma, og þá ekki
sízt forseta hennar, Sigfúsi
Halldórs frá Höfnum, sem
stjórnaði hátíðinni ’með
smekkvísi og skörungsskap.
Sérstaka athygli og ánægju
vakti að tekin hafði verið upp
sá siður frá þjóðhátíðum
Vestur-íslendinga, að minnast
adtlandsins og fósturlandanna
tveggja með því, að láta kon-
ur koma fram sem Fjallkon-
una, Miss Ameríku og Miss
Canada.
Má hiklaust fullyrða, að há-
tíðahöldin hafa náð þeim til-
gangi sínum, að auka samhug
hér heima í garð Vestur-ís-
lendinga.
f forstöðunefnd dagsins áttu
sæti: Sigfús Halldórs frá
Höfn (formaður), frú Elizabet
Jensen-Brand, frú Halldóra
Sigurjónsson, Pétur Sigurðs-
(Frainh. á bls. 7)